Catalog

28MART2010/SAYI 1253 PAZAR 13 YEMEK • spanak vakas AYLIN ÖNEY TAN A hşap merdivenler gıcır gıcır cilalanıp parlatılmıştır. Günlerdir hummalı birbahartemizligi yapılmaktadır. Konagın hertarafı dip köşe temizlenmiş, deyim yerindeyse ev bayrama hazır hale gelmiştir. Mutfakta ise bayram yemegi hazırlıkları bütün hızıyla sürmektedir. Akşamüstü yorgun argın işten eve gelen erkek bir an önce salonda oturup dinlenmek için merdivene yönelir. Daha iki basamak çıkamadan dünyası altüst olur. Cam gibi parlamış basamağa basmasıyla anında tepetaklak oluvermiştir. Bir süre nefessiz yerde sırtüstü kalakalır, biraz soluklanınca hışımla kalkar ve fırtına gibi mutfaga dalar. Yıkanmış ıspanak dolu legeni alır ve ıspanak yapraklarını baştan aşağı bütün merdiven basamaklarına saçar. Bu kez ayılma bayılma sırası karısı Sultana'ya gelmiştir. Zira evin Hamursuz Bayramı için "paskual"lenmesi rezil olmuş, ıspanaklar mahvolrnuş, bütün emekler heba olmuştur. 1920'lerin başında bir Hamursuz Bayramı arifesinde Kırklareli'nde yaşanan bu olay Kırklarelili Adato ailesinin tarihine "2. Ispanak Vakası" olarak geçer. Türkiye'de Hamursuz olarak anılan Pesah öncesi evin her köşesinin mayalanabilecek her türlü, un vb. tahıl mamulünden, ekmek kırıntısından arındırılması ve pırıl pırıl temizlenmesi gerekir. Tepetaklak merdivenlerden uçup hiddetten tüm bayram hazırlığını mundar eden ailenin oğullarından Simanto'dur. On beş yıl kadar önce yaşanan diğer ıspanak vakası ise ailenin reisi El Moravi ile eşi Sultanuça arasında gelinleri Ester yüzünden yaşanmıştır. ilk ıspanak vakası görünür bir kazaya sahne olmamışsa da sarsıcı bir degişimin işareti olmuştur. Yahudi inancına göre etli ve sütlü karıştırılamaz, daha doğru deyişiyle peynir, tereyağı, yogurt gibi sütten mamul hiçbir şey et ile aynı sofrada, aynı ögün içinde yenemez. Dilimizdeki 'etliye sütlüye karışmamak' deyimi de buradan kaynaklanır. Buna göre peynirli, sütlü malzemelerin kullanıldığı yemekler sebze ağırlıklı olur. Ancak kullanılacak sebzenin de her türlü haşarattan arınmış olması gerekir. Bir tanecik "guzano" yani kurt bile yemeğin haram sayılmasına yetecektir. Bu yüzden karnabahar gibi kıvrımlı sebzeler ateşte çıt çıt yakılır, ıspanak gibi yaprak sebzeler tek tek börtü böcek denetiminden geçirilir. Evin reisi El Moravi'nin karısı Sultanuça bu işin üstadıdır. Pederşahi düzen içinde bir arada yaşanan ailede bir süre sonra bu eziyetli iş yeni gelin Ester'in olmuştur. Ester uzun süre ıspanak işkencesine katlanır. Bir bayram yemeği için en az sekiz kilo ıspanak yaprağını tek tek gözden geçirmek pek de akıl kârı değildir. Nitekim Sultanuça'nın dikkatini başka şeylere çekerek bu işten kaytarmaya başlar. Ama eli maşalı kaynanayı atlatmak pek de kolay degildir. Bir cuma akşamı bütün ailenin bir araya geldigi Şabat yemeğinde Sultanuça bu duruma uyandığını ortaya koyar. "Este espinaka no es para vos/Bu ıspanak beyefendiye layık değildir" diye kocasını uyanr. Gelinine zaafı olan Moravi ise hiç aldırmaz, "Ester'in yaptıgını ben yerim" der ve ıspanaklı yemegi afiyetle yer. Kaşer kuralları ilk kez gevşemiş, velev ki ıspanaklarda börtü böcek varsa haram yemek mideye indirilmiştir. Bu durum büyük değişimlere gebe Adato ailesinin ilk "Ispanak Vakası"dır. Bu anılar Erol Haker'in "Bir zamanlar Kırklareli'de Yahudiler yaşardı" kitabından alıntı. Kitap yüzyıl başı hızlı bir degişim içine giren Kırklareli Yahudi cemaatinin günlük yaşamına dair çok kıymetli bilgiler içeriyor. Gelenekler, görenekler, dini bayramlar, kutlamalar büyük bir canlılıkla anlatılmış, yemekler, sofra düzeni hatta dönemin yiyecek fiyatlan hakkında detaylı bilgi verilmiş. Kitapta Haker'in yanıldıgı tek bir nokta var. Kış için bol bol salça hazırlandığını söylerken "Bir ispanyol mutfağında ihtiyaç duyulacağı gibi çok büyük miktarda" yorumunu yapıyor. Oysa Sefarad Yahudilerinin 1492 yılında terke zortandıklan Ispanya'da domatesin hayalini kurmak için henüz çok erkendi. Aynı günlerde Kristof Kolomb Amerika'nın keşfiyle sonuçlanacak yolculuğuna çıkacak ve orada bulduğu fasulye, domates gibi yenilikleri Avrupa'ya getirecekti. Domatesin yiyecek olarak kabul görüp yaygınlaşması birkaç asır daha alacak, Osmanlı topraklannda yaygınlaşması ise 19. yüzyılı bulacaktı. özetle o devirde ne ispanya Kraliçesi isabella ile Kral Ferdinand, ne de istanbul'u fetheden Fatih ve Yahudileri Osmanlı topraklanna davet eden 2. Beyazıd şöyle ağız tadıyla salçalı bir kuru fasulye yemişti. Ama muhakkak ki hepsi 15. yüzyıl ispanyol ve Osmanlı mutfaklannda önemli yeri olan ıspanagın tadına doya doya varmışlardı, muhtemelen her iki dildeki ortak sözcügün Arapça üzerinden Farsça "aspanakh" kelimesinden türediğini bilmeyerek. • aytinon0ytan@yahoo.com ufl) flT Bulemas de Espinaka (Ispanaklı gül böreği) Bu tarif bir başka Kırklarelili Sefarad aileden gelen Deniz Alphan'ın "Dina'nın Mutfağı" kitabından. Gerçi yufka içerdigi için yarın akşam kurulacak Pesah sofrasına uygun degil ama her zaman tüm sofralara inanılmaz bir lezzet katacağı garantili bir tarif. Kitap Kırklareli ve Istanbul Sefarad mutfagından çok güzel tarifler içeriyor. Erol Haker'in kitabıyla birlikte okuyun ve tadına doya doya varın. 750 gr. ıspanak, 2 yufka, 1.5 bardak rendelenmlş eskl kaşar, 3 yumurta, 150 gr. beyaz peynir, 3 çorba kaşıflı zeytlnyagı, üstü için tereyağı Yumurtaların ikisini çırpın. Beyaz peyniri ufalayın. Yumurtaya katın. Kaşarın bir bardağını da ekleyin. Ispanakları yıkadıktan sonra çok iyi kurulayın ve ince ince kıyın. 2 kaşık zeytinyağı ile yumurtalı peynirli karışımla iyice karıştırın. Yufkaları sekiz üçgene bölün ve hafifçe kalan zeytinyağı ile yağlayın. Ispanaklı harcı geniş tarafa yerleştirin. Sanp rulo yapın ve gül gibi yuvarlayın. Tepsiye dizin ve üzerlerine kalan yumurtayı çırparak fırça ile sürün. Her bir gülün orta yerine fındık büyüklügünde tereyağı yerleştirin. Kalan kaşar peynirini böreklerin üstüne serpin. 170 dereceye ısıtılmış fırında gül gibi kızanncaya kadar pişirin. • MEKÂN Kiki'de Akdeniz esintileri B eyoğlu Sıraselviler'deki Kiki'de "Aperitivo Akşamüstleri" başlıyor. Her perşembe saat 18.00 İle 21.00 arasında günün yorgunluğunu atmak için Kiki'de bir içki içene şef Bülent Akkızoğlu'nun hazırladığı birbirinden lezzetli "Tapaslar ücretsiz olarak sunuluyor. Incir ve ıhlamur ağaçlarının gölgesindeki bahçede, güzel müzikler eşliğinde şehrin gürültüsünden biraz olsun kaçmak istiyorsanız Aperitivo Akşamüstleri tam size göre. Kiki'de kahvaltının, özellikle de "Pazar brunch"lannın çok keyifli olduğunu da hatırlatmak gerekir. Saat 10.30 ile 17.00 arasındaki açık büfe brunchlarda, şef Bülent Akkızoglu'nun her pazar taze olarak hazırladıgı i reçeller, ekmekler, kruvasan ve "danisrTler { mutlaka denenmeli. Kiki'de en kaliteli ! kasaplardan özenle seçilen füme et, sucuk ve ı her türlü. taze meyve suyunu da bulmak j mümkün. Çay ve kahvenin de dahil olduğu ' brunchlann fiyatı 25 TL. j Kiki'nin şefi Akkızoğlu, Roma'da "A Tavola ; Con Lo Chef" isimli mutfak sanatlan atölyeslnde- Klasik italyan Mutfağı eğitimi almış. Ardından Heinz Beck'in Pergola'sında kısa dönem staj f yapmış. Ayrıca Myosotis isimli 2 Michelin yıldızlı restoranda Marsili ailesi ile klasik italyan ve ı Roma mutfağı üzerine çalışma fırsatı bulmuş. | 2009 yılında ise 40 yıldır aralıksız 3 Michelin yıldızı bulunan şef Paul Bocuse'ün enstitüsünde, ve mutfagında 5 ay boyunca çalışmış.. Akkızoglu'nun Kiki için özel olarak tasarladıgı menü İspanya, ttalya ve Türkiye'den esintiler taşıyor. • Tel: (0212) 243 53 73 TEKNOLOJI Belkin'den akıllı priz Belkin'in "Conserve Surge Protector" isimli akım koruyucu prizi Türkiye'de satışa sunuldu. Bugün, çoğu ev elektronik ürünü "stand-by" konumuna getirilse bile enerji harcamaya devam ediyor. Bu tespitten hareketle geliştirilen "Conserve Surge Protector", devamlı enerji sağlayan 2 soket ve uzaktan kumanda aracılığıyla enerji akışının kontrol edilebildigi 6 soketten oluşuyor. K-X digital SLR - fotoğraf makinesi Pentax, yeni modeli K-X ile giriş seviyesi dijital SLR | fotoğraf makinelerini yeniden , tanımlıyor. CMOs sensör kullanan yeni dijital SLR fotoğraf makinesi, 12,4 megapiksel çözünürlüğe sahip. 2.7 inçlik LCD ekran, 720p (1280x720 piksel) video çekebilen ürün (Live View) canlı ön izleme gibi üstün teknolojik özellikleri de dikkat çekiyor. Pentax K-X fotoğraf makinesi renk konusunda da çok seçenekli. Daha önce siyah, beyaz, kırmızı mavi seçeneklerinin yanı sıra 8 farklı renkli gövde ile seçim şansını 12'ye çıkardı. Tak ve kullan bağlantı istasyonu Toshiba'nın bağlantı istasyonu, dizüstü bilgisayarlar ve netbook'lar için ince, küçük, hafif bir bağlantı istasyonu olarak öne çıkıyor. Çok fonksiyonlu Docking Station (bağlantı istasyonu) usb 2.0 bağlantı noktası içeren tüm dizüstü bilgisayarlar ile uyumlu. Dynadock V10 üzerinde 4 adet USB 2.0 portunun yanı sıra 10/100 Ethernet LAN arayüzü, bir kulaklık çıkışı ve mikrofon çıkışı bulunuyor. Mobil cihazın USB üzerinden şarj edilebilme özelliği, bilgisayarınız kapalıyken de destekleniyor. Dynadock V10 yüksek performanslı bir video denetleyicisi olan DVI -I video desteği ile birlikte video ve VGA çıkışı ile üç monitöre kadar görüntülü olarak çalışabiliyor. Uygun fiyatlı ve kaliteli HD video kamera: Promex D54FT Promex yeni HD video kamera modeli olan Promex D54FT'yi pazara sundu. 229 dolar fiyatla satışa sunulan yeni HD video kamera, görüntü kalitesi ve sunduğu teknik özelliklerle pahalı rakiplerini aratmıyor. 1920 x 1080 piksel video çekimi yapabilen kamera, aynı zamanda HDMI arabirimi sayesinde görüntüleri TV'ye bu çözünürlükte aktarabiliyor. Ayrıca farklı piksel çözünürlükleri ile kullanıcılara seçenek sunan ürün 12 megapiksel kalitesinde de fotoğraf çekebiliyor. Toplam yakınlaştırma değeri 20X olan Promex D54FT, 5X optik, 4X dijital yakınlaştırma değerlerine sahip. Üründe HDMI arabiriminin yanı sıra USB arabirimi de bulunuyor. Video ve fotoğraflar bilgisayara çok kolay aktarılabiliyor. Sony'den en ince vvalkman Sony, sadece 7,2 mm inceliğinde ve kulaklıklar hariç 62 gr ağırlığındaki VValkman A845 Video MP3 çaları satışa sundu. 16 gigabayt kapasiteli seçenek ile sunulan Sony VValkman A845, kolayca cebe veya çantaya yerleştirilebiliyor. Oynatıcının ön paneline büyük ve parlak 7,1 santimetre OLED ekran hâkim. Üstün renk kalitesi sunan, yüksek kontrast oranı, geniş görüş açısı ve süper hızlı yanıt veren sistemiyle Sony VValkman A845 DataStar'dan her zevke uygun, renk renk, çeşrt çeşrt USB bellek Lacie ve PQI USB belleklerinin Türkiye dağıtıcısı olan DataStar, farklı tasarımlarda ve renklerde USB belleklerle tüketicilere seçenek sunuyor. Kredi kartı şeklinden anahtar biçimine, kolye ya da anahtariık gibi taşınabilenden madeni para tasanmına kadar çeşit çeşit USB bellek, artık sadece veri depolama aracı olmaktan çıkıp birer aksesuvara dönüşmüş durumda. Çok şık, çeşit çeşit, renk renk USB bellekler 2 gigabayttan 64 gigabayta kadar geniş bir kapasite seçeneği de oluşturuyor. ile intemetten film, klip, dljttal fotoğraflar ve albüm indirmek de çok kolay. Yenilikçi "scene scroll" (görüntü ilerletme) özelliği sayesinde küçük resimler hızlı bir şekilde bir dizi olarak görüntülenebiliyor. Kullanıcı istediği görüntüyü bulup, oynata basıyor ve eylem, aradığı anda ekranda beliriyor. Ayrıca dinlemek istediği albümü, albüm kapağı resimlerinden zahmetsizce bulup dinleyebiliyor. Samsung'dan üç yeni dizüstü modeli Samsung Electronics R780, R580 ve R480 modellerinden oluşan dizüstü bilgisayar serisini duyurdu. Yeni Samsung dizüstü bilgisayarda bulunan yeni nesil Intel Core İ5 işlemci gücünü en çok ihtiyaç duyulan yere yönlendirerek daha hızlı hareket ediyor. Yüksek çözünüriüklü (HD) bir video yaratırken, dijital bir müzik parçası bestelerken, fotoğrafları düzenlerken ya da en son PC oyunlarını oynarken R780, R580 ve R480 kullanıcıların kolaylıkla aynı anda birçok görevi yerine getirmesini mümkün kılıyor. Bu modellerin tümü Samsung'un Touch of Color kristal tasanmı ile sunuluyor. LED aydınlatmalı dokunmaya duyarlı touchpad, özel tasanmlı klavye ve sayısal tuş takımı yeni modellerde dikkat çeken diğer özellikler. Hazırlayan: HAKAN AKARSU (hakana@cumhuriyet.com.tr)