Katalog

B R İ Ç Şiar Yalçın SATRANÇ Kahraman Olgaç 670 D Iklz kardsşler • • • • • ¥ • • R54 AR642 109 654 ADV1096 73 AD AR7 Günej Kuzey 2 Pik 3 Kör 4 Tren 4 Pik 4 SA S Karo 6 Pik Pas Batı trcfl valcsım gkar. CE\ AP: Bir ırcll \e bır karo kaybmız olduguna göre, karo cmpasına başv ıırmadan öncc, ycrdcki kö'lerı saglamaya s'alısmam/ gerekir, Ama nasıl? Körlcr 33 isc sorun yoktur: AR köru vekıp bıı köre bUyük v'akar ve kozlar 3l'ılen köıu dagılmamışsa, ADR pik oynayarak saglarun iki körc ıki kaybınızı kavarak gran;lem yaparsınız. Ama körler91 Isc, Iklncı kör kupundan sonra yere geçip beşınci köre perdanlannızdan birini (tabii trefli) kacmak için antreniz kalmaz. Onun iv'in körlerın 42 dagılımına karsı da ku/anmak için dogru oyun, sadece bir el koz v'ckııkten soııra blr ktır bugışlıımuktır! Ondan sonra, eli kim alırsa alsın \c nc döncrsc dön&ün empus yapmadan almak. kör asını ı;ekmek, ktıcük bir loörc mctr kozla vakınak, >erde kalıııak üzere üı; el koz cekmek ve sajtlanan kdrlerc ıkı ka>bınızı da kav*ınaklır. Baıının cli şöylevdi: « 8 »DIO85 • RV764 *V108. Ba^ıa ikı koz cekerseniz, bagışladığınız köru Doğu alır vc son koıunu dönerek yer aııırenizı yıkar: Artık sadece körlerin .13 olması \eva karo cmpasınııı ges'mesi halinde kazanırsınız. ö l c yandan, kozların 40 oldugunu görurscnız, karo cmpasını denemekten baska careniz kalmaz. 2) • D4 ¥ R872 • AR8643 • A • ARJVI05 ¥ A63 • 7 • D652 fıünej Kuzey 1 Pik 3 Karo 3 Kör 5 Pik 6 Pik Pas "J Pik" JulsI rhrl Rlack»nod'udur: iki as, buılln konrrollcri ve koz probleml gösterır. üüney saglam piklenyle şlem davetini kabul edcr Batı trefi valesini çıkar. CEVAP: Yere ikı ırcfi çaktırmak fcna bir fikir degil gibi gözukmckte ıse dc, bunun ıvın üv el anımıne ıhtıyacınız vardır: Ikisine kupları yapmak ıçın, ücuncusunc de clc dönüp kozları v'ekmek icin. Oysa, elde lopu lopu bir anırcniz vardır. Ondan sonra ele anrak karo \cya kör kuplanyla geçebılirsiniz. O zaman da ya ilk kupunuza Ualı sllrkup yaparak ortagına bir trefl kupu verebilir (ruast ııclu olup duscr>e) ya da pikler 42 ıse koz kontrolünü kaybedcbilirsıniz. Niıckım Baıının eli şöyleydı: •9873 »94 • 109 • VIO97.1. BaTı uçüncu karo vcya ııçüncü köre üste cakarak ortagına bir ırcR kupu verir ve oyun batar. Onun ıvın yerın karolaııııı saglaınayacalısmak gerckir. Ama karolarm da normal dagılıını 42 olduguna gOre, koz koııtrolunü kavbctmedcn eldcn ıkı kup yapamazsınız. Çaresı. ılk problemdc oldugu gibi, bir kuro haglşlıımaktır! Trcfl as ve yerden kücük bır karo hlı Dogu alıp kör dörıdu dıyclim. Kör ası, pik damı, ınelr kozla karo kupu, üç el koz vc kozlar 42 ıse kör rııası \e dört karoya Uv' trc'fl vc bir kör dclosu' 671 Kupa karşı tedblr A>d^ıdakı ^lcm masada batniışıı; ama unlü Italyan şampiyonu Pkıro Forquerin bchrtügi gibi, vasatın bıraz usiündc bir oyuncunun bıle konuvnalara bakarak dogru oyunu bulmasl gerekirdi: • 654 » A7642 • 54 • AR2 • ARDVI09 V 10 • AR8 • 864 Kuzey Dofju Pa> Pas 5 Tren Pas 5 Kör Pas 6 Pik.. "5 Trcfl", "5 Karo" ve "5 kör" konlrol konuşmalarıdır. "6 Karo" ıse çifl karo konlrolu, yani AR göMcrir. GUney ortagının karodan şlkan veya sıngllon obbilecegiıu dü>Uncrek, bu konuşmasıyla gran$lem tcklilindc bulunmak ıMcmı^lir. Ama Kuzey iki karosuyla, GUncyin bir trefl pcrdanı olabileccginı duşünerek pas gev'miştir. Batı kör ruasını çıkar. Siz oUanız, hıcbır savunnıaya batan olmayan bıı şlemi yapmak için nasıl oynardınız? CEVAP: Kozlar 2 2 ise sorun yoktur. Yere bir karo çaklırır ve sadecc bir IRil verirsiniz. Ama dcklaran ıkı el koz vektiginde ikincisine Batının uymadıgını gormu$tur. Sktıiz ıızmanları hemen Doğııya karşı bir skuiz durumu yaratmaya çalışacaklardır, çUnkil Dogunun kalan ko/ıı yerdeki altılıdan buyUklUr ve bu bakımdan karo kupu yapmaya ımkân yokıur. Bir kör saglamak için isc bir ycr antresi cksıktır. Skııize gclince, bu analk bir kuplu körtrcfl skui/i olabilir ve bir cl bağı&lamayı gerektınr. Kakıprllerın ilerdegörcccgımız dagılımına göre, dogru savtınmaya Doguyu sıkıştırmanın ımkânı yoktur. Oysa, Forquet'in gösterdiği yol ı;ok daha cıkili ve vok daha basıttır. Kozların partaj olmadıgını görünce, GUney karo asını cekiT \e Dogudan valcnin dU;tUğUntl görılr. Batının baraj açıMIU göre, Dogunun ba^ka1 karosu olamayacagı av'iktır. GUney simdi trcflle yere gevmelı ve karo oynamalıdtr. Dogu (,'a' resizdir: "lob"a çakmayı lcrcih edersc, Güney pcrdan karosunu verir, Dogunun kor dönUşllne çakar (Dogu tren donerse yerden alır vc kör kupuyla ele gever), karo ruasınu yerin kayıp ıreflini kaçar, Ucuncu treflınc yerin son kozuyla vakar ve başka el vermez. Dogu vnkma/sa, CiUncy ruayla cli kazanır vc bu defa bır "ka>ba kayıp" mancvrası sayesinde kontratını yapar: Karo sekızlisini oynayıp yerden trefl ıkiiisinı atar! Böyleıe, cli ıstcr Baıı. ısıcr v akarak Dogu alsın, Güney yine yere karo ycıınc bır ırdl (.aktırarak kontraıını yapar. Eigcr Dogunun degil dc Baıının pıkı ujıı olsaydı, deklaraıı on ıkinci eliııi karo kupuyla yapardı. Dört elin dagılımı şöyleydi: • 634 * A7642 • 7 • AR2 * 832 ¥ RD3 * V9S5 • DI097632* ARDV|O9 • V • V9 |o • DIO753 v • ARK * 864 Acaba oyunu skuizle yapmak mumkun müdur? Yanlış savıınmaya eveı, ama dogru savunmaya lıayır. Deklaraıı ılk eli kör asıyla alır ve bır skuize ıhtiyıcı olabıleccgini düsUncrck eldcn bir kör kupu yapar. Kozların partaj olmadıgını görllnce, bir el daha pik oynayarak kozları bitirir, karo asını vc karo ruasını v'cker vc pcrdan karosuna yerden bır trefl (zınhar kör dcgıl) atarak eli Batıya verir (Hesabı düzcltmek için). Batı simdi karo dönerse, dcklaran yerden bir kör (nicin önce kör sonra trcfl atamayacagını ılerde görecegiz) atarak sondan önccki kozuyla çakar ve Dogu şu durumda sıkışır: V 76(4) • AR önemsiz ¥ V9 • D107 HjartarsonSalov (Barcelona 1989) I.d4 Af6 2.c4 e6 3.Ac3 Fb4 4.Vc2 00 5.a3 Fxc3 6.Vxc3 b6 7.FR5 Fh7 8.f3 d6 (Kasparov, Salov'un hamlesine " ! ? " "şüpheli" dcmiş. Bu turnuvadaıı öncc, Euvve'yi anma turnuvasında karşılaşan Salov ile Hjartarson yine aynı varyantı oynamışlardı. Galip gelmesine rağrnen Salov'un hamlesini değiştirmesini doğrusu ben anlayamadım. Adı geçen oyunu veriyorum: 8..c5 9.dxc5 bxc5 10.e3 Ac6 ll.Ah3 h6 12.Fh4Kc8 13.000 d5 14.Fxf6gxf6 15.cxd5exd5 16.Şbı Vd6 17.Af4d4 18.Veı Ve5 19.Vg3 Vg5 20.Ad5 Şg7 21.e4Kfd8 22.Vf2 Ve5 23.Fd3 f5 24.f4 Ve6 25.exfî Vxd5 26.Vg3 Şf8 27.f6 Kd6 28.Vg7 Şe8 2y.Kheı Şd8 3O.Fe4 Vb3 31.Fc2 Vd5 32.Fe4 Ve6 33.Fxc6 Vf5 34.Şaı Fxc6 35. Ke7 Kd7 36.Kc5 Vc2 37.Ke8 Şc7 kazanır. HjartarsonSalov, Euwe'yi anma turnuvası 1989) 9.e4 cS lO.dS Abd7 ((10..exd5 11 .Fxf'6 Vxf6 !2.Vxf6 gxr6 13.exdS bî 14.b3 beyaz daha iyi.) 11.AH3 h6 (Hjartarson, Kasparov'a karşı siyah taşlarla Il..exd5 12.cxd5 a6 13.Fd3 h6 14.Ff4 Ve7 15.00 b57! 16.Kfeı Ae5 17.Ffı Fc8?! 18.Af2 Ag6 19.Fd2 Fd7 20.b4 başan sağlayamamıştı. Reykjavik 1988) I2.Ff4 exd5 13.cxd5 Ve7 14.000 a6 15.g4 Ah7 16.Af2 bS I7.h4 Kfc8 Ig.Şbı Ahf8 19.K5 h5 2O.Fg3 c4 21.Fh3 aS 22.kheı Kc5 23.Kcı Ka6 24.Adı Ae5 25.Ffı. Vc7? 26.Fe2 Kb6? 27.Fxe5! dxe5? (27..b4 28.axb4 axb4 29.Fxd6 Vxd6 30. Vd4 beyaz daha iyi.) 28.b4! axb4 29.axb4 Ad7 3O.Ab2 Ka6 31 f4 Fxd5 Kxd5 32.exd5 33. Kedı Kxdı 34.Kxdı exf4 35.Fxh5 g6 36.Fg4 Ae5 37.Keı Ad7 (37..Axg4 38.Ke8 ve mat) 38.Kc7 Kd6 39.Fxd7 Siyah terk eder. Böylcce Hjartarson, Euvve'yi anma turnuvasında iki kez yenildiği Salov'dan alacağının bir kısmını geri almış oldu. Hjartarson'un ikinci yenilgisi şöyleydi: I.d4 Af6 2 x 4 c5 3.d5 g6 4.Ac3 d6 5.e4 Fg7 6.h3 00 7.Af3 a6 8.a4 e6 9.Fd3exd5 10.cxd5 Abd7 11.00 Ke8 12.Ff4 Vc7 13.Vd2Ah5 14.Fh6Ae5 15.Axe5 Fxh6 16.Vxh6dxe5 17.Kfeı Fd7 18.Ffı Af6 19.Ve3 b6 20.Abı a5 21.b3 Kf8 22.Aa3 Ae8 23.Fb5 Ad6 24.Fxd7 Vxd7 25.Ac4 Vc7 26.Axe5 Kae8 27.Ac4 Axe4 28.Keı Vd8 29.Kadı Ad6 30. Vf3 b5 31.axb5 Axb5 32.d6 Ad4 33.Vd5 Ae2 34.Kxe2 Kxe2 35.d7 Şg7 36.Vxc5 Ke7 37.Vd6 f6 38.Axa5 KfH 39.Ac6 Vxd7 40.Axe7 Vxd6 41.Af5 gxf5 42.Kxd6 Kb7 43.Kd3 f4 44.Şfı Şg6 45.Şe2 Şf5 46.Kc3 Kg7 47.b4 Kxg2 48.b5 Kg7 49.b6 Kb7 50. Kb3 Şg5 51 ,Şf3 f5 52,h4 Şxh4 53.Şxf4 h5 54.Şxf5 KH 55.Şg6 Siyah terk eder. Ve Arif Damar'dan "satranç gibi" beyil: "Çeklim kahve degirmenlerinde çok ince ama kahve degil / Vız gelir degirmentaşı öyle bildiğin gibi degil." (Analiz: Tamas Georgadse) H RogersParamestvaran llong Kong 1983 "Oyun Sonu" çalışalım Geçen haftanın çözümü: Yanıt şöyle: 1 .Fd6! Fd4 2.Fe6! Kxe6 3.Kb8 Ş n 4.Fxa3 Kxe4 5.f4! Fe5 6.Kb7 Şg8 7.Şf5 Ka4 8.Şxe5 KXa3 9.Şf6 kazanır. D Bu oyun nasıl biter? SchonthierGrzesik (Bad Neuenahr 1984) I.e4 Af6 2.e5 Ad5 3.d4 d64.Af3 Fg4 5.Fe2 c6 6.c4 Ab6 7.Abd2 dxe5 8.Axe5 Fe6 9.Aef3f6 10.00 Ff7 H.Vc2A8d7 12.Fd3g6 13.Keı Vc7 14.a4Fg7 15.b3 e6 16.Ae4 00 17.Fa3 Kfe8 18.Ad6 Ked8 19.AxH Şxf7 2O.h4 Kg8? Oyun burada kesildi. Beyazın devam yolunu bulabilecek misiniz? Yanıt haftaya. Geçen haftanın çözümü: m* * m 1 t 1 1 * & Beyaz oynar kazanır. H t t '" H '" 1 i t t Oyun şöyle bitiyordu: 14.Adxb5! axb5 !5.Fxb5 Şd8 16.Axd5 cxd5 17.Kd3 Ac4 18.Kc3 Fb4 19.Kxc4 dxc4 20.Kdı Şc8 21 Kd4 Fdî 22.Kxd5 Fd6 23.Kd4 kazanır. D DÜZELTME: Geçen hafta KasparovSalov oyununu yorumlu olarak vermiştik. 11. hamle, bir yanlışlık sonucu, "b6 e5" biçiminde yayımlanmıştır. Doğrusu; 11.b3 e6 olacaktır. Düzeltir, özür dileriz. Beyaz nasıl kazanır? Geçmlş zaman olur kl!.. n ¥ 10(9) • 864 Dogu kör ycrse, dcklaran ırcfl ruasıyla yere geçcr, son kozuyla bir körc vakarak ycrın son körunlı sağlar ve treflle trkrar yeregeçerek son ıkı eli alır. Hatı trefl ycıse, bu kcz de elın üv'UncU kuçuk treflı saglanır. Buna, bıldıgınız gıbı, kuplu çapraz skuız vcya "crlsscross sgueeze" diyoruj Baıı karo ycrınc kör döncrsc, Clüncy şlcmıııı daha da koİjylıkla yapar. Çunkü deklaranın kendı yapamadıgını defans yapnııs olur: lkincı bır kör kupunu dusmanımn sayesindegerçeklcstirmiş olan Güney rreflle yere geçip Uvuncü kdr kupunu da yapar ve yer sağlamr! Işte, deklaranın Ratıya bagışladıgı karoya kör defos ctmcmesinın sebebı buydu. etscydi, Baıının kör dönü$Une dc oyunun cıkarı kalmazdı. Buna karşılık, Baıı karovla el lulunca ırefl döncrsc, arfık koııtratınızı yapaına/sınız. (rUiıkü yerın hayatı alıtrclerınden bırı yıkılmış olur. Ivı bır oyuncunun bu anti skuız dcfansı görmesi gcrekır 672 Batı aldattyor mu? • A94 ¥ K42 • 8743 • 1071 • ¥ • • R6 A 10763 A AR642 ZukertortBlackburne (Londra 1883) I.c4 c6 2.e3 Af6 3,Af3 b6 4.Fe2 Fb7 5.00 d5 6.d4 Fd6 7.Ac3 00 8.b3 Abd7 9.Fb2 Ve7? 10.Ab5 Ae4 U.Axd6cxd6 12Ad2 Adf6 13.f3 Axd2 l4.Vxd2 dxc4 15.Fxc4d5 16.M3 Kfc8 17.Kaeı Kc7 18.e4Kac8 19,e5 Ae8 2O.f4 g6 21.Ke3 f5 22.exf6 Axf6 23.f5 Ae4 24.Fxe4 dxe4 25.fxg6 Kc2 26.gxh7 Şh8 27.d5 e5 28.Vb4! K8t5 29.KI8! Şxh7 30. Vxe4 Şg7 31.Fxe5 Şxf8 32.Fg7 Siyah terk eder. n Kombinezon: 113 AlsterFerchter Leningrad 1970 Etfid: 113 T. Gorghiyev 64 1934 Problem: 113 M. Degenkorbe D. Almanya 1981 Ralı 3 Karo Pas Pas Pas Guney 4 Pik • 5 Karo 6 Karo duney Kıı/ey I kör I SA 3 TreH 3 Kör 4 Trefl 4 Kör Batı karo ruastnı cıkar. GUney trcfl asını vcker ve Batıdan dam dUser. Devam cdın. ı Beyaz oynar kazanır. Kombinezon 112'nln çözümü: l..Kxf3 2.Şxf3 Fxg4 3.Kxg4 Vf2 4.Şe4 Vf5 5Şxd4 Ve5 mat. Beyaz oynar kazanır. Etut 112'nln çözümü: I.g7 Ah4 2.Şc5 Fd5 3.Şxd5 Af5 4.g8A! Şb7 5.Şe5 Ag7 6.Af6 Şc7 7.Fh4 Şc8 8.Fg5 Şc7 9.Fh6 kazanır. ci hamlcdc mat Problem 112'nln çözümü: l.Af7! I..Af4 2.Kf6 mat l..Ad3 2.fxe4 mat l..Ad7 2.Fc6 mat 45