Catalog

CMYB C M Y B 4 ŞUBAT 2010 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13ekonomi@cumhuriyet.com.tr Ekonomi Servisi - Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanõ Ri- fat Hisarcıklıoğlu, anayasanõn yeniden yazõlmasõ gerektiğini savuna- rak “Bu elbise bize artık dar geliyor. Bu elbisenin yeni- den dizayn edilebilmesi- nin yolu, milletin, 72 milyonun mutabakat sözleşmesi olan anaya- sadan başlamaktır” dedi. Müstakil Sanayi- ci ve İşadamlarõ Der- neği’nin (MÜSİAD) toplantõsõna katõlan Hi- sarcõklõoğlu, şunlarõ vur- guladõ: İki çıpa şart: Eğer iki tane çõpa aranõyorsa, iki çõpa güçlü ekonomi ve ka- liteli demokrasidir. Eko- nominin güçlü olmasõnõ istiyorsak de- mokrasinin kalitesi önemlidir. Demok- rasinin kalitesini yukarõda istiyorsan, ekonomin güçlü olmak zorunda. Onun için ekmekle hürriyet birbirinden ay- rõlmaz. Türkiye mevcut gündemlerden sõyrõlõp önüne bakmalõ. Mevcut sistemin çivisi çõkmõş durumda. Sistemin nere- sini yamamaya çalõşsanõz, öbür tara- fõndan arõza veriyor. Sistemin tamamõ- nõ yeniden dizayn etmeliyiz. Bu elbise bize artık dar: Hesap veremeyen hesap soramaz. Demokrasi vatandaşõn ve bireyin hesap sormasõ de- mek. Gittiğim yerlerde soruyorum, “Göğsünü gererek bu memlekette hesap sorabilecek kim var? Seni ida- re edenlerden korkusuzca hesap so- rabilir misin?” parmak kalkmõyor... Sistem bütün vatandaşlarõ defolu hale getirdi. Anayasamõz hâlâ 20 yõl önceki kalkõnma modelini öngörüyor, oysa devlet eliyle kalkõnma olmayacağõ or- taya çõktõ... Koşmak istiyorum, aya- ğõmda zincir var. Diyorum ki ayağõ- mõzdaki zinciri çõkartõn. Benim önüm- de daha 16 rakip var. Ben yüzde 6 kü- çülürken rakiplerim yüzde 8 büyüdü. Duvara dayandık: Bizim sis- tem vatandaşõna diyor ki “kayıtlı eko- nomiye ben geç derim ama sen geç- me. Defolu ol ki bana hesap sorama.” Zaten sistem onun üzerine kurulmuş. Biz hesap soruyormuş gibi yapõyoruz, on- lar bize hesap soruyormuş gibi yapõyor. İki taraf da birbirini idare ediyor... Tek bir yer var, milletin hesap sorabildiği yer, o da sandõk... Allah’tan oraya kamera mamera girmedi de o örtünün arkasõn- da millet kendi hür iradesiyle oyunu kul- lanabiliyor. Ama, hangi milletvekilimiz gelip size hesap vermeye kalkar? Niye hesap versin, biz lidere oy veriyoruz. Ve- kil de gücünü kimden alõyorsa onun sö- zünü dinliyor. Türkiye’de sistem kişiyle vekilin arasõndaki bağõ güçlendirmiyor. Tersine zayõflatõyor. Artõk duvara da- yandõk. Duvarõn ötesine geçmek isti- yoruz. Ne olur cambaza bakmayalõm. İleriye doğru bakmak zorundayõz. Bü- yük bir coğrafyanõn gözü bizde. Yeni bir anayasa yazõlmasõnõ öneren TOBB Başkanõ, sistemin vatandaşa “Kayõtlõ ekonomiye ben geç derim, ama sen geçme ki bana hesap soramayasõn” dediğini aktardõ. Hisarcõklõoğlu, Türkiye’nin “kaliteli demokrasi ve güçlü ekonomi”ye olan ihtiyacõnõ vurguladõ. İş Bankasõ dünyanõn en değerli 100 bankasõ arasõnda Beyaz Saray’a davet edilen 150 girişimciden beşi Türk ve üçü Endeavor üyesi Teknolojinin üç genç yıldızı Tüketici güveni geri geliyor Ekonomi Servisi - GFK Türki- ye’nin araştõrmasõna göre, Tüketici Güven Endeksi, ocak ayõnda bir ön- ceki aya göre 6.7 puan artarak 80.1 olarak gerçekleşti. AB’ye üye ve aday ülkelerin eko- nomik konjonktürlerini takip etmek amacõyla yürütülen “Tüketici Araş- tırması”nõ Avrupa Komisyonu adõna yürüten GFK Türkiye, ocak ayõna iliş- kin Tüketici Güven Endeksini açõk- ladõ. Buna göre, endeksin alt kalem- lerine ve değişim oranlarõna bakõldõ- ğõnda da ocak ayõnda, gelecek 12 ay için hanenin maddi durumuna yöne- lik beklenti 7.5 puan (yüzde 8.3) ar- tarak, 98.3’e, genel ekonomik duruma yönelik beklenti 8.1 puan (yüzde 8.4) artarak 96.3’ten 104.4’e yükseldi. Ekonomi Servi- si - Yapõ Kredi Worldcard, dünyanõn en saygõn finans ya- yõnlarõndan The Banker’in 2009 yõ- lõ marka değeri araştõrmasõnda “dün- yanın en değerli 10 kartından biri” oldu. Yapõ Kredi’den yapõlan açõkla- mada, Türkiye’den yalnõzca Yapõ Kre- di’nin yer aldõğõ sõralamada, Worldcard programõnõn marka değeri 400 milyon dolar olarak belirtildi. Worldcard, The Banker’in 2008’de düzenlediği araş- tõrmada da Türkiye’nin değerli 10 markasõndan biri seçilmişti. Yapõ Kredi Perakende Bankacõlõktan Sorumlu Genel Müdür Yardõmcõsõ Na- zan Somer, Türkiye’de kredi kartõ pazarõnda 18 yõldõr hizmet veren World- card’õn dünyanõn ilk 10 kartõndan biri olmasõnõn kendileri için büyük bir gu- rur ve motivasyon kaynağõ olduğunu söyledi. Somer, ilklerin markasõ olarak 2010’da da sektörü şekillendirmeye de- vam edeceklerini ifade etti. Ekonomi Servisi - Türkiye İş Ban- kasõ, The Banker dergisinin “Dün- yanın Marka Değeri En Yüksek 500 Bankası” sõralamasõnda 91. sõrada yer alarak ilk 100’e giren tek Türk ban- kasõ oldu. Financial Times tarafõndan yayõm- lanan finans dünyasõnõn en önemli yayõnlarõndan The Banker’õn, marka de- ğerlendirme kuruluşu Brand Finance ile marka değeri açõsõndan dünya- nõn en değerli 500 banka- sõnõ sõraladõğõ “Top 500 Banking Brands” (Dünyanõn Marka Değeri En Yüksek 500 Bankasõ) ra- poru derginin şubat sayõsõnda ya- yõmlandõ. İş Bankasõ, 1662 milyar do- larlõk marka değeri ve AA marka no- tuyla ilk 100’de yer alan tek Türk ban- kasõ olma özelliğini bu yõl da korudu. Listede İş Bankasõ’nõn marka de- ğerini arttõrdõğõ da dikkat çekti. İş Ban- kasõ, 2008’de 1.208 milyar dolarlõk marka değerine sahipti. ÇAĞLAYAN: YOL HARİTASI HAZIR Kanatlı sektörü Rusya pazarına uçuyor Avea ve GS arasında geçen yıl başlatılan GSMobile markasına ilişkin olarak basın toplantısı düzenlendi. Toplantıya Avea CEO’su Erkan Akdemir (ortada), GS Başkan Yardımcısı Ali Haş- haş (sağda) ile Avea Pazarlama Grubu Genel Müdür Yardımcısı Hakan Kaplan katıldı. Ekonomi Servisi - “Tek takım, tek yürek, tek hat” sloganõyla hayata geçen GSMobile markasõ Galatasaray’a kendi katma değerli hiz- metlerini geliştirip abonelerine sunma fõrsatõ verirken, taraftarlar da takõmlarõna önemli bir gelir yaratma imkânõ buldu. 120 bin aboneyi aşkõn taraftar GSMobile’lõ oldu. Avea Üst Yöneticisi (CEO) Erkan Akde- mir, “Uluslararası arenada ülkemizin en ba- şarılı temsilcilerinden biri olan Galatasaray Spor Kulübü’nün, Avea ile yaptığı bu önemli işbirliği her iki taraf için de önem- li kazanımlar sağladı” diye konuştu. Galatasaray İletişim Hizmetleri Genel Mü- dürü Hakan Aydınol da, her ay 25-30 bin ye- ni abonenin GSMobile’a geçiş yaptõğõnõ söy- leyerek, abone sayõlarõnõ yõl sonunda 400 bi- ne ulaştõrmayõ hedeflediklerini açõkladõ. Avea, Fenercell, GSMobile, Trabzoncell ve Kartalcell markalarõ altõnda dört büyük futbol kulübü ile gelir paylaşõmõ odaklõ mobil telekomünikasyon işbirliği yürütüyor. 4 kulüp markalõ hatlar toplamda 360 bini aş- kõn taraftara hizmet veriyor. Ekonomi Servisi - Devlet Bakanõ Zafer Çağlayan, 1 Şubat itibarõyla beyaz et ithala- tõ yasağõnõ kaldõran Rusya Federasyonu’nun Türkiye’ye 500 bin ton beyaz et kotasõ tah- sis ettiğini açõkladõ. Çağlayan, “Sektörün yol haritasını çıkarmak için sektör temsil- cileri ile yarın Ankara’da bir araya gele- ceğiz” dedi. Bakan Çağlayan, şunlarõ söyledi: “Rusya, kuş gribini neden göstererek 2002 yılından beri Türkiye’den kümes hayvanları ve kümes hayvanları ürünleri ithalatını yasaklamıştı... Daha sonraki olumlu raporlar ve inceleme- ler ile bizim girişimlerimizin ardından bu karar geldi. Rusya son 10 yıl içinde dünya beyaz et ithalatında ortalama yüzde 20-25 paya sahip konumundadır. Kişi başına be- yaz et tüketimi yılda 24 kilogramdır. Türkiye, tavuk eti üretiminde dünyada 17. sı- rada, kümes hayvanları üretiminde ise 20. sıradadır. 2008 yılında 85 milyon dolar sevi- yesinde olan kanatlı et ihracatımız, 2009 yı- lında 150 milyon dolara yükseldi. İhracatı- mızda ilk sırayı 92 milyon dolarla Irak aldı. 1 milyon 250 bin ton üretim kapasitesine sa- hip sektör için Rusya önemli ve büyük bir hedef pazar konumundadır. Türkiye’nin be- yaz et ihracatında ilk sırayı Rusya alabilir.” AIRTİES Şubat 2004’te ABD Silikon Vadisi bölgesinden Türkiye’ye dönüş yapan idari ve teknik bir ekip tarafõndan, sektörde EMEA pazarõnda liderlik hedefleyen stratejik amaç doğrultusunda kuruldu. Bugün geldiği noktada Avrupa başta olmak üze- re, dünya genelinde ev kullanõcõlarõ ve küçük, or- ta boy işletmeler için kablolu, kablosuz, VoIP, aksesuvarlar ve IPTV olmak üzere, 5 farklõ ana ürün grubu ile hizmet vermekte ve 190 kişiye is- tihdam sağlõyor. Ürün geliştirme konusunda çip üreticilerine ba- ğõmlõ olan rakiplerinin aksine AirTies, kendi ürünlerini tasarlayõp geliştirmekte ve ürünler- le birlikte teknik destek hizmeti veriyor. POZİTRON 2000’de kuruldu. Mobil mesajlaşmadan, mobil gü- venlik uygulamalarõna, kapalõ devre yayõn plat- formundan çõğõr açan mobil finans çözümleri- ne kadar geniş yelpazede inovatif teknolojiler üre- tiyor. Mobil alanda Ar-Ge çalõşmalarõyla da dik- kat çeken ve patent sahibi olan Pozitron’un pro- jeleri aynõ zamanda TÜBİTAK fonlarõ tarafõn- dan da destekleniyor. Bankacõlõk, havayolu, medya ve telekomünikas- yonda Türkiye’nin en büyük firmalarõ için ge- liştirdiği mobil çözümlerle her gün yüz binlerce kullanõcõya ulaşõyor. Başarõlõ çalõşmalarõ firmaya Endeavor, Harvard Business School ve Black- Berry gibi seçkin kurumlarca da ödüller getirdi. YEMEKSEPETİ.COM Türkiye’nin ilk ve en büyük online yemek siparişi sitesi yemeksepeti.com, 2000’de kuruldu. Bugün itibarõyla İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Bur- sa, Eskişehir, Gaziantep, Kocaeli, Adana, Denizli, Konya ve Kõbrõs’ta faaliyet gösteren yemeksepe- ti.com, paket servis anlayõşõna çok daha verimli ve hõzlõ bir alternatif getirdi. Halen 4 binden fazla üye restoran ve 700 binden fazla kayõtlõ kullanõcõya sahip olan yemeksepe- ti.com, günde aldõğõ 22 binden fazla siparişle yak- laşõk 60 bin kişiye hizmet veriyor. Yemeksepe- ti.com, internetten hizmetin yanõ sõra wap.ye- meksepeti.com, sms ve Digitürk 525. kanaldan da sipariş kabul ediyor. Ekonomi Servisi - Endeavor Türkiye Yöne- tim Kurulu, nisanda Washington’da yapõla- cak ve Müslüman ülkelerden 150 girişimci- nin davet edildiği ABD Başkanlõğõ Girişim- cilik Zirvesi’ne Türkiye’den katõlacak giri- şimciler olan AirTies, Pozitron ve Yemek- sepeti.com’u tanõttõ. Endeavor Girişimcileri, ABD Başkanõ Barack Obama’nõn Haziran 2009’da Kahire’deki ko- nuşmasõnda, Müslüman ülkelerde teknolojik kalkõnmayõ desteklemek ve piyasaya farklõ fi- kirlerin girmesini sağlamak amacõyla dü- zenleyeceğini belirttiği ABD Başkanlõğõ Gi- rişimcilik Zirvesi’ne katõlan 150 girişimci ara- sõnda Türkiye’yi temsil edecekler. Koç Holding Kurumsal İletişim ve Bilgi Gru- bu Başkanõ Endeavor Türkiye Yönetim Ku- rulu Üyesi Ali Koç, Türkiye’den seçilen 5 ka- tõlõmcõnõn üçünün Endeavor’dan olmasõnõn se- vindirici olduğunu kaydetti. Endeavor Türkiye Kurucu Yönetim Kurulu Üyesi Vuslat Doğan Sabancı, amaçlarõnõ “Seçilen Endeavor Girişimcileri ile üç bo- yutlu bir rol model etkisi yaratmak: Ya- bancı yatırımın dikkatini çekmek, Türk risk sermaye yatırımcılarını harekete ge- çirmek ve gelecek nesli etkin girişimciliğe teşvik etmek. Şimdi bu rol model etkisine diplomasiyi de ekliyoruz” diye özetledi. Adaylarda aranan niteliklerin ba- şında hızlı büyüme ve kısa sürede büyük istihdam yaratmanın gel- diği bilgisiyle yapılan toplantıya (soldan sağa) Hürriyet İcra Kurulu Başkanı ve Yönetim Kurulu Üyesi Vuslat Doğan Sabancı, AirTies Yönetim Kurulu Başkanı ve Üst Yöneticisi Bülent Çelebi, Pozitron kurucu ortağı Fatih İşbecer, Yemeksepeti.com, kurucu ortağı Nevzat Aydın, Limak Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ebru Özdemir ve Koç Holding A.Ş, Kurumsal İletişim ve Bilgi Grubu Başkanı Ali Y. Koç katıldı. CİROLARI 3-4 KAT ARTTIRDILAR TOBB Başkanõ, mevcut yapõda kuralsõzlõğõn ve kayõt dõşõnõn hâkim olduğunu belirterek uyardõ Sistem, yurttaşõ defolu yaptõ GFK TÜRKİYE: Her ay 30 bin Cimbomlu Avea ile GSMobile’a geçiyor İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Hem Suçlu Hem Güçlü... Başbakan Erdoğan yasal çalışma hakkı için direnen TEKEL işçilerini, tehdit ediyor; 4/C statüsünde çalışmayı kabul etmezlerse, yasadışı olarak ilan ettiği direnişlerine hoşgörülü davranmayacaklarını duyuruyor. “yasaları, hukuku çiğnemek, yasadışı çalıştırmak benim hakkım, ben çoğunluk iktidar gücünü elimde tutuyorsam benim iktidar gücümün karşısında duran yanar..” diyor. Dün 4/C statüsünde BEDAŞ Genel Müdürlüğü’nde çalıştırılanlardan bir mektup aldım. “Acısıyla, kederiyle, hüznü ile 10 aylık bir sözleşmeyi geride bıraktık. İkinci 10 aylık sözleşmemizde daha sakat bir sözleşme önümüze geldi, kuzu kuzu imzaladık..” diye söze giriyor. Sözleşmelerinde daha ayrıntılı olarak 657 sayılı Devlet Memurları Yasası kapsamında olmadıkları gibi, işçi sayılamayacakları, İş Yasası hükümlerinden de yararlanamayacaklarına ilişkin maddeleri aktarıyor. Daimi çalışmalarının söz konusu olmadığı, ne işçi ne de kamu sendikalarına üye olamayacaklarının açık açık yazıldığı anlatılıyor. Dahası, 1 yılda 4 aylık olmak üzere iki ayrı sözleşme imzalanması, arada kalan üç ayın ücretsiz izinden sayılması, fazla çalıştırılmaya karşın fazla mesai ödenmemesi, gibi antikadan ek koşullar, kölelik düzeni dayatmaları cabası. İşçiler, diğer kamu kurumlarında çalışanların, Telekom, TEKEL, TÜPRAŞ, şeker... diğer işkollarından işçilerin yanlarına gelmek üzere olduklarını anımsatıyorlar. Yakında en büyük sektörün 4/C olabileceğinin altını çiziyorlar. Sizin de kolayca anlayacağınız üzere, ortada belirli süreli bir sözleşme olduğuna göre, Başbakan Erdoğan’ın Türk-İş ile pazarlığında TEKEL işçileri için 4/C üzerinden verdikleri sözler, iyileştirme güvencelerinin hukuksal geçerliliği kıymeti harbiyesi, olsa olsa yapılacak ilk sözleşmeleri ile sınırlı. İstedikleri kadar yemin etsinler, verecekleri haklar ilk süreli sözleşme için geçerli. Sonrası mı? Lütfederlerse, canları isterse, canlarının istediği kadar işçi için, istedikleri koşullarda yeni süreli sözleşme yaparlar. İstemediklerini hiçbir yasal yükümlülük olmadan sokağa atmış olurlar.. Dünyada hiçbir ülkede, hukuk düzeni içinde, geçici süreli sözleşme ile sürekli işçi çalıştırmayı öngören bir uygulamayı yasalar, hukuk düzeni içinde pazarlamaya kalkışmış iktidar örneği yok. Bu işi özel sektör patronları bile yapamıyorlar. İş Yasası, işçi çalıştırma yükümlülüklerinden kurtulmak için ancak yasadışı yöntemlere başvuruyorlar. Hayali şirketler kurup, taşaronlar eliyle kayıt dışı işçi çalıştırıyorlar. Geçici sözleşme ile sürekli işçi çalıştırmaya kalktıklarında, işçi yargı yolu ile hakkını aramaya kalkışabilirse, mahkeme kesinlikle işçinin çalıştırıldığı süreleri, yasal haklarını vererek birleştiriyor, işveren çiğnediği hukukun bedelini ödüyor. Bir iktidar yasaya karşı hile yolunu kullanan bir uygulamayı, yasadışılığı yasal sayan bir düzenlemeyi nasıl uygulamaya sokabilir? İktidarın başı Başbakan yasadışı yasal düzenleme, “4C içinde çalışmak zorundasınız” haykırışını, tehdidini kameralar karşısında nasıl yineleyebilir? Zaten TEKEL işçilerini direnişe yönlendiren, uyandıran, daha önceki kamu işletmelerinde yaşanan uygulamalar. Başka özelleştirmelerde özlük hakları korunarak başka kamu işletmelerine yerleştirilenler göreceli özlük haklarını koruyabilmişler. 4/C statüsünde işe alınanlar yanmışlar. TEKEL işçileri akıllarını, uslarını yitirdiler mi ki, Ankara’nın bu ayazında, dünyada örneği yaşanmamış bir işçi direnişi eylemini, dar sokaklara sıkıştırılmış olarak, taburelerde donarak oturma eylemini, açlık grevini sürdürüyorlar? Bugün 6 işçi-memur konfederasyonu ile demokratik kitle örgütlerinin TEKEL işçileri ile dayanışma için, “üretimden gelen güçlerini kullanma” direniş eylemleri var. Türkiye’deki gerçeklerden kopuk medyamız, sendikacıların özenle kullanmadıkları “genel grev” söylemi ile bu eylemin sansasyonel haberciliğini yapıyor, yapacaklar. Türkiye’de 12 Eylül sürecinden bu yana Özalizm, Erdoğanizmin katkıları ile küresel saldırının çakışmasında işçi haklarında yaşanan çığ gibi geriye yuvarlanışın ayırdında olamadan. Türkiye’de sendikal örgütlülük diplerde... Özeli kamusu birkaç yüz binlerce sayılabilen sendikalı var.. Özeti, bugünün TEKEL işçileri ile dayanışma direnişinin gücünü, çalışanların sınıf bilincinden, örgütlülükten çok, sınıf refleksleri, dayanışma güçleri belirleyecek. Sakın bunu hafife almayın... Düzeltme ve özür: Bellek yanılsaması sonucu Yıl- dırım Aktuna yerine Yıldırım Akbulut yazmışım. Düzeltir, özür dilerim okurlarımızdan. soner@cumhuriyet.com.tr Worldcard dünyada ilk 10’a girdi