Katalog

• * • " GÖNCEL TIP Mustafa Çetiner /.;., cetiner.mSsuperonl ine.com Okurlanmdan bu yıl üniversite sınavına girecek olan sevgili Erdem, "doktor olmak" yazımı okuduk- tan sonra bana bir elektronik posta göndermiş. Şöyle diyor: Sevgili Erdem'e Yanıtımdır! "Cuma günkü yazınuda 'para'hedefli bir tıp tercihinde bulu- nulmamasını tavsiye ediyorsunuz. Bu îavsiyenize tamamen ka- tilıyorum. Ancak şunu da merak ediyorum. Bir tıp öğrencisi ken- di ekmeğini ne zaman kazanırhale gelebilir? Ben bir an önce ai- lem üzerindeki yûkûmü hafifletmek isterim." Bunun yanıtını kendimden vereyim... 6 yıl tıp fakültesi eğitimi... lyılzorunluhizmet... 5 yıl iç hastalıkları uzmanlık eğitimi... 1 yıl uzmanlık sonrası zorunlu hizmet... 3 yıl kan hastalıkları (hematoloji) yan dal eğitimi... Benim kan hastalıkları uzmanı olmam için geçen süre toplam 16 yıldı... Uzmanlık eğitimimin ilk iki yılında gün aşırı nöbet tut- tum, yanievimde uyandığım hiçbirgûnün akşamında evimde yat- madım, hep hastanedeydim. İlk 6 yıldan sonra para kazanmaya başladım. İlk yıllar ekono- mik olarak kısmen rahattım. Sonra hekimlerin Tûrkiye'deki du- rumları giderek kötüleşti, devlet hizmetinde çalışanlar hızla yoksullaştı. Ancak hiçbir zaman aileme ekonomik bir katkı sağlayacak durumda olamadım. Tam tersine gerektiğinde onlar bana katkı sağladılar. Devlet hizmetinde çalıştığım ve bunun 8 yı- lını öğretim üyesi olarak geçirdiğim 19 yılboyunca hiç birzaman çokpara kazanamadım. Ama kimseye de muhtaç olmadım. Fakat unutmamalısın, tıp eğitimi devamlıdır, bu nedenle eğitim sörecin hiçbirzaman sona ermeyecektir. Hastaların için hep gûncel kalmak, mesleği bırakana kadar okumak, çalışmak zorundasın. YanisevgiliErdem, hekimlik özveri mesleğidir... Bu ülkede da- ha da özveri ister... Çünkû bu ülkede hekimler dayak yemekte- dir. Ne yazık ki, otoparklarda, hastane koridorlarmda öldürül- mektedir. Bu ülkede siyasi iktidarlar, hekimlerden "günah keçileri" ya- ratmaktadır. Eğ'ıtim ve zorunlu hizmet yılları boyunca o şehirden ötekine savrulup durmakta, sabit ve güvenli bir yaşam süreme- mektedir. Bu ülkedeki kurum hekimleri, pratisyen hekimler, aile hekimlerisiyasi iktidarlann elinde iş güvencesi olmaksızın boğaz tokluğuna çalışır. Ancak işin birbaşka yönö de var... Bu ülkede hekim olmak demek, "ben bu ü'lke için emek verdim, alın teri akıttım" demektir. Bu ülkede hekim olmak demek, "ben bu ülkede sorunlann değil, çözûmlerin parçasıyım" demektir. Bu ülkede hekim olmak demek, "bu ülkeyi, bu ülkenin insanını seviyorum" demektir. Bakma sen herkesin dediğine, bu ülkede hekim olmak demek, "yaşamda paradan çok daha değerli şeyler de var" demektir. İşin gücün para kazanmak olacaksa bu işiyapma. Ama hekim olunca insanca yaşam isteğinden de vazgeçme, emeğinesahipçık... Ben henüz çocuktum, sevgili babama birarkadaşı takılıyor- du. "sizin iş çok kolay, yarım saatmuayene, iki tık tık, bir şık şık, ver bakalım paraları..." Babam yanıtlamıştı. "yanılıyorsun, ya- rım saat değil, upuzun 20 yılın alın teri ve sonra yarım saat"... Ne demek istediğini hekim olunca anladım. Babamla ve onun hekimliğiile hep gururduydum, şimdibu onuru oğluma bı- rakmaya çalışıyorum. Birhekimin çocuğuna bırakacağı en bü- yük miras "tertemiz ve insanlığa adanmış bir isimdir". Işte sevgili Erdem, aslında işin özü budur... Eğer hekim ol- maya karar verirsen, fakülteye başlayacağın ilk gün haber ver, bir hekim daha katılacak aramıza diye ınutiu olayım. Bu köşeden tûm hekimlere duyurayım, "Erdem, herşeye rağmen hekim ol- maya karar verdi" diye yazayım... Sağlık Hasta Bakımında Kalitenin Önemi Hizmet sektörü, küresel ekonominin en hızlı büyüyen bölümü olup, sağlık hizmetleri ve hastaneler, büyüyen bu sektörün önemli bir parçasıdır. 21. yüzyıl sağlık bakımı ile ilgili yaklaşımlara baktı- ğımızda, bireyin sorumluluğu yerini sistem sorumluluğuna; bil- gi bilgi birikimine; gizlilik şeffaflığa; sistem gerekliliği gerekliliklerin tahminine; profesyonel yaklaşım, kanıta dayalı kararlara bı- rakmaktadır. Özlem Yıldırım, Vehbi Koç vakfı Amerikan Hastanesi Sürekli Kalite Oeğiştirme Müdürü Böyle bir gerçekle karşı karşıya kalan biz has- taneler için de kaliteye bir ycrden başlamak, bu çıtayı adım adım yükseltmek kaçınılmaz bir stTcitcjik hedef olarak karşımıza çıkıyor. Bu yolda "doğ- ru" veya "yanlış" yok. Her organizasyon kendi kültürü, hedefleri ve çalışan yetkinlikleri ile önceliklendirmeyi yapıyor ve kullanacağı araç ve yöntemleri seçebili- yor. Önemli olan bunları doğru kullanmak, uygula- malara yansıtrnak ve daha da önemlisi hasta, hasta yakınları ve çalışanlar tarafından hissedilmesini sağ- layarak kalıcılığı konusunda kararlı olmak. Kalite kav- ramına gelince; hepimiz için bir başka anlam taşıyan kalite subjektif bir kavramdır; 'bir üriin veya hizme- tin istenen özellikleri taşırnası 1 olarak tanımlanabi- leceği gibi, müşteri isteklerinin karşılanma düzeyi ola- rak da ifade edilebilir. Bu açıdan değerlendirildiğin- de, hasta bakımı konusunda pek çok disiplinin bir ara- ya gelerek sunduğu bir hizmetin kalitesinin tanım- lanması ve değerlendirilmesi oldukça karmaşık olan bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Herhangi bir üriin ya da hizmetin kalitesi denil- diğinde öncelikle standartlardan söz edilebilir. Bakım kalitesiyle ilgili standartlar gelişmiş ülkelerde yasa- lar, yönetmelikler, mesleki kuruluşlann belirledikleri ilkeler ile birlikte birbirini bütünleyen bir yapıda ve sağlık kuruluşlarının bu standartları kendi politika- ları doğrultusunda yorumlayarak kuruma özgü hale getırıyor. ıcaııtesını ıyıleştırmekte anahtar bir faktördür. Sağlık hizmetlerinin kalitesini belgelendirmek, so- Hastaların beklentilerine odaklanılarak sunulan hiz- îlarını izlemek ve ilan prmpl L-ivaclarvm %,r,r.^n^U da "hasta güven- liği", "hasta mem- nuniyeti", "klinik süreçlerin kalite- si" ve bütün bun- larm bir "değer" ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ sağlanarak sunul- ^ ^ ^ ^ ^ ması var. Pazara en iyi değeri sunan firmaların genel olarak daha uzun süre ayakta kalacağı gerçeği, ikti- sadın temel yasalarından biridir. Sağlık bakımı en- düstrisinin entegrasyonu arttıkça ve daha rekabetçi hale geldikçe, bu kural, kazananları ve kaybedenle- ri giderek daha fazla belirleyecektir. Alıcılar ödedikleri fiyat karşılığında aldıkları kaliteyi kaçınılmaz olarak değerlendirmektedir. Bu nedenle, bakım kalitesini sağ- larken "değer" yaratılması da oldukça önemlidir. HASTA MEMNUNİYETİ Hasta memnuniyeti, büyük ölçüde süreç kalite- sine dayanır ve bunun da bakım kalitesi ve klinik dı- şı kalite olmak üzere iki anahtar bileşeni vardır. Bakım kalitesi, hastanelerin tıbbi tanı, işlemler ve tedavi- ler yoluyla hastanın sağlığında yüksek standartlara ulaşma ve nihayetinde hastada fiziksel veya fizyolo- jik etkiler yaratma yeteneği olarak tanımlanır. Süreç kalitesinin tanımı ise, hizmetin "nasıl" ve- rildiğidir. Sağlık bakımı kuruluşlarındaki süreç kali- tesini sürekli olarak iyileştirmek, genel sağlık bakım kalitesini iyileştirmekte anahtar bir faktördür. nuçlarını izlemek ve ilan etmek, kıyaslama yapmak, kuruluşlann, sektördeki yerlerini belirlemeleri gelişmiş ülkelerde günlük işleyişin bir parçası haline gcldi. Özellikle, 2000'li yıllardan başlayarak ülkemizdeki sağ- lık kuruluşları da Joint Commission Uluslararası Akreditasyon Standartları gibi standartları bir araç olarak kullanarak bu yolda önemli adımlar atmaya baş- ladı. Joint Commission International Akreditasyonu; hasta güvenliği ve hasta bakım standartlarınm mev- cut kalitesini uluslararası alanda rekabet edebilir dü- zeye taşımayı hedeflemektedir. Akreditasyon stan- dartlan hasta bakımında kalite ve hasta güvenliğine odaklanmakta, sistem yaklaşımı ile önemli idari ve klinik fonksiyonları içeren hasta odaklı, organizas- yonun yapısına, süreçlere ve çıktılarma yönelik op- timal ve ölçülebilir gereklilikleri içeriyor. İşte bu gerekliliklerin büyük çoğunluğu hasta de- ğerlendirme ve yeniden değerlendirme, hastanın ba- kımı, hasta kimliğinin tanımlanması ve doğrulanması, medikal gaz sistemlerinin kontrolü, çalışanlar arasında etkin iletişim, güvenli ve standart uygulamalara işaret etmektedir. Konuyu makro boyuta taşıyacak olursak sağlık kuruluşlarında bütün çalışanların ka- tılımı ile hasta bakımında kalitenin boyutlarına odaklanıp, ulaşılan perfonnansın izlenmesine olanak tanıyan bir kurum kültürü ve sistem altyapısı oluş- turmanın hasta bakımında kaliteyi sağlamada önem- li olduğu ifade edilebilir. Hasta bakımında kalitenin listesinin en başın- met, hastaların hastanedeki yatış sürelerinin opti- mizasyonunu sağlarken, bu süre içerisinde kendile- rine zarar vermeden, sonrasında ise istenilen bakım düzeyine ulaşılarak hastaneden "memnun" olarak ay- rılmalarını sağlayan bir zincirdir. Bu zincirin herbir halkasının kalite düzeyi, tamamının sonundaki ka- liteyi ve dolayısı ile hastantn memnuniyetini belir- lemede önemlidir. Sağlık bakımı kalitesini ölçen ve en önemlisinin hasta memnuniyeti göstergesi olduğu bırçok kalite öl- çüsü ve özelliği vardır. Hasta memnuniyetini yük- seltmek, şikâyetleri çözmekle geçirdikleri zamanı azal- tarak hastanelere para tasarrufu sağlayabilir. Daha iyi hasta memnuniyeti sağlayarak, sağlıktaki sonuçları iyileştinneye dönük büyük bir potansiyel bulun- maktadır. Hasta bakımında kalite, hem sağlık ku- ruluşlarındaki bütün işleyişleri, hem de bir felsefeyi kapsayan geniş bir kavramdır. Sağlık hizmetlerinin kalitesi tüm dünyada tartışılmakta olan bir konudur. Kalite, hareketli bir hedeftir. Tam görünür hale gel- diğinde veya her şeyin istediğiniz gibi olduğunu dü- şündüğünüz bir anda hedefiniz yine hareket eder. Bu hareket, sağlık konusundaki yasa ve yönetmelikler- deki değişikliklerden, standartların gerekliliklerindeki değişikliklerden, hastalardan edinilen geri bildirim- lerden veya sektör içi kıyaslamalardan kaynaklana- bilir. Bu nedenle "hasta bakımında kalitenin arttı- rılması" sağlık bakım hizmeti sunan her kuruluşun stra- tejik hedeflerinden bir tanesi olmalıdır. f