Katalog

Bellekteki Che... ‘Çağın en tamamlanmış insanı’ Kongo, 1965 Everest Yayınları, Che Guevara Araştırmaları Merkezi’nin* hazırladığı Che ile ilgili kitapları yayımlamayı sürdürüyor. Son olarak ‘Bellekteki Che–Ernesto Che Guevara’ başlıklı seçki okurlara ulaştı. Daha önce yayımlanmamış çok sayıda fotoğrafın yanı sıra, yolculuk günlükleri, mektuplar, söyleşiler, gazete yazıları gibi belgeleri içeren kitapta, Che Guevara’nın kendi çektiği fotoğraflar özel yer tutuyor. Ë Gamze ERBİL irçok belge, fotoğraf ve notun Che’nin özel arşivinden alınarak kullanıldığı seçki, son derece zengin bir kaynak oluşturuyor. Seçkinin hazırlığında Che’nin eşi ve çocuklarının özel katkıları olmuş. Buna, Latin Amerika’nın önde gelen aydınlarından, Kübalı şair ve sinemacı Victor Casaus’un profesyonel katkıları da eklenmiş. Kitapta Dr. Guevara’yı, çocukluğundan Bolivya’daki son günlerine kadar “izlemek” mümkün. Kitabın Che’nin bütün bir “hayat öyküsü”nü içerdiğini düşünmemek gerek. Daha çok “tamamlayıcı” nitelikteki dokümanlar olarak görülmeli. Seçki, kronolojik bir sıra izlese de, Victor Casaus’un bölüm başlarındaki açıklayıcı notları önemli bilgiler verse de, kitap ancak Che’nin yaşamı hakkında zaten bilgisi olanların daha fazla bilgileneceği bir malzeme sunuyor. Ama daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış anı ve fotoğraflar da bugüne dek var olan başka bir eksikliği doldurmuş oluyor. Casaus, bir değerlendirmesinde, “... onu bu sayfalarda okur, fotoğrafçı, dost; tarihi, insanları ve hayatı araştıran bir gayretkeş olarak görüyoruz. İroni ve espri, eleştiri ve sağlam duruş, içtenlik ve sürekli bir kendini sınama çağının tanığı Che’de bir arada yaşıyorlar” ifadelerine yer veriyor. CHE’NİN KATKISI... Çocukluk ve gençlik yıllarına ait fotoğrafların yer aldığı ilk bölüme, Che’nin 1964 yılında “kökeni” ile ilgili olarak Fas’taki Maria Rosario Guevara’ya yazdığı ünlü mektubu ile giriliyor: “Yakın akraba olduğumuzu sanmıyorum, ama dünyada gerçekleşen herhangi bir adaletsizlik karşısında eğer siz de öfkeyle titriyorsanız, yoldaşız demektir ve bu çok daha önemlidir.” Daha sonraki bölümlerde gezgin Che ile tanışıyoruz, Arjantin, sonra Latin Amerika ve sonra ikinci Latin Amerika gezisi... Latin Amerika gezisinin Motosiklet Günlüğü’ndeki Yolculuk Notları’nın başında “Anlaşalım” başlıklı yazısı sunuluyor Che’nin. Genç doktor, “Arjantin topraklarına yeniden ayak basınca, bu notları yazan kişinin, onları düzenleyen ve düzeltenin öldüğünü” haber veriyor ve “ben, ben değilim artık, en azından içimdeki benle aynı değilim” diyor. Kitapta, mektubun orijinalinin B Altagracia, Cordoba, Arjantin Öğrenci, Buenos Aires’ten Cordoba’ya, 1951. CASAUS’UN KATKISI Kitabın derlenişinde, Che’nin ailesinin yardımlarını alarak işi sırtlanan Victor Casaus, seçkiyi 15 bölüm başlığında toplamış ve her bölüm için bir kısa giriş yazmış. fotoğrafını da bulabilirsiniz. Motosiklet Günlüğü’nün ilerleyen sayfalarında ise, artık giderek kavgaya hazırlanan bir Che gözlüyoruz: “Artık barutun ve kanın, düşmanın ölümünün ekşi kokusunu, tadını tanımak için uzayan burnumu hissediyorum; artık bedenim gerilmiş, kavgaya hazırım ve varlığımı, proleter zaferin hayvani ulumalarının içinde yeni, yepyeni umutların titreşimiyle çınlayacağı kutsal bir alan olmaya hazırlıyorum.” 7 Temmuz 1953’te başlayan ikinci Latin Amerika gezisi de Che’nin Tekrar Yollarda adını verdiği günlüğünden parçaları ve mektuplarını içeren bölümlerde ele alınıyor. Che’nin yaşamının; Bolivya, Peru, Ekvador, Panama, Kosta Rika, Nikaragua, Honduras ve El Salvador’dan geçip Guatemala’ya varışı, buradaki toplumsal dönüşüm, devrim ve darbe süreçlerindeki konumu ve ardından Meksika’ya gidişini içeren bölümlerini, yine kendi kaleminden takip ediyoruz. Ve ABD’ye karşı silahlı mücadele ¥ CUMHURİYET KİTAP SAYI 960 SAYFA 14