Katalog

H AFTAN I N KO N UĞU 'Hikâye bir yüz metre koşucusudur' Yunus Nadi Armağanı'nı kazanan en eski, daha doğrusu "ilk" yazarlardan biri olan Zeyyat Selimoğlu, kırk yılın ardından, o günleri bugüne getiriyor. Yanşmayı, ödül kazanan yazısını, öykü anlayışını anlatıyor. Refik Durbaş anır mısın kardeşim, Rize'nin köylerini tanır mısın? Rize demek orman demek 'kıırul' demek, 'minzi' demek. Bu lugat başka lugattir; memlekelimin lügatidir bu... Bu lıigati açan bilmez, gezen bilir. Rize bacaklarını hamsili sahillerine sokup, sırtını yeşilim fındık ormanlarına yaslamışlır. Öyle durur; oldum olası... Gel seninle Rizeli olalım bugun. Bak aynaya... Ne gordun? Tepeden lırnağa kemik için. de, her yaşta delikanlısın, Alisin, Memişsin, Hızırsın, sağlam çevik bacal !ann, avurtları çokiık yıizün, slvri, uzun bir burnun var. Bundan boyle susmak yoktur kitabında, yalan yanlış; durmadan konuş..." Bu satırlar, 4 Temmuz 1950 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi'nde çıkan Zeyyat Selimoğlu'nun "Rize'nin Köylerinden" başlıklı yurt yazısından. Selimoğlu, bu yazısıyla, 194950 Yunus Nadi Armağanı yarışmasında birincilik kazanmış. Yarışmaya, 60 yazı katılmış. tstanbul Universitesi profesörlerinden oluşan seçici kurul, bunlardan dokuzunu "Büyuk Juri"ye sunulmak üzere ayırmış ve Selimoğlu, jürınin 17 oyuyla birinciliğe değer görülmüş. Aynı tarihli Cumhuriyet'te Selimoğlu iie yapılmış bir de kısa konuşma var. O konüşmada Selimoğiu şunları söylüyor: " Yazı yazmaya ne zamandan beri merak sardınız? Lise son sınıftan itibaren... Türk ve yabancı edebiyat sahalarında en ziyade hoşunuza giden eserler ve muharrirler kimlcrdir? Steinbeck, Stefan Zweig, Panait tstrati, Sait Faik, Orhan Kemal, Halide Edib, Yakup Kadri... Şimdiye kadar hiç yazı neşreltiniz mi? Evet... Sırf bir amatör sıfatile "Varlık", "Çınaraltı" mecmualarile " T a n " ve "MUIiyet" gazetelerinde hikâyelerim çıktı." Kırk yıla yakın bir süre önce yapılan bu konuşmayı daha fazla uzatmamn gereği yok. Yunus Nadi Armağam'nı kazanan en "eskı" daha doğrusu "ilk" yazarlardan biri olan Zeyyat Selimoğlu bugün neler düşünüyordu... Selimoğlu ile o günlerden günumüze konuştuk. • Nereden aklımza geldi Yunus Nadi Yanşması'na katılmak? • Kendimi bildim bileli evimize Cumhuriyct Gazetesı girer. Bu yuzden böyle bir yarışmadan haberım oldu. 194O'lı yılların sonları. O sıralar hıkâyclcr yazıyordum. Yarışmanın dördüncü yılıydı sanırım. 194950. Yarışmanın konusu "Yurt Yazısı" idi. "Rize'nin Köylerinden" başlıklı yazımla katıldım ve bırincı oldum. • Daha once böyle bir yarışmaya katılmış mıydınız? Yunus Nadi Armağanı yarışmalarında 1949/50 dönemi birincisi Zeyyat Selimoğlu: Yunus Nadi Mükâfatı T Cumhunyet Gazetesı'nın 4 Temmuz 1950 tanhlı nüshasının 4 sayfasında. "Yunus Nadi Mükâfatı" Yarışması'nda bırıncılık âdulünu ve 1000 lıra mükâfatı Zeyyat Selımojlu'nun kazandığı, fotojjraflı bir haberle okuriara duyuruluyordu • llginçtir, bu yarışmadan önce yine Cumhuriyet Gazetesi'nin Yunus Nadi adına açtığı hikâye yarışmasma katılmıştım. Gönderdiğim hikâye gazetede yayımlandı, fakat dereceye giremedi. Onun üzerine hemcn sonraki yurt yazısı yarışmasma girdim. • "Rize'nin köylerinden"yazısını bir kitabınıza aldmız mı? • Bu yazı iik hikâye kitabımın sonunda vardır. 1955 yılında Yenillk Yayınlan arasında çıkan "Kavganın Sonu ve Başı" adlı kitabımın sonunda. • Ondan sonra bu tür yazılar yazdımz mı? • Hayır. O, bir yarışma yazısıydı. Ama daha sonraki "Gemi Adamlan" hikâyelerinde Rize de zaman zaman gUndeme geldi. Hikâyelerin içinde. • Ne gibi bir etkisi oldu bu yarışmanın sizde? • Bu yarışmada birinciliği kazanmak, bende bir atılım doğurdu. Benim için itici bir güç oldu. Hikâye yazmaya daha çok ağırlık verdim. Gerçi arada kopuk bir dcvre vardır. Yazmadığım bir devre. Bu, beş yıl kadar sürmüştür. 1952'den 50'lerin sonuna kadar. Babamın işleriyle meşgul olduğum sıralar. Sonra babamın işleri tasfiye olunca, ben de kendimi tamamen yazmaya verdim. Zaten içimde bir birikim vardı. Gemı adamlarıyla birlikte yaşamış olmanın verdıği bir birikim. Bu da öyle kendiliğinden olmadı. Yazdıkça birer birer çıkmaya başladı hikâyeler. Bu birikim, hikâyede 30 yıl sonra, 1970'de "Diregin Tepesinde Bir Adam'la Sait Faik Hikâye Armağam'nı gctiıdi. • Rize 'yi yazıyordunuz, ama tstanbul'daydınız. • • • Evct, yarışmaya tstanbul'dan katıldım. Bu yarışma yazısı da doğrudan Ri/c'nın köylerini Günümüz hikâyeclİBrlnden Zeyyat Selimoğlu, 1922 yılında istanbul'da doğdu. Alman Llsesl'ni, Istanbul Üniversltesl Hukuk Fakültesl'nl bltlrdl. Bir sure armatör olarak çalıştıktan sonra yaşamını yazarlık ve çcvlrmenllkle sürdürmeye basladı. 194950 Yunus Nadi Armağanı'nda "Rlze'nin Köylerlnden" başlıklı yazısıyla birlnci olunca başarı yolu açıldı. Almancadan çevlrller yaptı, radyo oyunları yazdı. Konularını genelllkle denizcilerin hareketli ve renkli yaşamlarından alarak geml adamlarını anlattı. Yunus Nadi Armağanı'ndan başka "Koca Denlzde İkl Nokta" oyunuyla 1970 TRT Sanat Ödülleri yarışmasında başarı ddülu aldı. 1970'te "Dlreğln Tepeslnde Bir Adam" adlı öykü kitabıyla Salt Faik Hikâye Armağanı'nı, "Koca Denizde iki Nokta" kitabıyla da 1974 Turk Dil Kurumu Hikâye Ödulü'nü kazandı.