Katalog

B U L M A C A 1 A 2 J 3 I 4 O 5 B 6 A 7 G 8 E 9 İLKER MUMCUOĞLU J 10 J 11 I 12 H 13 M 14 G 15 C 16 N 17 N 18 J 19 F 20 E 21 C 22 J 23 B 24 J 25 C 26 H 27 J 28 O 29 I 30 G 31 I 32 G 33 K 34 B 35 H 36 F 37 A 38 L 39 J 40 H 41 B 42 C 43 J Feyza HEPÇİLİNGİRLER 31 Ağustos Cuma Türkçe Günlükleri ne gelerek olumlu fiile olumsuzluk anlamı verir.” Farklı tanım getiren bir başka sözlük de Ayverdi Sözlüğü (2007): “Bağlaç olarak ve tekrar edilerek cümlede yer alan aynı değerdeki öğelerin başına getirildiğinde bunları red ve inkâr etmek için kullanılır. (Ne… ne… bağlacı, cümleyi anlam bakımından olumsuz kıldığı için yüklemi ayrıca olumsuz yapmaya gerek yoktur, böyle cümlelerde yüklem olumlu olarak kalır.)” Virgül konusunda ise sözlükler arasında birlik yok. “Ne… ne…” ya da “hem… hem…” gibi bağlaçlarla birlikte virgül kullanılması gerekmemeli; ama öteki sözlükler genellikle virgüllü kullanımı yeğlerken TDK, buna özen göstermiş ve 2005 tarihli sözlüğünde virgül kullanmamış. 44 C 45 F 46 G 47 D 48 J 49 C 50 D 51 J 52 C 53 J 54 G 55 H 56 N 57 G 58 G 59 C 60 I 61 O 62 J 63 C 64 K “N 65 J 66 D 67 E 68 G 69 E 70 D 71 E 72 L 73 F 74 H 75 F 76 E 77 O 78 N 79 B 80 F 81 B 82 N 83 E 84 O 85 J Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir şairimizin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı şairin “Yalnızın Denizi Gece” adlı kitabından bir şiir alıntısı ve yayınevinin adı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. “Boyalı ...” (Jerzy Kosinski’nin tanınmış romanı). 1 6 37 B. “Resimli ...” (Serveti Fünun Dergisi’nin 1928’den sonraki adı). 23 79 34 81 41 5 C. Raymond Quneau’nun deyimiyle, “çağdaş aşk romanlarının en güçlüsü”nü, “günlerin köpüğü”nü yazan, Fransız yazar. 15 59 21 52 63 49 25 44 42 D. Kendi kullanıldığı alandan başka bir alanda, benzerlik ve anıştırmayla gerçeği çağrıştıran anlatım. 50 47 66 70 E. Kısa ve özlü söz, veciz. 69 83 71 20 76 67 8 F. “... Öyküler” (Tahsin Yücel’in bir kitabı). 75 19 45 36 73 80 G. “... Orta Yeri sinema” (Atilla Dorsay’ın, “sinema denen büyülü uğraş” üzerine nostaljik yazılarını içeren bir kitabı). 58 37 7 14 30 54 68 46 32 H. Acı bir şey söylememek için birkaç kere yutkunduktan sonra başını eğdi ve... ... aşağı inmeye başladı.” R.N. Güntekin. 26 55 74 34 12 40 I. Bir işi gerçekleştirmek amacıyla türlü ve düzenli görevler yapan organlardan oluşan. 29 60 11 31 3 J. “Artık ... ... göre ve başka kimseyle konuşmak istemediğine göre, bu defter kaydetsin beni; dert ortağım olsun” Oğuz Atay. 22 9 65 27 24 2 51 62 48 43 18 53 85 10 39 K. Eski dilde “baba”. 64 33 L. “... Mani Padme Hum” (Asaf Halet Çelebi’nin bir şiir kitabı). 72 38 M. “... Vitamini” (Cemal Süraya’nın tanınmış bir şiiri). 13 N. “Ona takılan bu.. kendisini ihmal etmek için bir sebep sayılmaz”. A.Ş. Hisar. 82 78 17 16 56 O. “Nermi ...” (“Dilin Gücü”, “Felsefenin Çağrısı”, “Güneşle” ve “İnsan Açısından Edebiyat” adlı kitapları da olan yazar). 61 77 28 4 84 917. sayının çözümü: A. OĞULLARIM, B. KELKİT, C. UMDE, D. YF, E. ADIVAR, F. NECDET, G. UCUBE, H. SEGHERS, I. ÖDEMEK, J. YELVE, K. KASAVET, L. ÜÇ HALKA YİRMİBEŞ. Metin: “Belki de her kadında O vardı, belki her şefkatli göğüste suçlu ayetler ve yasak meyve. Cem Mumcu” e… ne…” bağlacını araştırırken elimin altındaki bütün sözlüklere baktım. İlginç bir sonuç ortaya çıktı. Yorum yapmadan, yalnızca tanımları alt alta diziyorum: 1955 tarihli TDK sözlüğü: “Birden artık özne, tümleç veya fiili birlikte yadsımak üzere, bunlardan önce yer alan kelimelerin başlarına getirilen tekrarlı bir bağlaçtır; hem…, hem… karşıdı. Bu bağlaç yadsılı bir unsur olduğundan şu gibi hallerde olumsuz cümlelerdeki fiilin olumlu kalmasını gerekli kılar.” Resimli Ansiklopedik Büyük Sözlük (1982): “Birden artık özne, tümleç ya da eylemi birlikte yadsımak için, bunlardan önce yer alan sözcüklerin başlarına getirilen tekrarlı bir bağlaçtır; hem…, hem… karşıtı. Bu bağlaç, yadsılı bir öğe olduğundan şu gibi durumlarda olumsuz cümlelerdeki eylemin olumlu kalmasını gerekli kılar.” 1983 tarihli TDK sözlüğü: “Birden artık özne, tümleç ya da eylemi birlikte yadsımak için, bunlardan önce yer alan sözcüklerin başlarına getirilen yinelemeli bağlaç, hem…, hem… karşıtı. Bu bağlaç, yadsılı bir öğe olduğundan olumsuz tümcelerdeki eylemin olumlu kalmasını gerektirir.” Dil Derneği sözlüğü (1998): “Birden artık özne, tümleç ya da eylemi birlikte yadsımak için, bunlardan önce yer alan sözcüklerin başlarına getirilen yinelemeli bağlaç, “hem…, hem…” karşıtı.” Ali Püsküllüoğlu sözlüğü (2007) : “İki ya da daha çok özneyi, tümleci ya da eylemi birlikte yadsımak için, bunların başlarına getirilen yinelemeli bağlaç; bu bağlaç yadsılı bir öğe olduğu için olumsuz anlamlı tümcelerdeki eylemin olumlu kalmasını gerektirir.” TDK sözlüğü (2005) : “Birden fazla özne, tümleç veya fiili birlikte inkâr etmek için, bunlardan önce yer alan kelimelerin başlarına getirilen tekrarlamalı bağlaç, hem … hem … karşıtı.” Sözlüklerimiz, birbirinden almış; ufak tefek sözcük değişimleriyle hep aynı tanımı yinelemiş. Bu sözcük değişimleri içinde asıl ilginç olanı, TDK'nin en son ve en yeni sözlüğü. 2005 tarihli sözlüğünde, Türkçe sözcükleri Osmanlıcalarıyla değiştirerek 1955'ten geriye düşmüş TDK. “Eylem” yerine “fiil”, “ya da” yerine “veya”, “yadsımak” yerine “inkâr etmek”, “sözcük” yerine “kelime”, “yineleme” yerine “tekrarlama” demiş. Bu değişim, TDK'nin nasıl bir dönüşüm geçirdiğini, Türkçe açısından, nasıl da 50 yılın gerisine düştüğünü, ne yazık ki apaçık gösteriyor. 1969 1973 tarihleri arasında yayımlanan ve nedense, “ne… ne…” bağlacını “edat” sayan Meydan Larousse'un dili de eski; ama tanımı, bu genel tanımdan farklı: Meydan Larousse: “Karşılaştırılan unsurların önüne gelerek bazı durumlarda bunların hepsini birden inkâr etmek için 'hiç biri' anlamında kullanılır. Farklı cümlelerin önü 5 Eylül Çarşamba G ezme mevsimi yazdır aslında; ama ben mevsim kışa dönerken, güzün başlattım gezmeleri. İlk yolculuğumu da dün tamamlayıp döndüm. Türkiye'de görülecek o kadar çok ve o kadar güzel yer var ki! İnsan bir ömür gezse bitiremez. Van Gölü'nün kıyısında Türklerin Anadolu'ya adım attıkları, Malazgirt'e bile oradan gittikleri yerde, Ahlat'taydım. Yalnız Ahlat değil elbet. Van'ın ünlü kahvaltısını edemedimse de Van'ı gördüm. Yenilenen limanıyla, limanın çevresini dönen, gezinti ve yürüyüş yollarıyla, kayak için dağlarla bağlantıyı sağlayacak telesiyejiyle (Türkçesi yok mu bunun?) Tatvan'ı; Nemrut'un krater göllerini gördüm. Van Gölü'nün fotoğraflarını çekmeye doyamadım. Van Gölü'nde sefer yapacak iki deniz otobüsüne gereksinme duyuyor gölün çevresindeki yerleşimler; ama bundan daha çok gereksinme duydukları turist. Gelinsin, görülsün, gezilsin… Bütün istenen bu. Görülecek çok yer var. Sözgelimi, Selçuklu Mezarları… Türklerin Orta Asya'dan getirdikleri balbal geleneğiyle, yeni dinleri İslamlık'ın ilk dönemlerdeki bileşimi. Üzerinde ejder motifleri bile bulunan 3,5 4 metreye yakın boylarıyla Göktürk Anıtlarına benzeyen, 210 dönümlük bir alana yayılmış 1500 dolayında mezar taşı… Sonra kümbetler, camiler, türbeler ve 3050 metre yükseklikte Nemrut'un krater gölleri… Anlatmakla olmaz, gidip görmek gerek. 10 Eylül Pazartesi Ü ç hafta bu kadar çabuk mu bitermiş! Gelince hiç gitmemiş gibi; ama gidince de hiç gelmemiş gibi. Kızım buradaydı ve gitti. Bundan sonraki görüşme en iyi olasılıkla bir yıl sonra, önümüzdeki yaza. Ama bu durumda bile ne güzel avutur Türkçe: “Taş altında olacağına dağ ardında olsun.” Benim diyeceğim de bu: Okyanus ötesinde olsun, yeter ki mutlu olsun.? [email protected] Yıldız Teknik Üniversitesi Türk Dili Böl. Çukursaray Binası Kat: 2 Barbaros Bulvarı 34349 Yıldız / İST. CUMHURİYET KİTAP SAYI 918 SAYFA 31