Katalog

"Bilgi Edin(eme)me Yasası" (17.08.2006) başlıklı yazımda, Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan bilgi edin(eme)me maceralarımı, bir yıl içinde kaç çeşit kitap yayımlandığını ya da süreli yayınlar için verilen bandrol sayısını nasıl öğrenemediğimi, öğrenebildiğim bilgilerin ise daha sonra yetkililer tarafından nasıl düzeltildiğinden söz etmiştim. Metin CELAL Okuduğum Kitaplar Ö rnek olarak da 2005 yılında Halk Kütüphaneleri'ne kitap alım bütçesinin kaç lira olduğunu sorduğumu, gelen cevapta 670 bin YTL denildiğini ama Kütüphaneler Genel Müdürü’nün rakamın yanlış olduğunu söyleyerek bu bilgiyi 3.5 milyon YTL olarak düzelttiğini anlatmıştım. 24 Ağustos'ta yayımlanan "3.5 milyon nereye harcandı?" başlıklı yazımda da kütüphaneci bir okurumuzun, 3 Milyon YTL'lik harcamanın belgelenemeyeceğini, kütüphanelere hangi kitapların alındığını söyleyemeyeceğini, çünkü bu paranın belgesinin bulunmadığını iddia ettiğini yazmıştım. Gazetelerde çıkan haberler "Kütüphaneler en kötü dönemini yaşıyor" diyor ve ekliyor, "Son 15 yılda en az kitap satın alan hükümet ise AKP" (01/04/2006 Radikal). Habere göre, satın alınan kitaplara bakıldığında 1989'dan beri en kötü rakamlar AKP hükümeti döneminden. 1990'da 224 bin 28, 1992'de 471 bin 955, 1999'da 201 bin 263 kitap satın alınırken bu rakamlar 2000'de 103 bin 194'e, 2001'de 107 bin 797'ye, 2002'de 87 bin 791'e, 2003'te 67 bin 624'e 2004'te ise 71 bin 21'e düşmüş. Yıllardır 400500 bin YTL civarında gerçekleşen kitap alım bütçesinin son yıllarda 3 milyon 500 bin YTL’ye ulaşmasına rağmen satın alınan kitap sayısının böylesine düşmesi okurumuzun iddialarında gerçeklik payı olduğunu düşündürüyor. Ortalama kitap fiyatının 10 YTL olduğunu düşünürseniz, üst fiyatından bile alsanız (ki bakanlık yüzde 40 indirimle kitap satın alıyor) 350 bin adet kitap satın almış olmanız gerek. Oysa satın alınan kitap sayısı 71 bin 21. 279 bin adetlik farkın bir açıklaması olmalı!..." demiştim. 31 Ağustos'ta da "670 bin YTL Nasıl Harcandı?" başlıklı yazımda 3 Milyon YTL'nin nereye harcandığının açıklamasını beklerken bir yayıncı dostumuzun kütüphanelere kitap alımı için kullanılan ve listesi verilebilen 670 bin YTL'lik bölümün de sorgulanması gerektiğini söylediğini yazmıştım. Yayıncı dostumuz, kütüphanelere kitap alımında aracılık yapanlar olduğunu, bunların kitap alım bedeli üzerinden belli bir yüzde alarak istedikleri yayıncının kitaplarının kütüphanelere alınmasını sağladıklarını, geçen yıl Kültür Bakanı Atilla Koç'la yapılan toplantıda bunun söylendiğini anlatıyordu. Yazımı, "Soru çok!.. Bakalım cevap verecek biri çıkabilecek mi?" diye bitirmiştim. 2 milyon 193 bin YTL’lik bütçe nereye harcanıyormuş! Son yazımdan on dört gün sonra (14.09.2006) cevap geldi, yer darlığından biraz kısaltarak yayımlıyorum. BAKANLIĞIN CEVABI "Sayın Metin Celâl, Cumhuriyet Gazetesi'nin Kitap ekinin 24 Ağustos ve 31 Ağustos tarihlerinde yer alan ve Bakanlığımıza bağlı halk kütüphanelerinde okuyucu hizmetine sunulmak üzere satın alınan kitaplara ilişkin yazınızla ilgili Bakanlığımızca bir açıklama yapılması gereği duyulmuştur. "Bakanlığımız, kütüphanelerimize mümkün olduğu kadar fazla sayıda kitap satın alınmasına çalışırken, "Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayın Seçme Yönetmeliği" çerçevesinde kitapların kaliteli, güncel, çok okunan ve bulunduğu bölge insanının ihtiyacını karşılayan yayınlardan olmasına da özen göstermekteyiz. "Öte yandan, kütüphanelerimizde danışma türü eserlere duyulan ihtiyaç da göz ardı edilmeyecek bir gerçektir. Bu tür eserlerin fiyatlarının yüksek olması ve yapılan alımlarda ne kadar yer ettiği, bütçe kullanımını ve kitap sayısını belirleyen en önemli unsurdur. Yani yapılan alımda bu tür eserler çoğunluktaysa elbette kitap sayısı düşük olacaktır. Dolayısıyla sadece alınan kitap sayısına göre bir değerlendirme yapmak çok sağlıklı değildir. Satın alınan kitap sayısı kadar çeşitliliğin ve niteliğin de önemli olduğu dikkate alınmalıdır. "Hal böyle iken, yeteri kadar araştırmadan kaleme aldığınız yazılarınızda iddia ettiğinizin aksine, bilhassa son birkaç yıldan bu yana kütüphanelerimizin koleksiyonlarının iyileştirilmesi yönünde çok olumlu adımlar atıldığı ve bunun neticesinde de önemli ilerlemeler kaydedildiği ekte gönderdiğimiz tablodan net bir şekilde anlaşılacaktır. Bu kalemdeki bütçenin 2006 yılında neredeyse iki katına çıkarılması ve yerinden kitap alımına daha fazla pay ayrılması, bu işin uzmanları tarafından takdirle karşılanan gelişmelerdir. "Diğer yandan, yazılarınızda ifade ettiğinizin aksine, kitap fiyatlarındaki artışa rağmen satın alınan kitap sayısında önemli bir artış olduğu görülmektedir. "Ayrıca, satın alma işlemleri, "Yayın Seçme Kurulu" tarafından satın alınacak kitapların belirlenmesinden sonra gerçekleşmektedir. Dolayısıyla seçim aşamasında araya aracının girmesi de mümkün değildir. Bakanlığımız, kitapları yayımlayan ve birinci el satış hakkına sahip olan yayınevlerinden aracı olmadan satın alınmasını gerçekleştirerek hem yayıncıya destek olmakta hem de indirim oranını yüksek tutarak kütüphanelere daha fazla kitap alınmasını sağlamaktadır. 2000 yılı bütçe 257.236.123.000 TL. kitap alımı 103.408 adet. 2001 yılı bütçe 340.511.249.440 TL kitap alımı 110.068 adet. 2002 yılı bütçe 342.254.622.409 TL kitap alımı 88.791 adet. 2003 yılı bütçe 812.607.990.100 TL. kitap alımı 69.184 adet. 2004 yılı bütçe 783.249.237.250 TL. kitap alımı 96.021. 2005 yılı bütçe 1.139.957,69 YTL. Kitap alımı 108.712. 2006 yılı bütçe 2.193.000 YTL. Kitap alımı (yaklaşık rakam) 310.000 adet. Kütüphanelere yollanan para "taşra" olarak nitelendiriliyor, 1999 yılında kütüphanelere 928 milyon TL yollanmış ve bu parayla 300 adet kitap alınmış. 2000 yılında 643 milyon 500 bin TL yollanmış, 214 kitap alınmış, 2001 yılında 2 milyar TL yollanmış, 500 kitap alınmış, 2002 yılında 4 milyar TL yollanmış, 100 adet kitap alınmış, 2003 yılında 22 milyar TL yollanmış, 3700 kitap alınmış, 2004 yılında 291 milyar 806 milyon yollanmış, 25 bin kitap alınmış, 2005 yılında 406 bin 487 YTL yollanmış 34.961 adet kitap alınmış ve 2006 yılında 1 milyon 493 bin YTL yollanmış 240 bin adet kitap alınması öngörülüyor.” CEVAPSIZ KALAN SORULAR Bakanlığın cevabını okudunuz. Acaba buradan ne anlamalıyım? Bir kere, bakanlıktan "Bilgi Edinme Yasası" kapsamında sorduğumuz sorulara gelen cevapların yanlış olduğunu ya da doğru cevap verilmediğini, ikincisi, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Sayın Ahmet Arı’nın şifahen verdiği rakamın yaklaşık olarak doğru olduğu (3.5 milyon YTL demişti), üçüncüsü, gazetelerin haber yaptığı ve bir zamanlar genel müdürlüğün web sitesinde istatistikler bölümünde yer alan (haberden sonra bu bölüm kaldırılmış) rakamların yanlış olduğunu, dördüncüsü bilgi edinme yasası kapsamında sorduğum "2005 yılı içinde kaç çeşit kitap yayımlandığını ya da süreli yayınlar için verilen bandrol sayısını" halen bildirilemediğini anlıyorum. Esas önemlisi, bu cevap yazısının yazılarıma konu olan iddiaların cevaplanmadığının resmen teyidini görüyorum. "3.5 milyon nereye harcandı?" başlıklı yazımda kütüphaneci bir okurumuzun, 3 milyon YTL'lik harcamanın belgelenemeyeceğini, kütüphanelere hangi kitapların alındığını söyleyemeyeceğini, çünkü bu paranın belgesinin bulunmadığını iddia ettiğini yazmıştım. Kütüphanelere yollanan paranın 2 milyon 193 bin YTL olduğunu ve listelenemediğini öğrenmiş bulunuyoruz. Yani belgesi yok! Ve bu bütçe 2005 ve 2006 yıllarında merkezi bütçeden daha fazla, bunu da öğreniyoruz. "670 bin YTL Nasıl Harcandı?" başlıklı yazımda bir yayıncı dostumuz, kütüphanelere kitap alımında aracılık yapanlar olduğunu, bunların kitap alım bedeli üzerinden belli bir yüzde alarak istedikleri yayıncının kitaplarının kütüphanelere alınmasını sağladıklarını, geçen yıl Kültür Bakanı Atilla Koç'la yapılan toplantıda bunun söylendiğini anlatıyordu, demiştim. Bu konunun da araştırılmadığını ya da cevaplanamadığını öğrenmiş bulunuyoruz. Sayın Tayfun Yahşi kusura bakmasın, yazılarımda söz konusu ettiğim iddialara cevap verilmiş olmadı. Sorduğum sorular halen cevap bekliyor! ? KİTAP SAYI 866 "2006 yılında kütüphaneler için kitap, kütüphane materyali, günlük gazete, süreli yayın, yazma ve nadir eser alımına ayrılan bütçe miktarı toplam 3.402.000 YTL'dir. Bu bütçeden kitap alımı için ayrılan ödenek, merkez 700.000 YTL ve kütüphanelere gönderilen 1.493.000 YTL olmak üzere toplam 2 193.000 YTL'dir. 2006 yılında mevcut ödenek ile 310.000 kitap alınması planlanmaktadır. Tayfun Yahşi Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri V." Ekteki listede şöyle. "Yıllara göre merkez ve taşra kitap alımı": 1999 yılı bütçe, 314.686.151.216 TL kitap alımı 212.664 adet. SAYFA 12 CUMHURİYET