Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 5 MART 2010 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B PARA-META-PARA MUSTAFA SÖNMEZ Göç, Kriz Dinlemedi, Adres: İstanbul, Ankara, İzmir… Hepimize birer TC kimlik numarası verildiğinden beri, nüfusu, evlere hapsetmeden saymanın, ilden ile adres değiştirirse bunu da “göç” olarak kaydetmenin yolu kolaylaştı. Artık her yıl, TÜİK, yani Türkiye İstatistik Kurumu, yılın bitiminin hemen akabinde, nüfustaki artışı, bununla beraber yaşanan göç verilerini açıklıyor. Şimdiden, elimizde 2008 ve 2009’un göç haritası var. İlden ile ikametgâh adresi değiştirenler, göç etmiş sayılıyorlar. Her il, tabii ki göç de alıyor, göç de veriyor. Aldığı verdiğinin üstünde ise net göç almış deniyor. Yani, nüfusu, doğumlardan öte, göçle artmış oluyor. Son 2 yılın göç verilerine bakılırsa, her yıl 2 milyon 250 bin dolayında nüfus yer değiştiriyor, bir ilden bir ile göçüyor. Bu neredeyse her 70 kişiden 2’sinin göçmesi demek. Daha dikkat çekeni şu: Yüzde 6 daralan 2009 ekonomisine, yüzde 14’e çıkan işsizliğe rağmen, göç eden sayısı sadece yüzde 1.6 (35 bin) azalmış ve 2 milyon 236 binde direnmiş. İşsiz sayısı yüzde 53 artarak 750 bini geçse de, İstanbul, göçenlerin ilk adresi olmaktan kurtulamamış. Kriz, 2009’da net göç alan illere akışı ancak 70 bin azaltabildi, yine de bu illerde nüfus, göçlerle 208 bin artmış görünüyor. Hangi iller? İşte burada, 2008 ile 2009’un göç adresi değişmiş. 2008’de göçle nüfus artışı sağlayanlarda Antalya ilk sıradaydı. Bursa, onu izliyordu. Tekirdağ, Kocaeli gibi sanayi şehirlerinin de göçle nüfusu artıyordu. 2009’da bu yön, değişmiş. Antalya’nın göçle nüfus artışı 36 binden 17 bine düşmüş. Bursa’nınki 35 binden 10 bine. Tekirdağ’ınki de 25 binden 8 bine. Demek ki, sanayinin, inşaatın durgunluğa girdiği kentlerde kriz , göçün adresini bire bir etkilemiş. 2009’da, neresi göçle nüfus artışında öne geçmiş o halde? Görüyoruz ki, Ankara’nın net göçü yüzde 21 artmış ve nüfus, göçle 37 bin daha artmış. İstanbul nüfusunu göçle arttıranların sayısı bir yılda yüzde 48 artmış ve 40 bine yaklaşmış. İzmir’in, tarım dışı işsizliği yüzde 17’yi aşsa da nüfusunu her yıl 27 bin kişi büyütüyor. 2009’da, Muğla, Yalova, Aydın’a dönük net göç tempo kaybederken Çankırı’nın, net göç alması dikkat çekici… Gelelim, son 2 yılda, göçle nüfus kaybedenlere…Tahmin edileceği gibi, Doğu’dan Erzurum, Kars, Ağrı, Muş; Güneydoğu’dan Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, göçte öne çıkan iller. Ama net göç vermede Orta Anadolu’nun birçok ili de dikkat çekiyor. Yozgat, Şanlıurfa kadar net göç veriyor. Çorum, Sıvas, hatta Konya’nın yılda 9 bin net göçle nüfus kaybı, Kars’ın önünde. Son 2 yılda net göçle en fazla nüfus kaybeden Mardin’den göçenler yüzde 60’a yakın artarak 22 bine çıkmış. Erzurum, Diyarbakır, Muş, Ağrı, Şanlıurfa, Yozgat, Sıvas, Konya 2008’de daha yüksek net göç verirken 2009’da göçü azaltmışlar… Daha doğrusu, bir başka bahara ertelemişler. Bölgesel uçurumların daralmak yerine büyüdüğü, “açılım” safsatası ile Güneydoğu’nun yine bir başına bırakıldığı 2009’da, göç, metropollerde artan işsizliğe rağmen sürdü, bu yıl ve yakın gelecekte de duracağa benzemiyor. mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr http://mustafasnmz.blogspot.com NET GÖÇ ALAN BAŞLICA İLLER: 2008-2009 2008-2009 İLPAYI, 2008/2009 2008 2009 ORT. % Değ.% Ankara 30.562 37.079 33.821 14.0 21.3 İstanbul 26.675 39.481 33.078 13.6 48.0 İzmir 27.248 26.873 27.061 11.2 -1.4 Antalya 36.225 17.064 26.645 11.0 -52.9 Bursa 35.594 10.247 22.921 9.5 -71.2 Kocaeli 23.018 12.033 17.526 7.2 -47.7 Tekirdağ 25.161 8.589 16.875 7.0 -65.9 Eskişehir 9.761 9.121 9.441 3.9 -6.6 Muğla 10.948 1.777 6.363 2.6 -83.8 Yalova 10.114 2.036 6.075 2.5 -79.9 Aydın 8.798 884 4.841 2.0 -90.0 Çankırı 1.068 8.335 4.702 1.9 680.4 İLK 12 İL 245.172 173.519 209.346 86.4 -29.2 NET GÖÇ 276.896 207.928 242.412 100.0 -24.9 12 İL PAYI 88,5 83,5 86,4 Toplam Göç 2.273.492 2.236.981 2.255.237 -1,6 ABank 260 kişiyi işe alacak Ekonomi Servisi - Anadolu Grubu iştiraklerinden Alternatifbank (ABank), 2009’da yüzde 66 artõşla 69 milyon li- ra konsolide net kâr elde etti. Alternatifbank Genel Müdürü Ha- mit Aydoğan bankanõn nakit kredi- lerinin yüzde 15 artõşla 2.7 milyar TL’ye ulaştõğõnõ ve sektör ortalama- sõnõn üzerinde bir performans göster- diklerini söyledi. Aydoğan, 2010’da 10 yeni şube açarak toplamda 57 şubeye ulaşmayõ ve 260 kişiyi işe almayõ he- defledikleri- ni açõkladõ. Aydoğan, ağõrlõklõ gelir bazõnõ oluş- turan kredilerin toplam aktif içindeki payõ yüzde 73 iken, kredi portföyün- de KOBİ’lerin payõnõn yüzde 48’e yükseldiğini, şube başõna gerçekleşti- rilen 92 milyon TL’lik toplam kredi ra- kamõ ile sektör ortalamasõnõn üzerin- de performans gösterdiğini dile getir- di. Toplam mevduatõ 2.6 milyar TL’ye yükselen Alternatifbank’õn 2010’da kredilerini yüzde 30 oranõnda arttõra- rak sektörün üzerinde büyüme yaka- lamayõ hedeflediği kaydedildi. Fortis 104.3 milyon TL kâr açõkladõ Ekonomi Servisi - Fortis Bank Türkiye, 2009’da 104.3 milyon lira konsolide net kâr açõkladõ. Bankanõn bilanço toplamõ ise 2009 sonunda 11.9 milyar TL olarak gerçekleşti. Bankadan yapõlan yazõlõ açõkla- maya göre, net faiz gelirlerini yüz- de 7’lik artõşla 725.5 milyon liradan 777.7 milyon liraya yükselten ban- ka, 169 milyon lira olarak gerçek- leşen net ücret ve komisyon gelir- lerinde sahip olduğu düzeyi korudu. Kontrol al- tõnda tutulan diğer faaliyet g i d e r l e r i 652.6 milyon liradan 667.7 milyon liraya çõkan bankanõn 104.3 milyon lira olarak açõklanan net kârõ, faiz riskinden ko- runma amaçlõ işlemlerin değerle- mesindeki dönemsel etkilerden olumsuz etkilendi. Bu durum, faiz oranlarõnda yaşa- nan düşüşün yanõ sõra kredi proviz- yonlarõndan izlenilen temkinli poli- tikanõn sonucu olarak 114.6 milyon liradan 156.5 milyon liraya yükse- len provizyon karşõlõklarõndan kay- naklandõ. Özkaynaklarõ, yüzde 8’lik artõşla 1 milyar 959 milyon liraya yükselen banka, yüzde 15.42’lik sermaye yeterlilik oranõna sahip. Ekonomi Serisi - Anadolu Grubu ile Alman Faber-Castell’in ortaklõ- ğõnda faaliyet gösteren Adel Kalem- cilik, satõş hacmine ek olarak, okul ve sõrt çantasõ, antibakteriyel silgi, spi- ralli lüks defter ve sunum dosyalarõ pazarõna da giriyor. Adel Kalemcilik ayrõca, 1 Ocak 2010 itibarõyla Avru- pa bölgesi isim hakkõ Faber-Castell tarafõndan satõn alõnan Eberhard Fa- ber’i ve ürünlerini bundan böyle Türk tüketicisiyle de buluşturacak. Adel Kalemcilik Genel Müdürü Taner Dursun, Faber-Castell mar- kasõ altõnda ilk defa okul çantasõ üretildiğini belirterek, “Evini sır- tında taşıyan Tosbağa’dan esin- lendik ve Tosbağa çanta serisini ya- rattık” dedi. Çantalarõ Çin’de üre- teceklerini ve ilk yõl için 50 bin çan- ta satmayõ hedeflediklerini belirten Dursun, çantalarõn fiyat aralõğõnõn ise 40-80 TL olacağõnõ söyledi. Dursun, kõrtasiye kanalõnda satõlan okul ve sõrt çantalarõ, defterler ve dosyalama ürün- lerinin toplam pazar büyüklü- ğünün üretici-ithalatçõ fiyatla- rõyla 200 milyon liranõn üze- rinde olduğunu tahmin ettikle- rini belirtti. Dursun, Türkiye’de prestijli kalemlere olan ilginin giderek arttõğõnõ ancak, krizde tüketi- minin biraz azaldõğõnõ dile geti- rerek, “Krizde olumsuz etki- lendiğimiz tek alan prestijli ka- lemler oldu” dedi. 2009 kira gelirini beyan etmeyen ev sahipleri dikkat Elektrik dağõtõm şirketleri gibi kurumlarla çalõştõklarõnõ ve denetimi sõkõ tuttuklarõnõ belirten İstanbul Vergi Dairesi Başkanõ Koç, beyanname vermeyen ev sahibinin istisnadan yararlanamayacağõnõ anlattõ. Koç, 2009 yõlõnõ beyan etmeyenlerin 5 yõlõnõn inceleneceğini söyledi. Ekonomi Servisi - İstanbul Vergi Dairesi Baş- kanõ Mehmet Koç, İstanbul’da şu anda 300 bin gay- rimenkul sermaye iradõ mükellefi bulunduğunu ve rakamõ 400 bine çõkarmayõ hedeflediklerini belir- terek, “Bu, kümese yeni kaz koyma projesidir” dedi. Koç, gazetecilerle bir araya geldiği sohbet top- lantõsõnda, İstanbul’da bazõ semtlerdeki kiralarõn yük- sekliğine işaret ederek, “Kartal Samandıra’daki bir evin kira gelirine yoğunlaşmaktansa Uphill Court veya Avrupa Konutları gibi lüks sitelere daha fazla eğiliyoruz” dedi. Kira beyannameleriyle ilgili AYEDAŞ ve BEDAŞ gibi kurumlarla karşõ- lõklõ işbirlikleri yaptõklarõnõn altõnõ çizen Koç, bu ko- nudaki çalõşmalara ilişkin şunlarõ kaydetti:  Kira geliriyle ilgili bu yõl yeni bir uygulama başlattõk. Kiracõlara kiralarõnõ bankadan yatõrmalarõ, ev sahibine de 25 marta kadar kira gelirini beyan etmeleri yönünde cep telefonlarõna mesaj gönde- riyoruz. Kiracõlara ‘kiraladığınız evin kirasını lüt- fen bankadan ödeyin’, ev sahibine de ‘sitedeki dai- reniz için kira gelirinizi 25 Mart’a kadar beyan etmeyi unutmayın’ diyoruz.  İstanbul’da gayrimenkul sermaye iradõ mü- kellefi bence minimum 500 bindir. Bizim 300 bin gayrimenkul sermaye iradõ mükellefimiz var. Bu- nu 400 bine çõkarmayõ hedefliyoruz. Dolayõsõyla ge- ri kalan 100 bini takip ediyoruz. Hedefimiz 100 bin yeni mükellef. Biz bunu hedefleriz ancak 50 bin olur. Ben bunu da başarõ kabul ederim.  2009 beyan edilmezse son 5 yõl incelenir. 2009 kira gelirini beyan etmeyen gayrimenkul sahibinin sadece 2009 yõlõnõ değil 2005’ten itibaren son 5 yõ- lõ da incelenecek ve kaçakçõlõk tespit edilmesi ha- linde suç duyurusunda bulunulacak. Ev sahibi kendisi beyanname vermezse 2 bin 600 liralõk is- tisnadan da yararlanamayacak. Ziraat Bankasõ, 2009’da 3 milyar 511 milyon lirayla ‘yüzyõlõn kârõ’nõ elde etti ‘Ekonomide Yılın İş İnsanları’ Ekonomist dergisince 6 kategoride yapılan “Ekono- mide Yılın İş İnsanları 2009” araştırması doğrultu- sunda belirlenen adaylar, törenle ödüllerini aldı. Con- rad Otel’deki törene, Aydın Doğan, Şevket Sabancı ve Ertuğrul Özkök’ün de aralarında bulunduğu çok sayıda kişi katıldı. Esas Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Pegasus Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sa- bancı, “Yılın İş İnsanı” seçilirken, “Yılın Profesyo- neli” kategorisinde Turkcell Genel Müdürü Sürey- ya Ciliv birinci sırayı aldı. “Yılın Bürokratı” kate- gorisinde Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yıl- maz, neredeyse her 3 katılımcıdan birinin oyunu ala- rak, yüzde 58’lik oy oranıyla birinci oldu. Coşkun Bay- raktar, “Yılın Erkek Girişimcisi”, Çelebi Holding Baş- kan Vekili Canan Çelebioğlu Tokgöz ise “Yılın Ka- dın Girişimcisi” seçildi. TEMA Vakfı Onursal Baş- kanı Nihat Gökyiğit ise “Yılın Sivil Toplum Önderi” kategorisinde ilk sırayı aldı. Faber-Castell çanta işine girdi Kurşun kalem, sulu boya alanõnda ilk akla gelen markalar- dan Adel ve Faber-Castell, okul ve sõrt çantasõ da üretecek Türkiye’deki istihdam sorununun en çok gençleri ve kadın- ları etkilediğini söyleyen Ümit Boyner, AB üyeliği sürecinde köklü bazı reformların yapıldığını ancak uygulamada kadın- ların istihdamdaki yerinin azaldığını ve yüzde 23’lerle, AB’nin çok arkasında kaldığını kaydetti. Nar Taneleri işbaşı yaptı Ekonomi Servisi - Yetiştirme yur- dundaki genç kadõnlarõn mesleki bece- rilerini geliştirerek işgücü piyasasõna ka- tõlmalarõnõ sağlamayõ amaçlayan “Nar Taneleri” projesine geçen yõl katõlan 39 kadõndan 27’si bir işe yerleşti. 2013 yõlõna kadar devam edecek projenin ikinci yõlõnda ise 24 ilden 40 genç kadõna eğitim desteği verilecek. Boyner Holding Grup Şirketleri’nin öncülük ettiği ve Birleşmiş Milletler Nü- fus Fonu, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Türkiye Personel Yönetimi Derneği ve Milli Eğitim Ba- kanlõğõ işbirliğiyle hayata geçirilen “Nar Taneleri: Güçlü Genç Kadın- lar, Mutlu Yarınlar” projesinin birinci yõlõ tamamlandõ. Projeye ilişkin olarak düzenlenen programa ev sahipliği yapan Boyner Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ümit Boyner, “Bu çalışmanın Türkiye’nin en temel sorunlarından olan kadın- ların ve gençlerin istihdama katılımı ve sosyal dışlanması konusunda bir çözüm örneği olmasını umuyoruz” dedi. Boyner Büyük Mağazacõlõk Genel Müdürü Aslı Karadeniz de her yõl ye- ni illerle büyüyecek projenin beş yõlõn sonunda tüm Türkiye’ye yayõlacağõnõ belirtti. Eğitim sürecinde gençlere ki- şisel gelişim derslerinin yanõnda iş bulmalarõna yardõmcõ olacak tüyolar da verilirken TBMM, TRT, İŞKUR ve Al- tõnyõldõz’õn olduğu farklõ kurum ve kuruluşlara bu kapsamda çeşitli ziya- retler de yapõlõyor. Ekonomi Servisi - Ziraat Bankasõ Genel Müdürü Can Akın Çağlar, bölgesel güç olmayõ hedefleyen Ziraat Bankasõ’nõn geçen yõl bir önceki yõla göre net kârõnõn yüzde 64.5 oranõnda artarak 3.511 milyar li- raya ulaştõğõnõ açõkladõ. Çağlar, Ziraat Bankasõ’nõn 2009 yõlõ faaliyet so- nuçlarõnõ değerlendirdiği basõn toplantõsõnda, elde et- tikleri kârõ “yüzyılın kârı” olarak nitelendirerek, “2009’da brüt 4.417 milyar lira kâr elde ettik ve 906 milyon lira vergi düşüldükten son- ra net kâr 3.511 milyar liraya ulaştı. Geçen yıl sonu itibarıyla sektörün toplam kârının yaklaşık beşte bi- rini tek başına Ziraat Bankası sağladı. Ziraat Bankası son altı yıldır sektörün kâr lideri” dedi. Kârlõlõğõn önemli bir bölümünün kredi faiz gelirlerinden oluştuğu- nu vurgulayan Çağlar, bu kap- samda menkul kõymet faiz gelirle- ri 2008 seviyesini koruyarak 8.2 milyar lira olurken kredilerden alõnan faiz gelirinin 4.4 milyar liradan 5.5 milyar liraya çõktõğõnõ açõkladõ. En çok TL kredi kullandıran banka Giderlerinin sektörün oldukça altõnda bir artõş gösterdiğini ifade eden Çağlar, kârõn ne kadarõnõ Ha- zine’ye aktaracaklarõnõ ise henüz bilmediklerini söy- ledi. Ziraat Bankasõ toplam aktiflerinin geçen yõl, bir önceki yõla göre yüzde 19 oranõnda artarak 124.5 mil- yar lira olduğunu ifade eden Çağlar, “Bankanın top- lam kredilerinin 2008 yılına göre sektör artış ora- nı olan yüzde 6’nın çok üzerinde yüzde 19 ora- nında artarak 35.792 milyar liraya ulaştı. 2009 so- nu itibarıyla Ziraat Bankası sektörde en çok TL kredi kullandıran banka haline geldi” dedi. Bu dönemde kredi hacminin, haftalõk 1 milyar li- ranõn altõna düşmediği gibi, yõlõn son çeyreğinde bu rakamõn 1.4 milyar lira civarõnda gerçekleştiğini be- lirten Çağlar, ekonomik krizin etkilerinin izlenmesi konusunda referans dönem olarak kabul edilen Ey- lül 2008-Haziran 2009 döneminde sektörde sağlanan 7.5 milyar lira kredi artõşõnõn 5 milyar lirasõnõn Ziraat Bankasõ kre- dilerinden oluştuğunu vurguladõ. Suriye’de banka, Arabistan’da şube Çağlar, Ziraat Bankasõ’nõn 2010-2015 vizyonunu ise “Yurtiçinde her alanda en az sektör kadar büyüyerek herkesin ve her kesimin ban- kası olmaya devam edeceğiz. Yurtdışında ise yerel gücünü böl- gesel güce dönüştüren bir banka ol- mayı hedefliyoruz” diye açõkladõ. Bal- kanlar’õ, Körfez ülkelerini ve Türki Cumhuriyetleri de içine alacak şekilde bölgesel güç olmaya çalõşa- caklarõnõ kaydeden Çağlar, hukuki zeminin uygun ol- masõ halinde Suriye’de banka kurmak ya da şube aç- mak istediklerini, yakõnda Suudi Arabistan’da şube açacaklarõnõ söyledi. Yunanistan’da banka almak yönünde bir stratejileri olmadõğõnõ da kaydeden Çağlar, “Şube açma yönünde stratejimiz var. Mevcut şubelere ek olarak İske- çe ve Selanik’te de olmayı hedefliyoruz” dedi. Rekortmen banka Yunanistan’da banka almak yönünde değil şube açmak yönünde stratejileri olduğunu belirten Çağlar, Balkanlar’õ, Körfez ülkelerini ve Türki Cumhuriyetleri de içine alacak şekilde bölgesel güç olmayõ hedeflediklerini söyledi. Ziraat Bankası Genel Müdürü Çağlar, elde ettikleri kârı, “yüzyılın kârı” olarak nitelendirdi ve projelerini açıkladı. Çocuk esirgeme yurtlarõnda yetişmiş genç kadõnlarõn istihdama katõlmalarõna destek veren Nar Taneleri projesine geçen yõl katõlan 39 kadõndan 27’si bir işe yerleşti. İlk kez Türkiye’de çanta işine giren şirket, başarı yakalaması halinde diğer ülkelerde de çanta satışına başlayacak. Taner Dursun