Katalog

ya çalışmak, yıkıma yol açar ve büyiik acı dogurur; bu, hiç uygun bir iş olmaz." Refet Paşa: " Rauf Bey'in bütiin düşünce ve görüşlcrine kalılırım. Gerçekten bizde padişahlıklan ve halifelikten başka bir yönelim biçimi söz konusu olamaz." Babıâlı'nm büyük çoğunluğu Rauf Bey, Refet Paşa ve onlar gibi düşünenlerin yanındadır. Peki; cumhuriyeti, yenilikleri ve bir bir gündeme girecek devrimleri kim savunacaktır? Cumhuriyet Gazetesi... Cumhuriyet Gazetesi'nin adını Gazi koyuyor; yurtta kıyasıya bir tartışma başlamıştır. Ulusal Bağımsizlık Savaşı'nın ilerici kanadına karşı tutucu ve gerıcilerin direnişleri butün ülkede tedirginlık yaratır; eylemler başlar; 1925 Şeyh Sait isyanı kavganın doruk noktasıdır. lsyan bastırıldıktan sonra devrimlcr yürurlüğe girmeye başlar. Yunus Nadi devnmlerin savunmasını, anlatılmasını, duyurulmasını, yaygınlaştırılmasını kalemiyle sürdürur. Demokrasiye acılan yolda devrimleri savunmaktır Cumhuriyet'in işlevi... Padişahlığın arkasından hilafet de kaldırıldıktan ve şer'iye mahkemelerine son verildikten sonra dcvrimler ve eylemler durmaz. Mustafa Kemal şapka giyer, uluslararası saat ve takvim dizgesi, yeni Turk Ceza Yasası, medcni nikâh zorunluğu, laiklik ilkcsinın anayasaya geçirilmesi, ondahklı ölçü sıstemı, yazı ve dil devrimleri, yenı tarih tezi, soyadı yasası, kadınlara scçmc ve sevilme hakkı, Medeni Kanıın, anayasaya Türkiye'nın "Cumhuriyetçi, laik, haikcı, devletci, milliyetçi, devrimci" olduğu Yıl 1922. Yunus Nadı Ankara'da Karaoğlan semtınde, eski bır ahşap evın alt katındakı odada, Yenı Gün gazetesını çıkarıyor Eylül ayının 22'sı, gazetenın matbaasında bir dınlenme anr Soldan sağa, Hacim Muhıddın Bey, Yunus Nadı, Denızlı Milletvekılı Yusuf Bey ve Mahmut Esat (Bozkurt) Bey nu vurgulayan ilkelerin geçirilmesi, özetle yepyeni bir devlet yapısının kurulması üzerine soiuk solıığa yaşanan yıllarda Yunus Nadi, Atatılrk'un yanındadır. Yunus Nadi, bu dönemdekı gazeteciliğini ve Cumhuriyet'in işlevini gazetemizin 10'uncu yılında yaptığı konuşmada şöylc açıklar: " Bu ınemleket ve milletin en buyuk olayı sayılan cumhuriyet rejiminin doguşuna yakından sahit oiduktan sonra 'onun adı>la adım adım onu takip eden bir sayfa nlarak kendi hal ve şanımı/ı da onun belirtileriııden bir parca lclakki ediyuru/. Onun içindir ki (...) hususi olmaklan ziyade ıımumi ve milli bir vatife gormekte bıılundugumuz kanaatinde katiyclle samiıni>i/." Bir gazetenın tarıhçesiyle, bir ülkenin ve devletin tarihi kuşkusuz ayrı ayrı ^eylerdir. Ne var ki Ycni Gun ve Cumhuriyet'in tarihçeleri; Ulusal Bağımsızlık Savaşı'yla, cuınhurıyet devrımiyle ve cumhuriyet devletınin tarihiyle eşzamanlı ve eşanlamlı bir süreci içeriyor. Yunus Nadi'ııin kişiliğini de bu süreçten soyutlamak olanaksızdır. Ama Yunus Nadi çekirdekten yetişme bir gazetecidir ve gazeteyi tanımlanıası ilginçtir: " (îazete her gün cemiyeti be^eriyeden (insanlık toplumundan) efkârı umumiye (kamuoyu) adlı ikinci bir he>et (kurıılt çıkaran çok kudrctli bir tahlil (analiz) ve terkip (sentez) unsurudur. Gazete sayfaları her j(un binlerce insanın beraber toplanıp, beraber diışündükleri, konuşlukları, içtima (toplantı) meydanlarıdır." Yaşamımn anlamını ve mutluluğunu Yunus Nadi'ye gazetecilik mesleği veriyor: " Meslege aşk ile merbul (baglı) olabilmek için bilmenin ve bildirmenin /evki iızerinde ısrar lazımdır. Hiçbir iklimin fethi bir yazının muvafîakiyeli (başarısı) kadar zevkbahs (lat vcrici) olama/. Gazetecilikten çok ınemnunum demek bu meslege olan aşk ve iptilamı ifade edeme/. Onun elem ve mihnetlerinden dahi zevkiyap olurum (lal alınm)." Kitnı ınsan, yalni/»yakın çevresınin yakını olıııaktan çıkar, uzak çevresinin de yakını olur; daha başka deyişle kamunun benimsediği bir kimlik kazanır. Yunus Nadi; yaşamı, yaptıklan ve yazdıklarıyla öğrenilmesi gereken bir kınılıkte larihimize yerleşmiştir. Onun hayatını inceledi1 ğimizde yararlı dersler vıkarıyoru/ Ama ne yazık ki tarihimizi oluşturmuş kı^ilere ili^kin özyaşam (biyografi) calı^maları ve >apıtlaıı ülkemizde azdır, eksıktir, yetersi/dir. Yunus Nadi'yi bütün boyutlarıyla genç kusaklaıa tanıtan yeterli bır yapıt yoktur. Oysa bu devlelın kurucuları arasında, kimliğiyle, yazılarıyla, gazeteciliğiyle yer almış, savaşın ateşli gunlerinde ve devrimlerin gerçekleşmesinde ön safta hizmet görmuş Yunus Nadi'yi genç kuşakların tanıması gerekiyor. Gazetenıizin kurucusu hayata gözlerıni 1945'te kapadı; tkinci Dünya Savaşı'nın son bulduğu yıl Ve Cumhuriyet, temel ilkelerinin gösterdıği yolda yürüyor. Yunus Nadı ne demişti: " Cumhuriyel, ne hukunıet, ne de parti gaıeteüidir. Cumhuriyet sadece cumhuriyetin, daha bilimsel ve yaygın adıyla demokrasinin savunucusudur." ölümünün 44'üncu yıldflnümünde gazetemizin kurucusunu saygıyla anıyoruz. üü istanbul'da çıkardığı Yenı Gun gazetesının makınesıni Ankara'ya taşıyıp yayımı orada surdüren Yunus Nadi, Kurtuluş Savaşı'nın ardından, İstanbul'da Cumhuriyet'ı kurdu 1928 yılının 1 aralık gunü, gazetesını yenı harflerle yayımlamaya başlayan Yunus Nadı, 30lu yılların başında çalışma odasında. 13