Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
3AYFA CUMHURİYET 28 EKİM 1996 PA2ARTESİ
12 HABERLER
'Tarihin korunması'cumhuriyeüebaşlamıştı
•• ÜlkerrLz ve
nimarhğmız için "'yüz
-dcımız" cian. yüreği
jvtatürk vt cumhuriyet
."&vgisiyle<k>lu bir
İadın
ırestoratörimüzün 81.
3-aşını.
cjmhuriyetimizin 73.
ylıylabiıikte
İutfuyonü.
^ Gelecec kuşaklar bu
ttpraklardıki Osmanlı
ve Bizans
Lr/garlıklannı da
i.zleyebilecek]en.e,
t»unda hiç cuşkusuz
Cahide Taner'lerin
l 930'lardabaşlattıkları
y ınanılmar özverili
'turtarma çabalannı"
aHh ö\«ü\le anacak...
Cahide Tamer, 1955 yılındaki restorasyon sırasında iş elbisesiyie Rume- Tarih 21 Eylül 1949. Cahide Tamer, Topkapı Sarayı'ndaki restorasyonu-
lihisarında çalışmıştı. (Kendi arşivinden) nu denetleyen İsmet İnönü'ye bilgi veriyor (Kendi arşivinden)
Mimar Cahide Tamer, tüm yaşamını kültür mirasına adadı
Cumhuriyet'in gerçek memuru
OKTAY EKINCI
Bugün 73. )ilını kutladığımızcumhu-
ryetımizın vıne "73 yıldır tanığı" olan
raimar \e restoratör Cahide Tamer'ın
Levent'tekı >e\imli evındeyız.
Aslında sadece Türkıye Cumhurıve-
ı'nin değıl. 'bağımstzlık rnücadelesi-
nin" de tanığı demek gerek.
Çiinkü Cahıde Tamer 19I5'te dogmu^
ve o destanla>an direnış vıllannda ço-
cjkluğunu ya^adıktan sonra. onurunu
kjrtarmiş bir ulusun avdınlık > üzlü genç
kzı olarak Atatiirk'ün cenazeMiıde oku-
lunun çeJenginı taşımış.
O unutulmaz hüzün dolu günü belge-
leyen tören fotoğrafinı gösterirken. "iş-
ttşu önde vürüven kız benim" dıvor ve
ardından meslek yaşamını yönlendiren
"tarihsel gerçeğTşovle özetlıvor
"Türkive'de eski eser restoras\onu
cumhuri\et!e biriikte ve Afatürk'ün teş-
vikivle başladı. Bizler 1930'larda.
1940'larda Osmanlı'dan ve Bizans'fan
kalma vapıları rvstore etmeve ilk kez
adım atarken, Av rupa 'da 19. asırda \etiş-
miş restoratörlerin kitaplanndan başka
kaynak yokhı..."
Cahide Tamer'ın bu tanıklığı. cumhu-
rivetin Anadolu kiiltürlerine ve geçmış,
u>garlıklara verdıgı degerin yanı sıra
"mimarlık*' gibı tanh boyunca hep erkek
işi olmuş bir meslekte bıle kadına verı-
lenönemın\edahası "duyulangihenin'"
bir kanıtı. 50 >ıllık da "belgeseli™"
Erenköy KızLisesi'nde okurken 17 \a-
şında e\ lenen Cahide Hanım. bu neden-
leçok sevdığı okulundan erken avrılmış
Ne \ar ki 1938'de "dışardan" bıtırme sı-
navlanna girerek \ ıne de lise mezunu ol-
maya hak kazanmış.
Bugün bıle hâlâ bovnunda taşıdığı
-E.K.L." (Erenköy Kız Lisesi) harfleri
ışlennıiş gümüş kolyeyi belli ki hıç çı-
kartmıvor Mezun olduğu Güzel Sanat-
lar Akademisi'nın stilize edilmış "bav-
kuş" şeklindekı amblemleri ıse evinde-
kı çok sayıda hatıra eşyasının üzennı süs-
lüvor
Meslekte yarım yüzyılı geride bırakan mimar Cahide Tamer, küçuk bir müzeye dönüşmüş evinde şim-
di anılanyla baş başa (Fotoğraf: KAAN SAĞANAK)
120 kişinin başvurduğu "yetenek sı-
na>ınr başanyla geçen 60 öğrencı ara-
sındaki "5kızdan" bıri olarak akademi-
nın Mimarlık Bölümü'ne giren Cahide
Tamer, 1943'te bu okuldan mezun olduk-
tan sonra Eski Eserier Genel Müdiirlü-
ğii'nde göreve başiıyor.
1956*dan. emeklive avrıldığı 1970"e
kadarda VakıflarGenel Müdürlüğü'nde
çalışarak çok savıda eski eser binanın
onanm ve restorasyonlannı gerçekleştı-
riyor.
Yaklaşık 30 yıllık meslek yaşamında.
doğrudan kendi denetiminde ve yönetı-
mindeki restorasyon çalışmalannda
"elinden geçen
n
bina ve külliye ;>a>ısı
ICO'ü geçiyor. Kandılli'deki Anıcazade
Hüse\in Paşa Yalısu Arkeotolji Mii/esi.
A>a İrini. Be>azıt CamisL Fatih Külli>e-
si, Siik'\mani>e Külli\esi. Kari\e Mii/e-
si. Mısır Çarşısı (Eminönu). Rumeli Hi-
sarı. Sultanahmet Türbesi, Tekfur Sara-
>ı. Topkapı Sara\ı Miizesi, Ulu canıi
(Bursa). Vedikule Hisan, Süle\man Pa-
şa Medresesi( Iznık). Çoban Mustafa Pa-
şa Külliyesi(Gebze)... Uzayıp gıden gör-
kemlı listede ilk göze çarpan tarıhı \apı-
lardan bazılan.
Bütün bu Osmanlı ve Bizans yapıtla-
rını yine Vakıflar'da yıllarca "baş mi-
mar*" olarak şıkımdan ve vok oluştan
kurtaran Cahide Tamer. özellıkle Amca-
zade Hüseşin Pa^a Yalısı'nın bugünkü
"metruk vebakımsız" haline çok üzülü-
yor. Geçen vıl gıttığınde "ağladığını"
sö>lü\or\e 1950'lerdekı "kurtarmaça-
baJannr^ö> le anlatıvor:
"Bu 17.yüz> ıl>alısı o > ıllarda artık de-
nizeduğru>ıkılmak üzere\di. İstanbul'u
Sevenler Derneği 5(XK( TL vardınıda bu-
lundu. BÜNÜk inıkânsı/lıklar içeminde
sağdan soidan mal/enıe topla\arak bu
Osmanlı \alısını kurtardık. Bugünkü eli-
böğründeler (payandalar) bizim koyduk-
lanmızdır. Son kez 196l'dede bir onanm
yapbk. O yıllanlan beri ise hiç bakılmı-
yor..."
Cahide Tamer'in evı küçük bir müze
gibi. 81 yaşındakı bir restoratörün ömrü
boyunca ilgi duyduğu her şey ve kendı-
sine armağan edilen tüm anı eşyalan, bu
küçük ev i sanki bü> ük bir "tarih galeri-
si" haline getirmiş. Bu duygu. emek. öz-
veri ve "yurtse>gisi*' dolu galerinin bel-
ki de en "nadide
1
"köşesı ise "arşrv" oda-
sı.
Cahide Tamer, meslek yaşamında kat-
kıda bulunduğu hemen tüm eski eser res-
torasvonu uygulamalannın "projeterini
ve inşaat belgelerini" de kalın dos>alar
halınde bu arşn odasında saklıyor. Yine
bu "iple bağlı" eski dosyaların her birı.
!S>4ü"larda. |950"lerde'\e 1%0'larda
cumhuriyet Türkı>e'sınin bu ülkenin
kimliğini oluşturan tarihsel mirasını
onarmak \e yaşatmak ıçin ne denli ça-
balargösterdiğını kanıtlıyor. Üstelik ger-
çekten büyük ekonomık sıkıntılara ve
kıtlıklara. yokluklara rağmen.
Clkemız ve mimarlığımız içın ">üz
akımız" olan. yüreği Atatürk ve cumhu-
riyet sevgisiyle dolu bu kadın restoratö-
rümüzün 81. yaşını. cumhunvetın 73. > ı-
lıvla biriikte kutlamak ısteflık- Yaşamı-
na ve çabalanna. onümüzdekı haftalar-
da daha genış yer vereceğız. \"ıne de di-
lerseniz kendisinı zıvaret edip örneğın 40
v ıl önce bir Rumi Mehmet Paşa Türbe-
sî'nin, ya da 50 \ ıl önce Kariye Müze-
si'nin restorasvonunda kımlenn çalıştı-
ğını. kaç lıra harcandiğını. hangı ona-
nmların vapıldığını kendı.Mnden öğre-
nebılirsiniz.
Gelecek kuşaklar eğer bu topraklar-
daki Osmanlı ve Bizans uvgarlıklannı
da ızleyebileceklerse. bu hiç kuşkusuz
cumhurnetin ve Cahide Tamer'ın son
v ıllarda gıderek ha.sretını çektığımız
"bütünleşmiş çabalarıyla" ofacak. On-
lar adına teşekkür edivoruz
Camiler yayılıyor, okullar darahyor
CELALV1LMAZ
İZ.MİR-lzmıranakent büainündekı camiler, ortaöğ-
retim okullannın kapladığı kentsel alanlardan ıkı kat
daha fazla bir alana yavılıvor. Lzmanlar. okul alanla-
rının 3194 sayılı İmar Yasası'yla sınırlandınldığına
dıkkat çekerken. dını vapılar ıçın herhangı bırkısıtla-
manın olmadığını vurguladı. tmar Yasası'na göre, İz-
mır'dekı 232 ortaöğretıın binası içın 4 milyon 147 bın
metrekarelik alan avnlması gerekırken. varolan okul
alanlannın 1 milvon447bınnietrekarevleoldukçave-
tersiz olduğu saptandı. Dokuz Evlül Lruversıtesı Mı-
marlık Fakültesı Şehırve Bölge Planlama Bölümü'nün
araştırmaları, Izmır'dekı 447 camınin vaklaşık 3 mil-
yon 200 bin metrekarelik alana v ayıldığını ortava koy-
du. Mimarlık Fakültesı ögrenalenn lez konusu olarak
• Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge
Planlama Bölümü'nün araştırmalarına göre Izmir anakent
bütünündeki camiler, ortaöğretim okullannın kapladığı kentsel
alanlardan iki kat fazla alan kaplıyor.
seçtiklerı çahşmalarda, dini tesislen ınceleyen Evşen
Şencan. 447 camınin vaklaşık 200 bın cemaat kapa-
sitelı olduğunu saptadı. Ortaöğretım kurumlannın da-
ğılımmı ve gelecekteki yapısını araştıran Seçkin Ar-
al da 232 lısede ! 18 bin 850 ögrencının eğitım gördü-
ğü sonucuna ulaştı. Avnı araştırmalann sonucuna gö-
re camı alanlannın belirlenen standartlara göre vete-
rinden fazla olduğu: ortaöğrerimdeki 11 inıam hatip
lisesınde de 8407 ögrencının eğitım gördüğü belirlen-
dı. İzmır anakent bütünündeki camilerin vapım tarih
ve süreçlerının de araştırıldığı çalışmada, Izmir'de
1950 vıhna kadar 130 camınin bulunduğu anlaşılıvor
Bu tarihten sonrakı 10 vıllık kesıtlerde camilerin va-
pımı vesavılarıartmavabaşlıvor. 1950-60 (Demokrat
Partı ıktidarı) dönemınde 44.' 1961-70 (27 Mavıs lh-
tılalı\e.AdaletPartıiktidan)arasında66.1971 -80 < 12
Man Muhtırası. CHP-MSP Ece\ ıt-Erbakan koalisso-
nu, AP-MSP-\ÎHP MC Hükümetlerı. CHP Ece'vıt
azınlık hükümeti) sürecinde Izmır'de 77 camı vapıl-
mış. Dını vapılannen çok yapıldığı 1980-90(12 Ev-
lül darbesi. A.N'AP Özal tktıdarlan) döneminde tam 92
camı ınşa edılmış. 1990 sonrasmdan bugüne kadar da
izmır'de 38 cami daha hızmete gırmiş.
Ortaöğretim tesislennın ıncelenmesinde. lzmir'de
öğrenci başına düşen okul alanının da 9.69 metreka-
re olduğu saptandı. Avnı kavnaktan edınılen bılgıler
doğrultusunda bu oranlar ÂBD'de 60-80. Avustral-
ya'da 13.2. Bulganstan'da 20, Cin'de 25. Polonya'da
15 metrekare olarak projelendirilerek gerçekleştınlı-
vor. Araştırmada. Izmir niifusunun 2015 yılında 5 mil-
vonu aşacagı kestiriliyor ve buna göre 10.5 milyon
metre karelik okul alanına gereksinim duyulacağı vur-
gulanarak yetersizlik ıçın önlen almması ıstenivor. Bu-
nunla biriikte halen ortaöğretim kademesındekı çağ
nüfustan (15-17 >aş) vüzde 62.2sinın eğıtıminı sür-
dürdüğü dığer önemli sonuç olarak ortav a çıkıyor.
CjÖRÜŞ /YÜCEL FEYZtOĞLU
Çocuk eğitimi anne karnmda başlar
14 Ağustos 1996 tarihlj Cumhuri-
yet'in son sayfasında "Kişılığı. gene-
tıkyapı behrlıyor" başlıklı bir haberya-
yımlandı. Eğerbu habereksık veyaçe-
virı hatası ile yayımlanmadıysa; Bay
'Prof Robert Plomin: "Anne ve ba-
banın, çevrenin, iletişım araçlarının.
çocuk eğitiminde belirieyicı bir unsur
olmadığını" söylüyor. "Kişiliğı. genetık
yapının belirledığini" savunuyor. Ve
tüm bu savlar gelişim psıkolojısı ala-
nında yapılan son on yılın yenı ve par-
lak ürünleriymiş.
Ancak bu alanın öteki cephesınde
çalışan bilimciler. 1980 yılından beri
çok önemli başka sonuçlar elde ettı-
ler. insan yaşamındaki ilk altı yıl, zihin-
sel gelişim ve psıkolojik olgunluğa
erişme açısından çocuğun tam ınsa-
na donüşme çağı olduğunu; bunun da
bir eğıtimle gerçekleştığıni kanıtladı-
lar. Bilim adamı olmadan da çocukla
azıcık ilgılenen herkes, eğıtılen çocuk-
la eğitilmeyen arasındaki farkı hemen
görmektedir.
Bız yine de bilimcilerin elde ettikleri
sonuçları ömekleyelim:
Torontolu bilim adamı Dr.Thomas
Verny, ana kamında bebeğın 4. ay-
dan ıtıbaren tatma, duyma, dokunma
hıslerinin geliştığıni saptadı. Neden
böyle erken gelişim olduğunu ABD'li
bilimciler araştırdılar. Ana kalbinin rit-
mik sesıyle duyu o.rganlarının erken
geliştiğini görduler. Öyleyse anne kar-
nmda eğitim başlayabilir mi sorusu or-
taya atıldı. Evet çocuk psikologlan ve
bilimciler, deneyler sonucunda buna
da olumlu yanıt verdiler: Kalp atışları
rıtmik bir sesle olduğuna göre: ritmik
seslerle, yani müzik, ninni, tekerfeme-
lerle eğitim başlayabilirdı. Tek tek ya da
gruplar halinde eğitimler başlatıldı.
1980'den sonra ana karnında eğitilen
çocuklar bugün okullardalar. Öteki ya-
şıtlarına göre kendilerine güvenleri çok
ve başanlı durumları oldukça yüksek-
tır.
Anne karnında başlaması gereken
eğitim. çocuk dünyaya geldikten son-
ra daha da önem kazanmakta. çocu-
ğun ilkokula başlayacağı döneme dek
sürmesi gerekmektedir. Çünkü:
1) Çocuk doğduğu zaman beyni sağ
ve sol yanm küreler halinde birbirinden
bağımsız durur. Her birinin ayrı işlevi
vardır. Beynin bütünsel bir işlev gör-
mesı, başka bir deyişle sağ ye sol ya-
rım küreler arasındaki iletişimin tam
sağlanması zorunludur. Aksi halde sol
yarım kürenın verdiği buyruğu sağ ta-
raf uygulayamaz. Böylece çocuğun
tam insana dönüşmesi sağlanamaz.
Bedensel olarak büyümüş, beyinsel
gelişmesi tamamlanamamış alık alık
dolaşan ınsan tıpi ortaya çıkar. Bunu
önlemek için eğitsel bir eylem gerek-
lidir. Eskiden bu eğitim nasıl gerçekle-
şiyordu, şimdi nasıl olmalıdır? Bu ayrı
bir yazı konusudur.
2) Çocuk kendini, çevresıni, canlı ve
cansız varlıkları daha iki haftalıkken al-
gılamaya başlamakta; her şey, renkle-
ri, şekilleri, boyutlanyla beyinde depo-
lanmaktadır. ışte bu noktada bu 'her
şey' adlarıyla, boyut ve renkleriyle ço-
cuğa öğretildiği an, sözcük dağarcığı
gelişmekte, çocuk soyut kavramlara
yönelmekte; bunlan ifade etme biçimi
doğmaktadır:
Yani dil öğrenılmektedir. Dilin derin-
liği, genişliği, zenginliği çocuğun ilk al-
tı yaşında kavranmaktadır. Çocuk, bu
yaşlarda dilı yeterli biçimde öğrendiği
an, zihinsel olgunluğa ermektedır. Zı-
hinsel olgunluğa erenler, ancak anlam-
lı, çok boyutlu, renkli bir yaşam kura-
bilmektedirler. Çocuk doğduktan son-
ra ona doğru dürüst dil öğretmeyin,
bakalım hangi genler onun yaşamını
anlamlı kılacaktır!
3) Gelişip büyümenin sorunlan çok
çeşitli ve çok boyutludur. Çocukta se-
vilip sevılmeme endışesı vardır. kar-
deşlik rekabetini yaşar. Karanlık-ay-
dınlık, sevgi ve kin. ıstek ve korku. lyı
ile kotu kafasında bulanıklık ıçindedır.
Şiddet ve sakinliğin ara noktasını kav-
rayamamıştır, Oidipus ve Elektra kar-
maşası, yani üç-beş yaş arası çocuk-
larda anne ya da babaya daha çok ıl-
gi duyma, onlara sahıplenme gıbı so-
runlan vardır. Kafasında hıçbır şey yer-
li yerine oturmamıştır. her şey bir ka-
os, bir karmaşa içindedır. Bu karmaşa
ve kaos okul öncesi eğıtimle düzene
girmektedir. Hele ona sevgı vermeyin,
bu eğıtımı yapmayın, bakalım genler
onu sağlıklı insan yapmaya yetecek
mi?
4) Yaratıcı yeteneğin gelişmesi içın
sınırsız düşünme ve yetisını kazanma
dönemi yine çocukların uç - altı yaşlar
arasındaki engın hayal dunyası ve fan-
tezilerine denk düşen masal eğitımı ile
sağlanabilmektedir
5) Sağlam bir kişılik edinebilmelen
için çocuklar, yine sıfır - altı yaş arasın-
da kültürel bir kımlik kazanmak zorun-
dadıriar. 6 yaşından sonra da zaten
düzenli eğitim başlamaktadır.
Sıraladığım bu temeller üzerinde ye-
tiştirilecek çocuklar, onumüzdeki üç
binınci yıla yön verecekler. Ülkelerini
en iyi şekılde geliştirecekler. Bilinmez
galaksılerdekı bilinmez nıce dünyala-
ra yönelecekler. Bugün hayal bile ol-
sa. geleceğın dünya barışını onlar ku-
racaklar. Belkı de onlarrn gündeminde
yıldızlararası barış olacaktır. Bu geliş-
meye mütevazı bir karkıda bulunma
düşüncesi varken Bay 'Prof Robert
Plomin.bilimsel bir kılıf geçırerek bizi
ortaçağın karanlıklarına mı götürmek
ıstiyor? Elbette genetik yapıyı ve onun
etkisinı inkâr eden yok. Ancak 'insan
kişiliğini yalnızca genler belirler' dedi-
ğinizde. insanın soru sormasına artık
gerek kalmıyor.
"Neden geh kalmışız?"
"Eh. genlerimiz böyle buyurmuş!"
"Neden okumuyoruz?"
"Genlerıni taşıdığımız insanlarda da
âdet değıldi."
"Peki, neden yalan söylüyoruz?"
"Genlerimiz de yalancı!"
Bu mucızevi goruşle'i tüm insanlık
bınlerce yıldır 'kader, alın yazısı' nağ-
melennden az mı dinledi? Bu mono-
ton şarkılar artık bize bıkkınlık veriyor.
Daha karnında ıken çocuğuna Mo-
zart'ı. Adnan Saygun'u. Beethoven'i
dinletecek, Keloğlan, Yedi Cuce ma-
sallannı. anlatacak anneler bizı heye-
canlandırıyor.
POLÎTİKA VE OTESİ
MEHMED KEMAL
Ödemiş Destanı
Atatürk, Büyük Nutuk'ta Kuvayı Millıye'nın kuru-
luşunu anlatırken, "1919yılının 19'undaSamsun'a
çıktım" diye başlar. Demek ki Izmir'in işgalinde ilk
silahlı hareket birkaç gün önce 15 Mayıs 1919'da
başlamıştır. Atatürk, Izmir'in işgalini 19 Mayıs'ta
Samsun'da öğrenmiştır. Yer yer direnişler vardır, ilk
direniş Ödemiş'tendir. j
"Bunlan neden anlatıyorsun?" ı
Alev Coşkun'un epope niteliğınde bir kitabı var; l
"Kuvayı Millıye'nın Kuruluşu" adlı kitabı elimin al-l
tında, oradan anlatıyorum. Ödemiş, uzun bir dire-!
niştir. Yer yer vanan ateşler, büyük ve uzun bir des-!
tanın müjdecisidir. Alev Coşkun ve Orhan Ase-i
na'dan gelir. |
Ödemiş'te Bekir Sami Bey'in i
durumu pek ikircikliydi !
örsle çekiç arasında kalmış j
I
Bir yönetici olarak her şeyden önce ;
bağlıydı yasalara, yönetmelıklere ;
dahıliye nezareti celilesine
Kuvayı Milliye'ye cephe almış ;
Bir yanıyla yaşıyordu ıçinde halkın '
görüyordu bir gümrah ağacın göğerdiğini î
köklerini yurdun derinlerine salmış I
Biliyordu adının iyi anılmadığını. !
Ödemiş'te yeni insanlar toplanıyordu !
çehrelen yeni, fikirlerı yeni. ;
Bunlar eskilerle toplaşıp geceleri '
birtakım kararlar alıyorlardı, yeni. • ı
Bu alınan kararlar arasında i
kurtulmak da vardı Bekır Sami Bey'den ;
Bu dost mu, düşman mı ne olduğu belirsiz
bu dırenışçilere uzak kişiden.
Yüzbaşı Rasim Bey geliyordu ı
Balıkesır'de 61. Tümen Komutanı j
Miralay Bekir Sami buyruğuyla i
Kuvayı Milliye'ye engel çıkaran j
Ödemiş kaymakamını tutuklamaya.
Yüzbaşı Rasım Bey içerı giriyordu j
Yüzbaşı Tahir Fettıi Bey'le j
Önündeki masaya yığılmış buldu. i
Ödemiş kaymakamımn gözünde yaşlar j
Hıçkırarak ağlıyordu Bekir Sami Bey. J
'Tannm ne gaflet içindeymişım, ne gaflet içinde
Ben aradaki farkı kaldırmak içın
Yadsırken Türklüğü j
Bunlar üstüme üstüme geldiler.' ;
Bir kez gözü aç/lmıştı ya Bekır Sami Bey'in ;
dünyanın da gözünü açmak gerekiyordu j
Bir telgraf çekti o gün. j
30 Mayıs 1919 günü.
Istanbul ve İzmır itilaf devletleri komutanlıklarına
Bu bir Osmanlı Mülki Amirinin
ilk resmi protestosudur. j
Sayıp cınayetlerını bir bir Yunan'ın , j
Bildirdi bundan sonra olacakları. ı •
Yunan Izmir'den çekilmezse . I
dökülecek kanların vebali size ait.
Yirmi yüz toplumunu '
Yaşatmak karan sizin elinizde )
Artık kalem değil silah konuşacaktır.
Yunan işgali üzerine örgütlenen güçler yeraltına
çekilmiş, gerilla oluşturmuşlardır. Bir gerilla olan
Celal (Bayar) Ödemiş'e gelmiştir. Kılığı efedir. Ata-
türk'ün yakını olan Afet (Hanım), Ödemiş dırenişi-
nı gerilla diye anar. Bunu tarih dergısınde yazmış-
tır.
Ödemiş direnişi bir epopedir, bugun tarıhte yeri-
ni almıştır.
B U L M A C A SEDATYAŞAYAS
1 2 3
1/ Türlü bıtkiler-
den çıkarılan ko-
kulu bir reçıne. 2/ o
Sıcağa ve soğuğa
karşı da>anıklılığı
kükürtlearttınlmış
kauçuk... Notada
durak ışaretı. 3/
Kabul etmeverek
gerıçevırme... Bü-
yük Ok>anus"ta
bir ada-devlet. 4/
Asva'da bir ülke. °
5/ Bir gıda madde- g
sı .. L'tanç duy-
ma... Nepal inanışında av
tannçası. 6/tzmır'de kuru-
luolantersane 7/Sürülme-
mış tarla... Bir yetkinın va
da yasanın vürürlüğe gır- 3
mesıne karşı çıkma hakkı. 4
8/ Bir nota. Kesintılerden
sonra kalan mıktar. 9/ Mar-
maraBölgeM'ndebırgö) .. "
Boru sesi.
^TKARIDAN AŞAĞIV A:
XI Konuşurken gereksız v 1-
nelenen söz. 2/Tıfova ne-
den olan basıl... Bir göz rengı. 3/ "Pıerre — " : Fransız ya- '
zan... Meydan. 4/Hav\aniara vurulan damga... Meyve ko-
parmak içın ucuna üçlü va da dörtlü bir çatal geçınîmış sı- !
nk. 5/ Büyük zoka... Olumsuzluk belırten bir önek. 6/ Do-
ğalgazın önemli bir bıleşenı olan gaz.. " \1ontand":
Fransız şarkıcısı ve sinema ovuncusu. 7/Öbür dünyada ve-
nlecek olan ceza. 8/ Ermış kımselenn gösterdıklenne 1-
nanılan olağanüstü durum. 9/ Kenar süsü... Dövülmüş sar- :
mısak. yumurta sansı ve zevtınyagından oluşan soğuk sos. •
ISTANBUL KAPIN , .
KURULUŞLARI BIRLIGI
İZLENCE
1. Bölüm
İ.Ü. Devlet Konservatuvarı
Gençlık Korosu
Açış. Konuşması. Prof. Dr
Nermin Abadan L'NAT
* Savdam Gösteri
Atatürk'ün Kendi Dilinden
Cumhuriyetin Kuruluşu
Hazırla>an Menç
VELİDEDEOĞLL
Sunanlar AlıDLŞENK.\LK.AR
SerapEYÜBOĞLL
Teknık Destek Avbars AK.\N
\'er . Atatürk KûJtûr Meriıezı
iBuvükSalonl-TAKSlM
Gun 28 Ekim J996 Pazartesi
Saai 13 50
2. Bölüm
* Açık Oturum
Cumhurijetin 73. \ ılında
L'lkemizden Kcsitler
>öneten • Prof Dr Necla ARAT
Katılanlar Prof Dr Aşse! EKŞİ
Nazan MOROĞLL'
İlhanSELÇLK
*Dinleti
Esın Afşar
Piyanoda: Aslıgül AYAS
Giriş İ'cretsizdir.