Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURIYET 15MART1992PAZAR
14 GORÜŞLER
DÜŞ İŞLERİ
BÜLTENİ
\AZLI ERAY
Dikkat, Kınlabilir!
S
evgıiı okurlanm, bugunku konum "ınsan kal-
bı" Kalp cenrahlan, tıkanmış, yıpranmış, patlamış
bır ınsan kalbını onarmanın ne denJı güç bır ış ol-
duğunu bııırler İnce ınce çahşırlar, tıkanan da-
marlan degıştınrler, yaşama dondurduklen hastaya ıhtı
marnla bakarlar
"'İnsan kalbı" Ne tuhaf bır olgudur bu?
Hem soyut, hem
SOftlUt
însanın ıçınde, yurek boşluğunda tıkır tıkır çalışırken
farkına bıle varmayız onun Bence dunyada kınlması en
kolay şeylerden bındır o Bır ıkı duşuncesız sozcuk, bıı
haksız suçlama ne bıleyım ben bır yalan, bır gereksız kaça
mak ınsan kalbını bır anda kınp paramparça edebılır Ama
o yürek gene çarpmaja de\am eder, kınlmıştır, ıçı acı dolu-
dur, onu taşıyan kışı bu yureğın kınklannı, başka hıç kımse
gormedığı ıçın gun boyu sessızce goğsunun ıçınde taşır du-
rur Yollarda acılı bedenını surukler, kapalı yerler dar gelır
ona Peşpeşe agara ıçer İçınden yanar. 'ah' çeker Bugun
sutunumu tum 'kalbı kınk" okurlanm ıçın yazıyorum
Boşvenn Uzmeyın kendınızı
Demesi kolay. Bılıyorum. Şımdı bütün 'kalp kınnış'
olan okurlanma seslenıyorum Bır kalp kırdınız, parça par-
ça ettınız, acaba farkında mısınız9
Kımınız de mahsustan
yapnuştır. Öylesıne .. Ezjvermek ıçın.
Evet kalbı kınklar ve kalp kıranlar Bugunkü konum
sıziersınız Şımdı şoyle bırşey duşunehm sevgıiı okurlanm
Farzedın bır an bır mucıze oldu, sevdığınızın, yaşayan, du-
yan ozumleyen kalbı ve beynı elınıze venldı Bıraz taşı-
manız ıçın Bırkaç dakıkaak ıçın Nasıl, ama nasıl ozen
göstenrsınız değıl mı9
Aman kalbe bırşey olmasın, aman
be> nın en ufak kıvnmına bır zarar gelmesın dıye heyecan
ıçınde taşırsınız onlan Belkı taşımaktan urker, bır zarar
vermemek ıçın bır cam kabın ıçıne koyar, oylece ıhtımamla
bakarsınız onlara
fşte karşınızda çıplak bır kalp ve çıplak bır beyın olduğu
ıçın Işın bılıncındesınızdır, onlan goruyorsunuzdur çunku
Oysa az önce kırdığınız ınsanın da kalbı aynı1
Tıpatıp o
çıplak yurek gıbı Beyın de aynen oyle
Ona nıye bağınyorsunuz9
Beynınden hıç sılemeyeceğı
cümlelen düşuncesızlık ıçınde nıçın ah, nıçın soylüyor-
sunuz9
Duydunuz rau1
Soyleyın, duydunuz mu çatırdayıp
kınlıveren İcalbın sesını9
flle de elınıze venlınce mı anlıyabılıyorsunuz onun bır
kalp olduğunu ve de bır beynın beyınlığını
Neolurduşunun
îçerde de kınlıyor onlar
İnsan govdesınm ambalajı yetmıyor'
60-30YIL ÖNCE CUMHURIYET ""
1932: Ecnebiler neler yapamıyacak
AdlıyeEncumenı bugun
Turkıye'de Turk
vatandaşlanna tahsısedılen
san'at ve hızmetler
hakkındakı lâhıvayı tesbıt
ettı Hükümetınteklıfındekı
gıbı matbaaeılık memnuıyetı
kaldınlmıştır Duvarcılık,
sıvacılık. nakkaşlık
kaldınlmamak, tesvıyealık,
tornaahk, hamurkârlık, fınncıhk ve alelûmum ışçılık
hammallık, kufecılık, kundura boyacılığı dansığ ve barlarda
kadın ve erkek hızmetçılık, bar oyunculuğu ecnebılere yasak
san'atlar arasına konulmuştur
Büyuk şohretı olan artıstler hukûmetın musaadesıle bu
san'atlannı ıcra edebılırler
Musıkı alâtı ımal edenlenn de hukûmet musaadesıle
gelebılmelen mumkundür Kanunun neşn tanhınden ıtıbaren
aıtı ay ıçınde yasak olan ışlennı bırakmalan mecbundır
Bırakmıyanlardan sulh mahkemesı karanle 50 lıradan 100
lıraya kadar ceza alınır
Kanun neşn tanhınden muteberdır Bu tanhte kanundan
aynca bır ızahname yapılacaktır
Izahnameye hukûmet yasak san'atlar arasına yukanda sayılan
sanatlardan başka sanatlan da koymağa mezun kılmaktadır
1962: Castro'nun demeci
Bırleşık Amenka Dtşışlen Bakanlığı sozculennden Joseph
Reap, Kuba'da hukum surmekte olan kıtlıktan Amenka'nın
mesul olduğu hakkında Castro'nun ılen surduğu ıthamlan
reddetmış ve "komuntzm gıttığı her yere açlıgı da beraber
göturur" demıştır
Joseph Reap "Kuba zıraatının uzun zamandan ben sıkıntı
ıçınde olduğu bılınmekteydı demış ve "Bırleşık Amenka'nın
Castro'nun ıdaresızlığmın kurbanı olan Kuba halkına karşı ıyı
nıyetler besledığmı" soylemıştır
Dışışlen Bakanlığı sozcusü Bırleşık Amenkanın Küoa'ya karşı
tatbık etmekte olduğu tıcan ambargodan ılaçlar, tıbbı
malzemeier ve bazı hayatı gıda maddelennın ıstısna edıldığını
ve bunun sırfınsanı gayelerle yapıldığını soylemek ve
"komunızmın Küba'ya getırdıklennı, Amenka'nın kabahatı
ınuş gıbı göstermek en hafif tabın ıle gulunçtur" demıştır
Küba Başbakam Fıdel Castro, bu sabah erken saatte yaptığı
bır konuşmada, Kuba'nın genç nesıllennın bır gun komunıst
ıdaresı altındayaşıyacaklannı müjdelemıştır
Toplanüda yapılan başka bır konuşmada Allahın adı kasten
sansüredıldığj ıçın Castro kızmış, konuşma metnınden
Allahın adının çıkanlmasıyle 'korkakça ve aptalca ' bır
harekette bulunulduğunu ve bunun Marksıst-Lenınıst
prensıplennın bır ıhlâlı olduğunu so> Iemıştır
TARİHTE BUGÜN MÜMTAZARIKAN
TALÂTPASAyA ERMENİKUfJŞUHU
1921 'DE SUSÜN, ÛA/LÛ OSMANLi
ADÂMI 7*L4r PAŞA, S/& £6M£M r*
FtMPAM SEGlİM'&E ÖL0UG(JLMUŞrÜ f
ir MeşeTyr'ren SNKA rrtHAr
OME
ALTfAf-
Ş, 8E&İ
8İLEYEN
DAYOl. ç ,
MAHtCEAAESİMDE ŞE04AT ETTlfGİLMrŞTİ f
Tuketici Eğitiminin Aile Açısından Onemi
Prof. Dr. MÜBERRA BABAOĞLU (YENER) Hacettepe Ünv. Ev Ekonomisi Y.okulu
B
ugun dunya toplumlan bu-
yuk bır ekonomık bunalım
donemı yaşamaktadır Enerjı
bunalımı, kıtlık, yıyecek fıyat-
lannın artması, hukumetlenn aılelenn
yaşamlannı etkılevecek kararlar alması
sonucu tuketıa alışkanlıklannın ve ya-
şam standartlannm değışmesı, ıstenılen
hedefe ulaşmayı zorlaştırmaktadır Dı-
ğer yandan mal ve hızmet çeşıtlılığı, tu-
ketıcıye yonelık basın ve yayın organ-
lannda venlen reklamlar, tuketıcının
gelırsevıvesı, alıskanlıklan tasarrufeğı-
lımı, sosyal mevkıı, eğıtım sevıyesı ve
gostenş merakı dd tuketıcı>ı, ıhtıyaç ve
zorunluluklan dışında harcamaya yo-
neltmektedır
Bu sorunlar nedenıyle bugun bırçok
konularda tuketici, harcadığı paradan
gerektığı gıbı fayda sağlayamamakta.
ozelhkle de eğıtım duzeyı duşuk kışıler-
de bu durum çeşıtlı sorunlara neden ola-
bılmektedır
Tuketıcıler satın alma sırasında ras-
yonel bır ınceleme ve değerlendırme ya-
pamadıklanndan, para, zaman, enerjı
gıbı satın alma malıyetlennı yennde ve
doğru kullanamamaktadır ve hızmetle-
nn ıhtıyaanı karşılayacak nıtelıkle olup
olmadığı, mal ve hızmetlenn kalıtelen-
nın nasıl olduğu, kendısı ıçın uygun olan
mantıklı bır fıyatı nasıl saptayabıleceğı
gıbı konularda çeşıtlı problemlerle
karşılaşmaktadır Bu durum tuketıcılen
pıyasada zayıf duşurerek onlann tuketı-
a olarak eğıtılmelennı bır zorunluluk ve
aktüellığını uzun yıllardır koruyan bır
konu olarak gundeme getırmektedır
Tuketici eğıtımı, bıreyın ekonomık fd-
alıyetlennı yonlendırme, ıhtıyaçlannı
gıdenne ve pazan etkıleme gucunu art-
tırmayı hedef alan eğıtım ve bılgılendır-
me yatınmı olarak tanımlanabılır Tu-
ketici eğıtımı bıreyın yalnızca tuketici
rolu ıçın değıl, toplumda ustlendığı va-
tandaşlık, ekonomık, polıtık roller gıbı
dığer sosyal roller ıçın eğıtılmesını de
kapsar
Tüketıcı eğıtımı denıldığınde, bır top-
lumdakı her meslekten kışıler tamamen
ve her şeyden once "tuketici" kımlıkle-
nyle ele alınmaktadır
Tuketici eğıtımı, tuketıcnı koruma fa-
alıyetlen kapsamında bır faalıyettır
Amacı tuketıcılenn secımlennı yonlen-
dınnek olmayıp mevcut alternatıf \e ım-
kanlardan haberdar ederek amacına en
uvgun olanı seçmede ona yardıma ol-
mak, tuketıcılen mallar hakkında mum-
kun olduğunca çok bılgı sahıbı yapmak,
tuketıcılen mallan ne zaman ve nereden
satın alacaklan konusunda uyarmak,
mallann kalıtelennı nasıl tespıt edecekle-
n ve fıyatlan nasıl kıyaslayacaklanna aıt
bılgılen vermek, mallarla ılgılı tahlıl ve
deney sonuçlannı tuketıalere üetmek
Bu eğıtım, tüketıcıye ınsanı ve mater-
yal kaynaklannı pazarda en rasyonel şe-
kılde kullanılmasını sağlayacak bılgıyı
veren bır oğretım surecıdır Bu eğıtım kı-
şıyı, her gunku yaşamında mevcut kay-
naklanndan maksımum fayda ve tatmın
sağlamayı başaracak beoen anlayış ve
dûşunuş tarzına hazırlar
Tuketıa eğıtım ve oğretımı dar anlam-
da tuketıcılenn alışvenş oncesı, alışvenş
anında ve alışvenş (satın alma) sonra-
sında odedıklen paranın tam karşılığını
alarak mutlu olmalannı hedefler Bunu
da tuketıcılenn bılınen sekız hakkının
(guvenhk, serbest secım, tazmın edılme,
Tüketicilerin, mevcut
gelirleriyle smırsız
ihtiyaçları arasında
doyurucu bir denge kurup
yaşama düzeylerini
yükseltmeleri, planlı bir
eğitim sorunudur.
sesını duyurma veya temsıl edılme, eğı-
tım ve oğretım, bılgılendınlme, temel ıh-
tıyaçlann gıdenlmesı, sağlıklı bır çevreye
sahıp olma gıbı) gerçekleştınlmesı yoluy-
la ydpmavd çalışır
Eğıtılmış bır tuketici, ekonomının ve
daha genış anlamda toplumun değışme-
sıne yol açacaktır Dunya nufusunun he-
men hemen tumu, aıle bınmlen halınde
yaşamaktadır Aıle bır toplumun temel
sosyal ve ekonomık bır ünıtesıdır Aıle
en bellı tuketım bınmı olarak kabul edı-
lır ve bır ülkede uretılen mal ve iıızmetle-
nn hemen hemen 0
/o80'ı bu tuketici grup
tarafından satın alınır ve tuketılır Aıle
gerek ınsanı ve gerekse materyal tum
kaynaklan yonlendınr Aılelenn, ka>-
naklannı ıdare etme şeklı, dolayısıyla
toplum kaynaklannı da etkılemektedır
Aılelenn ıhtıyaç ve ısteklennı gıdere-
cek mal ve hızmetlen satın alması, yanı
tuketıa olarak davranışlan, bır sen faalı-
yet sonucu oluşur Bu faalıyetler satın
alma oncesı, satın alma sırasında ve satın
alma sonrası olmak uzere 3 grupta topla-
nabılır
Dığer bır deyışle aılede satın alma on-
cesı, satın alma sırasında ve satın alma
sonrası faalıyetlenn yurutulebılmesı ıçın
aıle uyelen arasında soylenmeden anlaşı-
lan belırlı yetkı ılışkılenne dayalı bır go-
rev bolumu vardır Bu gorev bolumu aı-
lenın, yapısına ve gelınne, yaşadığı yenn
çevresel ozellıklenne (kırsal-kentsel) bıl-
gı kaynaklanna, geçmış tecrubelenne,
değerlenne, eğıtım duzeyıne ve daha pek
çok faktore gore farklılıİc gosterebılmek-
tedır
Bu faktorlenn her bın kendıne has
fonksıyonlan olan, bırbın ıçıne'gmnış
parçalardır ve aılenın tuketici olarak
davranışlannda payı vardır
Ülkemızde aılelenn tuketici olarak
davranışlannı belırlemeye yonelık çeşıtlı
araştırmalar sonucunda aılelenn ve
ozelhkle aıledekı konumlan ıtıbanyla
kadınlann, tuketımın sayısız cephelen
ıçın sorumluluklar ve gorevler yuklen-
mek zorunda olduğu ortaya çıkmıştır
Bugun serbest pazar ekonomisi koşul-
lannda aılelenn mevcut bılgılenyle bu
sorumluluklannı yenne getırebılmesı ve
tatmınkar bır satın almayı gerçekleştıre-
bılmesı mumkun değJdır Bu durumda
en buyuk tuketici grubunu oluşturan aı-
lenın her ferdının ve ozelhkle aıledekı ko-
numlan ıtıbanyla kadınlann, tuketici
olarak eğıtılme ve bılgılendınlmelenne
ıhtıyaç vardır
Ancak bu eğıtım, başta belırtılen
amaçlara ve tuketıa ıhtıyaçlanna gore
sıstemlı ve planlı bır bıçımde organıze
edıldığınde. tuketıcıler (aıleler) ıyı bır
alıa olabılmemn on şartlanna^^hıp ola-
rak mevcut gelırlen ıle sınırsız ıhtıyaçlan
arasında daha doyurucu bır denge ku-
rup yaşama duzeylennı yukseltebılırler
SELÇUKDEMİREL
Tuketici Gününde Erzincan
İSKENDER ODABAŞOĞLU Tüketiciyi Koruma Birlığı Vakfı Genel
T
uketıa. bır mal veya hızmetı
kullanan veya tuketen kışı vej a
kurum Demokratık gelenekle-
nn yaygın olduğu toplumlar-
da, tuketıaler de dığer kesımler gıbı or-
gutlü ve kurumlaşmış durumda Turkı-
ve, tüketiciyi bılınçlendırme ve orgutle-
mede mesafe aldı Yenı "tuketıa>ı ko-
ruma yasa tasansı taslağı" ıse yenı bır
boyut kazandırdı
Genel kural olarak haklann korun-
ması ve gelıştınlmesı orgutlenmeden ge-
çer Tuketıcılenn korunması çalışma-
lannın kurumsallaştınlma çabalan, bu
yonden, desteklenmelıdır Bu kurum-
laşmada, sıvıl toplum orgutlen kadar
devletm de yer alması doğaldır ve gerek-
lıdır
Sıvıl toplum orgutlen, yasalann tanı-
dığı sınırlar ıçınde, bır araya gelen kışıle-
nn oluşturduğu dernek, vakıf ve bazı "tı-
can" kuruluşlardır Devlet ıse getırdığı
yasalar ve gorevlendırdığı kurum ve ku-
ruluşlarla bu konuda tavnnı onaya ko-
yar Turk Standartlan Enstıtusu (TSE),
tüketrayı koruma doğrultusunda çalışma
yapan en koklu durumdur
Tüketıcılenn orgutlenmesı, devletm
tuketıcının yanında olması ve bu sesın
basın aracılığı ıle kamuoyuna aktanl-
ması yetmez Yaptınm gucu de gereklı-
dır ve bu gucu yasalar venr Yasalann
genelde guçlu kamuoyu odaklan doğ-
rultusunda çıktığı bılıncınde olarak Sa-
nayı ve Tıcaret Bakanlığı'nın ortaya
sunduğu yasa taslağı uzennde, tuketıa
yaranna son şeklı alması ıçın yoğun ça-
ba gostenlmesı gerektığı açıktır
Dunya Tuketici Gunu'nde, Erzincan
depremının yınelenmış aasıyla, ınşaat
sektorundekı TSE belgelı olmayan urun
kullanımı, yapım ve kontrol hızmetlen-
nın eksıklığının getırdığı can ve mal kay-
bına dikkat çekmek ıstıyonız
Ana hatlanyla ozetlersek, Turk Stan-
dartlan Enstıtusu ülkemızde kullanılan
mal ve hızmetlenn standardını ortaya
koyar Örneğın, ınşaat sektorunde kul-
lanılacak malzemenın "asgan" kalıtesı-
nı ve mıktannı belırler Bu çalışma, ünı-
versıteler, devlet kurumlan, yerel yo-
netımler, meslek odalan gıbı tum ılgılı
kurum ve kuruluşlann ortak urunudur
Dünya tuketici Gününde,
Erzincan depreminin
v inelenmiş acısıv ia, ınşaat
sektöründeki TSE belgesi
olmayan ürün kullanımı,
yapım ve kontrol
hizmetlerinin eksikliğinin
getirdiği can ve mal kaybına
dikkat çekmek istiyoruz.
Gelgelelım. bır ınşaatın yapılması sı-
rasında, 1 Yuklenıcının bılınçlı olarak
veya yanlışlıkla uygun nıtelıkte malze-
meyı, projede gostenlen mıktarlarda
kullanmaması, 2 Işveren adına, bu ışle-
nn duzgun yapılmasını sağlamakla so-
rumlu gorev lılenn kontrolde ıhmal,
yuklenıcıye guven veya "ınısıyatıf kul-
lanrna" gıbı nedenlerle. eksıklığı ve yan-
lışhğı gozden kaçırması, 3 Kullanıanın,
>anı tuketıcının veya ışverenın, kulla-
nım oncesındekı kabul veya kabullen-
mektekı "yaptınm gucu" ve benzen du-
rumlar, engın bır "hoşgoru"ıle üst uste
gelırse, ne olur'
Eğer bu ınşaat yapılırken yıkılmaz ıse
kullanılır Evet, yanlış okumadınız
Kendılığınden yıkılmaz ıse kullanılır
Sonrası ıse duşünulmez
Başka bır deyışle. bırçok ınsanımız
muhendıslık hızmetı satın aimanın ya-
jamsal faydasından çok, parasal lasar-
rufu duşunerek evlennı sıgara paketının
arkasına aldığı notlarla un yapan ehlı-
yetsız kışılere >aptırmayı surdurmekte
Teknık elemanlara uygulanan ucret po-
lıtıkası ıse ortalama teknık hızmet duze-
yı açısından, kamudan beklenenı vef-
memekte Boylece. ıyı gunlerdekı kont-
rolsuzlukveumursamama,ruzgârlı,yağ-
murlu depremlı gunlerde buyuk aalan
getırmekte
Erzincan depremı nedenı>le, gunde-
mın başlanna alıp meslek odalannın
bazı yerel vonetımlenn ve kuruluşlann
yıllardır savunageldığı, şu konulan ye-
nıden tartışmalıvız
1 TSE tarafından tanfı yapılan mal-
larda, belge almış olanlar dışında kalan
urunlenn ıç pazarda satımı engellenme-
lıdır TSE'nın dığer mallarda standart
uretımı onceden ılan edılen bır program
dahılınde yapılmalıdır
2 Yerel yonetımler, meslek, sanayı ve
tıcaret odalannın proje, malzeme ve ış-
çılık konulannda, tam bırmutabakat ve
kararlılık ıçınde, kalıcı bır ışbırlığıne gıt-
melen sağlanmalıdır
3 Devletın de bu kurum ve kuruluş-
larla bırlıkte, Tuketıayı Koruma Vakıf-
lan, derneklen ve gonullü kuruluşlanna
tam destek vermesı ıle genel halk ılgısı ve
kamuoyu denetımı sağlanmalıdır De-
mokrası adına başıbozukluk, denetım-
sızlık, keyfılık, hoşgoru adına sahtealık,
yasadışılık savunulamaz Oyle olunca,
da trafık, gıda zehırlemesı, kanserojen
maddelenn yanı sıra depremler, çığlar
da toplu kıyım aracı Bır başka deyışle,
kontrolsuz ve deneümsız yapılan ınşaat-
lar da onu denetımden uzak olan tuketı-
cının, yanı hastanedekı hastanın, okul-
da yatılı oğrenanın, evlerdekı aılelenn
canlannı alıvor Bugun ıçın buyuk kent-
lerdekı çok katlı yapılann % 60'ının 6 2
şıddetındekı bır depreme dayanamaya-
cağını soylersek olayın addıyetını belkı
anlatabılınz
HAFTÖA
BAK1Ş
AHMET TANER KIŞLALI
t f
"KüPdü Kürde Kırdırmak
Bır kere sorunun adını cesurca koyalım
Kurtçeden başka dıl bılmeyen yuz bınlerce ın-
sanımız olabılır Anadılı Kurtçe olan bırkaç bın
kışı sılaha sanlabılır Hatta on bınlerce kışı •
başka bır bayrakla karşınıza çıkabılır •
Ama butun bunlar karşınızda bır etnık sorun olduğunu
gostermez'
Sanayının bulunmadığı, tıcaretın durduğu, hayvanalığın
yok olduğu, toprak dağılımında korkunç bır adaletsızlığın
hukum surdüğu, hemen butun gençlenn ışsız dolaştığı bır
bolge duşunun
Insanlann suya, yola, doktora, okula hasret olduklan bır
bolge Ve o msanlan, tam 14 yıldır asken ya da sıvıl bır sı-
kıyonetım altında yaşatın Elıne sılah alabılecek çağa gel-
mış olan bır genç, "olağan ' yonetımın ne olduğunu bıleme-
sın Kendısının doğal haklanna saygı duyulan bır ortam-
da, bır gun bıle yaşamamış olsun
O bolgede, o icoşullarda yaşayan Laz olsa ne değışır, Çer-
kes olsa, Arap olsa, Turk olsa ne değışır9
Nıçın Ankara'dakı, Izmır'dekı, Istanbul'dakı -bolgesın-
dekınden daha kalabalık olan- Kurt kokenlı yurttaş ısyan
etmıyorda, Şırnak'takı edıyor9
Olaya bır "Kurt sorunu" olarak bakmak, ılenalık değıl,
ırkçılıktır, genalıktır
Çunku olay, bır gen kalmışlık ve ınsan haklan sorunu-'
dur
• • •
Kurt kokenlı aydınlann, hem kendı yorelennde hem de tüm •
Turk halkına karşı sorumluluklan buyuk '
Kqruculuk olayını, "Kurdu Kurde kırdırmak" sloganı ıle
değerlendırmek Ataturk'esaldırmak,yadaEcevıt'ıbı)e"fa-
şıst'Mıkle suçlamak gıbı duygusal ve kolaya tepkılerden vez-
geçmelıler
fç Anadolu'da koyle- • — — ^ ^ ^ — ^ ^ ^ ^ — — ^ - ~
re saldıran eşkıyalar tu-
rese, "Turku Turke
kırdırmamak ıçın", o
koylere Guneydoğu'-
dan mı korucu getırmek
gerekecek9
Apo adam-
lannı koylere saldır-
tınca "Kurdu Kurde
kırdırmak" olmayacak
da, o koylen korusun
dıye ınsanlara ucret ve-
nlınce mı "Kurdu Kur-
de kırdırmak" olacak9
Bask bolgesınde go- — ^ — ^ — — — ^ — —
rev yapan guvenhk gutlennın ıçmdekı Basklı oranını buyuk
olçude arttırarak olaylann azalmasını sağlayan, İspanyol
sosyahstlennın yaptığı "ılencıhk" sayılacak, ama ıçendekı
benzerbıruygulama-PKK bo> le dıyor dıye-"Kurdu Kur-
de kırdırmak stratejısı' dıye nıtelendınlecek
Kurt kokenlı aydınlar, "farklı" olduklannı vurgulamak
ıçın aşın bırçaba gostermenm ve "Kurt mıllıyetçısı" olmak-
la ovunmenın olfsı sonuçlannı da ıyı hesap etmelıler
Kurt kokenlı bır yurttaşın bakan olmasını, başbakan ol-
masını, senato başkanı olmasını, rektor olmasını, genelkur-
may başkanı olmasını, hatta cumhurbaşkanı olmasını des-
tekleyenler, o kışıyı "kendılennden farklı" saymadıklan
ıçın, "Kurt kokenlı" olduğunu bıle bıle desteklıyorlar
Doktoru, bakkalı, berben, manavı, avukatı Kurt kokenlı
olanlar, onlan bu toplumun herhangı bır bıreyınden ayırt
etmedıklen ıçın, bır başkasına gıtmek gereğını duymuyor-
lar
Ama sız çıkıp da, her fırsatta' Ben sızden değılım" derse-
nız >ann ınsanlar da tercıhlennı, "kendılennden olana-
olmayana" göre yapmaya başlarlar
Bu da çağdaşhktan uzaklaşmak anlamına gelır kı, bun-
dan kazançlı çıkacak hıçbır toplum kesımı yoktur
Kurtuluş Savaşı'nda yanlış ata oynayıp, fngılızlerle ışbırlığı
yapmayı terah eden Kurt aydınlan, Doğu'dakı ağa-aşıret
duzenının omrunun uzamasına ıstemeden katkı yapmışlar-
dı (Çunku, onlardan buJamadığı desteğı, M Kemal'e aşı-
ret reıslen vermıştı )
Şımdı de, duygusal tutumlar takınarak, kıtlelere doğru
onderhk yapma fırsatını karçınrlarsa, PKK'nın sloganlan-
na ve anayetlenne karşı çıkmak cesaretını gösteremezlerse,
bır kez daha kendı yorelennın çağdaşlaşmasındakı gecık-
menın vebalını yuklennuş olacaklardır.
Halklanna onculuk etmek ısteyen Kurt kökenlıler, "Tek
vatan, tek bayrak, tek resmı dıl" dıyebıldıklen olçude, etkı-
lennı arttıracaklannı ve sorunun demokraük yollardan çö-
zumune de en buyuk desteğı vermış olacaklannı bılmelıdır-
ler '
Tanh onundekı sorumluluklan buyuktur'
Kürt kökenli aydınlar,
PKK'nın sloganlarına ve
cinayetlerine karşı
çıkmak cesaretini
gösteremezlerse, kendi
yörelerinin
çağdaşlaşmasındaki
gecikmenin vebalini
yüklenmiş olacaklardır.
OKURLARDAN
Orman köylülerinin kalkındmiması
Orman Koy Ilışkılen Genel
Mudurlugu(ORKOY)
yenıden faalıyetegeçınbrken
orman koylulennın
beklentılen, uygulamaalann
gecmıştekı deneyımlen goz
onunde bulundurularak
daha başanlı çalışmalar
>apmak mumkundür Ulke
ekonomisi açısından da bu
çalışmalar > ararlı olacak.
kentlere akan nufus artışını
yennde tutmak ve kırsal
kalkınmayı sağlama
açısından faydalar
sağlavacaktır
Geçmışten derslerçıkanrken
bazı noktalan gozden uzak
tutmamakta fayda var Ilçe
kalkınma planlan 20 yıllık
sure>ıdoldurmuş
bulunmaktadır Turk
toplumu çok dınamık bır
toplum, herşey kısa surede
değışmektedır Ilçe kalkınma
planlannın revızyonu
japılmah, çahşmalann
yapılacağı oncehklı voreler
belırlenmelıdır Geçmışte
tum ulke yuze> ıne dağılan bır
çalışma yapılmış, bu dunım
kaynaklann yetersızlığı
nedenıyle başanyı azaltmıştı
Koalısyon hukumetının
programına uygun olarak
vennden yonetım ılkelennı
u>gulamak merkezın ışlere
fazla kanşmasını onlemek
lanmdır Onıeğın butçede
odeneğı olup jıllık programa
alınan kredılenn venlmesı
ıçın a> nca merkezden onay
almava ve ısım bstesı
gondeımeyegerek yoktur
Yıne ıl kuruluşlannın kredı
tahsıs lırrutlen arttınlmab,
gunun koşullanna uygun
halegetınlmelıdır
Orman Koylulen
Kalkındınna Fon
YonetmehğYnde faız venne
"masraf' sözcüğü
kullanılmasının yararlan
olacaktır
Onemlı bır konu da aıle
ışletmelennın buyûkluğunu
gûnün koşullanna
uydurmaktır Omeğın
gunumüzde ıkı başlı süt
sığırcılığı ekonomık olma
durumunu yıtınnıştır Enaz
beş baş ünıte buyüklüğü
kabul edılmelıdir
Son yıllarda Orman
Koylulen Kalkındırma
Fonu'nun kaynağını
oluşturan Orman Genel
Müdürluğu ürûnlennın satış
yüzdesı azalmış ve genel
bütçeden her yıl butçenın
% 1 'den az olmamak uzere
v enlecek payın yasa gereğı
olmasına karşın venlmemesı,
fonu ıyıce fakırleşürmışür
Genel bütçeden aynlacak
payın mutlak surette fona
aktanlması sağlanmalıdır
Uy gulanacak projelerdc
yenıhklere yer venlmelı,
orman tunzmı, tarla
balıkçılığı, taüısu babkçıbğı
projelenne de kredı verme
olanaklan yaratıbTiab,
projelendırmede gûnun
koşullanna uygun parasal
kaynak temın edılmebdır
Koylüyü >ennde tutmak ve
kalkındırmak ıçın uygulanan
ORKÖY modeb başanb bır
uygulamaydı. ancak
yanbşbklan vardı, bu
yanhşbklan düzelterek
uygulamayı başanb kılmak
mümkündur
ÖNER DEMfREL
Ankara