Katalog

Okumayı öğrenme güçlüğünde yeni gelişmeler bır çocuk Disleksi: Okuma güçlüğü çekmek. Einstein, Tom Cruise, Robert Rauschen dugu Jason şanslıSon gunlereYalnızca akıllı ve yaratıcı olıçın degıl dek ne ebeveynler, ne de ogretmenler disleksi ve benzerı okuma sorunları hakberg de dislektik ünlüler arasında.. kında bılgı sahıbıydıler Dolayısıyla pek çok çocuk okuYeni araştırmalar, zeki ancak okuma zorluğu çeken milyonlarca çocuğo mayı ogrenemedıklerı ıçın egıtımlerıru yaııda kesmek kalıyordu Bazıları gerı zekâlı gönormal yaşamlarını sürdürme olanağı sağlıyor. Ancak bu konuda en bü zorunda bazıları okuma yazmaktan acız,muamelesı terk rurken, kaderıne edılıyordu Yale Unıversıtesı araştırmacılanndan Sally yük sorumluluk anababalara ve öğretmenlere düşüyor. Shaywitz bu konuda son yıllarda buyuk gelişmeler kay I 'ason son derece zekı ve ogrenmeye meraklı bır çocuk Ancak okumayı erane konusunda yaşıtlarının oldukça gerısınde Bırıncı sınıf ogretmenı bu durum karşısında onu zekâ duzeyı duşuk çocuklarla bırlıkte ozel sınıfa gonderıyor Ikı yılhk ozel egıtımın sonunda oglunun hâlâ sozcuklerle boğuştuğunu goren anne Kathryn, Jason'ı Virginia Wise Berninger'ın açtıgı yaz okuluna gondererek dıger dislektik çocuklarla bırlıkte egıtım gormesını saghyor VVashıngton Uruversıtesı Egı tım Psıkolojısı kursusunde gorev lı Bemınger disleksi konusunda uzman Okumayı ogrenme zorlu gu olarak tanıınldrıabılecek disleksi bugun pek çok parlak zekâh çocugun yaşamını zehır eden bır bozukluk dedıldıgını açıklıyor Shayvvıtz ve Berninger gıbı araştırmacılar yeru goruntuleme teknıklerınden yararlanarak beynın nasıl çalıştıgını ortaya çıkarttılar Bu aıaştırmaların sonunda okuma guçlugunun beyındekı bır baglantı bozuklugundan kaynaklandıgı saptandı Dolayısıyla o gune dek tembellık, aptallık veya yetersız çevre koşulla nndan kaynaklandıgı duşunulen okuma zorlugunun fızyolojık bır bozukluga bağh olarak ortaya çıktıgı anlaşıldı Aynca dısleksının kalıtsal olduguna dışkırı sagldm kanıtlann elde edılmesıyle, hastalıktan sorumlu kromozomlar da teşhıs edıldı Dısleksının bugun bazı çocuklar ıçın, gelıp geçıcı bır hastalık degıl kronık bır bozukluk oldugu duşunuluyor Bılım adamlan aynca dısleksının yalnızca eıkek çocuklarda goruldugu onyargısını da yıktüar, çahşmalar hastalıgın kızlarda da goruldugunu gosterıyor Eğitim stratejileri Bu arada egıtım konusunda araştırmalar yapan bılım adamlan, okuma zorlugu çeken çocuklar ıçın yeni egıüm programlan gelıstırdıler Yeru tarama testlerı rısk altındakı çocuklan erken bır evrede teşhıs ederek, ço cuklann bunalıma gırmesını engellıyor Egıümcıler aynca, anababalan bu duruma karşı uyanık olmaya davet ederek, potansıyel bır bozukluga üışkm ılk belırtüerı dogru değerlendırmelen dogrultusunda uyanyor Bu çok onemlı bır mısyon Herkesın okuma yazma ogrenmesının hedeflendıgı bır dunyada okuyamama sorununun yol açacagı sosyal endıkasyonlann kronıkleşmeden engellenmesı, her geçen gun bıraz daha onem kazanıyor 100 yıl once ınsanların para kazanmak ıçın mutlaka okuma yazma ogrenmelerı gerekmıyordu Ancak Bügı Çagı olarak nıtelendırılen bu donemde, karma Bernınger'ın yaz okulunda dislektik çocuklar yalnızca sozcuk oyunlan oynamıyor, bılımsel araştırmalar yapıyor, dogal yaşamı mcelıyor, deney yaptıkları konu lardakı sozcuklerı okumayı ogrenıyor Bu çocuklann beyınlerınde herhangı bır bozukluk olmadıgını, yalnızca farklı olduklarmı behrten Berninger, Einstein'ın da çocukken okuma guçlugu çekügıne dıkkat çekıyor Evının yakınlannda Bernınger'ın ozel yaz okulun dakıne benzer bır egıtım kurumu olmadıgı ıçın Jason ne yazık kı normal okuluna devam etmek zorunda kalıyor Ancak yaz okulunda ogrendıgı tekrak çerçevesınde anababasının da yol gostermesıyle bugun Jason çok mukemmel okuyamasa da okulunun başanlı ogrencılerı arasında yer alıyor "Jason gıbı çocuklaı okuma konusundakı yetersızliklerını başka yonlerını gelıştırerek dengelıyorlar" dıye konuşanjason'ın annesı, 'Bu çocuk lar farklı Muthış yaratıcı bır beyne sahıpler Bızım duşunemedıgımız şeylerı duşunerek ınsanlan şaşırtıyorlar Normal olçulerde bozukluk olarak ratelendırüebılecek bu ozellıklerı aslında bır ustunluk" dıyor Gerçekten de Tom Cruise, Robert Rauschenberg gıbı sanatçüann da dislektik oldugu bıhruyor ANABABALAR NELERE DIKKAT ETMELI? Uzmanlar bugun çocuklarda hangı davraruşlarm normal hangüermın anormal oldugunu artık teşhıs edebılıyor Gehşım çızgısı çocuktan çocuğa farklı bır yol ızlese de, aşagıdakı lıste anababalara ne lere dıkkat etmelerı konusunda füar vere bılır Cıddı bır sorunla karşı karşıya kalan anababalar mutlaka bır uzmana başvurmalıdır lerden ayırt edemez adını tanımakta zor lanır, sozcuk dagarcıgı çok kısıtlıdır Nasıl yardım edilir: Yuksek sesle kıtap okunur, sozlerı kafıyeh şarkılar ogretılrr, çocugun dıle getırdıgı sozcukler kâgıda yazılıp çocuga açık bır şekılde gerı okunur standart alıştırma kıtaplanndan uzak durmakta fayda vardır Nasıl yardım edilir: Kıtaplardakı oyunlardakı ve şajkıldrdakı kafıye vurgu lanır Yıl ortasında hıçbır gelışme ızlenmez ıse "foremık algılama testı uygulanmalıdu konusunda gereklı ddımları atın "fonpmık algılama" testı ıçın koşulları hazırlaym 2. ve 3. sınıflar: Normal davramşlar: Kendı ken dıne okumaya başlar okumaktan zevk alır, anlamı belırsız olan sozcuklen tekrar tekrar okur, basıt sozcuklen dogru hecelemeyı ogrenır, okuduklanna ıfade katabılır Sorun belirtileri: Içıne kapanıı psıkolojık bozukluk belırtüen sergıler bıl medıgı sozcuklen uydurur sozcugu oku maya çabalarken anldmını yıtu ır Nasıl yardım edilir: Profesyonel yardıma başvuıuluı okuma zoılugu devam ederken başanlı oldugu konulaıdakı faalıyetlen teşvık edüır 1. ve 2. sınıf lar: Normal davramşlar: Basıt metın lerı okumayı ogrenır alıştırma yaparsa da ha karmaşık kıtapları dogru okuyabılır ve dlgılayabılır Sozcuklerı hecelerıne bole bılır Sorun belirtileri: Başkalaıınm kendmden daha kolay okuduğundan yakı nır bılmedıgı kelımelerı okuyamaz yaşıtlarınıngeıısınde kalır okumaktan kaçar Nasıl yardım edilir: Çocugunu zun yanrnda yer alın ozel egıtım gormesı Okul öncesi, 34 yaş: Normal davramşlar: Oyku dınle yebılu sozcuklerın kıtaptan okundugunu anlar alfabenm bazı harflennı tarar (ozellıkle kendı adını oluşturan harflerı) yazı ya7maya çabalar Sorun belirtileri: Kıtabı nasıl tutacagını büemez, harflerı harf benzerı şekıl677/4 Yuva çağı: Normal davramşlar: Konuşulan sozcuklerden kafıye kurabılır seslerı bır bırıne bagiayarak sozcuk oluşturabılır ba zı seslerı ve harflerı baglayabılıı Sorun belirtileri: Sozcuklen oluş turan seslerı bırbınnden ayıramaz çevre smde her gun gordugu nesnelerın ve renklerın ısımlerını ogrenmekte zorlanır