Katalog

23EKM 1996 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 'Llusiararası Görsel Sanat' projesi kapsammda Avustralyalı ve Çinli sanatçılar îstanburda duvar boyamaya başlayacaklar. Istanbul, farklı kültürlerle renkleniyor• "Sanat \e Ön\argf b^Iığ nı ra;;i>an bu prcjedc Avustralya'dan \e Çın'der gelen saiatçılar Ortako} "de Ahrkcbınasinın du\annı bo>ayacaklar IIkı Çin'deyapılan etkınlığin. üçıincİLsüyse A\ ustrah a 'da gercekle^tınlecek. Kûitür '»misi - Ktdpbul îju gûnicde Auıstralva ve Cmoen gelen sanatçıları ağir nor ".Sanat *e Ömar- gğ leceK olan "Uuslararası Ciörsel Sanat' pıoıesi. farklı ItulrürJerdcn >anatçılann bır ^radavaliMiıalannı sağlıvor Etkınlık. Kjbata* kultur Merkezı. Arts \ictona .AustrjJur Multıuılturaf Fo- undatıon. Besıktas Beledı- yes.ı ve \larko Holdıng gıbı Skurulu^lar Urafından dcs- neklenvor 10 kasıma dek tgerçeUes,tırıleeek olan et- kınlığin duvar bovama asa- rnası. ıi«ılenenlertarafından Dumaca urılu sanatçılar Geoff Hogg, V\en Jun \e Yang Geng-\u Alarko bınasını bovamak u/ere İstanbul'dalar. Ortakov. de fzlenebılecek •l luslararası Gorsel Sanat' proıesı kapsamında Turkı- ve'de ıkıncısı gerçeklestırı- lecek olan kulîurlerarası et- kılesimm v.ırattığı kultıırel donusumune vonelık proıe Bülent Ddlal \e Prot Dr Mftin Soıen taıatından da dcstekleııdı llkı (, ınde va- pılanetkınlığin uçuneusuv- se Avıistrahada gerçekles- tınlecek Avustrjlva'dan GeofT Hogg Ç ın cicıı Wen Jun \e Vang Geng-\u Tur- kıve'de vapıiacak olan atol- >e çalı^masma katılıvorlar Dumaca ıınlu "Mural" sa- natçılarından olan katılım- eılar Alarko bıııasının du- vannı bovanıava baslava- cak Vılnız buvuk bır sorun \ar Bu da Shaankı Mıııal Art Conımission ııvesı Çın- h sanjtçılaıınkendıdıllerm- den ba^ka dıl bılmcmelerı Herncdeıise bırturlıı tereıı- nıaıı bulıınamadığı n, ın bu sanatçılar bır tıırlu dertlerı- nı anlataınıvorlar Tek avan- taılan daha once çalısmış ol- duklan. GeofT Hogg'uıı vanlaıındaolmasi Nevaı kı o da ancak bu sanatçılarla el kol hareketlerıvle anlaşabı- lıvoı Daha once hıç gelme- dıklen bır ıılkede \apaval- nız kalan bu ıkı sanatçı dı- lerız bır an once bır çevır- ınene kavusurlar da ne ve- niek ıstedıklerını. nereve gıtnıek ıstedıklerını anlata- bılırleı Dığer bır sorun ıse kotu hava sartları Projenın baslangtcında konustuğu- muz GeofT Hogg hem ulke- sinde hem de dumada ol- dukça tanınmı^ bır sanatçı Preston InstıtuteofTechno- logv. Natıonal Gallerv School of An, Natıonal Aeademy of San Carlos gı- bı okullardan sertıfıkası olan sanatçının bırcok ulke- de gerçeklcstırdığı projelerı Yazam, 'Çakal'ı geri istiyor De Gaulle'ün suikastçısını canlandıran Ld«ard F-o\ "Çakal'ın >eni \ersivonunda teklif edilen rolü reddetti. Kultur Senisi - "Çakarın Gunıi' adlı ronıa- nıvla vıllar bo\u best-seller listesinden ınnıe- veıı vazar Fredriek Forsthv romanı bevazper- deveaktaran Ingılız vonetmen MichaelCaton Jones ıle kanlı bıçaklı Fıansız cumhurbaskanlarından DeGaullee suıkast gırısımınde bulunduktan sonra vıllar bovıı i7inı kavbettıren. ancak geçen gunlerde vakalanan 'Çakarkodadlıefsanevı suıkastçı- >ı konualan 'ÇakarınGünu'adlı roman ılk kez 19^3'te unlu _\ onetmen Frtd Zinnemann tara- fından binemasa uvarlanmış \e bırkorku fılmı klasiğı halıııegelmıstı N onetmen Mıchael Caton Jones tarafından Bruce \\illis \e Richard Gereın ba^rollerını pavla^tığı bır sıııema tılmıne donu^turulen lıinı ılk \ersıvonu\la a>nı adı ta^ıvor Zınne- mann'ın klasıklerarasınagırnıe>ı bas^rmı> va- pıtından esinlenerek çekılcn tılm 70 mıl>on dolaıa mal oldu Ancak. romanın yazarı Frede- rick Fors(h) fılmın \apımcisi Lnı\ersal Stud- volan'nı. fılmın >apıtı>la ılgisı olmadığını >ö%le\erck 'bu>uksa>gısızlık>apıldığını'ıddıa edışor Forsthv fılmın Ingıltere'de gosterımı- nın \asaklanmasi ıçın gereken >a»al >ollara ba>\ura(.ağını sosledı 'Kahraman Şerif (I9s3) İnsanlar Vaşadıkça" (1954) \e "Her De\rin Adamı' gıbı fılmlenn Nonetmenı Zin- nemann ıse 1971 vılındaçektıgı 'Çakal'ın son \ersıvonu ıçın s.unları sovlu\or ~Bu,birsanat \apıtının harcannıasından başka bir şt>> değil- dir. Kendimi aldatılmış hissedivorum. Filmim ist tek kelime\le, çok >anlış kulianıldı." Vonet- men Mıchael Caton jones ıse havatı bovunca Zınnemann'ın rılmını gormedığını, fılme on- Iinal adını \ermenın kendı yetkısı dısında ol- duöunu so\lıı\or de \ar - Nedenbaşükolarak 'Sa- nat ve Onvarm")! kullandı- nız? HOGG-Farklı kulturler- den gelen insanlar olduğu- muz ıçın Çunku değısık kulturlerden gelen sanatçı- ların eserlerı ılgı çekıcı gıbı gorunse de sevırcıde bellı bıronvargıv ı da beraberınde getınvor - Peki neden mekân ola- rak Turkhe seçUdi? Bunun ozel bir neîdeni \ar mı? HOGG-Turkıve'>ıseç- memızın bırcok ^ebebı \ar Bunların ıçınde belkı de en onemlı olanı Turkıve'nın sahıp olduğu kultıırel \e ta- nhsel dcku Farklı donem- lerde farklı kulturlere sahıp olan uluslann ıçınde belkı deenşanslısı A>rıcakonum olarak da As>a ve A\ru- pa'nın ortasında olması ba- kımından hay h ılgınç bır ul- ke burası Çın"de çalıstıöı- mız mekân, s,ehrın ortasın- davdı. oysa burada Boğaz'ın kar^ısındaçalı^noruz Bo>- le bır manzara kar^iiinda ça- lı^mak bır sanatçı ıçın çok guzel. sanatçının \aratıcılı- ğını kamçılıvor - Şimdhe kadar hangi ül- kelerde nereleri bmadınız? HOGG - Kendı ulkemde bırcok çalısmam oldu Bu- nun vanı sıra burada da be- raber çalısacağımız \ang Geng \u \e V\en Jun ıle Çın'de Vian \ang kentınde 22 metre\e 9 metre bırçalı^- mamız oldu Burası, Raın- bou Corporatıon bınasına aıt oldukça bu> uk bır komp- lekstı - Daha çok hangi konula- nresmedi>orsunu/\enerur İK)\a kullanı>orsunuz ? HOGG- Daha çok mıma- rı mekânlarda çalistığımız ıçın konu seçımınde uzerın- de çalüjtığımız \apı etkılı o/uvor Mımarlarla, muhen- dıslerle. tanhçılerle ve man- zara ressamlarıvla bırlıkte fıkıralısverışındebulunuyo- ruz Çoğunlukla tek bırkonu etrafında yoğunlasilıvor Ayrıca hersanatçıda olduğu gıbı benım de etkılendığım bırcok ola> oluyor. bunların ıçınde en çok ıns.anlann goç etmesi ıle mevdana gelen kultur alı^verışı Resımlerı- mızı aknhk boya ıle yapıyo- ruz. bu da oldukça pahalıya mal oluvor - Tiırk sanatçıları hakkın- da neler duşunuvorsunuz? HOGG - A\ustralya"da bırcok Turk sanatçısı var Ayrıca ben de bırcok kez Turk sanatçılan ıle çâlıştım Onların eserlennı de yakın- dan tanıyorum Ozellıkle geleneksel Turk sanatı ol- dukça ılgınç Türk Edebîyatı'nda Biyografî / 2 Afife Jale'nin başma gelenler MUAOTMBU 1- Edebıyatınıızda bıvogıatı tunınun g e m b olmasmı elbette bır eksıklık. eksıklenış sav ıvorum Ama bır \andan da nasil gelısebılırdı dı\e sorınorunı kendı kendıtne Moüere'ın o\ununu Turkıye'de sahneye koyan Fransız vonetmen ıkı buçuk \uzvil oncekı Fransa'da papazlann ne >ı\ıp ne ıçtığını sonıut belgelere dav anarak açıklav abılnordu Her >e> saklanmiş. korunmustu Ben doğduktan epe\ sonra olmu> Sait Faik ın ımızesı bır-ıkı kisının ozverisivle iz buçuk korunabılıvor Turkıye'mızde Bıyografı olçusunde belge gereksinen bır yazınsal emek yoktur. denebılır Bunca belgesizlıkte yok edı^te nasıl yazılabılır1 2- ^alnız belge. malzeme. esinlendırıcı nesiıe vokluğu da değıl bıyografı yazmak ısteyecek kı^ının onunu tıkavaı Sahte ahlak anlayislannın toplum uzerındekı etkısı de kısitlavacakttr bıvografı vazannı Insan eğılım \e Jramlan karsısında duyarsız. hatta vahsı olmaya alı^tırıldığımızdan. dıırup dururken - sozgeljnıı- olmuş bır kısinın havatınt de^ıp. ortalığı bulandırmak. her kafadan bır ses çıkarmak gonul vakıyor somadan "Sakabılır Mutlaka vakacakrır Bakın bırtarıhte Nezihe Arazla bırlıkte Afife Jale'nin va><imo\kusel savılabılecek bır tılm senarvosunu \azmıstık fster ıstemez Atıte nııı ususturucu alı^kanlığına da degmdık Fılnı gostermıe gırdığınde çok tanınmış bır tıvatıo aktnsiimz bana şo> le dedı -Nerden geldi aklınıza Afife? Zaten kötü bir o\ uncuv muş. l'stelik u\ uşturucu ^..." Kayıp mezarında Afife Jale nın kemıklerını sızlattığımızı dııyumsadım o an 3- Içınde bulıınduğumuz donemın kısıyı bıvografı. otobıvografı vazmava yonlendırebıleceğını -vazık kı- hıç mı hıç banmıvoıum Lzun \ıllara davalı bellek vıtımı ^ımdı busbutun ağırİık kazanacaktır \ıtekım andıgınız eserlerden Şakir Paşa aılesıne ılıskın olanda pek ^.aşirticı tarılıı davranıs hatalan var Imparatorluk toresinde olasız oyle davranıslarla kar^ıla>ıyorsiınuz kı. Şirin Devrim'ın hayal gucune hav ran oluvorsunuz 4- Edmund \\hıte ın ^ozune guvenırsek bızde pek çok bıvogratı vazarının -hele simdılerde- ortava çıkmasi gerekırdı Belkı Batfda oyledır bızde duıum değişik Sıkıeı insanlar. bızde lııçbır sev yazmavıp hıçbır emek harcamavıp var olan bıııkımlerı tahrıp etmey ı gore\ edınmişlerdır Onların bırıncıi amacı gerçek başarıları ba>arısızlık gıbı gosterebılme çene vanslandır Edebı bıyogratılerı sevenlerdenım Çok sevenlerdenım Stefan Zneig orneğını verebılırım Hem usta bu bıvografı vazarı hem de varatıcı bır vazar 5- Pek çok ad savmak olası \alnız Afıfe'nın basina gelenler onların da ba^ına gelmez mı' 6- '»azdıklarımda va^amovkumden lıerzaman yararlandım Avnea bır oz\aşamo_\ kustı yazar mıvım. sımdıden kestıremıvorum SORULAR Â "~ Türk edebıyatında bıyografı türünun gelışmemış olmasını bır eksıklık olarak değerlendmyor mu&unuz? £~ Bu türiin Türkive'de nerede>se hiç gelişnıemiş olmasının ne tür nedenieri olabilir? Bu alandaki iosıriık, \aJnı/ca araştırma kav nakianmn \eterli olmamasma bağlanabilir mi? 3-Son donemde bıyografı ya da bıyografıye yaklaşan türde kıtaplar, geçmışe oranla daha sık yayımlanır oldu Sozgehmı Şakir Paşa aıle^mın oykÜMİ, Münır Nuretîm Seiçuk, Engın Cezzar kıtaplan \ b. Bu ufak kıpırtının. ıçınde bulunduğumuz doneme rastlamasının özel bır nedenı oJabıiırmı 0 4" Genet'nin biyografisini jazan Edmund V\ hite'a göre bi>ografi vazarian "İlginç yazaıiara ö> kiinen. sıkıeı ûısanlar". Martin Amisy. \azar olanıavanlann bivografi \a/arı olduğu görûşiinde. Sizin edebi bhografilerle ilgtli düşiinceleriniz ncdir? 5-Türk sanat ve edebryat tanhinde "bıyografisı mutlaka yazıimaîı" dıye düşündüğünuz edebıyatçı ya da sanatçilar var mı9 O" Otobiyografinizi ya/nıa\ı düşünüyor nııısunuz? Yann: Pmar Kür'ün yanrtJan Bencilliğimiz bireyciliğimizden daha ağır basıyor 1- Bızde çoğu ekınsel nesneler Batı ulkelerınde olduğundan daha az uretılıp tuketılır roman ıncelenıe. felsefe. elestın. vb "Bivografi" de bunlardan bırı Bu bakımdan da (eğer eksiklıkten soz edılebılırse) genel bır eksiklığın valnızca bır > uzu soz konusu Ancak "bi\ograıT" benım de pek aradığını bır tur değıldır 2- Bu turun ulkemızde fazla gelı^niemıs olmasının oncelıkle ekın adamlarımızı uzun bovlu uzennde durulmava değer bulmamanuzdan kısisel gızlere savgımızdan beneıllığunızın bıreycılığımızden daha ağır basmasindan bır dc vazar ve duşunurlerımızın toplum ıçınde hıçbır zaman behrlı bır saygınlığa ula^mamıs olmasından kaynaklandığı sovlenebılır Araştırma kavnaklarının vetersizlığıyse. ancak ıkıncıl bır neden olabilir. çunku "bivografi" yazarının baslıca ozellıklerınden bırı de kavnak arastırma ve bulma vereneğıdır 3- \avıncı dostlarımız su son vıllarda anıların da umulmadık bır ılgı gordtığunu sovluyorlar Bunlaı ney ın gostergesi olabilir' Bır. toplumumuzda bırevcılığın hızla guçlenmesının. ıkı. roman alanında "oyun içinoyun" eğılımının artmasının okuru dogrudan gerçeğı yansıtan "anlatriara yoneltmesının uç. vavıncınııı başarısının Ama bu varsayınısal gostergelerı onem sıralanna gore saymadım Tahsin Yiicel 4- "Bivografi'"nın benım çok aradığım bır tur olmadığını soyledım. ama bu yazarlara da ha'k veremıyorum Bence yazınsaî ya da bılumei bıryapıt gıbı "bivografi"' de buyuk olçude bır yaratımdır. dolayısıvja her varatım gıbı yen doldurulmaz bır seruvendır "Bhografi" vazarlarını sıkıeı dıye nıteleyebılmek ıçın de tum "bi>ografi"'lenn sıkıeı olduğunu varsaymak gerekır Ovsa. henuz okumamı> olmakla bırlıkte. White"ın Genet'sının çok guzel bır vapıt olduğunu duydum Bu sozum bu vazarlann gerçek yazar oiamadığı savının geçersizlığını de ıçermekte 5- Heryaşam araştırılıp yazılmaya değer. vazar >asamlanda Yazılması en zor ve en ılgınç vaşamlarda her >e>den once çalışnıaya. yanı oncelıkle okuyup vazmava adanmıs. yasamlar olmalı 6- Şımdılık boyle bırduşuncem vok BU AŞAMADA ŞÜKRAN KURDAKUL Sevr'den Bağımsız Tüpkiye'ye Osmanlı'dan Cumhuriyete "Sevr"ın bızde bır kent adını aşan çağrışımlar uyandırması gıbı anlamları degışık renklere donuş- muş sozcukler var yakın tarıhımızde Kımılerı acıya boyanmıştır Kımılerı dırencı somutlar Olumun rengı Yemen Sarıkamış Olumu yenme- nın rengı Sakarya, Afyon Sevr Antlaşması'ndan Sakarya'lara kadar suren sungu ucundakı yıllann ozunde bır yenıden doğuş felsefesının var olduğunu bılıyoruz Yenı Turkıye bu duşunsel sıçramanın urunudur. Turkıye Buyuk Mıllet Meclısı'nın açılışından cum- hurıyetın ılanına kadar uzanan sureçte ıç dınamık, dış ılışkılerın guvencesı oldu Yalnız Batı ıçın değıl, Kurtuluş Savaşımızı destek- lemesı, ıdeolojısının gereğı olan Sovyetler Bırlıgı'ne karşı da korunma sılahıydı bu guvence Çunku onlar da ıstıyordu Dışa vuran ıstek, Van ve Bıtlıs yoresının Ermenis- tan'a verılmesı Goruşmelerı, neredeyse çıkmaza sokma nokta- sına getıren bu ıstek karsısında Mustafa Ke- mal'ımızın aldığı tavır, s/yasal tarıhımızın onemlı kay- naklarından bırıdır bence Yenıden doğuş sıçramasının temelındekı duşün- sel yapıyı gostermesıyle onemlıdır Sovyetler Bırlığı'nı yonetenlerı sorgulayan ıçerığiy- le onemlıdır Okuyalım "Anadolu'da emperyalıst dunyaya karşı tecellı edenazım, dırenç vesavaşımın 'Mısak-ı Mıllı'cte ta- yın ve tespıt edılmış olan u/usal sınırlan ıçınde ba- ğımsız bır Turkıye devletın/n her koşulda savunma ve korunması kutsal andı olduğundan gerek Buyuk Mıllet Meclısı'nın gerek onun guvenını kazanmış olan Bakanlar Kurulu 'nun coğrafı, asken ve ıktısa- dı hıçbır prensıple bağdaştınlıp açıklanamayan anı- lan teklıfı her ne pahasına olursa olsun kabul ede- meyeceğı bır keyfıyettır Van ve Bıtlıs ıllennın yabancı ve tar afsız uzman- larca duzenlenmış guvenılırlığı kabul edılen ıstatıs- tıklere gore gerek geçmışte ve gerek gunumuzde bır Ermenı eksenyetını ıhtıva etmedıgı sabıt ve ak- sıne o bolgede Musluman halkın çoğunlukta oldu- ğu bılınen bır keyfıyet ıken boyle bır Ermenı azınlı- ğına anavatandan venlecek bır toprak parçasının terkı talebı Sovyetler Bırlığı Şûralar Cumhurıye- tı 'nden gelse de (sadır olsa da) emperyalıst bır fık- rın mahsulu olmak şaıbesınden hıçbır suretle kur- tulamaz ve hıçbır tevıl ıle kabul olunamaz " (1) Mustafa Kemal Paşa'nın 16 Ekım 1920tarıhlı telg- rafından aldığım bu satırlan Sovyetler Bırlığı'nın yıl- lar sonra ızledığı dış poııtıkaların da eleştınsı olarak duşunemez mıyız 7 (1)- General Ali Fuat Cebesoy Moskova Hâtıraları (21 11 1920-6 6 1922) s 88-89 ılkbastm 1955 Cumhııriyet konserinde Osmanlı miiziğiANKARA (Cumhurnet Bürosu) - Vakıfbank. Bırle^mış Mılletler Çocuklara Vardım Orgutu(UNESCO) Ulusal Komısyonu. Orta Doğu Teknık Unıversıtesı. tnonu VaktVnın bırlıkte duzenledıklen Cumhun>et Haftası etkınlıklen kapsamında gerçekles.tırılen Cumhurıyet Konsen'nde Osmanlı donemı muzığı seslendmldı Devlet Sanatçısı. ^ _ ^ Konservatuvar Orkestra Şefı Hikmet Şimşek. kendılenne vazıyla bıldırılmesıne Ue\kt Konservatmarı Orkestrası şefı "karşı'n Hikmet Şımsek prograın değışıklığını. konservatuvar orkestrası v e korosu venne mak^minda »rtıca da budur" şarkıiann diye yorumladı. çalınmasını. _ _ ^ ^ _ _ _ _ "Müzikteki — ^ ~ ^ ~ ^ ~ ^ — Selım'den, Dede Efendfden si'hna/ makamından vapıtlar ealınması sanat »e Cunıhıırivet açısından skandaldır" dedı \\m hatta kapsamında "Cumburhet >e Müzik" konulu bır seınınerın ardından ornekler sundııklannı belırten Şımşek. kendılennden resmı yazıvla ıstenen konserın Kultur Bakanlığı klasık Turk Muzığı Korosu _ ^ _ ^ « . konserının programa alınmasıvla tek taraflı olarak ıptal edıldığını açıkladı "Türk müziğinin diışnıanı Şımsek "Ancak Cunıhurivet konserinde Osmanlı irtica da budur" dıve değerlendırdı Cumhurivefe açıklama vapan Devlet Konservatuvarı Orkestrası Şefı Şımsek, Cumhunvet hattaM duzenleme komıtesınden konservatuvar vonetımıne ağustos a>ında resmı bır yazı yazılarak Cumhunyet Konsen'ne katılmaları istenmışken programda vapıfan değışıklıkle çokseslı Turk muzığı venne. tekseslı Osmanlı muzığının ıcra edılmes-ını kınadı "Miizikte irtica" dı\e değerlendırdığı olay ıçın Şımsek "Cumhurijet Konseri adı altında 3 nıu/iği çalmanın mantığı voktur. Bizim japacağmıı/ konserde Cunıhurivet'iöven vapıtlara \er verilecekti. Muamnıeı Sun'un Kurtulu^ unu, Adnan Sa>gun'un Kurtuluş Savası'nda karanlıktan avdınlığa «idisi simgele>en kantatını. Nevn Kodallı'nın 'Cumhunvet Kantatı'nı \e birkaç tanede Cumhuri>et Marşı kovacaktık. Ama buniar verine Mustafa Ça\uş. Hafiy Efendi'den vapıtlar çalındı. Bu, çağdas Turk muziği \e cumhurivet haftası adına çok tizücüdür" dedı Mert Ata Yaltıpık ödülleri • Kultur Senisi - Geçen > ıl trafık kjzjsinda hav .ıtıııı kaybeden. Maya Dergısı sahıbı ve HBR-\lavmıın dergısı vazarı Mert Ata ^attırık anısıııa duzenlenen "Mızah Odullen" dağıtıldı Bu vıl ılk olarak duzenlenen vanşmanın konusu tratık olaıak belırlendı Semıh Balcıoğlu. Alı L'Kı. Behıç \k Ramıze Erer. Ergun Gunduz. Irtan Savarve Murat Yaltık'tan olusan |un 150 mılvonluk bırıncılık odulune Hakan Sumer'ı ıkıncılıge Murat Hurel Çobanoğlu'nu. uçunculuk odulune ıse Yuksel C an'ı layıkgordu Avrıca. Sefa Sofuoğlu Berk Tokav. Mper Susuzlu ve Abdullah Orhan mansıvon aldılar