Katalog

sela, NASA'nın www sıtesı, Mars Pathfınder uzay aracının zıyaretı ıle ılgılı olarak 556 mılyon defa zıyaret edılmıştır Bu Mars'a yolculuk açısmdan çokgenıs bır halk destegının oldugu şeklınde yorumlanabılır Ancak yıne de açık bır polıtık vızyona henuz do nuşememıştır Bu destegı eyleme geçırıp Amerıkan ve dıger hukuALT RAT metlere Mars'm robotlu Şekll 4: Man takl Ikl katlı blr yafam modülünün olan feması bu fekllde verilmektedlr. Üst kat veya ınsanlı olarak keşfînı ta 4 klflllk uyku böyumleri Ile laboratuvar, kütüphane, mutfak ve flmnastlk alanı vardır. hedefleyen genış bıı Cünef ftrtınalan korunağı yapının ortasmdadır. ModUlün alt katı Ise garaj, atölye ve depo program ıçın bash oluştuolarak görev yapacaktır. rulmasını saglamak ozel fonlan da Mars keşfıne yoZaten yapüan hesapla Tablo 1: ERVnin toplam kütlesini oluştaran malzemenin dök&mtt (ton olarak) ra gore Dunya her yü Mars yuzeyıne çarpan meteorların 04 30 Uzay elbıselerı (4 kışıiık) ERV nın kdbuı yapısı uzayafrrlattıgıMars malzemeYedekler (% 16) Yaşamdestek sıstemı 10 16 34 18 Tukeütn malzemesı Hava kabuğu (aeroahell) sınden 500 kg kadarını meteGutıeş pıllerı (kW elektrık) Haıeketlı (roweı) 10 03 orıtler olarak toplamaktadır Hıdıojen besleme stoku Tepkı kontrol sıstemı 05 63 Mars Kara Olum (veba) gıbı ERV tepkınıe sıstoınlen Habeıleşme/bılgı yonetımı 01 49 salgınlar yapabüecek bulaşı Tepkı gazlan urelımaıstemı Mobüya ve ıç dekorasyon 05 05 cüara sahıpse bunlar zaten TOPLAM 28 6 Nukleer reaktor 3b Dunya'ya ulaşmış ve bulaşmış durumdadırlar1 Halk saglıgı HilUtbirmÜKrttelM üe gerçekten ügüenen uzay mlnl dökümü (2). meraklüarı varsa, bunların 600 cjuııluk yeıyuzunde mevcut H V veya T Kl^I bdŞUld Uonujjurne 200 gunluk yvueyde Kışı bdşıad verem gıbı bulaşıcı hastahk dlllV uçuşyuku kalışyuku MalzemelergurılüX geı eksımm guec (kg) (kg) (kg) (kg) larla savaş gayretlerıne katü (kg) 80 0 Oksi|en 10 02 160 malan daha yerınde olur Populer basında süc sık Ibplu gıdd )0 yer alan dıger bır konu da Içme suyu 40 'Itemujık suyu 2b 0 Maıs'a yapüacak 2.5 yü «üTOPLAM 32 5 reli yolculuğun gerektırdığı ızolasyon yalnızlık ve strcsle başa çıkmadakı olaganustu guçluklerdır Aslında bundan oncekı kaşıflerm denızcüerın mahkumlarm savaşlardakı askerlerın gızlenen kaçak ve sıgınmacüarın oluşturdugu nesülerın karşüaştüdan stres ve guçlukler karşısında buyuk bır dıkkatle seçüecek Mars yolculugu murettebatınm karşüaşacakları çok basıt kalır Insan ruhu ve psıkolojısı Mars yolculugu ıçın çok guçlu olacaktır Mars'ta zaman zaman yerel ve bazen de global du zeyde kum ve toz firünalan meydana gelmektedır Bu nr tınalarda ruzgâr hızlan zaman zaman saatte 200 km yı buluyor Boyle bır olay sırasında Mars'a ınmeye çahşmak hıç de parlak bır füar sayüamaz1 1971'de Sovyetler'm 2 Mars aracı bu nedenle kayboldu Ancak, uzay aracı bır kez yuzeye mdıkten sonra, Mars'takı atmosfer yogurüugu yer atmosferının % 1 'ı yogunlugunda oldugundan bu fırtınalar çok az tehlıke oluştururlar Mesela Mars yu zevındekı 200 km/saat hızındakı bır firtına yeryuzundekı 20 km/saat hıza sahıp firnna üe aynı kuvvetı uygular Bu ıse oldukça yumuşak bır meltem gıbıdır 1976'da Mars yuzeyıne men Vüang 1 ve 2 uzay araçlan, bu tur onlarca fırtınadan hıçbır zarar gormedüer Kurugıda 05 0 0 80 90 07 05 10 00 26 43 400 800 0 3080 J440 1200 2400 0 0 30 60 levsel hale geurüecekur Bu ışlemlerın 1 müyon dolar cıva nnda bır butçe gerektırecegı hesaplanıyor Niçin Mars'a gidilmelidir? 1996 yümda NASA büımcüerı tarüısel onemı olan bır açüdama üe Mars tan Dunya ya duştugu hesaplanan bır goktaşında Kızü Gezegen ın uzak geçmışınde hayatın ızlerıne rastiandıgmı büdırdüer Eger bu bulgu Mars yuzeyınde bulunacak fosülerle dogrulanabüırse ıçınde yaşadıgımız Evren'ın hayat üe hatta belkı de aküh yaraüklar üe dolu olabüecegı yolundab goruşleı onemlı bır destek kazanmıs olacaktır Boyle bır bulgunun, ınsanın evren ıçındekı gerçek yerını belırleme açısından Dunya'nın Evren'ın merkezı ol madıgınm gosterümesınden (1543 Kopernık) berı en onemlı büımsel aydınlanma nedenı olacagı kabul edümektedır Insansız, robot hareketüler Mars'ta yaşamm ızlerını aramada onemlı sayüabüecek çalışmalar gerçekleştırebüırse de en ıyı alan araşürması, zorlu arazüerde uzun yolculuklar yapabümek dık sırtlara urmanabümek gerek tıgınde 'ınce eleyıp sık dokuyabümek ve gereklı sezgısel kararlan verebümek gıbı robototesı kabüıyetler gerektırır Açücalan fosü avcüıgı ıçın 'olay yennde' canh taşavcüarına mutlak gerek vardır Mars'a ınsan gondermek ıçın başka nedenler de vardır Uluslar da ınsanlar gıbı meydan okumalarla gehşırler, onlarsız ıse zayıflar ve gerüerler Uzay programlarının da fethedüecek yuksek hedeflere gereksınımı vardır Şu ıstaüstıklere bır goz atalrnı 19611973 arasında Apollo programınm besledıgı Ay yanşı sırasında NASA, dıger butun zamanlardan bırkaç mertebe daha fazla sayıda yeruhk ve buluşlar gerçekleşürmışür NASA'nın o donemdekı butçesı (sabıt 1998 dolarlan olarak 16 müyar) şımdıkınden (13 mıl yar) sadece % 20 daha fazla ıdı Bu yuksek venmın nedenlerı nelerdı9 Çunku NASA, kendısını normalde ulaşabüecegının otesme zorlayan bır hedefe sahıptı J H K nelmek gıbı amaçkrla 1998 de Mars Socıety (Mars Dernegı) kuruldu Ilk ozel projesı olarak dernek Kanada nın Kuzey Kutbuna yakın bolgelerınden Devon Adası'nda Haughton çarpma kraten ıçınde bır Mars benzeşım (sımulasyon) ussu kurmaktadır Kızıl Cezegen'le ıklımsel ve je olojık benzerbkler gosteren bu alan NASA nın da ılgısını çekmıştır Dernegın 'MARS' olarak kısaltüan M a n Kutupsal Araştırma tstasyonu (Mars Arctıc Research Statıon) bu çpvresel koşullar uzerındekı araştırmaları destekleyecek yaşam modullerı yer hareketlı araçları fotovoltaık sıstemler ve ozel delme sıstemlerı ıçın yapüan protoüplerın deneme alanı olacaktıı Şımdüa planlara gore Devon Adası MARS ıstasyonunun 2000 yüı yazma kadar ış Politik sorunlar Insanoğlu, Mars üe ügüı guçluklen kolayca aşabüecek guçteyken pohuk karar verıcüer bu meydan okumaya karşüık verecek polıtık adımlan atma gucu nu henuz ortaya koyamıyorlar Gerçekten de Apollo Ay programlarının başansından berı geçen 30 yüı aşkın zaman ıçınde vızyon ve yenı hedefler gelıştırme konusunda başarüı sınavlar verüemedı Sarüa Kristof Kolomb'a Ispanya Kral ve Krahçesı Ferdınand ve Isabel tarafuıdan olumlu bır yanıt verümemış, omuz sükümış gıbıdır Fakat tersıne ışaretler de vardır Me 677/14 Boyle bır programın uzay programının gelışımme başka katküan da olacaktn Yenı yeüşmekte olan dunya çocukları ıçın bundan ıyı ve anlamlı bır macera da vetı olamaz Yalnızca Amer±a Bırleşüc Devletlerı'nde onu muzdekı 100 yü ıçınde 100 müyondan fazla çocuk okullara devam edecek Gıderek globalleşen dunyamızda bu macera' her ulkeden müyonlarca ve müyonlarca çocuk ıçın de bır davetıye demektır Bu ogrencüerın % 1 'ı büe bılımsel bır kanyere yonlenmış olsa net sonuç sadece ABD'de büe 1 rmlyonu aşkın büımcı muhendıs tıp araştır macısı ve doktor yetısecek demektır Butun dunyada ıse bu rakamlann en az 10'la çarpüması gerekır Bu ıse daha ıyı bır gelecek ıçın yapüabüecek en ıyı yatırım sayılmalıdır Mars Amerüca'nın keşfinden sonra ulaşabüecegımız üancı YENI DUNYA'dır Bır gun orada müyonlarca ınsan yaşıyor olacaktır Mars lılar hangı düı konuşacaklardır' Han gı degerler ve geleneklere değer verecektir bu ınsanlar Guneş sıstemının dıger gezegenlerını veya daha otesını keşfe çıkarken' Gerüere zamanımıza donup baktıklarında onların yaptıkları bızım şu anda o toplumu oluşturmak ıçın atmakta oldugumuz adımldrla nasü karşüaştırüabüır9 Bugun bızler yenı bır grup ınsanlık aüesının ebeveynlerı kuruculan ve şekü verıcüen olmak şansına sahıbız Boylelıkle geleceğe de damgamızı vurmuş olmaktayız Kaynakça: (1) Roberl Zubrin and Rıchard VVagner 1996 The Case foı Mars The Plan to Settle the Red Planet and Whv We Must 320sayfa, 13$ (2) R Zubrin 1999 Sendıng Humans to Mars Scıentıfıc Amerıcan Presents (Sprıng 1999) cılt 10 sayı 1 s 46 51 The Future of Space Exploratıon (3)ABeıser 1987 'Concepts of Modern Physıcs Addı son VVesley, 4 baskı s 473 (*) TUBITAKMAM/BTAE Uzay Teknolojüen Grubu GebzeKocaelı Uluslararası Man Demeğl Bafkanı Robert Zubrin insanlı uçuşlann gerçeklefeblleceğlnl savunuyor.