Katalog

QQ ÇİN KALKINMASINDA BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK GERÇEKLER Hedef: Dünya Çapında 100 Bilim Insanı ve 100 Üniversite "Sosyalist piyasa ekonomisi" söylemi ve uygulamalarıyla kapitalizme yönelen Çin Halk Hakemiı dergilerde yayımianan Cumhuriyeti'nin istikrarlı ve yüksek ekonomik büyümesine bilim ve teknoloji alanındaki atı- ^ 9 lımları eşlik ediyor. 2006-2020 dönemini kapsayan Bilim ve Teknolojinin Geliştirilmesine Yönelik 1200 Orta ve Uzun Dönemli Stratejik Plan, Çin'i 2020yılına kadar "yenilik odaklı" {innovation-ori- 1000 ented\ bir topluma dönüştürmeyi, uzun vadede ise dünyanın önde gelen yenilikçi ekonomi- 800 lerinden biri haline getirmeyi hedeflemekte. Doç. Dr. Seriye Sezen, Öğrstim Üyesi. ssezen@todaie.gov.tr 2008'de makale sayısı - Çin 112.318 Brezilya ! 30.021 B ağımsız yenilikçi kapasitenin arttırılması, yaban- cı sennaye ve teknoloji ile üretilen "Çin'de üre- tiltniştir" etiketli ürünlerin yerini "Çin'de yara- tılmtştır" etiketli ürünlerin alması, ülkenin hedefleri ara- sında. Bu amaçla yüksek teknolojiye ve biyoteknoloji, nanoteknoloji gibi yeni teknolojilere dayalı yattrtmların arttırıl- BİIÎITl masına öncelik veriliyor.' . . . . . 1995-2005 döne- ve teknoloji politikalannın hedefleri: -f • Uzun vadede "yenilik odaklı" (innovation-oriented) birtoplum ve dünyanın önde gelen yenilikçi ekonomilerinden birini yaratmak. • Bağımsız yenilikçi kapasiteyi arttırmak. • Dünya çapında 100 üniversite ve 100 bilim insanı ile uluslararası alanda yer almak. a 5 m o minde yıllık %19 dolayında artışla AR-GE harca- maları açısın- dan dünya sı- ralamasında altıncı olan Çin, bu dö- nemde, AR- GE harcama- 1 a r 1 n 1 n GSMH'ye ora- nını da yaklaşık %136'hk bir ar- tışla %0,6'dan %1,42'ye yükseltti. Bu oranın 2020 yılında %2,5'e yükseltilmesi hedef- leniyor.' Ülkenin yüksek teknoloji alanındaki eğitim, araş- tırma ve uygulama kapasitesini geliştirmek amacıyla 1986'da başlatılan "863 Projesi" kapsamında 1997 yı- lına kadar, çoğunluğunu, bilgi teknolojisi, biyotekno- loji, yeni (ileri) malzemeler ve otomasyon projelerinin oluşturduğu 1.087 projeye 61 milyar dolar harcandı." 1988'de, yeni ve yüksek teknolojiye dayalı üretimi ge- liştirmek amacıyla uygulamaya koyulan Meşale Progranu (Torch Programme) çerçevesinde 1997 yılına kadar 53 bilim parkı kuruldu. Genellikle bu parklar içinde kurulan yenilik (innovation) merkezlerinin sayısı ise 2007 yılı sonunda 548'e ulaştı.' 1980'lerden itibaren nanotek- nolojinin geliştirilmesi çalışmalarını başlatan Çin, 2001-2005 yılları arasında bu alana 400 milyon dolar ya- tırım yaptı. v Yükseköğretim alanında kayda değer bir ge- lişme gösteren ülkede, fen bilimleri ve mühendislik eği- timine özel önem veriliyor. Bu alanlardan mezun olan- ların oranı (%39,2) OECD ülkeleri ortalamasının yak- laşık iki katıdır. v Çin uzun vadede, dünya çapında 100 üniversite ve 100 bilim insanı ile uluslararası alanda yer almayı he- deflemektedir. 199O'lı yıllarda uygulamaya giren Eğitim Reformu ve Kalkınma Programı ile Nitelikli Eleman Yetistirme Projesi bu hedefler arasında. Eğitim ve araş- tırmaya yönelik kamu kaynakları da bu hedeflere yön- lendirilmiş durumdadır. Nitekim, aralarında Pekin, Tsinghua, Çin Bilim ve Teknoloji, Fudan, Şanghay Jiaotong, Nanjing üniversiteleri ile Harbin Teknoloji Enstitüsü'nün yer aldığı 40 civarındaki yükseköğretim kurumu kamu kaynakla- rından cömertçe yararlandırılırken di- ğerleri çok daha sınırlı kamu bütçesiyle yetinmek zorunda bırakılıyor. Kendi kaynaklarını kendileri yaratmak zorun- da kalan bu üniversiteler, öğrenci ücret- lerini arttırarak veya bankalardan kredi alarak kaynak yaratmaya çalışmakta, yük- sek faizli krediler ise üniversiteleri bir borç sarmalı içine it- mektedir. vl Yurtdışına eğitim amacıy- la gönderilen- lerin ülkeye geri dönüşle- rinin sağlan- masına yöne- lik politikalar da uygulanıyor. 1980'lerden itiba- ren yaklaşık 1 milyon kişinin yurtdışına gönderildi- ği Çin'de bunların ancak 1/3'ü ülkeye döndü. Geri dö- nüşleri arttırmak amacıyla, yüksek ücret, üst düzey gö- revlere atama, yurtdışındaki işini sürdürebilme, esnek 1990 92 94 96 98 2000 02 04 08 Grafiki. Hakemli Dergilerde Yayımlanan Makalelerin Artışı 1995- 2005 döneminde Ar-Ge harcamalarının GSMH'ya oranını yaklaşık %136'hk bir artışla %0,6'dan %1,42'ye yükselten Çin'in hedefi bu oranı 2020 yılında %2,5'e yükseltmektir. çahşma koşulları gibi özendirici ön- lemler uygulanıyor. Son otuzyılda bilimsel araştrmalardaki arüş hızı ile diğer ülkelerin önüne geçerek, ABD'den sonra ikinci sıraya yerleşen Çin'in 2020 yılında dünyanın en büyük bilimsel bilgi üreticisi haline geleceği öngörülmektedir. 1600 12000 8000 4000 Ülke bazında nanobilim/nanoteknoloji alanındaki ınakaleler •ASD.» Japonya BÎÜMSEL ARAŞTIRMA VE YAYINLARDA SIÇRAMA Çin bilimsel araştırma ve yayınlarda da bir atılım içinde. Financial Times'da yayımlanan habere göre, Çin, bilimsel araştırmalardaki bü- yüme hızı ile diğer ülkelerin önü- ne geçerek, ABD'den sonra ikinci sı- raya yerleşti. Dünya çapında 10.500 dergide yayımlanan bilimsel dergileri listeleyen Thomson Reuters, Çin'in bu gelişme çiz- gisini koruması halinde 2020 yılında dünyanın en büyük bilimsel bilgi üreti- cisi haline geleceğini öngörmektedir. Küreselleşme döneminin gelişen dört ülkesinin, Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in son 30 yıldaki bilimsel araştırma per- formansını karşılaştıran Thomson Reuters'in bulgularına göre, hakemli bilimsel dergilerde ya- yımlanan Çin adresli makaleler diğer ülkelerden 64 kat daha fazladır. Çin adresli makalelerde ortak yazarlı olan- ların göreli olarak fazlalığı dikkat çekiyor. Makalelerin yaklaşık %9'u, en azından bir ABD'li yazarla ortak ha- Nanokompozit alt alanında yazılan makalelerde önde gelen ülkelerin payı .»•*'* ..«•* %40 - %30- %20 Almanya „ Ingiliere Fransa Kore a Çin tSABD OJaponya G Kore 1991 1998 2005 1991 1994 1998 2002 2005 Grafik 2. Ülkelere Göre Nanobilim ve Nanoteknoloji Alanındaki Bilimsel Yayınlar Kaynak: OECD Reviews of innovation Policy: China, Synthesis Report, OECD and The Ministry of Science and Technology of China, Paris 2007, s. 39.