Catalog

O K U R L A R A rilmlerinin birçoğunda, büyük kentlerin kenar mahallelerinin çevresinde- ki insanlan; bu insanlar arasındaki dostluk, arka- daşlık, yardımlaşma ilışki- lerini ve bu insanların doğruluk, dürüstlük, sevgi ve umut gibi insancıl de- ğerlerini iyimserlik ve se- vecenlikle anlatarak sine- matmzda bir 'tür'ün temel motiflerini de oluşturan Memduh Ün, bu kez sine- maseverlerin ve sinema eğitimi alan öğrencilerin ilgisiz kalamayacakları Memduh Ün Filv/lerinı Anlatıyor adlı kıiapla çtk- tı karşımıza. Bir ülke kültürü, sanat eserinde kendi somut biçi- tnini bulur. Bu bakımdan sanat eserleri, ulusların düşün hayatının görülür anülart olduğu gibi, bir ülkede yasayan toplum varlığıntn da inkâr edile- mez delillerıdir. Sanat ese- rinin incelentnesi, hcttı gentşliğtne hem derınlığı- ne bir arastırma gerektir- mektedir Bu genışlik dünyanın bütün yüzeyi, derinliği de tarihın geçmiş yüzyıllarıdır. Onun ıçin- dir kı, dünya sanat tarıhi- ne yönelme, sanat kültü- rünün tanmmasmda tek yoldur Adnan Turam Dünya Sanat Tarihtnde sanat ve sanat eserlerinin neliğine odaklanıyor Ece Temelkuran, Afuz Ses/eri romant için Bey- rut'ta dokuz ay yaşadı, Arapça öğrendı. Coğrafya- nın yanan karnında cü'm- leleri, roman kişileri onu bekliyordu, merhabalastı- lar ve kaleminde buluştu- lar. Ece'nin romanmda zengin de var yoksul da. Yoksullara dokunmaktan vazgeçmiş. Bütün dünya- nın Sol'u adına ntye yok- sullara dokunmaktan vaz- geçtiğini de anlatti Ece Temelkuran. Bol kitaplı günler.. TURHANGÜNAY e-posta: turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tt Adnan Turani'den 'Dünya Sanat Tarihi' Sanat tarihi nasıl yazılır? Bir ülke kültürü, sa- nat eserinde kendi somut biçimini bu- lur. Bu bakımdan sa- nat eserleri, ulusların düşün hayatının gö- rülür anıtları olduğu gibi, bir ülkede yaşa- yan toplum varlığı- nın da inkâr edile- mez delilleridir. Sa- nat eserinin incelen- mesi, hem genişliği- ne hem derinliğine bir arastırma gerek- tirmektedir. Bu ge- nişlik dünyanın bü- tün yüzeyi, derinliği de tarihin geçmiş yüzyıllarıdır. Onun içindir ki, dünya sa- nat tarihine yönel- me, sanat kültürü- nün tanınmasında tek yoldur. Adnan Turani Dünya Sanat Tarihi'nde sanat ve sanat eserlerinin ne- liğine odaklanıyor. H. BurakKUYAŞ •JL. s The Virgm and Child with St Anne and St. John the Baptist, 1499-1500 (Ulusal Galerl. Londra) ukarıdaki başlık, aslında, üç aylık kültür ve sanat dergisi Sanat Dün- yamız'vn. Bahar 2004 tarihli 91. sayı- sının ana konusu için kullanılmıştı. Bu "Çerçeve"de yayımlanan yazüardan biri de, Envin Panofsky'nin "Bir Insani Bilim Olarak Sanat Tarihi" başlıklı yazısıydı. Sanat tarihçisinin nahif bir sanatseverden farklı ola- rak ne yaptığını şu cümleyle ortaya koyuyor- du Panofsky: "Sanat tarihçisinin yaptığı, irrasyonel bir zemin üzerine rasyonel bir üstyapı kurmaya ça- lışmak gibi bir şey değil, bir yandan arkeolojik araştırmasının sonuçlarına uyum sağlayacak bir ye- niden-yaratımsa] deneyinı geliştirmek, bir yandan da, kendi yeniden-yaratımsal deneyimlerinin verile- riyle arkeolojik araştırmasının bulgularını karşılaş- tırıp bu bulgulan doğrulamaya çalışmaktır." Kısa- cası, kolay bir iş değil! Bu işin altmdan başarıyla kalkanlardan biri, özellikle telif eserler cephesin- den baktığımızda, Adnan Turani. Adnan Turani'nin ilk baskısı 1971 yılında yapılan Dünva Snnnt Tarilıi isimli çahşmasınm genişletilmiş yeni basıniı, geçtiğimiz haftalarda kitapçılardaki ye- ııni aldı. Bugüne kadar on üç baskı yapan ve kuş- kusuz bir kaynak kıtap konumundaki Dünya Sanat Tarihi hin on dörduncü baskısma eklenen yeni bö- lümdc 1960 sonrası irdeleniyor; Adnan Turani'nin kendi sözlenyle; "1960-2008 yılları arasındaki ABD'de ve Avrupa'da gözlemlenen ve değcrlcndi- rılen sanat olaylarıyla bunları yaratanlar ve bunlarla ılgili göruşler" ele alınmış. II. Dünya Savaşı sonrası ABD ve Avrupa'daki genel durumla başlayan ek bölümde, New York'un modern sanat merkezi ol- ma konumunu Paris'in elinden nasıl "aldığı" da söz konusu edilmiş; bir başka deyişle, ABD'deki soyut-ekspresyonizmin 50'li yıllardan itibaren ka- zandığı büyük başarı... (Yalnızca bu konuda odaklanan yakın tarihli bir çalışma için, Serge Guilba- ut'nun New York Modern Sanat Düşüncesini Nası] Çaldı Lçev. Elif Göktepe, Sel Yayıncıhk, 2009] isimli kitabına bakılabilir.) 1960'lardan günümüze ABD ve Batı diinyasının sanatsal serüveninin '"sa- natlı yaşamdan uzaklaşa- rak, teknoloji ve gösteri ağırlıkb sanatsız yaşama' doğru bir oluşum grafiği çizdiği"nin saptandığını belirten Adnan Turani, şu şekilde devam ediyor: "Ba- tı dünyasının 1910 lardan 2008'lere değin süren çok şaşırtıcı sanatsal olaylar se- rüveninin sonunda, plastik sanatlardaki yaratıcılık mantığı terk edilmiş ve aşağı yukarı otuz beş kırk yıldır bir tasarım, şov ve optik görüntü üretimi dö- nemi yaşanmaktadır." Dünya Sanat Tarihfnde bu sanatsal serüvenin izleri; "Elektronik Sanat", "Yer Sanatı", "Işık Sanatı", "Lazer ve Holografik Sa- nat", "Bilgisayar Sa- natı", "Video Sanatı" gibi başlıklar altında sürülüyor. Postmo- dern mimarhk ise tek bir başhkta incelen- miş. Adnan Turani, en azından ek bölüm için söylersek, daha çok Batılı kaynakları kullanmış; bunun se- bebi de, elbette söz konusu sanat anlayışları ve uy- gulamalarının o ülkelerin insanlarına ait olması. Her ne kadar Batı menşeli olsa da, sunulan sanat ürünlerinin etkisinin dünya çapında olduğuna şüp- he yok; tıpkı, son ekonomik kriz gibi... Şu cümle- lerle noktalanıyor kitap: "Halcn yeni başlamış bu- lunan ve tüm dünya ülkelerini âdeta silkelemekte olan ekonomik krizin ne kadar süreceği ve ne so- nuçlar yaratacağı bilmmemektedir. Bununla birlik- te büyük ekonomik krizlerin ülke toplumlarmı, ya- şam tarzlarını, devlet yapdarını, hatta coğrafyaları ve sanatsal gereksınimleri değıştııdiği bilinmekte- dir. Dolayısıyla yakın gelecekte sanat anlayışlarında günümüze göre farklı ve şaşırtıcı tepki anlayışları- nın ortayü çıkacağı düşünülebılir." • Dünya Sanat Tarihi/ Adnan Turani/ Remzı Kı- tabevı/ 813 i Andy VVahrol. MarHyn'ler. 1962 Imtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına llhan Selçuk 0 Genel Yayın Yönetmeni: Ibrahim Yıldız 0 Yayın Yönetmeni: Turhan Günay 0 So- rumlu Müdür: Miyase llknurOGörsel Yönetmen: Dilek Akıskalı 0 Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncıhk A.Ş.Oİdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar öktel Sok. No: 2,34381 Şişli- Istanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0(212) 343 72 64 0 Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt - ISTANBUL. 0 Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: özlem Ayden/ Reklam Mü- dürü: Eylem ÇevikOTel: 0 (212) 25198 74-75-0 (212) 343 72 74OYerel süreli yayın 0 Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 0 4 2 SAYFA 3