Katalog

? Kısa bir süre önce Andrey Belıy bir şiir her şeyin düz çizgiler, küpler, karelerden yayınladı, içinde şöyle dizeler olan bir şioluştuğu geçici varlık, beyin jimnastiğiir: dir. Bürokratizm Rusya’yı merkezden geVatanım benim, ana vatanım! ometrik yönteme göre yönetmektedir. Ben seninim! Ben seninim! Bürokrasinin hayaliliği hayali bir devrimi Al beni, hıçkıran ve bilmeden doğurur. Nikolay Apollonoviç’in CoIslak çimenle boğulan beni… hen’ci olması, yani felsefi eğilimi açısınBu şiir Rus" gecesinin" ardından dan varlığın gerçekliğini hissetmeyen bi"O"nun geleceğine yönelik bir inancın rine bağlı olması rastlantı değildir; onun dile getirilmesiyle sona erer. O, İsa’dır, kan yoluyla bürokrasiyle ilişkili olması Rusya’nın korkunç karanlığının ve karastlantı değildir. "Petersburg"un geçici, osunun ardındadır. Andrey Belıy Rus kaastral düzleme geçen astral düzleminden osunun ne kadar korkunç, dehşetli, ne önce hiçbir şey Rusya’nın derinliklerinkadar tehlikeli olduğunu bilmektedir. den, halk yaşamının kalbinden dışarı Ama o Rus iradesini, Rus bilincini cançıkmaz. Devrimci komitenin merkeziyetlandırma güçiliği de geçici varlıktır, tıpkı cüne sahip debürekratik kurumların merkeğildir. İrade ve ziyetçiliği gibi. Çürüme süreci Ona eski eleştiri bilinç disiplibürokratizmden devrimciliğe nini yine Bageçmiştir. Devrimi kalın bir sise yöntemleriyle boğan provokasyon, onun hayaklaşılamaz. O geçiş tı’da aramaktadır. Orada yaligeçici niteliğini sergiler – kozmik çağının bir da bulup bulaher şey iblise has girdaplara kasanatçısıdır. Ve o mayacağından rışır. kuşku duyulaAndrey Belıy edebiyatı bilir. Kanımca, devrimci fikirleyeniden eski sonunda Rusrin hiç de düşmaRus ya’ya dönecek nı değildir. Onun edebiyatının ve Rusya’nın bakış açısı, Dosderinliklerinde toyevski’nin büyük ışığı arayacak"Ecinniler"de betemalarına tır. nimsediği bakış çevirmektedir. "Petersaçısı değildir. Onun sanatı burg"da saDevrimin kötülüğü onun için eski Rusya’nın, Rus natsal açıdan yetersiz yerler, Rusya’nın kötülüruhunun estetik yersizğünden doğmakkaderiyle likler var. Rotadır. Özünde, samanın üslubu natsal olarak Rus ilişkilidir. İlk derli toplu detarihinin Peterskez olarak o ğil, sonu tesaburg döneminin gerçek astral düfi, zorunlu hayali niteliğini, romanı yazdı, değil, büyük bizim bürokratik ölçüde Dostobatıcılığımızın ve zayıf ve yevski’yle ilişentelektüel batıcısanatsal kili yerler var. lığımızın hayali olmayan, eski Ama Andrey niteliğini gösteryöntemlere Belıy’ın dahimek istemektedir; yane sanatsal tıpkı "Gümüş göre yazılmış doğası tamamGüvercin"de biokült romanlanmış bir sazim halk yaşamımızın doğulu lara hiç benzemeyen natsal yapıt yadoğasının karanlığını gösterdiği ratamaz. gibi. Kendi sanatsal yetenekleri bir astral romanı. Onun yapıtınaçısından, Andrey Belıy, Gogol da katarsis gibi, olumlu, aydınlık ve muhyok, hep aşırı acı verici bir şeyler var, teşem olanı keşfedip canlandırmaya gelçünkü o, sanatçı olarak, tasvir ettiği o memiştir. Şiirlerinden birinde Andrey doğanın üzerine yükselmiyor, onu aşmıBelıy kendi Rusya’sına, onun tarafından yor, onun kendisi bir kâbustaymış gibi tuhaf bir sevgiyle sevilen Rusya’ya uzamkozmik girdaba ve dağılmaya katılıyor. da dağılması için çağrıda bulunmaktadır. Onun romanında sadece ideolojik, biVe Rusya üzerine yazdığı romanlarından, linçli bir çıkış yok değil, sanatsal, katarRusya’nın uzamda dağıldığı, astral bir sisci bir çıkış da yok, o özgürleştirmiyor, toza dönüştüğü gibi bir izlenim doğmakağır kâbus içinde bırakıyor. Tamamlantadır. O Rusya’yı yıkıcı bir aşkla sever ve mış, mükemmel sanatın sınırlarını aşıyor. onun küllerinden doğmasına inanır. BöyOnun sanatı onun kendi varlığı, kaosu, le bir aşk Rus doğasına özgüdür. girdap hareketi, onun kozmik duyumuNikolay Apollonoviç’te bütün hayalidur. Ve bu ondaki yeni ve alışılmamış lik –bürokratik, devrimci ve Kantçıgnoşeydir. Bunu kabul etmek ve teselli araseolojik hayalilik bulunur. Ama yazar mamak gerekir. Ona eski eleştiri yöntemondaki bir korkuyu daha sergiler. Andleriyle yaklaşılamaz. O geçiş kozmik çağırey Belıy, Vladimir Solovyev’den Moğol nın bir sanatçısıdır. Ve o edebiyatı yenitehlikesi karşısındaki duyulan korkuyu den eski Rus edebiyatının büyük temalamiras almıştır. Ve o Rusya’nın kendi içinrına çevirmektedir. Onun sanatı Rusde, Rus insanının içinde Moğol doğasını ya’nın, Rus ruhunun kaderiyle ilişkilidir. hisseder. Nikolay Apollonoviç, tıpkı İlk kez olarak o gerçek astral romanı yaz–Kurum’un başı olan babası gibi Modı, zayıf ve sanatsal olmayan, eski yönğoldur, Turanlıdır. Moğol ilkesi Rusya’yı temlere göre yazılmış okült romanlara hiç yönetir. Moğol Doğu kendini Rus Batıbenzemeyen bir astral romanı. Andrey sında sergiler. Andrey Belıy Kantçılıkta Belıy tanrı değil, ama tanrısal sanat onun da TuranMoğol ilkesini görür. Belıy Pesanatı gibi bir sanattaki astral katmanlaştersburg’un sonunu, onun nihai dağılışıma ve dağılmanın yolunda bulunabilir. ? nı tasvir eder. Bakır Atlı Petersburg’da insanı ezmiştir. Bakır Atlı imgesi "Peters1916 burg"un atmosferinde hâkimdir ve her Çeviren: Sabri Gürses yerine kendi astral ikizini gönderir. Andrey Belıy’de Rus ideolojisi yoktur, (*) Nikolay Berdyaev (18741948), 20. onda bunu aramak gerekmez. Onda Rus yüzyıl başı Rus düşüncesinde önemli bir ideolojik bilincinden daha büyük bir şey yeri olan düşünürlerdendir. Avrasyacı düvardır, onda Rus doğası, Rus yapısı varşünürler arasında anılan Berdyaev’in dır, o varlığının derinliklerine dek Türkçede daha önce Dostoyevski üzerine Rus’tur, onda Rus kaosu çınlar. Onun bir incelemesi yayınlanmıştır (1984, Rusya’dan dışsal olarak kopukluğu GoAdam Yayınları, çev. Ender Gürol). gol’de de görülür. Andrey Belıy Rusya’yı sevmektedir ve Rusya’yı reddetmektedir. Petersburg/ Andreey Belıy/ Çeviren: Zaten Çaadayev de Rusya’yı seviyordu. Sabri Gürses / Everest Yayınları/ 766 s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 844 SAYFA 20