Katalog

www.iku.edu.tr BİLİM KÜLTÜR VE EGİTİM TC İSJANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ Bilinmeyenin peşindeki renkli yol-1 Insanoğlu yaradılışından bugüne dek varlığını devam ettirebilmek, var oluş nedenini öğre- nebilmek ve mümkünse ölümsüzlüğü bulabilmek için çalışmıştır ve çalışmaktadır. İçgüdülerinin dürtüsü ile başladığı bu çalışmayı, bilim ve sanat yolu ile devam ettirdi. Her iki yolda da hedef varlık nedenini, başlangıcı, bilinmeyeni bulabilmektir. Farklı biçimlerde ilerleyen düşünce şekillerinin ortak paydaları, varsayımlara sahip olmalarıdır. Varsayımlar insanın sezgileri sayesinde ortaya çıkar. Bu da sanat dallarının (yaratıcı özgür düşüncenin) üzerinde yürüdüğü, yayıldığı ve kendini gösterdiği ana yoldur. MehhAkçami AyşegülF. Yelkenci2 1MİA Sanat Atölyesi, Fenerbahçe, 34726 Kadıköy, Istanbul, e-posta: [email protected] 2 Istanbul Kültür Üniversitesi, Fen-Edebıyat Fakültesi, Fizik Bölümü, e-posta: [email protected] I enlerle insana aktarılan -kültür ve birikimler, çev- re şartları ve duygularla birleşince değişik sorular ve so- runlar ortaya çıkar. Edinilen bilgiler bu sorulart çozümlemeye yeterli gelmediginde; akıl, mantık, duygu, sezgi ve hayal gücüyle birlikte bir serüven başlar. Duygusallığa düş- meden duyguların bilgiyle dona- tılması sonucunda sezgiler devre- ye girer ve degisik varsayımlar Rembrandt-Anotomy Lesson fo Dr. Tulp, 1632 Monet-Rouen Cathedral, 1893 üzerinde düşünmemizi sağlar. ..... , . , , , x . . , . , . , ., ı ı ı ı ,, , nn düşüncelerinde oluşan degışımler resımlerıne de Düşünürken hayal gücünün sınırı yoktur. Korku ve me- , , , , , , . , ,, , ı. , ı . ı yansıdı, ışık ve renk konusundakı yeni yaklaşım rak en önemlı ve en güçlü itıcı unsurdur. Ancak sez- c . . „ , , ı ı ı ı bmpresyonızmı doğurmuştu. gıler bu sınırsız ortamm belirliyicisidir. D .. .. n L •• . • ı ı ı.. ;„ . , . Buna gore goruntunun ilk belırtısı olan renk dun- llkçaglarda içgüdülerinin sesı ile yaşamaya çalışan , , , x.r ., . , , , ,, , ; -» J i~ i yac ja o j a n [jeğ,^ zılımde olandı ve ışıgın durumuna go- re aynı obje farklı durumlarda algılanma şansına sa- hipti. Monet, Rouen Katedrali'ni günün beş değişik za- manında resmetmiş ve güneşin durumuna göre her de- fasında farklı bir görüntü ortaya koymuştur. Bazen par- lak ve açık, bazen puslu, silik ve pesimist ya da hü- zünlü veya sığınılabilecek, güven verici görüntüler el- de etmiştir. Ceazanne hem ışığı vurguluyordu, resmin ışık ve gölgeyle oluştuğunu söylerken hem de doğada her şe- yin koni ve silindir ve üçgenden olujtuğunu söyler- ken ilk defa resmin içine geometriyi getiriyordu. Aynı zamanda da farkında olmadan kübizmin temellerini atmış oluyordu. Fovlar rcnkleri hür ve abarcılı biçimde kullanır- ken içlerindeki enerjinin bilinmeyen yönlerini dile getiriyorlardı. Birbiri ardına çıkan yeni sanat akımları insan bey- ninin düşünsel ve düşsel gelişiminin bir göstergesiy- di. Sanat yeni bir düşünce biçimi öğretiyordu - so- rumluluk duyan yapıcı bir düşünce. Unicorn Resmi, Lascaux Mağrası, MÖ.14000 ilkel insanın ateşi bulması, mağara resimlerini oluş- turması bilimin ve sanatın ilk adımlarını atarak se- rüveni başlattı. İlkel insanın en primitif duygu olan içgüdüleri ile bu bilinmeyenleri bulması, aslmda bilinmeyenlerin in- sanın derinliklerinde gömülü olduğu düjüncesini ortaya getiriyordu. Yaşamın içerisinde teknik geliş- meyle sanatsal gelişme birbirine paralel olarak sürdü. Yaşamı tarihsel belge gibi bize aktaran ressamla- Frans Marc - Large Blue Horses, 1911 (Fovist) OdilenRedon-Cyclop, 1904 Odilen Redon kendi çalışmaları için şöyle söylü- yordu: "Benim bütiin orijinalliğim, hayatın oluşumunu görünenin mantığını görünmeyenin açıklamasında uy- gulayarak, fantastik bir dilde yaratmaktır." Yaratılan her sanat eserinde (gerçeğin sırrı) bi- linmeyenin soruları vardır, ya da, bilinmeyene gidi- len yol anlatılmaktadır. Sanatçı eserini ortaya ko- yarken kültür, bilgi ve birikimlerinden yola çıkarak hareket eder. Ancak eserin betimlenmesi, ortaya çı- kış hali, bilinç hali ile bilinçsizlik arasında gerçekle- şir. Eserin yaratılış anı, bilinmeye- nin kendisi ile bilinçsizce yüzleşme aıııdır. Bilinçli bir durumda bilinç- sizce karşılaştığı gerçeği sanatçı, o anki durumuna uygun bir şekilde anlayacak, kavrayacak ve aktara- caktır. Bu nedenle her zaman psi- şik duruma göre değişen anlatım ve aktarımlar olacaktır. Bilinmeyenin yolunda yürüyen sanatsal çahşmalar; şu anın sonra- sını eskide görebilen yapıtlardır. Ya da "başlangıçla - sonu" şu anda (sezgilerin katkısıyla) anlatabilen yapıtlardır. (devam edecek)