Katalog

POLITIK BILIM Aykut Göker :/www.ınovasyon.org;hagoker@ttmail.com Geçen hafta "Konuyla ilgili olarak uç veren daha pek çok sorun ve yanıtlanması gereken soru var", demiştim ama; bu hafta yerim, o sorulardan yalnızca birine yetti. Sanayide Büyük Ölçekli Yatırım (2) Büyük ölçekli sınai üretim tesislerinin pek çok mühendislik dalı için yaşamsal önemde olduğuna işaıet etmiştim. Belirttiğim gibi, bu tesisler, mühendisler için istihdam alanı yaratmanın ötesinde, onların, yeteneklerini tam anlamıyla kullanıp geliştirebilecekleri, niteliği yük- sek hizmetlerde çalışabilmelerini de sağlar. Uluslararası istatistikler- den de biliyoruz; özel sektörün yürüttüğü ARGE ve tasarım geliştirme hizmetlerinde büyük ağırlık büyük ölçekli işletmelerde; bir ölçüde de onların güdümündeki orta ölçekli işletmelerdedir. Yine otomotiv sanayiinden örnek vereyim: Bu sektörde büyük öl- çekli üreticiler, yeni teknoloji ve buna bağlı olarak da yeni ürün geliş- tirme üstünlüğünü ellerinde tutmaktadırlar. Dünya örneklerinden de bilindiği gibi, son zamanlarda bu büyük üreticiler, bağlantılı oldukları orta ölçekli otomotiv yan sanayii kuruluşlarını da, ürettikleri 'kompo- nentler' bazında tasarım ve ürün geliştirmeye zorlamaktadırlar. Bu, yan sanayi kuruluşlanndaki mühendisler için niteliği daha yüksek hiz- metlerde çalışabilmek demektir. Beyaz eşya ve tüketici elektroniğinde de ana sanayi-yan sanayi Hişkilerinde benzer açılımlar görülebilir. Tabii, buradan hareketle, "demek ki, mühendislerimiz için nitelikli istihdam imkânı yaratabilme konusunda, büyük üretim tesislerinin ille de kendi ülkemizde kurulu olması şart değilmiş; biz, örneğin, Avrupa'daki büyük otomotiv firmalanna iş yapan bir yan sanayii mem- leketimizde kurmuşsak, mühendislerimizi bu yan sanayi işletmelerinde de nitelikli işlerde çalıştırabilirmişiz", diye düşünülebilir. Ama bu düşünce tarzı doğru değildir. Birincisi, ARGE ve tasarım geliştirmede asılnetkatma değerin yaratıldığı, stratejik öneme sahip, bilgi-yoğun iş süreçleri her zaman, büyük ölçekli ana firmanın tekelin- dedir, yan sanayiye kalan taşeronluktur. Ikincisi, yaşadığımız kriz dö- neminde görüyoruz; büyük üreticilerin, 'ulusal çıkarlann' öne çıktığı koşullarda ilk gözden çıkaracakları, tedarik zincirlehnde yeralan, ya- bancı ülkelerdeki işletmelerdir. Bu gibi durumlarda, kendi devletleri- nin de müdahalesiyle, tedarikte, maliyetleri yüksek de olsa, kendi ül- kelerinin yan sanayi kuruluşlarını tercih edeceklerdir. Söylediklerime şöyle biritiraz da gelebilir: "Senin söylediğinden çok farklı sektörler de vardır ve o sektörlerde küçük ölçekli işletmeler sayıca ezici çoğunluğa sahiptir. Ve senin söylediğinin tam tersi, o iş- letmelerde hem mühendis yoğunluğu yüksektir; hem de mühendislere yakışan işler yapılır. Örnek mi; işte sana yazılım sektörü..." Yanlış bir örnek... Yazılım sektöründe de dünya pazarı, birkaç dev firmanın tekelindedir. Büyük çaplıARGE, tasarım ve ürün geliştirme birimlerine bu firmalar sahiptir; sektörde geçerli teknolojilere bu fir- malar egemendir. Bütün dünyada ses getiren, yeni ürünleri geliştirip pazara sürenler onlardır. Türkiye dahil, bir kısım ülkelerdeki yazılım fir- malarının çoğunun işlevi bu dev firmaların geliştirdiği ürünlerin kulla- nıcılara sunulmasına kadar olan süreçte yer alan hizmet halkalannda iş görmekten, örneğin, yerel ihtiyaçlara göre uyarlamalar yapmaktan ibarettir. Eğer ülkenizin, bu sektörde yaratılan katma değerin dünya toplamındakipayını arttırmaya; bunun için ülkenizdeki yazılım mühen- disliği hizmetlerinin niteliğinide giderek yükseltmeye yönelik, örneğin Hindistan'ınkine benzer, bir ulusal politikası yoksa, yetiştirdiğiniz bilgi- sayar ve yazılım mühendislerine sunabileceğiniz iş imkânı da her ba- kımdan sınırlı kalacaktır. Geldik kritik birsoruya... BOyük tesis yeterince kurmuyoruz. Kurduğumuzda da çoğu kez yabancıyla ortak kurmuşuz; bizim payımı- za düşen genallikle imalat.. Teknolojideki dışa bağımlılığımızı kıracak ulusal bir politikamız yok. Yazılım sektörü gibi, küçük ölçekli ama mü- hendis yoğunluğu yüksek, çok sayıda işletmenin yer aldığı sektörler- de, işletmelerin aritmetik toplamını ülke ölçeğinde sektörel bir güce dönüştürecek politikalarımız da yok. O halde biz bunca mühendisi niçin yetiştiriyoruz? 'Beyinlerimizi kullanmayı biz beceremedik; bari ihraç edelim de gelişmiş ülkeler kul- lansın', diye mi? Türk şirketlerinden teknolojik Türkiye'de LPG'li ulusal çevreci dizel motor üretildi İTÜ- OTAM ve TÜMOSAN işbirliği ile Türkiye'de ilk kez TÜBİTAK destekli, çevre dostu yeşil LPG'li dizel motor üretildi. Avrupa Birliği standartlanna uygun olarak tasarlanan ve üretilen LPG'li dizel motor % 33 daha düşük maliyeti, % 15 daha yüksek motor veri- mi ile de dikkat çekiyor. .«.."V İTÜ, OTAM (Otomotiv Teknolojileri Arastırma Gelistirme Mcrkezi) ve TÜMOSAN (Türk Motor Sanayi); hazı pan,<ıları i\in patent de aldıkları yeni ge- liştirdikleri dizel (.vvreci motonı İTÜ kaınpusunda ta- ıııttı. Proje, ulusal motorların geliştirilmesi yen,vve- sinde Kelişririldi. Ulusal ve uluslararası patentler ile korunan yeni yanııı.ı ınckanizıııaları ile, molomn Avrupa standartlarında pertonnans, eıııisyon ve yü- riiltu kalitesinde oldugıı, testlerle kanıtlandı. Yeni teknoloji LPG motorun, İTÜ Ayazaga yer- leşkesinde taıııtımı yapıldı. Tanıtınıdn İTÜ Rektörii Prof. Dr. Muhammet Şahin, TÜMOSAN Genel Koordinatörü Kurtuluş Ogün ve OTAM Yönetiın Kurulu Ba^kanı Prof. Dr. Ali Göktan geliştirilen ye- ni teknoloji hakkında hiljji verdi. TÜMOSAN Genel K(x>rdinatörii Kurtuluş Öğiin: Traktörlerin maliyeti dizel nıotora yöre liin Avro da- ha a:, düşük emisyon degeriyle, özellikle Avrupa Birligi ülkeleriııe ihracat a^isından önemli hir avantaj elde ettik ve ihracatımız artacak Yeni motorun geliş- tirilmesi ve diger projelerin toplam maliyeti 4.1 mil- yon dolar, LPO'li traktörlerin yüzde V3 nkaryakıt ta- sarrufu ve nu(,lu hir motor vesilesiyle traktörün per- formansı yüzde 15 artıyor. Ortalama hin saat kulla- nıtnda yaptıgı tasarrufla kendini amorti ediyor... LPG'li traktörlerin fiyatı dizelle aynı olacak... Dizel <,evreci motorun (»elijtirilmesinde önemli hir Körev üstlcnen İTÜ OTAM'ın Yönetiın Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ali Göktan, OTAM" ın hıiBüne ka- dar 72 ARGE projesini hayata Ke^irdigini, 15 proje üzerinde de çulı$ıldığını hildirdi. Göktan, OTAM'ın 21 akademisyeniyle ülkemizdeki en yü^lü otomotiv ARGE Kruhuna sahip oldugunu, OSD, TAYSAD ve Uludag Ihracar^-ılar Birliği gibi kuruluşlarla hirlikte araştırmalar yaptıklarını dile getirdi. İTÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed Şahin, üni- versite ve sanayi arasındaki işhirliğinin arttığını, 120 milyon liranın üzerinde hir ARGE hüt(,ıesine sa- hip olduklarım helirtti ve "Kaynak hulama.saydık hu projeyi (j*-' r V c ' c ' c 5 t ' relne V cce ' ct '' c ' a s ı ' teşekkürü TÜMOSAN'a ve onlar gihi hu tür projelere kaynak saglayan samyicilere layık f>öniyıınım" dedi. LPG motor projesinde, TÜMOSAN rrak- törlerinde kullanılan dizel mororlannın perfor- mans ve verimlili£im yükseltınek; eyzoz ve jjiı- rültü emisyonlarım düşiirmek ve motor üzerin- de yapısal degi^iklikler yapınadan, Sıvıla^tırılmış Petrol Ga:ı (LPG) yakıtı ile ı^lıjın.ısını sagla- ınak ama^iandı. Günümüzdeki yüksek sıkıştırma oranına sahip olan dizel nıotorları, (.vvreci ve düşük ma- liyetli LPG yakıtı ile (.alıjahilecek jekle donüj- rürmek i(,in yanma odası rasanınını, .sıkı^tırma oranını düşürecek jekilde degiştirerek, yeni pistonlarm kullanılması ^erekır. Bu ise günümüz dizel motorlarının gaz yakıtları ile uyumlu ha- lc dönüjtüriilme işlemlerini zorlaştımıakta ve ma- liyetlerini oneınlı i)l(,iıde arttinnaktadır. Ayrıca, sıkıştırma oranının düfürülmesi hu ınotorların orijinal haline yöre daha düjük per- formans ve verimlilikle ^"ilı^masına neden oluyor. Ayrıca, gaz yakırları ile ^"alışabilecek hale donüjtıi- riilmü; ınotorların, gerektiginde yeniden dizel yakt- tına uyumlu hale dönü^türülmesi, yapısal değişimler yapılmadan müınkün olamıyor.. Bu projede yukarıda anlatılan dezavantajı ortadan kaldırmak iı,in; sıkı^tırma oranında ve yanma odası rasarımında hir degişiklik yapınadan Dizel, CNG ve LI\ı yakıtları ile verimli <,;ılışahilecek (,ift döngülü ye- ni hir yanma odası (Türkiye patenti) uy^ulandı, hu aınaıja da ncrckli teknolojik altyapı ^eli^ıirıldi. Türk Motor Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (TÜMOSAN) 1975 yılında motor tahrik ve aktar- ına or^anları ve henzeri teı^ıizatı uretmek amacıyla kıınıldu, ancak faaliyctlerini dizel motor ve traktör üre- riminde yogunla^tırdı. Türkiye'nin ilk dizel nıotor üre- ticisi olnıa özelliğini taşıyan TÜMOSAN, TÜRK TRAKTOR ve OTOYOL için de uzun yıllar dizel mo- tor üretimi Hcrt,x.-klcştirdi. Fındık için ARGE çağrısı Giresun Üniversitesi FINDIK Arastırma ve Uygulama Merkezi 27-28 Mayıs 2010 tarihlerinde proje fikri/önerisi olanlar ile sanayici kurulusjarı hir araya Ketirtyor ve 'FINDIK ARGE Proje Pazarı Günleri' düzenliyor. Bu hag- lamda; FINDIK ile il^ıli katma deger oluşturacak tüın konularda endüstriyel ürüne dönüjtürülehilir fikri ve proje önerisi olan kısıtlama olınadan hiitün ki^i ve özel ve kamıı kurulıifları proje pazarı günleri- ne karılmaya davet edildi. Proje pazarında heğenilen en iyi 3 proje sahihine para odülü verilecek: hirinci proje 3000 TL, ikinci proje 2000 TL, üçüncü proje 1000 TL. Ayrıntılı hilgi http://findik.giresun.edu.tr/