Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
8 HAZÎRAN 1990 EKONOMİ CUMHURÎYET/13
Citibank'a yeni
genel mtidür
• Ekonomi Servisi —
Türkiye'de faaliyet gösteren
Citibank'ın Genel
MüdUrlüğü'ne Maarten Ju.
Hulshoff atandı. 1
haziranda yeni görevine
başlayan Hulshoff, daha
önce Hollanda'daki
Citibank ve İstanbul'daki
Saudi American Bank'ın
Genel Müdürlük
görevlerinde bulunrauştu.
1976 yüında Türkiye'de
faaliyete geçen banka, tüm
bankacılık hizmetlerinin
yanı sıra özellikle dış ticaret
finansmanı, damşmanlık,
fon yönetimi, finansal
mühendislik ve bireysel
bankacılık alanlannda
hizmet veriyor.
Bodrum'a
havaalanı
• ANKARA (ANKA) —
Türkiye'nin en önemli
turizm meıkezlerinden biri
olan Bodrum yakınlannda
kumlacak Güllük
Havaalanı'nm yapımına
eylül ayında başlanacağı
bildirildi. 1993 yılında
hizmete açüacak havaalanı
82 milyon dolara mal
olacak. Devlet Planlama
Teşkilatı (DPT) Yabancı
Sermaye BaşkanlığYmn
koordinatörlüğünde
yürütülen projeye ilişkin
fizibilite raporlan
tamamlandı. Konuya ilişkin
protokol ise geçen günlerde
imzalandı. Proje, tndel
A.Ş., Nurol lnşaat ve
tngiliz British Airport
Services ile Ganmount
Şirketler Grubu
Konsorsiyumu tarafından
yap-işlet-devret modeli ile
gerçeldeştirilecek.
ESKA Beton'a
talip çıktı
• Ekonomi Servisi —
Fransız Ciments Français
(SCF) grubuna ait olan Set
Çimento'nun, ESKA
Beton'u almak üzere
girişimlerde bulunduğu
öğrenildi. Set Çünento
yetkilileri, satış için
görüşmelerin sürdüğünü,
ama henüz kesin sonuç
alınmadığını söylediler.
Fransa'nın Lafarge
Coppee*den sonra en büyük
çimento grubu olan
Ciments Français, çimento
dışında, hazır beton ve
granül üretimiyle de
ügileniyor. }
Savunma
sanayii
• ANKARA (UBA) —
Savunma Sanayii
Müsteşarhğı bunyesinde 10
milyar dolarük 16 dev proje
üzerinde çahşmalar sürüyor.
Savunma Sanayi Müsteşan
Vahit Erdem, projelere çok
sayıda Türk firmasının
"Yedek parçayla katkıda
bulunduğunu" belirtirken
"Biz bu konuda 20 bin
Türk firmasına form
gönderdik" dedi. Savunma
sanayi projeleri içinde en
hızh seyredenin, F-16
projesi olduğu behrtilirken
Milli Savunma Bakanlığı
bugüne kadar 42 F-'o
uçağının tamamlanıp hava
kuvvetleri emrine vmldiğini
duyurdu. Savunma Sanayii
Müsteşarlığı'ndan alınan
bilgiye göre Türkiye'de
yılda 22 F-16 uçağı
yapıhrken 152 F-l£'nın
yapımı 1993'te
tamamlanacak.
FCTın yıllık
toplantısı
• Ekonomi Servisi —
Factors Chain
International'm 22. yıllık
toplantısı 9-15 haziran
tarihleri arasında
Istanbul'da yapılacak. Bir
factoring grubu olan
şirketin bugün başlayacak
olan toplantısına. FCI
Başkanı Andrea Luquer,
Genel Sekreter Jeroen
Kohnstamm, tktisat
Bankası ve Garanti Bankası
FCI üyeleri katılacak.
Kocaelfnde
işçi mitingi
I tş-Sendika Servisi —
Kocaeli bölgesinde Türk-
Iş'e bağlı ve bağımsız bütün
sendikaların şubelerinin
ortaklasa düzenleyecekleri
"Birlik ve Dayanışma"
mitingi için Sakarya ve
Bursa yöresi işçi ve
sendikaları ile sendikalar
genel merkezlerinin de
desteği istendi.
BüGÜN
• Panel Mülkiyeüler Birlıği
Istanbul Şubesi'nin
düzenlediği "Türk Vergi
Sistemi" konulu iki günlük
sempozyum, bugün 10.00'da
Alarko toplanü salonunda
başuyor. Açılışta, Maliye
Bakanı Adnan Kahveci,
Birgen Keleş (SHP), Okan
Çaglar (ANAP), Aykon
Doğan da (DYP) konuşacak.
"Pazarlama teşviği"nin uygulama tebliği hayal kırıklığı yarattı
Tlırizmde teşvik sıkıntısıAltı aylık gecikmeyle yayımlanan teşviklere
ilişkin uygulama tebliğinin, uluslararası
rekabet şansını yok ettiği savunuluyor.
Turizm Bakanlığı Müsteşar Vekili Küce,
tebliğin "teknik" aksaklıkları olduğunu, kur
makası sorununun çözümüne de bir katkısı
olmayacağını söyledi.
CEM HAMULOĞLU
Türk turizmini "pazariayan"
seyahat acenteleri, "teşviklerden"
umduğunu bulamadı. Seyahat
acentelerine, "döviz kazandıncı
hizmetlerin teşvik edilmesi" kap-
samında, "kaynak kullanımını
destekleme prirei" verilmesini
sağlayan ve "pazarlama
teşvikleri" olarak tanınan Karar-
name Bakanlar Kurulu Karan
olarak 18 Ocak 1990'da yayım-
landı. Ama Türkiye Kalkmma
Bankası'nın 6 aylık bir gecikmeyle
yayımlanan "Kaynak KuUammını
Destekleme Primi Hakkında Uy-
gulama Tebligi", beklentilere ya-
nıt vermedi.
Tebliğ sektör içinde, "turizm
ekooomisinin gerçeUerinden uzak
ve bilgisiz bir kriterler bütitnü"
olarak eleştiriliyor. Turkiye Seya-
hat Acenteleri Bırliği (TÜRSAB)
Başkanı Bahattin Yiicel ise acen-
telerin yurtdışında büyük tur ope-
ratörleri ile rekabet şansının, çı-
kamlan tebliğ ile bütünüyle "yok
edildigini" öne sürüyor.
Seksenli yıllarda Türk ekono-
misinde ağırlığı giderek artan tu-
rizm sektörü, "önce yatak" an-
layışıyla devlet tarafından destek-
lendi. Arna yapılan yataklann sa-
tılmasını üstlenen seyahat acente-
leri, devletten gerekli "destegi"
alamamaktan yakınıyordu. 18
ocakta yayımlanan "Pazariama
Teşvikleri" bu yüzden sektöre
umut vermişti. Pazarlama teşvik-
lerinden beklenenler ise ana hat-
larıyla şöyle sıralanıyordu:
• Türk kökenli seyahat acente-
ierinin tur operatörü konumu-
na gelmesi için desteklenmeleri.
• 1989'da dövizlerdeki artışm
enflasyonun ardında kalması, ya-
ni "kur nukasT'nın tersine dön-
mesiyle birlikte özkaynaklanmn
neredeyse yarısını yitiren acente-
lerin bu darboğazdan çıkmalan-
na yardım edilmesi.
• Bunlann sonucu olarak, dün-
ya turizm pazarındaki fiyatlarla
rekabet edümesinin sağlanması.
Ama Türkiye Kalkınma Banka-
sı'nın tebliği bu umutların daha
ileriki bir tarihe ertelenmesine yol
açtı. Çunkü "tebliğ başansudı".
"Tebliğ, Bakanlar Kurulu ka-
rannı kısıtlıyor. Hatta birçok
alanda da kallanılamaz hale
getiriyor" diyen Yücel, "açmaz-
lan" ana hatlanyla şöyle özetli-
yor:
"• Karamamede teşvik alabil-
mek için sermayenin en az 1 mil-
yar lira olması şarjı bulunujordu.
Ama tebliğde Kalkınma Bankası,
sermayenin odenmiş bölumunün
c* az 1 milyar lira olmasını şart
koşuyor. Bu, iş ortaklığı voluyla
seyahat acentelerinin ortak proje
verme yolunu tıkıyor. Biz bu yolla
Türkiye'deki seyahat acenteleri-
nin tur operatöni korumuna ge-
lerek hazırladıklan hizmet pake-
tiain butününiın teşvik görmesi-
ni saglamak istborduk. Bojlece
yabancı tur operatörlerinin Türki-
ye pazanna hâkim olmalannı en-
getlemiş olacagız.
• Yıl içinde bir seyahat acente-
si tarafından azami bir proje ve-
rilir ve projenin uygulama süresi
1 yüı aşmaz' deniyor. Kararname-
de böyle bir şey yok. Sonra biraz
genişletilmiş ve vıida en az 10 mil-
yon ABD Dolan getirmeyi taah-
hüt eden seyahat acenteleri ile
ABD, Japonya ve öteki seyahat
acentelerine yjlda 2 proje verme
hakkı tanınmış. Seyahat acente-
liği dinamik bir iştir. Çok hızh pa-
ra dönüşü söz konusudur. Bura-
da seyahat acentelerinin yapısını
bilmemelerinden kaynaklanan
çok ciddi bir haksızlık soz konu-
sudur. Ben 10 milyon dolann al-
tındakilerin bir proje ile kısıtlan-
malannı kaynak eksikliğinin gide-
rilmesi için bulunmuş bir maske,
bir kılıf olarak değerlendiriyo-
rura."
Bahattin Yücel, "Peki, bu teş-
vik hiç işinize yaramayacak mı"
sorusuna ise şu yanıtı veriyor:
"Ben burada teşvik kötüdür,
hiç alınmasavdı daha iyi olurdu
demiyorum. Ama amacına ulaş-
ması için bu kadar kısıtlaraa ge-
tirilmesinin bende yarattığı kuşku
şu: Acaba Kalkınma Bankası kay-
naklanmn başka sektörlere mi ak-
tanlması diişünuliiyor? Uygula-
ma 6 ay boyunca bu yüzden mi
geciktirildi? Son karariar otomo-
tivin destekleneceğini gosteriyor.
Ben de ber iki sektörün ülke eko-
nomisine yaptığı katkının tartışU-
nıasını istiyorum."
Turizm Bakanlığı Müsteşar Ve-
kili Savaş Küce ise tebliğin ilk yıl
uygulaması için "doğru" olduğu-
nu savunarak şunlan söylüyor:
"İlk uygulamada yanlış yap-
mamak lazım. Hayali birtakım
şeylere ginnemek lazım."
Tebliğin DPT tarafından hazır-
lanması nedeniyle bazı "teknik"
aksakhklariıiın bulunduğunu söy-
leyen Küce, "Kur makasına çö-
züm getirecek mi" sorusuna ise şu
yanıtı veriyor:
"Bu konu doğrudan doğnıya
Merkez Bankası'nın işi. Biz ba-
kanlık olarak gerekli girişimlerde
bulunuyonız. Bunun çözüm yolu
bizira üstumüzde. Ama tebliğin
bu konuda bir katkısı olmaya-
cak. '
Tebliğin geç kalması nedeniyle
sektör temsilcileri "199O'ı da
kaybettik" diyor. Bahattin Yücel
ise sektörun beklentilerüıin iyi an-
laşılmamasım şöyle yorumluyor:
"Tınaz Titiz döneminde Tu-
rizm Bankası'nın Kalkınma Ban-
kası'na kaptırılması geçmişte ya-
pılan bir hatadır. Sektörün için-
den gelmiş, sektörun dertlerini an-
layacak bir bankanın olmayısı ile
turizm gibi çok önemli yatınmla-
nn yapıldığı bir sektörün bu ana
kadar uygulanan yanlış destekle-
me politikalan sonucu içine gir-
diği bunalımdan kurtulması için
çıkmış olan bir fırsatın heba edil-
mesiyle sonuçlandı."
Borsada "sertlîk" dönemine geçiş
SPK'dan aracı üyelere: Şimdiye kadar piyasamn
gelişmesi için gösterdiğimiz tolerans bundan sonra
devam etmeyecektir. Kurallar tam anlamıyla
uygulanacaktır. Bazı borsa üyelerinin sokak borsasına
karıştığını duyuyonız. Sona ermeli.
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Art arda gerçekleşen halka açümayla his-
se senedi sahibı olanların h« geçen gün ço-
ğalması ve borsanın gelişmesi, tasarruf sa-
hiplerinin korunmasını gündeme getirdi.
Sermaye Piyasası Kurulu, piyasanın geliş-
mesi için şimdiye kadar kuraların uygulan-
masında "esnek" davrandığı aracı üyelere
karşı tutumunu sertleştirecek ve borsaya
güveni saglamak amacıyla kurallara uyma-
yan aracı üyelere "ceza" verecek.
Borsanın sonınlannı görüşmek için ts-
tanbul'da araa üyderle gizli bir toplantı ya-
pan Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı
Mehmet Şükrü Tekbaş, "Bundan sonra ku-
rallar işletilecek" dedi. "Altın yuraurtlayan
bir tavuk" olarak tanımladığı borsayı,
"Kimsenin geriye götürmesine izin
vermeyeceklerini" vurgulayan Tekbaş, ser-
maye piyasasının çok hızh geliştiğini ve ge-
lişme potansiyeli de bulunduğunu belinti.
Tekbaş, "Biz ihtiyaclann onande gitmek is-
tiyornz. Suya kanal açmak istiyoruz" di-
yerek aracı üyelere şu uyarıda bulundu.
"Son dönemdeki gelişmeler. sermaye pi-
yasasında borsada ogrenme döneminin so-
na erdiğini gostermektedir. Şimdiye kadar
piyasanın gelişmesi için tolerans gösterdi-
ğimiz konulardaki bu lutumumuz. bundan
sonra devam etmeyecektir. Kurallar tam an-
lamıyla uygulanacaktır. Uymayanlara da
gerekli müeyyideler uygulanacaktır Biz,
borsada güveni sarsmayacak bir dönemi
başlalmak istiyoruz."
Şu anda lstanbul Borsası'nın etkin ol-
madığım, bundan dolayı da sokak borsa-
sının doğduğuna işaret eden SPK Başkanı
Mehmet Şükrü Tekbaş, "Sistem. küçiik ta-
sarruf sahibini kendi dtşına itmektedir. Pa-
rasal olarak veya fiyatlann tasarrufçuya
yansıtılması olarak. Bazı borsa üyelerinin
sokak borsasına karıştığını duyuyonız.
Böyle olmamasını dileriz. Tespit edilmesi
halinde de bazı yaptınmlar uygulayacağız.
Bize bu konuda somut bilgiler geliyor. Bazı
aracı üyeler, işlemler sırasında borsa salo-
nu ile sokak borsası arasında telsiz göniş-
meleri yapıyorlar. Bunlann sona ermesini
diliyorum."
Tekbaş, borsanın bilgisayara geçmesiy-
le birlikte sokak borsasının önleneceğini,
aksi takdirde polisiye önlemlerle sokak
borsasının ortadan kâldınlamayacağını be-
lirtti.
SOKAK BORSASI — Aracı üyelerin borsa salonu ile Uiski içinde "ayakh borsaahk"
yapmalanna izin verilmeyecek (Fotoğraf: Uğur Günyüz)
Irafik sigortasına zaıııAraçlann cinsine göre yüzde 733 ile yüzde 1900
arasında değişen oranlarda arttırılan "zorunlu
mali sorumluîuk sigortası" 1 temmuzda
Zorunlu Mali Sorumluîuk Sigortası (bin TL)
yürürlüğe girecek.
ANKARA (AA) — Kamu-
oyunda trafik sigortası olarak bi-
linen "zorunlu mali sorumluîuk
sigortası" teminatlan ve primleri
arttınldı. Yeni tarifeler 1 temmuz-
da yürürlüğe girecek.
AA muhabirinin Hazine ve Dış
Ticaret Müsteşarlığı yetkililerin-
den edindiği bügiye gore karayol-
larında sigorta şirketlerinin ode-
yecegi maddi teminatlar, araçlann
cinsine göre yüzde 733 ile yüzde
1900 arasında değişen oranlarda
arttınldı. Buna göre motosiklet ve
yük motosikletlerinden alınan ve
daha önce 250 bin lira olan mad-
di teminatlar 20 kat arttırılarak 5
milyona yükseltildi. tş makinele-
ri, lastik tekerlekh traktörler, özel
otomobiller, taksi otomobiller,
kamyonetler, kamyonlar, minibüs-
ler ve otobüslerde de 600 bin lira
olan maddi teminatlar, yüzde 733
zam görerek 5 milyon liraya çıka-
rudı.
Tedavi masraflan ise araçlann
cinsine göre kişi başına yüzde 300,
kaza başına da yüzde 220 ile yüz-
de 300 oranlannda zam gördü.
Daha önce tüm araçlarda kişi ba-
şına 2.5 milyon lira olan tedavi
masraflan 10 milyon liraya çıka-
nldı. Yeni tarifeye göre kaza ba-
şına tedavi masraflan ise 30 mil-
yon lira ile 260 milyon lira arasın-
da değişiyor.
Sigortahlann ödeyeceği tarife
primleri de yükseltildi. Primlerde
en büyük zammı motosikletler ile
lastik tekerlekli traktörler, yüzde
733 oraru ile gördü. Daha önce bu
araçlarda 2 bin 400 lira olan prinı-
ler 20 bin liraya yükseltildi.
HDTM yetkilileri, prim ve ta-
rifelerdeki artışm amacının, sigor-
tahnın prim odeme gücünü zorla-
madan, trafik kazalannda meyda-
na gelen maddi ve bedeni zarar-
ların kısa zamanda ve yeterli öl-
çüde karşdanabilmesi, bu tür so-
runlann adli mercılere mümkün
olduğu ölçüde az başvurularak
çözümlenmesinin sağlanması ol-
duğunu söylediler.
Yetkililer, yeni tarife sistemiyle
getirilen diğer yenilikleri de şöyle
sıraladılar:
"Sigorta şirketleri maddi ve be-
deni hasar tazminatının gecik-
meksizin ödenebilmesi için hasar
meydana geldiği takdirde nasıl ha-
reket edeceklerini gösterir bir pu-
sulayı, poliçeyle biriikte sigortalıya
vermek zorundadırlar.
Belediyelerin, genel ve katma
bütçell idarelerin, il özel idarele-
rinin, plakasıru taşıdıklan il sımr-
ları içerisinde, toplu taşımacılık-
ta kullandıklan araçlann sigorta-
larına yüzde 50 indirim uygu-
lanacak.
i ai
lstanbul, Ankara ve Izmir ille-
rine kayıtlı araçlar için tarifedeki
prünler aynen uygulanırken trafı-
ğin nispeten az yoğun olduğu
Adana, Antalya, Balıkesir, Bursa,"
Hatay, tçel, Konya ve Manisa il-
lerinde kayıtlı araçlann sigorta ta-
rifefiyatlanndayuzde 10, diğer il-
lerde yüzde 20 indirim yapılacak.
Kaza yapmadığı için tazminat
talebine konu olmayan araçlann
işletenlerine, bu tarife ile ilk defa
birinci yıl için yüzde 10, ikinci yıl
için yüzde 20, üçüncü yıl için yüz-
de 30 indirim getirildi.
Bu uygulamayla kaza yapma-
yan araçlann işletenlerinin ödül-
lendirilmesi amaçlanmış olup uy-
gulamanın tarifenin sonuçlanna
göre geliştirilmesi düşünühnekte-
dirî'
Araçctasi
Motorsüdet
ve yük mot.
tş makinalan
Lastik tek.
Traktörler
Özel
Otomobiller
Taksi
Otomobiller
Kamyonetler
Kamyonlar
Minibüsler
3-14 kişilik
Otobüsler
Römorklar
10 kişilik
RömorkJar
10 kiş fazla
E 250
Y 5.000
E 600
Y 5.000
E 600
Y 5.000
E 600
Y 5.000
E 600
Y 5.000
E 600
Y 5.000
E 600
Y 5.000
E 600
Y 5.000
E 600
Y 5.000
E
y
E
Y
TNifi msnftan
Nfito*M
2.500
10.000
2.500
10.000
2.500
10.000
2.500
10.000
2.500
10.000
2.500
10.000
2.500
10.000
2.500
10.000
2.500
10.000
2.500
2.500
Kszs fcsiMS
7.500
30.000
10.000
40.000
12.500
40.000
12.500
50.000
12.500
50.000
10.000
40.000
12.500
50.000
27.500
150.000
65.000
260.000
25.000
• 37.500
PrWtr
2.4
20.0
8.7
25.0
2.4
20.0
15.0
80.0
33.0
170.0
11.7
60.0
27.3
110.0
31.2
150.0
58.6
240.0
15.0
25.0
20i)
30.0
Not: "E'lef eski teminat ve prim tarifelerinı, "Y'lerise yeni teminat
ve prim tarifelerini gösteriyor.
Nasaş
Etibank'tan
rahatsız
Ekonomi Servisi — Hintli
Chandaria ailesinin denetiminde-
ki NASAŞ Grubu, Etibank'ın fı-
yat politikasından rahatsız. NA-
SAŞ'ın ürettiği alüminyum ma-
mullerini pazariayan ALÜNAS'm
Genel Müdürü Nadir Özel, dün-
ya borsalarındaki fiyat değişim-
lerine ayak uydurmayan Eti-
bank'ı "devlet kaynaklannı har
vurup bartnan savurraakla" suç-
luyor.
NASAŞ'ın iştiraklerinden
ALÜNAS'm Genel Müdürü Na-
dir Özel dün düzenlediği basın
toplantısında Etibank Seydişehir
Alüminyum Fabrikası'nın 8 mart
tarihinde yaptığı fıyat indiriminin
hiçbir mantıklı açıklaması olma-
dığını ileri surdü. Nadir Özel, 22
ocak tarihinde Londra Metal Bor-
sası'nda alüminyumun ton fiyatı
1460 ABD Dolan iken yüzde 5 in-
dirim yapan Etibank'ın 8 mart ta-
rihinde alüminyumun tonu 1515
dolara çıktığı halde yeni bir indi-
rime gitmesinin hiçbir anlam ta-
şımadığım söyledi. Alüminyum
levha ve folyo dışındaki tnamul-
lerde ise herhangi bir indirim ya-
pılmamasının da anlamsız oldu-
ğunu söyleyen Özel, Etibank'ın
yaptığı indirime rağmen piyasada
fiyatlann aynı seviyede kaldığmı
belirterek, "Bu fiyat ayariamasıy-
la devlet kaynaklannın kimlere ve
nereye akUnldığı açıklansın"
dedi.
EKONOMİ NOTLAR1
OSMANULAGAY
Muhalefetin Kozlan (?)
Sanki ANAP yertiden doğdu, muhalefet ise silindi gitti. Ge-
çen pazar günü 51 beldede yapılan yerel seçim sonuçlan, ANAP
saflarında çoktandır görülmeyen bir bayram havası yaratırken
muhalefet çevresıne ise gözle görülür bir düş kınklığı ve moral
bozukluğu havası egemen oldu.
Toplam 65 bin dolayında oyun kullanıldığı söz Konusu seçim-
lerin sonuçlannı kendi başına önemli bir gösterge saymak ola-
naksız. ANAP açısından umut venci, muhalefet açısından umut
kırıcı olması gereken şey, bu seçim sonuçlarının ötesinde, son
bir yıl içinde yaşanan gelişmeler sonucunda bugün gelinen nok-
ta.
Bir yıl öncesini, ANAP'ın ağır bir yenilgiye uğradığı 26 Mart
yerel seçimleri sonrasındaki havayı anımsamaya çalışalım. O
günlerde Özal'ın ve ANAP'ın işinin birtıği, iktidarın kısa sürede
el değiştireceği, yeni cumhurbaşkanını yeni bir meclısin seçe-
cegi iddiaları bir hayli yaygındı. Etonomik durgunluğun sürdü-
ğû, enflasyonun önlenemediği bir ortamda ANAP'ın kendisini
yeniden toparlaması çok zor.görünûyordu Ülkedeki genel ha-
va, artık kozların muhalefetin eline geçtiği ve muhalefetin bunu
degerlendireceği izlenimini yaygınlaştırryordu.
Bugün aynı havanın, aynı beklentilerin halâ geçerli olduğunu
söylemek olanağı var mı?
Sanırım yok.
Yok, çünkü son bir yıl içinde hemen her şey Sayın Özal'ın se-
naryosuna uygun olarak gelişti. Sayın Özal'ın Çankaya'ya çık-
masını önleyemeyen muhalefet, erken seçim ortamını yaratma-
yı da başaramadı.
Neden böyle oldu? Muhalefet avantajlı durumunu neden da-
ha iyi degerlendiremedi?
Bu soruları yanıtlayabilmek için iki büyük muhalefet partisi-
nin son bir yıl içinde nasıl bir muhalefet yaptığını, hangı temala-
n vurguladığını düşünelim. Şu son bir yılda neler söyledi, neler
yaptı muhalefet liderleri?
"Erken seçimı zorlamak için gerekirse sinei millete döneriz"
dedıler, yapamadılar.
"Özal'ı Cumhurbaşkanı seçtirmeyiz" dediler, yapamadılar
"Özal'ı Cumhurbaşkanı olarak tanımayız" dediler, onu da ya-
pamadılar.
Başka neler söylediler, iktidarı yıpratmak için neler dediler?
"Kalkınmayı durdurdunuz, milleti enflasyona ezdirdiniz" de-
diler.
"İşçiyi, memuru, köylüyü perışan ettiniz, enflasyonun altında
gelir artışı sağladınız" dediler.
1988 sonbahanndan beri değişen politikanın farkına varma-
yarak "Türk parasını pul ediyorsunuz" demeye devam edenler
oldu.
Muhalefet liderleri koz olarak hep ANAP'ın başarısızlıklarım
kullandılar, ANAP'ın kendilerine verdiği kozları harcadılar. Hal-
ka, seçmene umut aşılayacak yeni kozlar, yeni projeler ortaya
koyamadılar. ANAP'ın kendi kazdığı çukura düşmesini beklemeyi
yeterli gördüler.
Buna karşılık Sayın Özal ne yaptı?
Bir yandan siyaset tarıhimizde pek örneği görülmemiş bir vur-
dumduymazlık ve aldırmazlıkla politik durumu idare ederek Çan-
kaya tırmanışını sürdürürken, diğer yandan 26 Mart seçim toka-
dından önemli dersler çıkartarak ekonomıde yeni bir yönelişi gün-
deme getirdi.
Bu yeni yönelişte ıhracat degil ıç pazar önemliydi, sanayinin
rekabet gücünden önce vatandaşın, işçinın, memurun satınal-
ma gücü önemliydi. Ekonomik büyüme bir kez daha iç pazar
genişlemesiyle hızlandırılacaktı, ama bunun motoru bu kez bü-
yük kamu yatırımlan degil, tüketici taiebi olacaktı.
Kamu kesiminin öncülük ettiği yüksek oranlı maaş ve ücret
artışları, kamu bankalarının öncülük ettiği tüketici kredileri, ucuz
dövizle ve düşürülen ithalat fonlarıyla özendirilen bot ve ucuz
ithalat, dışarıdan Türkiye'ye para girişini kolaylaştıran konverti-
bilite yönündeki adımlar hep, enflasyonu azdırmadan ekonomi-
yi canlandırmayı, büyümeyi nızlandınmayı amaçlayan bu yeni yak-
laşımın öğeleriydi.
Bugün gelinen nokta bu yeni yaklaşımın ANAP açısından
olumlu sonuçlar vermeye başladığını gösteriyor. Ekonomide be-
lirgin bir canlanma yaşanırken enflasyonun da yüzde 60 dola-
yında tutulabildiği görülüyor. Türkiye'nin büyüyen dış ticaret açı-
ğını finanse eden dıstan içe para hareketi devam ettiği takdirde,
bir döviz darboğazına girmeden bu gidişi sûrdürmek mümkün
olabilir. Ekonominin iyice canlandığı, insanların cebinin biraz para
gördüğü bir ortamda da ANAP seçime gitmeyı yeğleyebilir.
Bu gidişi Türkiye ekonomisi için olumlu bir gidiş olarak nite-
lemek, "çıkış yolunu bulduk" demek mümkün mü?
Bence değil. Bu gidişin bir süre sonra ne gibi ciddi sorunlara
yol açabileceğim başka bir yazıda ele almaya çalışacağım. Bu
gidiş ekonominin geleceği açısından kaygı verıci, ama ANAP'ın
kısa vadeli hedefleri açısından gayet iyi bir gidiş. ANAP bu poti-
tikalarla kendi amaçladığı hedeflere vardığı zaman ANAP'ın mu-
halefete sağlamış olduğu kozlar etkisini önemli ölçüde yitirmiş
olacak, "kalkınmayı durdurdular, enflasyonu arttırdılar" slogan-
larıyla yetinerek ANAP'ı alaşağt etmek daha da zoıiaşacak.
Muhalefetin bunu şimdiden görmesi ve kendi kozlarını yarat-
mak için paçaları sıvaması gerekiyor. Tabii ebedi muhalefet ola-
rak kalmak istemıyorsa.
ŞtRKETLERDEN HABERLER
• MtS SÜT, Istanbul'da mart
ayında pazarladığı günlük
pastörize süt ve ayranı lzmir'de
de pazarlamaya başladı. Yeni
ürünler, 26 mayıs pazartesi
gününden itibaren 70 Tansaş
Satış Mağazası ve süper
marketinde satışa sunuldu.
1976 yılında kurulan Tekfen
Holding kuruluşu olan Mis
Süt, yılhk 150 bin tonluk
kapasiteye sahip.
• EMLAK BANKASI ile
lstanbul Üniversitesi Işletme
Fakültesi tarafından onaklaşa
hazırlanan eğitim
programlarından Finansal
Tablolar analizi ile ilgili olanı
bu hafta başmda bankanın
genel müdürlüğünde
uygulamaya konuldu.
Programa bankadan toplam 25
kişi katılıyor.
• EMİRATES Havayollan, 17
hazirandan itibaren Uzakdoğu
seferlerine başlıyor. Uçuşlar,
haftada iki gün, cumartesi ve
pazartesi, tstanbul'dan
Singapur, Manila ve Bankgog
merkezlerine düzenieniyor.
• TAM SİGORTA, 1990
yılının ilk üç ayında 1 milyar
783 milyon 543 bin lira kâr
elde etti. Şirket, 1989 yılının
tamamında 2 milyar 221
milyon lira kâr sağlamıştı.
Böylelikle, yıhn ilk üç ayında
elde edilen kâr, geçen yüm
tamamında elde edilen kânn
yüzde 80'ini aştı. Şirketin şu
anki odenmiş sermayesi ise 4
milyar lira.
• StFAR tLAÇLARI,
sedasyon yapmayan alerji ilaa
Terfena Sifar'm
ruhsatlandınlması için 30
Mayıs 1990'da Rusya'da bir
yuvarlak masa toplantısı
düzenledi. Toplantıya Türkiye
ve Fransa'dan bilimsel heyet
katıldı.
3 Evin paketinden 6 kulakçığı hemen kesin,
"EVİN, PK 34 81132 ÜSKÜDAR/İSTANBUL" adresıne hemen gönderin. Çok zarfla şansınızı artırın.
TEK ÇEKİLİŞTE TV KAZANIN KENDİ TV'NİZLE, KUMANDAYl ELE ALIN.
Çekiliş. 12 Temmuz 1990 51 Ekmn, ITTSchaub-lorenz
UZAKTAN KUMANDAU