Katalog

Sağltk Beyin tümörlerinin epidemiyolojik özellikleri Primer beyin tümörlerinin görülme sıklığı, bir yılda 100 bin nüfusta 8,2-8,3 kişide görülür. Buna vücudun çeşitli organlarının kanserlerinin metastazlan da eklenince oran heryıl 100 binlik nüfusta yaklaşık 16-17 oluyor. Sıklık oranı, ilerlemiş tıbbi bakım, sofistike diyagnostik teknoloji, otopsi oranları, histolojik klasifikasyonlar nedeni ile değişime uğruyor. Pmf. Dr. AIİ Çetin Sanoğlu, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Nöroşirürji Böliim Başkanı 1 972'de tiimör tanısı %Î7 oranında otopsilerde konmuş iken bu oran giındi daha düşük. Çiinkü geli$ıni$ tanı yöntemleri ı,x>k önceden tüıııör tanı- sı koyduruyor. Çafjdaş yöntemlere karjın %20 oranın- da beyin tüınörlerine haşka tanı, %10 oranında haşka nörolojik hastalıklara beyin tüınörü tanısı konulınak- tadır. Çocukluk çağı heyin rümörleri 1980'lerdcn sonra %35 artış Rösterdi. Bu Keryek bir artış değildir. Şinuli bu tümörler teknik Kelişmelere bağlt olarak daha kolay tanımlanahiliyor. 1980-1990 arası siirede beyin tümör- leri Kürülme oranı aynı; tek istisna, lenfomalardaki draınatik artıştır. Yaş Dağılımı: Priıner beyin tüınörleri (.VKiıkluk yaş döneınindc pik yaparak, 20 ila 70 yaş arasında ekspo- nensiyal olarak artmakta, 70 yaşından sonra azalınak- tadır. Yaşın ilerlemesi ile birlikte sıklık oranı da değişi- yor. Oran, (,-iKiıkluk ı;agında yılda 100 binde 2,î-2,7; 45-55 yaş arasında ise yü:bindc 14- ŞEKİL1 Tüm yaş gruplarında erkeklerde görülme oranı daha yiiksektir. Histolojik Tip: 15 yaş altındaki tümörlerin histolo- jik tipi erişkinlerinkinden tarklıdır. Çocuklaula ıne- dulloblastom ve astrositoın, erişkinlerde }>lioına ve ıne- nin^iom daha sıktır. lntrakraniyal Lokalizasyon: Çocuklarda infratento- riyal lokalizasyon yani serebelluın ve (,vvresinde %70, erişkinlerde ise .supratentorial lokalizasyon %70 olarak dikkati (,vkiyor. TÜMÖR CtNStNE GÖRE SIKLIK Tümörcinsi 15 yaş altı 15 yaş üstü (îliohlastoma %2.5 %29.5 Astrositmna %40 %14.5 Medulloblastoma %17.5 %0.7 OlİKodendronlioma %O.5%1.4 Ependimoına%7.4%l.l MeninKİoına %î.4%24 (.iörüldüjjü j;ihi 15 yaşın altında astrositoma ve ıııc dulloblastonıa, 15 yaşın listiinde ise ^liblastoına ııuılti- forme ve menin^ioma ı,xıkluKU dikkat (,vkınektedir. Coğrafik Lokasyun: lin düşük priıner beyin riinıörii sıklığı A.sya ülkelerindedir. Hndiistriyelleşmiş toplıını- larda daha fazla Köhilınektedir. İsvev'te 10/100.000/se- ne, Nijerya'da 1/100.000/sene. Burada ülkeler arasın- daki sosyal nonnları dikkate almak ^erekir. l")oguınun oldugu ve erken <,T>cukluk devresinin fje(,tiği yer ve höl^eler dikkat ı,vker derecede farklılıklar j;ös- tennektedir. Yaşam Süresi: 5 yıllık yaşam süresi; Avrupa'da (198M985) %15 (erkek), %18 (kadın); Aınerika (1960-196Î) %18, (1981-1986) %24. Tiimör cinsi bazında bakıldıgında ise erişkinlerde 5 yıllık yaşam siireleri; (jlioNnsumuı %"i.7 Astn >sitt )iıı;ı % İİ.5 Mcningiomu %9I.6 MrdıılbhLıstomu %60.9 Oligı Hİcnılt(iı>liımıa %65 Epvtıdiınomn %60 Çocukların yaşam siireleri daha uzıın olınaktadır. 5 yıllık yaşaın süresi; A.strositomada %70. Prognozu Etkileyen Bireysel Faktörler: İnııniinolojik dııruın, aile oykiisü, ^enetik faktörler, (.vvresel etkenler hastalı^ın projjnozunu etkiler. Etnik özellikler: Yaluıdi ırkında yiiksek, Avrupa ve Ameıika'dan İsrail'e yiden Yahuılilerde ılaha fazla Körülıııektedir, Asya kökenli ırklarda daha az yöriil- ıııektedir. Avustralya nöijinenlerinde, Avrııjıa kaynaklı olanlarda Asya kaynaklı olanlara ^öre daha yiiksek. Kanada ^\iTienleri arasımla da Avrupa kaynaklı olan- larda daha ia:ladır. Gebelik: lleri ^ebelik yaşı ve diişiik anamnezi olan- larda beyin tüınörleri riski yiiksek olabilir. Cîebelik dö- neminde bazı hormon duyarlı beyin tüıııörlerinin seyri hızlanabilir. MeninKİoınası olan kadınlarda ıneme tüınörü hi- kayesi bulunına olasıhğı yiiksektir. Menopoz döneınin- de ıneninniomaların hüyiiıne hızı azalıyor. Menopoz döneminde ^lial tiimör ve akustik nörinom görülme oranı artıyor. ilk doğan bebek ve yiiksek dogıım tarrısı riskli nrııpta sayılıyor. noguınsal malformasyon ile be- yin tiimörü ^elişme olasılığı artmaktadır. Sistemik Hastalıklar: Hipertansiyon ile beyin tü- mörii arasında ilişki yok. Inme ile ){lioblastoma ve ka- ılınlarda menin^ioma olasılıgı arasında pozitif ilişki var. Diyabet ile tflioına arasında heın artabilen hem de azalabilen olasıhk bulunabiliyor. Epilepsi ile beyin tiimöhi olasılıgı artıyor. Kafa travması ^e(,'irenlerde ınenin({ioma olasılıgı yiiksek. Priıner beyin tiinu>rii olanlarda melanoma ve akııt non-leııtositik löseıni ollıı.ı olasılı^ı var. Genetik: Cîlioblastoma, ıııedulloblastoma ve me- nin^ıoınanın aynı aile bireylerinde olma olasılı^ı var. Bazı konjenital ^enetik hastalıklarda beyin tüınoru ola.sılı^ı bıılunıııaktadır: Neuroiibroınatosis; Bourneville's hastalıûı; Ataksi-telenjektazi; Turcot Seıulroııuı ^ibi hastalıklarda Kromo:oıı 22'de kayıp veya translokasyon ile aile- sel menin^ioma ve akustik norinom arasında ilışkı ınevcut. Kronıozon 9 veya 10'daki kayıplar ile ^lioına- lar arasında da ilişki var. Radyasyon: İyonize radyasyon ile olan ilişki bilini- yor. Erişkinlerde yiiksek doz radyasyon ile ıiK-nın^ıoııuı jjelişınesi arasında ilişki var. Diş i^in ı,X'kilen röntyen- lerin bayanlarda menin^ioına oluştıırma olasılıgı var. Non-iyonize radyasyon'un beyin tüıuörü olııştıırma et- kisi yok, ancak var olan tüınörün ^clisiıninc etki ede- bilir. Elektromanyetik alanlar ile (,xKukluk döneminde beyin tüınörü Kelişme riskı kanırlanınış defiil. ('ep te- letonunun beyin tiiınörü oluştıırıtnı olasılıgı hakkında kanıt yok lnfeksiyon ve Bagışıklık: Tüberküloz ile ^lioıııa arasında ilışkı liulunıuaktadır. (Bıızulııııış ha^ısıklık sisteıni ?), Multiple sklero: ile astrosiroıııa arasında ilişki var. I1IV ile serebral sarkoına ve lenfoma ilişkisi bilini- yor. İl^invşekilde alerjik hastalıkların koruyııcıı oldu- gu yöriilmiiş. Meslekler: Çiftı,'ilik, elektrik-elektronik sanayi, ıi(,"ak sanayi, diş«,ıler, laborantlar, tekstil işleri, kozıne- tik ve kiınyasal iirünler ile ugraşanlarda beyin tüınörü k't'lı.şıiH- olasılıgı daha fazladır. Yaşam Biçimi: Çittlik hayatında yaşayanlar bazı hayvan kaynaklı virüsler ve kiınyasal maddeler ile te- ınasta olmalarından dolayı beyin tiimörü Kelişimine marıızlar. Diyet: Bazı hipotetik ^örüşler ınevcut. Portakal su- yu ve vitaınin tüketiıni ^ımklıık döneminde beyin tü- mör Kelişimini azaltmaktadır. Alınanya'da yapılan bir ı^alışmaya yore doınıı: eti ile beslenınede beyin uıınnrii yelişme olasılı£ı artabiliyor. Alkol: Çocukluk <,-.ıgı tümörlerinde anneıiin hami- lelik d(')iıeıninde bira i^ınesi anısiıula ilışkı var. Alkolün beyin tümorü oluşumıınıı arttırdıgı veya etki- leınedı^ini belirten birı,x)k yayın var. Sigara: Pasif i(,icilik ile (,x>cuklıık yaşı tüınörleri arasııula ılişkı ınevcut. Sif^ara ı^vn kadınlarda ınenin- ^ioına olasılıgı artıyor. llaç: Hamilelik döneminde b.ırbitıirat, antihistami- nik ve diüretik kııll.ınılııı.ısı ile bebekte beyin lümörii «elişimi olasılıgı arlmaktadır. U:ım siire analjezik ve trankilizan kullanımı ile menin^ioma olıışması olasılı- tjı var ancak istatistiksel öneıni yok. Soıiın,'olarak, beyin tümörlerinin neden olııştuğu konıısunda kesin bir neden soylemek <,tık zor. Mutlaka birden fazla faktörün etkili oldugu fjöriilmektedir. Heredirer faktörler ve radyasyonun tiimör olıışmasında beliryin rol oynadıkları düşünültıiektedir. co o