Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
12 ÖZELEK1 70.YIL Cumhuriyet 29 Ekim 1993
Cumhuriyei
Iratiyaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmeni: özgen Acar •Genel Yayın Koordinatörü: HikroetÇetinkaya •Genel Ya>in DanışmanııOrhanEriııç •Yazı-ışleri Müdürleri: AydınEngiıı,CelalBaşlaııgıç(Soruınlu)#HaberMerkea Müdürü: İpekÇakşlar
• Görsel Yönetmen: AHAcar •70.YÜ Ek Koordinasyon: Deniz Som • DİLzenleme: HakanBayh'an.Havri Arslan • Katkıda Bulunanlar Vehbi Belgü, M p Sakaıra, Yasernin Koyutürk
Spordâ 70 ydın
" 29 Ekim 1923 - 29 Ekim 1993"; tam 70 yıl
geçti aradan.
Cumhunyet'in ilanı ile yepyeni bir döneme gi-
ren Türkıye, Atatürk'ün reformlan ile çağ-
daşbğı yaşama savaşına girdı. Bu reform çab-
şmalan ıçınde spor da yenni aldı.
Türhve'de o günlerde ikı spor kuruluşu
vardı, binsi Türkiye Idman Cemiyetleri tttifakı,
ikincısı ise Türkiye Milli Olirapiyat Komitesi.
Idman Cemiyetleri'nin başında AK Sami Yen,
Olimpiyat Komitesi'nin başında da Setim Sım
Tarcan bulunuyordu.
29 Ekım'de kurulan Türkiye Cumhuriyeti sa-
vaştan çıkmış, henüz kendiani toparlamış de-
ğildi; buna rağmen devlet, yardım elira spora
uzattı. Atatürk'ün direküfleri üe 1924 Pans
Olimpıyatlan'na gıdecek ekip için 17.000 TL.
vardım yapıldı
Bız o günlerden bu gûnlere bir kronolojik sıra
içinde, çok önemli kararlan, olaylan belirtelim
ve 70 yıbn özet öyküsünü sunahm.
" 1924'te "- Türkiye FİFA'ya üye oldu. 1924
Pans Olimpiyat Oyunlan'na Türkiye; 19 fut-
bolcu. 9 güreşçı, 2 halterci, 1 esknmci. 3 bisik-
letçı ve 10 atletle kaüldı.
"-" Olimpiyat'a katılan futbolculardan Kelle
Ibrahım.topu kafasında 150 kez aplatarak
dünyanın futbol yıldızlan arasında bu gösteriyi
kazandı.
Milli Takım Cumhuriyetin ilanmdan üç gün önce Taksim Stadı'nda Ro-
manya'yla yapacağı ilk milli maça çıkıyor.
tlk defa Türkiye Atletizm Şampiyonası
yapıldı.
"1926'da - "tlk bayan atletler Galatasaray-
da, ilk bayan tenisçiler Fenerbahçe Kulübü'nde
çahşmaya başladılar.
"-" fstanbulspor kuruldu.
" 1928'de"- G.Saray'ın Vefa'yı 20-0 yendiğı
maçta Leblebı Mehmet. 14 gol atarak bir reko-
ra adını vazdı.
" 1930'da •" Kurtuluş Savaşı'ndan çıkan
Türkiye'ye ilk Yunan takımı olarak Ans geldi
Fenerbahçe ile oynadığı maç, 2-2 bittı. Ayru yıl
bu kez Ayvalık tdman Yurdu, Yunanistan'a
gıtti.
" 1933'te -" tlk kez yapüan basketbol şampi-
yonasını G.Saray kazandı.
"-" Fenerbahçe, İstanbul Lıgi'nde yenilme-
den şampıyon oldu.
"-" Atletizmde ilk Balkan Şampıyonluğumu-
zu yüksekte Haydar Aşan, gullede Veysi Emre
kazandırdı.
" 1934'te -" Binicilikte ilk altın madalyayı,
Viyana'da Yüzbaşı Cevat Gürkan aldı.
" 1935'te " Balkanlar'da esen güreş fırtınası
bıze şampıyonluk getirdi.
"1936 -" Basketbolda ilk milli maçımızı oy-
nadık. Yunanistan'ı, Beyoğlu Halkevı Salonu'-
nda 49-12 yendık.
Tûrk takımlan artık Avnıpa sahalannda söz sahibi. Bunun en büyük
keyfıni de stadlan dolduran seyirciler çıkanyor.
" -" Berlin Olimpiyatlan'na katıldık ve güreş-
te ilk olimpiyat madalyasını Yaşar Erkan aldı.
"-" Ankara 19 Mayıs Stadı açıldı.
"193Tde -" Türk Spor Kurumu Genel Mer-
kezi, yaptıjp bir toplantıda, bütün spor bölge
başkanbİdanna parti örgüt başkanlannın geti-
nlmesini ittifakla kararlaştırdı. Türk Spor Ku-
rumu'nun Asbaşkanı Adnan Menderes'in, tüm
parti örgüt başkanlanna gönderdiği bu talimata
Atatürk, el koyarak, sporun politikaya alet ol-
masını engelledı.
" 193JPde -" Binicilerimiz Roma'da Mussoli-
nı Kupası'ru kazandı.
"-" Beden Terbiyesı Genel Müdürlüğü kurul-
du.
" 1939'da - " Türk " Owens" i Muzaffer Ba-
loğlu. Atina'daki oyunlarda 100, 200 metrede
uzun atlamada 3 altın madalya kazandı.
" 1940'ta - " Taksim Stadı tarihe kanşü ve
tnönü Gezısi adı altında halka açıldı
"-" Beden Terbiyesi yasası yayımlandı ve Ce-
mal Tahir Paşa genel müdür oldu.
" 1943'te -" İnönü Stadı'nın temelı atıldı.
"-" Fenerbahçe Stadı'nda oynanan ilk hent-
bol maçında. F.Bahçe. G.Saray'ı yenerken tri-
bünlerde 12 000 seyirci vardı.
" 1946'da -" Türkiye'nin ünlü atletlerinden
Cezmi Or. vefat etti.
" 194Tde -" Yaşar Doğu, 73 kilo grekoro-
mende Avnıpa Şampiyonu oldu.
"-" tnönü Stadı, Beşiktaş - tsveç AİK maçıyla
açıldı. Bu maçı Beşiktaş, 3-2 kaybetti.
" 1948'de -" Spor Sergi Sarayı'nın temeb
atıldı.
"-" Savaş nedeniyle ara verilen milli futbol
takımımızın maçlan ilk Yunanistan maçı ile
başladı. Atina'da oynanan maçı Türkiye, 3-1
kazandı.
"-" Londra Olimpiyat Oyunlan'nda güreşçi-
lenmız, 6 altın. 4 gümüş. 1 bronz madalya ka-
zandı. Atletizmde ıse Ruhı Sanalp, Türkiye'ye
tarihınin tek madalyasını üç adımda getirdi.
Sanalp. 15 02 5 derece ile bronz madalya aldı.
" 1949'da -" İstanbul'da Spor Sergi Sarayı
hizmete gırdı.
14
1950'de -" Türkiye, Avrupa'ya futbolcu ih-
racına başladı. Beşik'taşlı Şükrü Gülesin, ttal-
ya'nın Lazio tabmına, G.Sarayb Bülent Eken.
yıne ttalya'nın Palermo takımına transfer oldu.
Beşiktaşû Bülent Esel, onlan izledi ve o da ttal-
ya'nın Spal tahmına geçti.
** 1951'de -" Futbolcu ıhracatırruz süriiyor.
Fenerbahçeb Lefter. ttalya'nın Fiorentina ta-
kımına transfer oldu.
"-" Helsınkı'de yapılan Dünya Güreş Şampı-
yonası'nda serbest takımımız dünya şampiyonu
oldu.
"-" Futbol Federasyonu, futbolda profesyo-
nelliğı resmen kabul etti.
" 1953'te -" Voleybolda ilk milb maçımızı
yaptık. Spor Sergi Sarayı'nda Yugoslavya'ya 3
sette de yenildik
" 1954'te -" tsviçre'de oynanan Dünya Ku-
pası fınallenne kaUldık. Bu, futbolda fınallere
son katıbşımız oldu.
"-" Murat Güler, Manş'ı yüzerek gecen ilk
Türk yüzücüsü
oldu.
" 1956'da -"
tstanbul'da o
günlerin en bü-
yük takımı Ma-
carlar'ı 3-1 yen-
dik.
" 1959'da - "
Deplasmanb
Türkiye Ligı
başladı ve ilk
şampiyon Fe-
nerbahçe oldu.
" 1960'ta -"
Roma Olimpi-
yat Oyunlan'-
nda, serbest gü-
reş takımı 4, gre-
koromen takımı
ise 3 altın ma-
dalya kazandı.
"-" Spor Toto
başladı.
" 1961'de -"
Fenerbahçeb Can Bartu. ttalya'nın Fiorentina
takımına transfer oldu.
"-" tstanbul İnönü Stadı'nda ilk kez gece
maçı oynandı. Fenerbahçe, Kasımpaşa'yı 3-2,
Vefa'yı 1-0 yendı.
" l'963'te -" Meün Oktay (G.Saray), 38 goUe
gol krab oldu.
* 1964'te -" özcan Arkoç (FB), Austria
takımına transfer oldu.
"-" Ab Sami Yen Stadı. Türkiye - Bulgaristan
maçıyla açıldı. irübünlenn korkuluklan yıkıldı,
izdihamdan 81 kışi ağır yaralandı.
" 1966'da -" Moskova'daki özel maçta, milb'
futbol takımımız Sovyetler BirbğTni 2-0 yendi.
"-" Trabzonspor kuruldu.
** 196Tde -" Kaysen'de oynanan Kayseris-
por-Sıvasspor maçında olay çıktı ve 40 kişi ha-
yatını yitırdi.
" 1968'de -" Fenerbahçe-Manchester Cıty'yi
0-0 ve 2-1'lık sonuçlarla Avnıpa Şampiyon Ku-
lüpler Kupasfndan eledi.
" 1969 -" Göztepe. Avrupa Fuar Şehırleri
Kupası'nda çeyrek fınale kaldı.
" 1972 -" Cemal Kamacı profosyonel olarak
yaptığı maçlar sonucu Avnıpa Şampiyonu ol-
du.
" 1973'te -" G.Saray, 3 kez üst üste Türkiye
Şampiyonu oldu.
" 1974te -"
Ahmet Enünlü
vücutta dünya
şampiyonu ol-
du.
" 197Tde -"
Trabzonspor,
şampiyonluğu
gördü.
" 1979'da -"
Basketbolda
Efes Püsen doğ-
du.
" 1981'de -"
Trabzonspor, 3
kez üst üste Tür-
kiye Şampiyonu
oldu.
" 1985te -"
G.Saray Lisesi,
basketbolda
dünya ıkincisi
oldu.
" 1966'da -"
Naim Süleyma-
noğlu, Melbourne kentinde yapılan dünya şam-
piyonası sırasında Türk konsolosluğuna sığma-
rak Türkiye'ye ıltica etti.
" 1987de -" Naim Süleymanoğlu, ilk kez An-
talya'da çıktığı podyumda dünya rekoru kırdı.
" 1988'de -" Naim Süleymanoğju, Seul Olim-
pıyatlan'nda şampiyon olarak dünya rekorlan
kırdı.
"-" tzmir'de oynanan resmi basketbol maçı-
nda F Bahçe, Hüalspor'u 175-101 yenerken,
Erman Kunter 153 sayı ile sayı rekoru kırdı.
"-" Tanju(G.Saray), Metin Oktay'm 38'lik
gol rekorunu 39 goUe kırdı.
" 1989'da -" G.Saray, Avnıpa Şampiyon Ku-
lüpler Kupası'nda yan fınale yükselen ilk Türk
takımı oldu.
"-" G.Sarayb Tanju, Avnıpa gol krab oldu ve
altın ayakkabı aldı.
"-" Samsunspor futbol takımı Türk spor tari-
hinin en büyük kazasını yaşadı. 3 futboîcu öldü.
"-" Özerk Futbol Federasyonu kuruldu. Şe-
nes Erzik başkanbğa getirildi.
" 1991'de -" Ünlü futbol yıldızı, eski gol krab
Metin Oktay. trafik kazasında öldü.
" 1992'de -" Beşiktaş, 3 kez üst üste şampiyon
olarak. G.Saray ve Trabzonspor'un rekorunu
yıneledı.
"-" Şenes Erzık, özerk Futbol Federasyonu
BaşkarıbğYna yenıden seçıldi.
"-" Barcelona Obmpiyatlan'nda Mehmet
Akif Pirim, obmpıyat şampiyonu oldu.
" 1993'te -" Grekoromende Hakkı Başar, ser-
bestte ise Sebahattin Öztürk, dünya şampiyonu
oldular.
"-" Ve Galatasaray, Avnıpa Şampiyon Ku-
lüpler Kupası'nın 2.tur ilk maçında fngiltere'de
Manchester United ile 3-3 berabere kaldı.
70'li yıllarda dünvayı değiştireceklerdi... 90Tı yıllarda kendilerini değişüriyorlar...
Gençlik: Nereden nereye?ERDAL ATABEK
"Cumhuriyet geoçliğı", hayatını va-
tanına adamış bir gençliktir. Atatürk'-
ün "Birinci \azifen, cumhuriveti sonsu-
za kadar korumak ve sarunmaktır" söz-
leriyle gorev verdıği bu kuşak, heyecan-
la bu göre\in sahibi oldu. O dönemin
genç ınsanlara verdiği en büyük heye-
can, vatanı için çabşırken karşısına
çıkan güçlüklerle mücadele etmek ve
onlan yenmektır. En büyük şeref "ülke-
si için çaltşırken kişisel çıkaruıı aklına
bile getirmemektir". Toplumsal prestijı
en yüksek meslekler. başta subayhk ol-
maİc üzere. kaymakamlık, öğretmenbk
gibı özvenyle yapılan kamu hizmetleri-
dır. Eğer doktorsaruz "hükflmet tabi-
bi", mühendissenız "bayındırlık ba-
kanlığı mensubu" olmanız beklenmek-
tedır. Sosyal kimlik, ağırbklı oranda
genç insanın davranışlannı yönetecek-
tir. Atatürk tek liderdir ve 2. adam gene
kendisidir. Bu "adanmış gençlik", ülke-
lerin kurtuluş dönemlerinın bebrgin bir
"prototipi" olacak, kendı yaşadığı
gençlik tipinden başkasını kolay kolay
kabul etmeyecek, sonrakı kuşaklann
"hakkımdır" dedığı pek çok ısteğı bu
kuşak anlamakta güçlük çekecek,
"çıkarcılık" olarak suçlayacaktır.
1923-1950 dönemıni sona erdiren,
gene bir savaş oldu- 2 Dünya Savaşı.
1945 yılında Almanya-İtalya-Japon-
ya'nın yenilgjsiyle bıten savaş, bütün
dünyaya demokrasi rüzgarlannı estir-
dı. Artık "ciddi bakışlı devlet adam-
lan", tek parti dönemınin despot devlet
anlayışını temsil ediyordu. Demokrasi,
'Cumhunyet'in ilanını
Kuşdili çayınnda kuüadık'
ABDÜLKADİR YÜCELMAN
Takvımler 26 Ekim 1923ü gösteri-
yordu. Yanı Türkiye Cumhuriyetrnın
ilanından üç gün önce. Taksim Stadı
bir ana-baba günü yaşıyordu. Çünkü
futbolda milb takımımız ilk maçını
yapacaktı. Takımlar sahaya çıkıyor..
Nedim Kaleci (Altınordu). Hasan Ka-
mil Sporel (Fenerbahçe), Cafer Çağa-
tay (Fenerbahçe)- tsmet Ulu (Fener-
bahçe), Nilurt Ektik (Galatasaray).
Baron Fevzi (Altınordu) - Emin (Alü-
nordu), Alaattin Baydar (Fenerbah-
çe), Zeki Rıza Sporel (Fenerbahçe),
Sabih Arca (Fenerbahçe), Bedri Gür-
soy (Fenerbahçe).
Parasızbk yüzünden Futbol Fede-
rasyonu bir antre-
nör sağlayamamış.
Bu nedenle de sa-
haya teknik direk-
tör olarak AH Sami
Yen (Galatasaray
Kurucusu-Baş-
kanı) çıkmıştı.
Romanya ile
yaptığımız ilk
maçta 2-2 berabe-
re kalmıştık ve 2
golümüzü de Zeki
Rıza atmıştı. 70 yıl
sonra bugün o
takımda hayatta
kalan sadece o
günkü takımın sol
açağı Bedri Gür-
soy'dur. Fener-
bahçe'de amatör
olarak futbol
oynayan Bedri
Gürsoy diş heki-
miydi. Bugün ise
takım arkadaşlan-
ndan hayatta ka- 70 yıl önceki ilk
lan tek kışi olarak
anılarla yaşamakta. tlk milli takımın
sol açığı Bedri Gürsoy'la konuştuk.
Çoğu zaman anılannı anımsamakta
bıle güçlük çeken Bedn Gürsoy ne il-
ginçtir ki ilk milb maçı ve 3 gün sonra
ılan edilen Cumhuriyet'i iyi arumsı-
yor.
"Heyecandan mı yoksa hakikaten
hasta mıydım bilmiyorum; ama çok
ateşim vardı, 39 derece. Ama kim
farkında ki annem 'hastasm' diyor ama
duymuyorum bile. Maça çıkacağız."
"Peki tstıklal Marşı çabnmadı mı"
diyecektim ki o anlatı. "İstiklal Marşı
faİan yoktu o zaman. İzmir Marşı'nı
çaldılar. Millet ayakta. Ne heyecandı
o. Vallahi riiylerim diken diken oluyor.
Bagırış çagırış, neyse maç başladı.
Karşımda iri yan bir adam. Neyse ki 'yi
oynuyonım. Zeki've bir pas gol oldu.
Sonra Romenler artı. berabere olduk.
Ama o irivan adam peşiınde. 20 dakika
mı geçti daha mı. çok bilemivorum. O
adam ayağunın üstüne adeta oturmasm
mı.. Oturdu herif. Çıt gitti bak. Ama
tKun çıkmadı. Söylesem oyundan ala-
cak Ali Sami beni. 10 dakika geçti geç-
medi. Zeki Rıza >anıma geldi. ne olu-
yorsun deyince bacağımın üstüne
yıkıldım kaMım. Hemen saha dışına çı-
kanlar, maça dovamadan çıktun
yani."
"'Taksım Stadı nın havası nasıldı ?'
"Yaşa milli takım diye bağırıyordu
berkes biz gol afhkça; orilar da feslerinj
havaya atıyoriardı Ha bak aklıma
geldi, ben sahadan çıkarken, seyircinin
birisi geldi ayağıma sanldı. Hem de
kınlan ayağıma 'Aşağını öpeyim' diye
sanldı. Ben kaçıyonırn, adam üstnme
geüyor " "
"Ben fotoğraflannızdan gördüm
Bedn abi, külotlar çok uzun; koşar-
yıınca herkes ça>ırdaydı. Kadınlar.
kızlar, erkekler ama herkes başka baş-
ka yerierdc. Sonra günler geçtikçe
kadınlaıia erkekler bir araya gelrneye,
beraber eğlenmeye başladı. Valla bir
şey söyleyeyim size. artık yaşlanmak-
tan bıktttn. Çok yaşamak körü. Çünkü
eskileri özlüyorsunuz: bu güne bakıyor-
sumız, mutlu olamıyorsumız.. Neydi o
günler diyorsunuz..."
"En son hangı maça gıttıniz?"
"Hatırlamıyonım bile ama, bir Fe-
nerbahçe Galatasaray rekabeti var ki,
tadı damağuıızda kalır. Biz yeneriz ke-
yifleniriz, onlar yener onlar keyiflenir.
Hani baklava yeseniz böyle tadı olmaz.
Ama belki 7 seneden faila oldu maça
gjtmeyeli. Fenerbahçe Stadı'na gittim,
almadılar içeri. Kimin evinden kovu-
milli maçtan bugün hayatta kalan tek futbolcu: Bedri Gürsoy.
ken rahatsız etmiyor muydu ?"
"Milli maçta gjydiklerimiz yine kısa
sayılır. Daha da uzunlan var, diz ka-
pağını örten cinsten. Ama giydik işte,
oynadık işte."
"Bunca yıl anılannızı bir araya ge-
tirmediniz mi? Bir albümünüz yok
mu?"
"Ahhh.. ahhh.. Salim Hamdi diye
biri geldi. Çok çok eski. Geldi gazeteci-
yim dedi, sonra veririm dedi; aldı görür-
dü her şeyimi.. Ne bileyim, gazeteciyim
deyince inandun."
"Milb maçtan 3 gün sonra Cumhu-
riyet ilan edildi. Bıze o günleri anlata-
bibr misiniz T Bedri Gürsoy oturdu-
ğu bekar odasmın duvarlanna şöyle
bir göz gezdirdi; sonra düşündü, dü-
şündü ve anlatmaya başladı: "Neydi o
gün... Biz Kuşdili'ndeydik. Kuşdili
Çaym'nı bilirsiniz. O günlerin mesire
yeriydi. Cevdet Tiyatrosu vardL Ben
orada Hamdi'yi, Kel Hasan'ı seyret-
tim. O gün Cumhunyet'in ilanını du-
yorsunuz dedim, beai tanıyan bile ot-
madı. Sonra da bir daha gitmedim."
(Bedri Gürsoy Fenerbahçe formasını
134 kez giymiş ve 38 gol atmıştı)
"Bugün Fenerbahçe yönetiminden
hiç kimse sizi anyor mu?"
"Ne aramast, evimi bile bilmezler.
Bakın en ağnma giden de şu oldu: Fe-
nerbahçe Stadı'nın açüışına bile davet
ebnediler. Ayıp ettiler. Beni bir tek
hatırlayan da spor yazariarı başkanı
Kahraman oldu. Maçka'da bizi bir ara-
ya getirdi, plaket fllan verdiler."
"Son olarak şunu söyleyeyim:
Söylüyorlar inanamıyorum. Ama doğ-
ruysa çok ayıp. 200 milyonu olan, ku-
lüpte idareci oluyormuş. Yahu 200 mil-
yonu varsa kasap da oba, dolandıncı
da olsa Fenerbahçe'de idareci olabflir
mi? İşte bu doğruysa yazık, çok yazık!"
"Başka ..." "Başka ne diyeyûn size,
artık gerisini de siz yazın... Ama ne ya-
zarsanız yazın. Uzun yaşamak iyi de-
ğil. Uzun konuşmak da iyi değil."
halkın egemenlığı. çatık kaşb bürokra-
sınin yerini "halka bizmet" anlayışına
bırakması yenı dünya akımına uygun-
du. Ama bu dönem büyük bir hayal
kınkbjbyla kapanacak. "hürriyet" diye
dıve gençlerle birbkte iktidara gelen
Demokrat Parti, diktatörlüğe yöneldiği
savıyla karşısına dikilen üniversite
gençliğinı pobse terk edecek, "27 Mayıs
1960" da yenı bir dönem başlayacaktır.
1950-60 gençbğj bır "arayış gencüği"
olmuştur. Özgürlükleri aramıştır, de-
mokrasiyi ararruştır. yeni bir kimlik
aramıştır, ama bu arayışın sonunda ye-
nıden "ordunun koluna girmiştir". "Or-
du-gençlik el ele"dir.
1960 "27 Mayıs"ı sonradan "İyi dar-
be miydi? Darbenin iyisi olmaz mıydı?"
diye çok tartışılacaktır, ama "27
Mayıs"la birlikte kalkan pek çok ya-
sak, Türkıye'yi sol pobükalarla tanıştı-
racaktır. En özgürlükçü anayasanın
hala 1961 Anayasası olduğu da unutul-
mayacaktır. \'eni kıtaplar basılacak. 40
yıhn açbğıyla okunacak. tartışılacaktır.
Sömüru mekanızmalan. geri bırak-
tınlmış ülkeler. sosyal sınıfîar. örgütlü
toplum yenıden keşfedilecektır.
"Bağımsız Türkiye" özlemı başlamıştır.
Gençbk göstenlen bırbırinı izleyecek,
siyasal iktıdar zorlanacaktır. Dünyayi
saran "1968 gençlik olaylan" Türlcıye"-
ye de gelecek, üniversite işgalleri yaşa-
nacaktır
Devnmci gençbk karşısında sağ iktı-
darlarca kollanan ulkücü gençlıği de
bulacak, bu dönemin sonu da "ordu
muhtırası"nın ardından başlayacak
olan "12 Mart dönemi" ile başka bir
plana geçecektir. Artık "poütize genç-
Kk" dönemi başlamışür. 60'dan ben
dünya pobtıkalannı öğrenmeye baş-
lamış genç insanlann. olan bitenı baş-
kalannın gözünden görmeye gereksi-
nimleri olmayacaktır. Onlar olanı bite-
ni artık bilmektedırler. Gene "hayat-
laruu ortaya koyacaklardır", ama bu
kez devlet için değil, kendı inançlan
için. "Terör olaylan" olarak nitelenen,
bugün bile hangi ellenn gırdiğı, hangı
parmaklann kanştığı tam olarak bibn-
meyen olaylann ardından "12 Eylül"
asken müdahalesı gelecektir Tanhle-
rin perivodik yinelenmesı, sonradan
"ber on ydda bir" olarak nitelenecek,
Atatürk dönemınin ünlü "10. Yıl
Marşı"nın "Harbiye Marşı"na döndü-
ğünden söz edılecektir.
1980 ve sonrası da kendı gençbğıni
yaratacaktır. On >ib aşkın bir sürede
"politüe gençük", yüzbinlercesını ha-
pislere gınp çıkarak. işkence görerek
cezalandınlan ör- neklenyle toplumun
belleğınde oluşturulan "Politikaya
kanşmak kötüdür" imajı\Ia özdeşleşti-
rilmıştır. 80 sonrası. dünyada da Türki-
ve'de de kapıtabzmin döneminı aça-
caktır. Böylece yeni bır "genç insan
kimHği" ortaya çıkacaktır. Bu kımbk
"kendini hiç bir şey için feda etmeye ni-
yetli değOdir". Orıu artık pobtıkadan
çok ekonomi ilgılendirmekte. kendi ha-
yatını hangi ekonomik planda kura-
cağı düşüncelerinın ana temasını oluş-
turmaktadır.
Sosyal kimlik değerleri, yerini birey
kımbği değerlenne bırakmıştır. Birey
olarak daha gebşkin, kararlannı ver-
mede daha özgürdür. Tabulan, yasak-
lan kabul etmemekte, kendisini her şeyi
tartışmakta özgür saymaktadır. Kahp
yargılar onu heyecanlandırmamak-
tadır. Bu gençlığe "ekonomize gençlik"
denip denemeyeceği tartışılacaktır.
Ama şurası gerçektır kı, gençbk duygu-
lannı yaşamadan, düşüncelerini tartı-
şmadan yaşayamaz, bu da politika de-
mektır. Bugünün "depolitize" ediimek
ıstenen gençbğı başka bır kesimde, "tsla-
mi kesim"de sesıni duyurmak istiyor.
"Atatürkçü gençlik" kendisini önemb
toplumsal olaylarda gösteriyor. Hiç bır
zaman tam bir depolitizasyon yaşan-
maz. Bugün önemb olan, gençbği geç-
miş dönemlerin knterlenyle ölçmeden
doğru anlayabılmektir.