Katalog

Turgut Özakman’ın ölümsüz yapıtları Turgut Özakman, Şu Çılgın Türkler, Diriliş ve CumhuriyetTürk Mucizesi III ile 19231938 yılları arasında Atatürk’ün önderliğinde yapılan Aydınlanma devrimlerinin yapılış koşullarına ışık tutuyor. Beri yandan Anadolu Aydınlanması’nın hangi temeller üzerinde yükseldiğini anlatıyor. Ë Alev COŞKUN itaplar, kuşkusuz değişik yönlerden, değişik görüş açılarından sınıflandırılabilir. Edebiyatla ilgili olanlar: Roman, öykü, şiir gibi. İnceleme kitapları da kanımca okunup yararlanılan, kütüphane raflarında yerini alan ve başucu kitabı niteliğinde olan biçiminde ayrıştırılabilir. YAKIN TARİHİN ÖNEMİ Yakın tarihimiz söz konusu olunca, Şevket Süreyya Aydemir’in Tek Adam, İkinci Adam, Enver Paşa, Sabahattin Selek’in Anadolu İhtilali, Prof. Dr. Şerafettin Turan’ın beş ciltlik Devrim Tarihi yapıtları kuşkusuz birer kaynak ve başucu kitabıdır. Yakın tarihimizle ilgili araştırma yapacak olanlar bu yapıtları yadsıyamaz; bu kitaplara bakmadan bir eser yaratmak olanaksızdır, bilimsel olmaz. Ancak alternatif Cumhuriyet tarihi yayınları bu yapıtları es geçebilir. Yakır tarihimize son yıllarda en büyük katkıyı kuşkusuz Turgut Özakman verdi. Zaten 1997’de Vahdettin, M. Kemal ve Milli Mücadele adlı 790 sayfalık kapsamlı yapıtıyla, alternatif bir yakın tarih yaratmak isteyenlerin yalan, yanlış ve uydurmalarına belgelerle mükemmel bir yanıt vermişti. 1999’da yayımlanan Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi adlı yapıtıyla bu konudaki yetkinliğini kanıtlamıştı. Ama onun “Cumhuriyet Üçlemesi”, yarım asırlık bir birikim, çalışma ve ciddi bir araştırmanın ürünleridir. Özakman’ı irdelerken bu yapıtlara öncelikle değinmemiz gerekiyor. Zaten Özakman şöyle diyor: “Bu üçlemeyi yaymayı hem günümüze hem geleceğimize karşı bir görev, bir borç olarak benimsedim.” (Diriliş, Önsöz, s. 7) Şu Çılgın Türkler’i Özakman her ne kadar ilk önce yayımlasa da (2005), bu üçleme için Çanakkale Savaşları’ndan başlamanın zorunlu olduğunu biliyordu. Şu Çılgın Türkler’in büyük başarısı karşısında Özakman Diriliş’i yazdı (2008). Diriliş, üçlemenin ilk kitabı; 27 Temmuz 1914’te başlıyor ve Çanakkale Savaşları’nı ele alıyor. Diriliş 686 sayfa ve ek dipnotlarla birlikte 674 dipnota sahip. Şu Çılgın Türkler, Anadolu’da yapılan antiemperyalist savaşın tüm ayrıntılarını ve destansı yüzünü belgeleriyle ve kanıtlarıyla ortaya çıkarır. Temel olarak 1 Nisan 1921 ile 27 Ekim 1922 tarihleri arasındaki dönemi kapsar. YuSAYFA 26 3 MART 2011 Türkiye üçlemesi nan saldırılarını, İnönü Savaşları’nı, Sakarya Savaşı’nı ve Türk Büyük Saldırısı’nı ayrıntılarıyla, belgeleriyle anlatır. Şu Çılgın Türkler 748 sayfa ve eklerle 834 dipnota sahip. İki kitaptan oluşan CumhuriyetTürk Mucizesi birinci kitabı 2009 ve ikinci kitabı 2010 yılında yayımladı. 9 Eylül 1922’de İzmir’e halkın alkışları ve türkülerle giren TBMM ordularının bu önemli zafer gününden 29 Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilan edilişine kadar geçen süre Cumhuriyet’in ilk kitabında ayrıntılarıyla ele alınıyor. Bu kitap da 436 sayfa ve 348 dipnot var. CumhuriyetTürk Mucizesi’nin ikinci kitabı Ekim 2010’da yayımlandı. Bu kitap 1923’ten, Atatürk’ün 10 Kasım 1938 tarihinde sonsuza geçişine kadar geçen süreyi ele alıyor. Bu kitap da 845 sayfa ve eklerle 838 dipnot kullanılmıştır. Bu durumda, üçlemenin toplamı 2 bin 715 sayfadan oluşuyor. Bu 2 bin 715 sayfalık yapıtta da ilavelerle birlikte 2 bin 694 dipnot kullanılmıştır. Ayrıca her kitabın sonuna da geniş bir kaynakça konulmuştur. Tüm bu noktalar, bu büyük yapıtın bilimselliğini kanıtlar. Özakman bu büyük yapıtı roman biçeminde yarattı. Çok da iyi yaptı çünkü amaç, büyük okuyucu kitlesine Milli Mücadele’yi ve Cumhuriyetin kuruluşunu anlatmaktı. Bu büyük destanın gençler ve büyük kitleler tarafından okunmasını ve öğrenilmesini sağlamaktır. Ancak bu kapsamlı yapıtın roman formatında olması, bu dört ciltlik ve 2 bin 715 sayfalık dev eserin derin ve ciddi araştırma niteliğini ortadan kaldırmaz. GÜNÜN KOŞULLARINI HESABA KATMAK Özakman, yoğun ve geniş dipnotlarla (tamamı 2 bin 694 dipnot) dünya yayın tarihinde belki de bir benzeri olmayan bir anlatım modeli geliştirdi. Bu yapıtlar, daha Milli Mücadele konusunda incelemeye yönelecek olan genç akademisyenlere, devrim tarihi araştırmacılarına ve öğrencilerine yol gösterici, onların önündeki engelleri kaldırıcı, sis perdelerini dağıtıcı bir görev üstlenmiştir. Bu nedenle Özakman’ın bu büyük yapıtı, sosyal bilimler metodolojisini yadsımamış, tersine bu metodolojiyi en ince ayrıntısına kadar bilimsel olarak kullanmıştır. Bugünden sonra, yakın tarihimiz üzerinde araştırma yapacak olanlar Özakman’ın üçlemesini çalışma masalarının en değerli bir yerine koymak durumunda, hatta zorunda. Özakman’a bakmadan, ona gönderme yapmadan yapılacak araştırmalar eksik kalır. Bu yapıtların en önemli niteliği, Özakman’ın günün siyasal, ekonomik koşullarını ihmal etmemesi, çevresi, kişileri, onların karakterlerini, iç dinamiklerini ve olayların arka planını çözümlemelerde kullanması. Günün koşullarından uzaklaşan tarih, o günü yansıtmaz, olsa olsa yazarın kafasındaki modeli yansıtır. Özakman günün koşullarını daima en önde ele almış, kitabın akışını bozmamak için de gerektiğinde dipnotlarla geniş açıklamalar koymuş, tarihçilere, o günlerin tanıklarına, anılara ve yazılı belgelere göndermeler yapmıştı. Bu kitaplardaki öbür önemli nitelik, Özakman’ın günün tarihini ve olaylarını bir film şeridi titizliğiyle ve belgeleriyle okuyucuya sunması. Özakman’ın temel K de bir oyun ve piyes yazarı olması, kitaplarında bu tekniği kullanmasına olanak sağlamıştır. Beni Diriliş ve Çılgın Türkler ne kadar etkilediyse, üçlemenin son kitapları iki ciltlik Cumhuriyet 19231938 de çok etkiledi. İnsan zaman zaman gözyaşlarına engel olamıyor. Devrimlerin anlatıldığı sayfalar, örneğin şapka konusu, örneğin alfabe ele alınırken o günün koşullarının bir tablo gibi, bir resim karesi gibi gözümüzün önüne getirilmesi, olaylarda rol alan aktörlerin tavırları, düşünceleri, günün toplumsal, siyasal, sosyopsikolojik koşullarının akıcı, yalın bir anlatımla okuyucuya verilmesi, Özakman’ın yapıtlarını eşsiz kılan da bu nitelikler. Özakman bu yalın ve akıcı anlatımın içinde, yakın tarihimizle ilgili bütün kitapları, anıları, makaleleri özümsemiş bir bilge kişi olarak yukarıda belirtildiği gibi dipnotlarındaki geniş açılımlarıyla incelenen olay karesinin içerisine değişik yanları da sokar. Ayrıca, karşıdevrimcilerin görüşleri, aldıkları pozisyon ve tavırları de gerek ana metinde, gerekse dipnotlarda yer alıyor. Gerektiğinde, Özakman, olayı çarptıran yazarların bu hünerlerini açığa çıkarmakta tereddüt etmiyor. İşte tüm bu nitelikler Özakman’ın yapıtını zenginleştirirken, yansız ve belgelere dayalı yorumlarla yapıt bilimsel nitelik kazanıyor. KAPSAMLI VE BİLİMSEL YANITLAR Yukarıda Özakman’ın biçemi üzerinde kısaca durduk. Ama o konuda aslında fazla bir şey söylemeye gerek yok. Çünkü her yapıtın elde ettiği baskı adedi, alışılmışın çok üzerinde. Bu da Özakman’ın okuyucu tarafından üst düzeyde kabul gördüğünün kanıtı. Özakman, 19231938 yılları arasında Atatürk’ün önderliğinde yapılan Aydınlanma devrimlerinin yapılış koşullarına ışık tutuyor. 1923’te, 12 milyon nüfuslu, Anadolu’da tek fabrikanın bulunmadığı, geri, ilkel, yoksul, bütün nüfusun sadece yüzde 7’si okur yazar olan bir köylü toplumundan, çağdaş bir toplum yaratma savaşımının nefes kesen ayrıntılarını veriyor. Mustafa Kemal ve arkadaşlarının ortaçağı yenmek, çağdaş bir toplumu gerçekleştirmek için kısıtlı bir bütçe ile bir yandan ekonomik gelişmeyi, öte yandan çağdaşlaşma devrimlerini nasıl yapabildiğini, on beş yıla nasıl destanlar, efsaneler sığdırdığını anlatıyor. Özakman’ın Diriliş’ini, Şu Çılgın Türkler’ini okuyanlar, üçlemenin son kitapları Cumhuriyet Mucizesi 19231938’i de okumalı. Yakın tarihimizi eğip bükmek, yanlış yönlere çekmek, hatta alternatif bir devrim tarihi yaratmak isteyenlere kapsamlı ve bilimsel yanıt veren Turgut Özakman’ı, kafasına ve eline sağlık diyerek saygı ile selamlıyoruz. Şu Çılgın Türkler/ Turgut Özakman/ Bilgi Yayınevi/ 748 s. DirilişÇanakkale 1915/ Turgut Özakman/ Bilgi Yayınevi/ 688 s. CumhuriyetTürk Mucizesi Birinci Kitap/ Turgut Özakman/ Bilgi Yayınevi/ 440 s. CumhuriyetTürk Mucizesi İkinci Kitap/ Turgut Özakman/ Bilgi Yayınevi/ 848 s. Turgut Özakman’ın Diriliş’ini, Şu Çılgın Türkler’ini okuyanlar, üçlemenin son kitapları Cumhuriyet Mucizesi 19231938’i de okumalı. Yakın tarihimizi eğip bükmek, yanlış yönlere çekmek, hatta alternatif bir devrim tarihi yaratmak isteyenlere kapsamlı ve bilimsel yanıt veriyor Özakman. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1098