Catalog

16 Ali KÜLEBİ TUSAM Ulusal Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi Başkanvekili akulebi@tusam.net Dört adayın katıldığı devlet başkanlığı seçimleri yapıldı… C S TRATEJİ olarak bulunuyordum. Gözlemci olarak çeşitli ülkelerden 250’nin üzerinde kişi görevliydik. Benim görev yerim ülkenin batısındaki Harezm bölgesindeki Ürgenç ve Hive şehirleri idi. Harezm bölgesinde Amu Derya ile Siri Derya nehirleri arasında, Kızılkum ile Karakum çölünün ortasında Türklüğün ve Türkİslam uygarlığının efsanevi şehri Hive’de, görevli olarak bulunmak benim için ayrı bir mutluluktu. Hemen hemen tamamı Türk, hepsi Müslüman olan Hive halkının dilinin de Anadolu Türkçesine daha bir yakın oluşu beni ayrıca etkilemişti. İbni Batuta’nın eserlerinde övgüyle söz ettiği Hive, Özbekistan’daki muhteşem tarih hazinelerine sahip Semerkant ve Buhara’nın yanı sıra geçmişi günümüze taşıyan ve hatta onlardan daha çok günümüze korunarak getirilmiş bir şehir. Belki de Türklerin en güzel şehri. Muazzam bir alanı kapsayan kale içindeki tarih hazinesini görmeyi de bu bağlamda, maalesef kendi öz coğrafyası ve kültürü hakkında çok az şey görüp öğrenebilen her Türk vatandaşına önermemiz gereken bir husustur. İbni Batuta’nın "yeryüzünde onlardan daha sıcak kanlı, daha Müslüman insanlar hiç bir yerde bulunmaz" dediği, çok cömert ve konuksever olan soydaşlarımızın sapsarı toprak evleri ve mavi çinili mekanlarıyla dolu Hive, seçim ortamında ayrı bir heyecan ve bir rüya alemi de sunmakta idi. Seçim sandıklarının bulunduğu merkezleri gezmekle başladığımız Ürgenç’deki ilk izlenimim, sabahın erken saatlerinden itibaren Özbek kardeşlerimizin, havanın buz gibi soğuk olmasına rağmen güle oynaya, huzur ve mutluluk içinde oylarını Devlet Başkanlarını seçmek için atmaya gittikleri oldu. Kurban Bayramına denk gelen seçimlerde insanlar adeta ikinci bir bayram havasını yaşıyorlardı. Seçim merkezlerinde son derece düzenli bir görünüm vardı ve hiçbir kargaşaya şahit olmadık. Seçmenleri etkileyecek, yönlendirecek kişi veya sistemin varlığı söz konusu bile değildi. Oy kullanma kulübeleri kapalı mekanlardı. Bu tür yerlerin batılı bir çok ülkede açık mekanlar olduğunu anımsayınca Özbekistan’ın işi ne denli ciddiye aldığını da tespit etmiş oldum. Dünyanın birçok yerinde siyasal gerginlikler yaşanırken, seçimler öncesi, Gürcistan, Ukrayna ve Kırgızistan’da özellikle batılı ülkelere ait sözde Sivil Toplum Kuruluşlarının seçmenlere para dağıtıp halkın içine nifak sokmaları nedeniyle bu ülkelerde karışıklıklar olmuşken ve hatta halen bu sıkıntılar sürerken Özbekistan’da toplumun huzur içinde oy kullanabilmesi, hür iradesini gösterebilmesi önemli bir husustu. Bunun yanı sıra dünyada ihtiraslı bir Evangelist egemenliği kurma peşinde olanların küreselleşme ve Ilımlı İslam diyerek, benzeri bahanelerle Pakistan, Afganistan örneklerinde olduğu gibi Müslüman ülkeleri karıştırdığı; yine Afganistan ve Irak gibi ülkeleri işgal ettiği bir dünya sisteminde, Özbek halkının 23 Aralık günü, dünya jeopolitiğinin kurucuları tarafından dünyanın kalpgahı olarak nitelendirilen Orta Asya’nın yeni odak noktası, Türkistan’ın kalbindeki Özbekistan, demokrasi yolunda yeni bir sağlıklı adımı daha attı. Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov, 23 Aralık'ta yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde partisi Liberal Demokratik Parti (LDP) Genel Kurultayı'nda partili delegelerce oy birliğiyle kabul edildikten sonra resmen aday olmuştu. Beş siyasi partinin bulunduğu ülkede, Kerimov'u aday gösteren LDP, 41 milletvekili ile 120 sandalyeli Ali Meclis'te en büyük parti durumundadır. Yapılan başkanlık seçimine 3 adayın daha katılmasıyla Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nde bugüne değin gerçekleşen "en çok adaylı" seçim süreci Özbekistan’da başlamış oldu. Açıklanan öteki adaylar, Sosyal Demokrat Adalet Partisi’nin kadın adayı Dilaram Taşmuhammedova, Halk Demokrat Partisi’nden Asliddin Rüstemov ve bağımsız aday Akmal Saidov idi. Özbekistan seçimlerinde Kerimov’un propaganda afişi... 23 Aralık Pazar günü yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini Cumhurbaşkanı İslam Kerimov oyların yüzde 88.1’ini alarak yeniden kazandı. 16.297.400 kayıtlı seçmenden 14.765.441’inin oy kullanmış olduğu seçimde Cumhurbaşkanı Kerimov, seçmenlerin 13.008.357'sinin oyunu aldı. Öteki adaylardan Sosyal Demokrat Adalet Partisinin adayı Dilaram Taşmuhammedova oyların yüzde 2,94’ünü, Halk Demokrat Partisinden Asliddin Rüstemov yüzde 3,17’ini ve bağımsız aday Akmal Saidov da oyların yüzde 2,85’ini elde ettiler. Özbekistan’da istikrar kazandı Özbekistan Devlet Başkanlığı seçimlerine 4 aday katıldı. Seçimi büyük bir farkla halen bu görevi yürüten İslam Kerimov yeniden kazandı. Seçimlere katılımın yüksek olması ve Kerimov’un aldığı oy oranı dikkat çekti. SEÇİMİN SEYRİ VE GÖZLEMLER Türkiye için kardeş Türk Cumhuriyetleri arasında çok özel bir yeri olan ve bu özelliğin Özbekistan açısından da aynı şekilde karşılık bulduğu, seçim günü bizzat sayın Kerimov tarafından basın mensuplarına aktarılmıştı. Yine sayın Kerimov’un oy kullanması esnasında birkaç sınırlı yabancı televizyon dışında Türk televizyonlarına ayrıca çekim yapma izni verilmesi de sayın Kerimov’un, Türk Dış Politikası’nı yönlendirenlerce Özbekistan’a yönelik BM’de yapılan yanlışlara karşın Türkiye’ye karşı hislerinin değişmediğinin, değişmeyeceğinin ve devlet başkanının gönlünde Anadolu Türklerinin ayrı bir yeri olduğunun göstergesiydi. Köklerimizin uzandığı ve her köşesinde Anadolu insanını, sosyal yaşantısını ve hatta dilini bulduğumuz Özbekistan’ın bu önemli gününde seçim gözlemcisi