Katalog

Tomris Uyar’ın kitaplaşmamış yazıları Yazardan öte Uyar’dan ziyade Handan İnci’nin yayıma hazırladığı Kitapla Direniş’te, Tomris Uyar’ın 19662007 yılları arasında dergilerde yayımladığı yazılar, söyleşiler, soruşturma yanıtları yer alıyor. Öyküleri, günlükleri ve çevirileriyle tanınan Uyar bu yazılarda; şiirden romana, öyküden çeviriye, dil sorunlarından edebiyat ortamlarına ilişkin birikimlerini, gözlemlerini, yorum ve eleştirilerini dile getiriyor. Ë Eray AK omris Uyar, Türk edebiyatının eşsiz kalemleri arasındaki yerini alalı çok uzun seneler geçti. Onun öykü dünyasını ve edebiyat sevdasını uzun uzun anlatmaya bilmem gerek var mı? Hoş, ne söylesek lakırdı kalır ya onun edebiyatla olan derin ilişkisinin yanında. O yüzden bu yazıda, lakırdılara çok da takılmadan, usul usul Uyar ve onun müptela okuyucuları için hazırlanmış bir kitabı anlatmaya koyulalım biz iyisi mi… Kitabı yayıma hazırlayan kişi, bu kitabı satın alacak herkes gibi “Uyar müptelası” olan Handan İnci. Böyle bir kitap oluşturma fikrini ateşleyen düşünce de yine bir müptelaya yaraşır türden: “Sevdiğiniz bir yazarın kaleminden ne çıkmışsa okumak istersiniz.” İşte hepsi bu. Toplamı “altı yüz yetmiş” sayfa olan Uyar’ın kitaplaşmamış yazılarını içine alan bu kitabın macerası, İnci’nin deyişiyle böyle başlamış. Bu bağlamda, Uyar’ın edebiyat dünyasına adımını attığı tarihten ölümüne kadar geçen süreçte yayımlanmış dergiler taranmış, tozlu arşivlerde gazeteler karıştırılmış. Sonuç olarak da ortaya elimizdeki bu “kurtarılmış yazılar” çıkmış. Kitapla Direniş’te yer alan yazıların önemli bir kısmı edebiyat incelemesi ve deneme, bazıları ise polemik niteliğinde. Kitabın bir diğer önemli kısmı da Uyar’ın söyleşileriyle birlikte anket ve soruşturmalara verdiği yanıtlardan meydana geliyor. Bu tür bir çalışma, öncesinde Tomris Uyar’ın kendisi tarafından da yapılmıştı. Düzenli aralıklarla edebiyat dergilerine yazan Uyar, bu yazılar içinden kendi seçtiklerini, GündönümüBir Uyumsuzun Notları III adıyla kitaplaştırmıştı. Kitapla Direniş’teki yazılar ise Uyar’ın, bu iki ciltlik derlemesine almadığı yazılardan oluşuyor. Böylelikle, Tomris Uyar’ın edebiyat için kaleme aldığı her satır da okuyucuyla buluşmuş oluyor. Kitap, Uyar’ın dünyasına farklı pencereler açıyor. Öncelikle, öykücülüğüyle tanıdığımız yazarın, denemeci kimliği burada ön plana çıkıyor. Öykülerinde zaten şahikalarında gezindiği Türkçe, buradaki denemelerinde de göze çarpıyor. Gerek daha önce yayımladığı günlüklerinde gerekse de bu kitaptaki yazılarda, onun aslında Türk edebiyatının yetkin deneme kalemleri arasında anılması gerektiği de anlaşılıyor. Kitapla birlikte Uyar’ın öne çıkan bir diğer yönü de eleştirmenliği. Türk ve dünya edebiyatının belli başlı şair ve yazarları hakkında kaleme aldığı inceleme yazıları, öykü türü üzerine düşüncelerini ortaya serdiği kuramsal yazıları, edebiyatın genel meselelerine ve edebiyat ortamlarına dair denemeleri onun aslında dikkat edilmesi gereken bir edebiyat eleştirmeni olduğunu da gözler önüne seriyor. Uyar’ı tam manasıyla sindirememiş, yalnızca “edebiyat insanı” kisvesiyle benimseyememiş kişiler, onun “İkinci Yeni”yle yaşadığı dostlukları ve aşklarıyla anar öncelikle. İnci’nin çalışması, bu algıyı da ortadan kaldırabilecek bir kitap kanımca, çünkü onun yetkin “eleştiri” yazılarını, denemelerini, usta işi röportajlarını okuduktan sonra, insanların zihinlerindeki Tomris Uyar algısının da olumlu yönde değişeceğini T Kitap,Uyar’ın dünyasına farklı pencereler açıyor. Öncelikle, öykücülüğüyle tanınan yazar, burada denemeci ve eleştirmen kimliğiyle de dikkat çekiyor. düşünüyorum. Tüm bunları okuduktan sonra, onu hâlâ “İkinci Yeni’nin gelini” diye anacaklar da oturup kendi dertlerine yansın. Çünkü bu kitap bize, coşkun akan bir nehir olan öykücülüğümüzün, yolunu bulmasında gerçek anlamda pay sahibi bir kalemin, has bir edebiyat insanı olduğunu bir kez daha kanıtlıyor. e.erayak@gmail.com Kitapla DirenişYazılar, Söyleşiler, Soruşturmalar/ Tomris Uyar/ Yayıma Hazırlayan: Handan İnci/ Yapı Kredi Yayınları/ 670 s. 7 NİSAN 2011 SAYFA 23 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1103