Katalog

Dominic Smith’ten ‘Cıva Sanrıları’ ? dın lerine ailemet’ten mbilföylenisan’da yazmae’nin Ölü öğrensusuz nlar. nca inde nlikten , okulilerindirmişer olğrenciğu iyi met Bey uştur. ızı olr. Firür. Ziyadesiyle nitelikli bir adama dair Dominic Smith’in kaleme aldığı Cıva Sanrıları, fotoğraf sanatının öncüsü Louis Daguerre’nin yaşamından bir kesit sunarken araştırmaları sırasında kullandığı cıvadan zehirlenen ve sanrılar görmeye başlayan bir adamın başından geçenleri anlatıyor. Ë Demir PİROĞLU ugünlerde üçüncü kitabını yazdığını tahmin ettiğim Dominic Smith bir Avustralyalı. Robert Musil’le aynı geleneğe mensup. David Malouf, James Joyce ve Fydor Dostoyevski’den birer cümle okumadan günü tamamlamıyor. Cıva Sanrıları isimli ilk kitabı geçenlerde yayımlandı. Avusturya İmparatorluğu’nu enine boyuna anlatan Niteliksiz Adam, önemli bir dönem ve geçiş romanıydı, okuyanlar bilir. (Şimdiye kadar bu kitabı okumamış olanlar ise roman yarım kalmış olmasına rağmen James Joyce’un Ulysses’i ve Marcel Proust’un z Ay raknü B mamler mdi tış ama, ir, rece ı. eler Ney lan deının, lı olda, için m a kam. or i, bin n ve on i erinumgeae, Mr. nımca Dominic Smith’in birçok edebiyat ödülüne layık görülen Cıva Sanrıları, fotoğrafın tarihi ile ilgili önemli bilgiler vermekle birlikte aynı zamanda devrim sonrası Fransa’nın da canlı bir dökümünü yapıyor. Geçmiş Zamanın İzinde’siyle birlikte anılan yirminci yüzyılın en önemli romanlarından bir tanesini kaçırır.) Niteliksiz Adam’da yazar toplumun ve bireyin çalkantılarını Ulrich karakteri üzerinden anlatır. Romanda arada kalmışlık, yeni ile eski arasında arafta sıkışmışlık ve çöküş: Toplumun, insanın, duygunun çöküşü. Dominic Smith ise Cıva Sanrıları’nda yine sancılı bir dönemi, dönemine sığmayan bir karakterini, onun hayallerini, insanlık tarihini sonsuza dek değiştirecek icadını ve tüm başarılarını gölgeleyen aşkı Daguerre’yi kısaca Louis Daguerre’yi anlatıyor. Devrim sonrası sancılı günlerin, bohem hayatlarına gömülü boş vermiş karakterlerin arasında mucidimiz kendini aşan nitelikleri ve önü alınmaz araştırma tutkusuyla yeni bir çağ açmaya hazırlanıyor. Metal plaka üzerinde resmi sabitleme fikri aslında Daguerre’den de önce vardı, sabitlemede cıvanın kullanımı ise en başarılı biçimde onun tarafından uygulandı. Dönemle ilgilenenler için çok da yabancı olmayan bir olay onun da başına geldi, cıvayla uzun süre çalışması sonucu Daguerre’nin zihni oyunlar oynamaya başladı, ilk başta masum hayaller, anlık sanrılar olarak yaşadığı akıl karışıklıkları, zamanla nöbetlere dönüştü ve en sonunda Daguerre bir yıl içinde tüm dünyanın yok olacağına, kıyametin geleceğine dair katıksız bir inanç geliştirdi. Bu durumda yapılacak tek bir şey vardı: Mutlaka görüntülemesi gereken insanların, isimlerin, nesnelerin bir listesini yapmak ve onları ölümsüzleştirmek için yollara düşmek. Roman, kurgusu ve tarihsel altyapısı ile ilgi çekiyor. Kitabın sayfalarına yayılan ve “her başarıyı gölgeleyen” aşk hikâyesi ise fotoğrafın keşfinden bile daha heyecan verici. Ruhunu flaş patlamaları değil, ama tek bir kadının bir anlık bakışı çalıyor. Birçok edebiyat ödülüne layık görülen Cıva Sanrıları, fotoğrafın tarihi ile ilgili önemli bilgiler vermekle birlikte aynı zamanda devrim sonrası Fransa’nın da canlı bir dökümünü yapıyor. Paris sanat çevresinin güzide isimleri roman boyunca sayfalarda gezinmeyi sürdürürken Aragon, Baudelaire, Niepcé çalkantılı bir dönemin ve etkileyici bir icadın şöhretli tanıkları olarak Cıva Sanrıları’nda rollerini oynuyor. Kitap, döneme tanıklık etmek, insanlık tarihini değiştiren dagerreyotipin icadının hikâyesini okumak ve en çok da akıl oyunlarına katılmak için bir kapı aralıyor. Cıva Sanrıları/ Dominic Smith/ Çeviren: Dilek Berilgen Cenkciler/ April Yayıncılık/ 360 s. 3 MART 2011 SAYFA 31 Şen 1098 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1098