Katalog

...KISA KISA... ¥ ‘Falaka’ ve ‘Kadınca’ Ë Hilmi Zafer ŞAHİN Y eni kuşak oyun yazarlarımızdan Doğan Korkmaz’ın iki oyunu, “Falaka” ve “Kadınca” MitosBoyut Yayınları’nca yayımlandı. Korkmaz, “Falaka” ile yazınımızın önemli adlarından Ahmet Rasim’i tiyatroya taşırken, “Kadınca” adlı çalışmasıyla ise birbirlerinden çok farklı toplumsal yaşamların karşılığı olan kadınları bir araya getiriyor. Gözlemleri, anıları, İstanbul yaşamına damgasını vuran olaylara dayalı öykü ve romanlarının yanı sıra, kendine özgü değerlendirmeleriyle biçimlenen araştırma ve gezi yazılarıyla tanıdığımız Ahmet Rasim (18651932), gazeteciyazar kuşağının öncü adlarından. Çünkü o, bir yandan yaşadığı dönemden bugüne kalan belgesel nitelikli bir anlatım ve konu sunarken, diğer yandan da okuru yapıta tutkunca bağlayan özgün bir biçem oluşturmuştu... “Falaka” da onun yapıtları arasında, çökmekte olan imparatorluğun eğitim anlayışını gözlememiz açısından dikkate değer bir özellik taşıdı. Belki de, belli yaş kuşağının önemli kesiminin bir şekilde okuduğu “Falaka”, Ahmet Rasim’in en tanınmış yapıtları arasında yerini aldı. Ayrıca “Falaka”, Ahmet Rasim’in çocukluk anılarının biçimlediği uzun bir öykü olarak, bir yanıyla onu yakından tanımamızı sağlarken, diğer yanıyla da çocuğun gözünden yetkin bir betimlemeyi sunması açısından, yazınımızda benzer temalardaki örnekleri karşısında, kendine özgün bir yer açtı. Oyun yazarı Doğan Korkmaz da öyküyü tiyatroya aktarırken, bu yaklaşıma özen göstermiş ve dikkat çekmiş. Öyle ki, öyküye sadık kalmak adına, olay örgüsünün oluşturulmasında kurgusal bağlamda seçmeci yaklaşmak yerine, yapıtı tümüyle kucaklayan bire bir aktarım yolunu seçmiş... Zaten öyküdeki gibi oyunun merkezindeki kişi Ahmet Rasim. Ancak iki Ahmet Rasim var. Bunlardan biri, öyküyü yazarken çocukluğunda olan biteni aktaran, değerlendiren ve Anlatıcı konumunda duran yazar Ahmet Rasim; diğeri ise olay ve konuşma örgüsünde yer alan küçük yaştaki Rasim... Ahmet Rasim’in çocukluktan ergenliğe geçişini döneme uygun anlatımla sunan bir konuşma ile başlayan oyun, oyun kişisinin çocukluktan ergenliğe eğitim sürecinde yaşadıklarının ışığında, 19. yüzyılın son çeyreğindeki Osmanlı dünyasına ve İstanbul’a gelenek, görenek, toplumsal değerler açısından bakan bir tiyatro uyarlaması. Böylesi oyunlaştırmalarda yazarlarımızın önüne çoğu kez sorun olarak çıkan ve onları başarısız kılan bu anlatım biçemi, Doğan Korkmaz tarafından sorunsuz aşılmış. Olayları yaşayan Rasim’le, olayları değerlendiren Rasim’in ayrımı çok iyi çizilmiş. Genel olarak bakıldığında, bir “Gençlik Oyunu” olabilmeözelliği taşıyan “Falaka”, bu kesime dünbugün ilişkisi bağlamında çok şey sunabilecek, tiyatrolarımızın genç seyirci ile bağ kurmasında katkıda bulunabilecek bir örnek... Doğan Korkmaz’ın ikinci çalışması, “Kadınca”... Oyun 20 farklı sahneden oluşuyor. Belki de, her sahnesinde ayrı bir kadının ele alındığı, 20 kısa oyunun toplamı demek daha doğru... Kendi aralarındaki ayrımlara ya da benzerliklere karşın, kadın olmaya ilişkin duygu, düşünce, davranış ve yönelişi sunan bu kadınlar, çok uzağımızda olmayan kendimize uzak ya da yakın hissettiğimiz kadın örnekleri... Oyun yazarı anlatacağı kadınları, tarihten, kutsal kitaplardan, masallardan, öykülerden, tanınmış adlardan ve kendi yazdığı oyunlardan seçmiş. Genel olarak bakıldığında, birbirleriyle bağları yokmuş gibi duran bu kadınlar, yaşamın içinde kadın olmaya ilişkin yanlarını koyarak, yaşama yön veren, yaşamı etkileyen, yaşamı anlamlandıran bilindik ya da düşsel kadın örnekleridirler. Havva Ana, Rahibe Teresa, Azize Magdiel, Sylvia Plath, Nene Hatun vb. ulusal ya da uluslararası tanınmış adların yanı sıra, Doğan Korkmaz’ın özgün yaratısına dayalı kadınlar da anlatılıyor. Bilindik ya da düşsel... Her birinde kadının anlatıldığı 20 sahneden oluşan oyun, tümüne bakıldığında, hem sahne geçişleri hem de sahnelerin uzunluğu açısından bütün olarak sahnelenemeyecek özellikte. Bu nedenle, sahneye koyucular ve tiyatro toplulukları tarafından seçmeci bir yaklaşımla yeniden düzenlenmeli. Diğer bir deyişle, “Kadınca”daki metinler ve içeriğindeki karakterler, anlatılmak istenene ya da temaya uygun olarak kurgulanarak seyirci karşısına çıkarılmalı. Sanırım böylesi bir durumda oyun yazarı olarak Doğan Korkmaz da, bu çalışmalarda yer almalı... “Kadınca”nın bir başka işlevsel yanı, ele alınan 20 kadının önemli bir bölümünün, ilgilisi yönetmenlere tanıdığı olanakların ötesinde, özel günlerde proje ve deneysel uygulama olarak değerlendirilebildiği gibi, oyuncu adaylarınca da ele alınabilecek örnekler olması... Kısacası Doğan Korkmaz, bu oyunlarıyla tiyatromuzda eksikliği hissedilen yeni ve genç oyun yazarlarının, gelecek adına dikkatle izleneceklerden biri olduğunu gösteriyor. ? %LOLPGÄQ\DV?QDDW?ODQ LONDG?PODU Cjmjnjo!cjs!efst!lpovtv!efÿjm!zbAbnónó{óo! cjs!qbsŽbtó!pmevÿvov!h?tufsfo!ubnbnó!sfolmj!cjs!tfsj"! Zbqnbtó!lpmbz!fÿmfodfmj!efofzmfsf! e?su!zfoj!ljubq!flmfejlÊ Aml!nbljofmfs!of!{bnbo!jdbu! fejmnjAuj@ Nbljofmfs!of!jAf!zbsbs!ofefo! lvmmboómós!wf!obtóm!ŽbmóAós@ Nbozfuj{nboóo!h?s onf{!h d ! ofsfmfsef!lvmmboómós@ Nólobuótmbsó!ofmfsefo!v{bl! uvunbl!hfsfljs@ Sfolmfsjo!cj{f!ibzwbombsb!wf! cjuljmfsf!gbzebmbsó!ofmfsejs@ Sfolmfsjo!gbslmó!upombsóoó! fmef!funfl!jŽjo!ofmfs! zbqbcjmjstjoj{@ Fmflusjl!óAóÿó!obtóm!zblbs!wf! oftofmfsj!obtóm!ibsflfu!fuujsjs@! Fmflusjl!ofefo!cb{ó!oftofmfsjo! dó{ósuómó!tftmfs!Žólbsnbtóob! tfcfq!pmvs@ Doğan Korkmaz Falaka/ Doğan Korkmaz/ İst., MitosBoyut Yayınları/ 2007/ 72 s. Kadınca/ Doğan Korkmaz/ İst., MitosBoyut Yayınları/ 2008/ 96 s. www.tudem.com SAYFA 19 CUMHURİYET KİTAP SAYI 973