Katalog

OKURLARA Server Tanilli’den ‘Din ve Politika’ Şiir Ege’den Yükseliyor! TÜYAP Tüm Fuarcılık Yapım AŞ ve Türkiye Yayıncılar Birliği işbirliği ile, Uluslararası İzmir Fuar Alanı’nda düzenlenen İzmir Kitap Fuarı, 19 Nisan 2008 Cumartesi günü açılıyor. 13. İzmir Kitap Fuarı, bu yıl ‘Ege’de Şiir’ temasıyla gerçekleştiriliyor. 250 yayınevi ve sivil toplum kuruluşunun katılımıyla düzenlenen fuarda konferans, söyleşi, panel, şiir dinletisi gibi etkinliklerde ve imza günlerinde 500 yazar, okurlarıyla buluşup, kitaplarını imzalayacaktır. “Ege’de Şiir” teması kapsamında başta fuarı onurlandıran Arif Damar olmak üzere çok sayıda değerli şairi konuk edecek. Programda, fuarın onur konuğu olan Arif Damar ve şiiri üzerine paneller, söyleşiler ve Arif Damar’ın şiirlerinden oluşan dinletiler yer alacak. TÜYAP Çocuk Kulübü etkinlikleri bu yıl da yazarlarla söyleşi, okuma saatleri, müzik dinletisi, Uzay Kampı Türkiye tarafından düzenlenecek bilimsel etkinliklerle yine dopdolu. Fuarı önemli sergileri ağırlıyor. İki fotoğraf sergisi var; Faruk Akbaş’ın Türkiye fotoğraflarından oluşan ‘Anadolu’da Yolculuk’u, Reha Akçakaya’nın ‘Adagio’su. Semih Poroy’un Cumhuriyet gazetesi Kitap ekinde yer alan karikatürlerinden oluşan ‘Feklavye’si, İzmir Karikatürcüler Topluluğu’nun hazırladığı ‘Sinema ve Kadın ’ başlıklı karikatür sergisi ve Saat Kulesi çizerlerinin hazırladığı Nasreddin Hoca karikatürleri görülebilir. İyi bir fuar geçirmeniz dileğiyle… eposta: turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr Türkiye, İslam dünyasında laikliğiyle tek örnek Server Tanilli’nin yeni kitabı ‘Din ve Politika’, laikliğin iktidarların kargaşasından doğduğunu, bu çözümün ilk kez Fransa’da uygulamaya konuluşuyla başlıyor. Batı’daki ve Türkiye’deki laiklik uygulamalarıyla süren yapıt, laiklikteki çözülmenin durdurulmasının halk eğitimi ile mümkün olduğunu ve bunun önündeki engellerin neler olduğunu gösteriyor. Laiklikteki gelişmeleri ve laikliğin felsefi temellerini anlatan kitap, “Laik Barış”ın dostlarının ve düşmanlarının kimler olduğuna ilişkin bilgilerle sona eriyor. Server Tanilli’nin kitabına yazdığı ‘Önsöz’ü sunuyoruz sizlere. aiklik, yaygın bir söyleyişle, din ile devlet ve dünya işlerinin birbirinden ayrılması; bir başka deyişle, devlet ve kamu etkinliği alanının din alanındaki kuruluşların yetkesinden bağımsız kılınması, birbirine karışmamaları anlamınadır. Türkçeye Fransızcadan aktarılan “laik” teriminin, Yunancadaki laikos ve Latincedeki laicus kelimelerinin kökünü oluşturan laos’tan (Yunancada “halk”) türetildiği de gösteriyor ki, eski çağlardan bu yana, dinin dışında bir alan olagelmiştir. Ancak, din alanı ile dünya ve kamu işleri alanının birbirinden ayrılmasının bir devlet anlayışına dönüşmesi, modern çağın bir ürünüdür ve kişileri de yakından ilgilendirir: Laik devlette, bireyler dinsel inanç ya da inançsızlıktan, din buyruklarını yerine getirip getirmemekten dolayı kınanmazlar, ayrımcılık görmezler; serbestçe ibadet ederler ya da ibadete zorlanmazlar. İbadet özgürlüklerinin çerçevesi de kamu düzeni anlayışıyla çizilmiştir. Batı’da, önce Fransa’da yeşeren ve oradan yayılan laiklik, Rönesans ve Aydınlanma Çağı’nın bir ürünüdür; ve özellikle Katolik Kilisesi’nin merkezi ve baskıcı yapısına karşı duyulan tepkiden doğdu. Gelişmelerin duraklarında, Akılcılığın ardından Siyasal liberalizm ve Pozitivizm de laikliği savundular. Ancak, şu da önemli: Bu fikri kaynaklardan beslenen laikliğin sınıfsal bir anlamı da vardı; laiklik, feodalaristokratik top L TURHAN GÜNAY lum ve siyaset anlayışına karşı çıkarak iktidara yürüyen burjuvazinin ideolojik, siyasal ve kültürel özlemlerini dile getiriyordu. Özellikle tanrısal egemenlik anlayışına dayalı mutlak monarşilere karşı çıkan ve kapitalist değerlerin yaygınlaşmasında somut çıkarları olan bu orta sınıflar, egemenliğin kaynağının ve kullanılışının dünyevileştirilmesi (milli egemenlik ilkesi) ve toplumdaki değer yargılarının dinsel temellerinden uzaklaştırılarak laikleştirilmesi sürecini başlattı. Laiklik ilkesine yöneliş özellikle Fransa’da (1793) militan bir nitelik kazandı; İspanya (18681876), Portekiz (19081917), Fransa etkisindeki Meksika (XIX. yüzyıl) ile cumhuriyetçi rejimlerde – oldukça köklü değişmelerle– hayata geçirildi. Çağımızdaki liberal devletler, bazen anayasalarında açıkça belirtmiş olmasa da, laik niteliktedir. Türkiye’de laiklik, çok daha başka özellikleriyle önemlidir: Halifelikle sultanlığı birleştiren teokratik Osmanlı monarşisi, Tanzimat’tan başlayarak Batı etkisinde attığı bütün adımlara karşın, çökmesine değin dinle iç içe devlet olma niteliğini sürdürdü. Ne var ki, Türkiye’de ulusal devlet ve cumhuriyet dönemindeki laik atılımlar, eskileri çok aşan bir sıçrayışa dönüştü. Sonuçta, bir “laik devrim” ortaya çıktı. Ve Türkiye’de laiklik, klasik Batı örneğinden ayrılan önemli özelliklere büründü. Batı’da Sanayi Devrimi, kentleşme ve burjuvazinin yükselişi gibi olgularla birlikte yürüyen laikliğin, azgelişmiş bir tarım toplumunda kökleşebilmesinde büyük zorluklar vardı; bu hep hissedildi. Çok partili yaşama geçildiğinde de, laiklik uygulamasında yeni verilerle karşılaşıldı: Siyasal alandaki liberalleşmenin yol açtığı esnekliklerin yanında, genel oy mekanizması da dinin siyasal alana geri dönmesine ve siyasal amaçlarla kullanılmasına yol açtı. 1950’lerle beraber laiklikten verilen ödünlere, 1961 Anayasası dürüstçe karşı çıktı. 1982 Anayasası, sözde birtakım önlemler alırken barikatları da yıkmış oldu ve gerici akımlara meydanı açtı. Özellikle AKP olayı, başlı başına bir olaydır. Türkiye, İslam dünyasında başta laikliğiyle tek ve örnekti; bugün de öyledir. Ancak, onu laiklik düşmanlarından kurtarmak gibi bir görev de vardır. ? Din ve Politika/ Server Tanilli / Cumhuriyet Kitapları / 248 s. İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk?Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız?Yayın Yönetmeni: Turhan Günay? Sorumlu Müdür: Güray Öz?Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı?Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve YayıncılıkA.Ş.?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0(212) 343 72 64?Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL.?Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden/ Reklam Müdürü: Eylem Çevik?Tel: 0 (212) 25198 74750 (212) 343 72 74?Yerel süreli yayın?Cumhuriyet Gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 948 SAYFA 3