Katalog

SİHİRLİ DEĞNEK Çocuklar İçin Kitaplar Hazırlayan: Nilay Yılmaz “Çocuk okuru olmayan bir toplumun büyük okuru da olmaz.” Muzaffer İzgü Kıyıdaki Tekne Hüseyin Yurttaş, İmbat Yayınevi, 2006 (5. Baskı), 45 sayfa Resimleyen Ali Cavit Yaren (8+ yaş) Yüzmeye ve balık tutmaya bayılan beş arkadaş yaz tatilinde neler yapmaz ki! Yüzme yarışları, dalma yarışları, balık tutma ve daha neler neler... Tatil boyunca birlikte olan beş arkadaş bir gün balık avlamak için kıyı köye gitmeye karar verirler. Koyda, kayalıkların üzerinde denize olta atarlar. Çocukların kimisi gözlükle dalar, kimisi zıpkınla balık avlar, kimisi de elinde oltası kayalıklarda balık tutar. Çocuklar koyun güzelliğine hayran olurlar. Sualtındaki yaşamı birlikte keşfederler. Ancak keşfettikleri sadece yeni balık türleri değildir. Koyun ortasına demir atmış bir tekne ve teknenin içindeki adamlar da çocukların ilgisini çeker. Balıkadam elbiseleri içinde sürekli denize dalıp çıkan bu adamlar kim dersiniz? Teknedekilerin hareketlerinden şüphelenen beş arkadaş acaba bu balıkadamların denizde ne aradığını bulabilecekler mi? “Kıyıdaki Tekne” balıkadamların sırrını merak edenleri bekliyor. Özellikle erkek çocuklarının çok hoşuna gidecek başka macera öyküleri de var Hüseyin Yurttaş’ın. “Dağa Düşen Uçak”, “Irmak Çocukları”, “Kahraman Kazlar”, “Niyet Tavşanı”, “Küçük Denizci” ve “Deli Uçurtma”... Macerayı sevenler İmbat rüzgârını takip edebilir... Özellikle dokuz yaş sonrası erkek çocuklarının macera öykülerini çok sevdiğini biliyoruz. Yeni dünyaların ve yeni yaşamların keşfine çıkma işiyle elbette kızlar da ilgileniyor ancak araştırmaların söylediğine göre kız çocukları bu türde kitap okumayı yine de erkekler kadar tercih etmiyorlar. Erkek çocukları kızlara oranla daha az mı okuyor? Eğer durum öyleyse, bunun erkek çocuklarının ilgilerine yönelik kitapların daha az yayımlanması ile bir ilgisi olabilir mi?.. Nedeni ne olursa olsun aslında birçok ülkede durum aynı: Kızlar erkeklere oranla daha çok kitap okuyor. Uluslararası Eğitim Başarılarını Belirleme Kuruluşu’nun (IEA) Okuma Becerileri Gelişim Projesi kapsamında yaptığı araştırmalarda, sadece Türkiye’de değil, 34 ülkede daha kızların erkek çocuklara oranla daha fazla okudukları ve okuma becerilerinde daha başarılı oldukları belirlenmiş. Araştırmanın Türkiye ayağı sonuçları şöyle: Okuma çalışmaları ders kitaplarında bulunan metinlere dayalı olarak yürütülüyor; sınıflara gazeteler, çocuk dergileri ve çağdaş yaklaşımlı kitaplar giremiyor. Okumaanlama becerileri testlerle ölçülüyor. Evde ve okulda nitelikli kitaplarla buluşamayan Türk çocuklarının “Okuma Becerileri Gelişim Projesi” kapsamında yapılan araştırmalarda 35 ülke içinde 28. sırada SAYFA 32 olması bu şartlar altında çok da şaşırtıcı gelmiyor aslında... Kim bilir, belki bir gün biz de çocuk okuru olmayan bir toplumun büyük okuru da olmayacağını anlar, 100 Temel Eser listeleri vermekten vazgeçer, gerçekten okuma kültürü oluşturabilecek “ulusal okuma programları” oluşturma yönünde sağlam temelleri olan adımlar atabiliriz. kadar mutluysa, / daha fazlasıydı bu”. Çocukluğun gerçek dünya ile buluşmasında yaşanan şaşkınlıkları, mutlulukları, özlemleri, kaygıları yansıtan “biraz rüya, biraz masal” on sekiz mektup… Her biri sevgiden, duyarlılıktan payını almış; özdeşim için okurunu çağırıyor: “Bu yaz gelseydin” diyerek… Yazık, “…Bir kez yaşanırmış / çocukluk / Orda boyanırız rengimize / Yalnız çocukken insanın / yıldızlara değermiş elleri”. Hoşçakal baba, çocuklara yazılmış şiirlerde yaşa… Aytül Akal KONUK SİHİRLİ DEĞNEK BİR GÜN Çocuklara okuma kültürü kazandıracak “okuma programları” da oluşturulacak. Her şehirde ve köyde bir kütüphane olacak. MEKTUP VAR! “Dünya Kardeş Sobe” Mustafa Ruhi Şirin, Kök Yayıncılık, 2006, (8+ yaş) Raflardaki pırıltılar “Arkadaşım Horoz Leylek ve Diğerleri”, Çiğdem Şahan, Tudem Yayınları, (8+ yaş) “En Yaramaz Kız Okulda”, Enid Blyton, Çitlembik Yayınları (8+ yaş) “Zaman Kapısı”, Ulysses Moore, Doğan Egmont Yayıncılık (10+ yaş) “Miço Diye Biri”, Ahmet Günbaş, İmbat Yayınları (ilkgençlik) “Falaka”, Ahmet Rasim, Can Yayınları (9+ yaş) “Demir Misketler”, Handan Derya, Epsilon Yayınları (10+ yaş) Ebru AKKAŞ “Efsanevî Kahramanlar Çıkartma Kitabı” Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (8+ yaş) Biraz gerçek, biraz hayal... Her dönem gerek halk arasında gerek edebiyatta efsanevî kahramanlar yaratılmıştır. İnsan özellikleri taşıyan ama insanüstü, korkulan aynı zamanda da merak edilen hatta bazen öykünülen kahramanlar... Şimdi bu kahramanların hepsi bir arada üstelik birbirinden güzel çıkartmaları ile beraber. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan Efsanevî Kahramanlar çıkartma kitabı deniz yaratıkları, yeraltı dünyasının yaratıkları, büyücüler ve cadılar, çağdaş efsaneler gibi bölümlerden oluşur. Herkül’den Harry Potter’a kadar birçok kişinin yer aldığı çıkartma kitabında bu kişilere ait tadımlık bilgiler yer alıyor. Antik Yunan, Roma söylencelerinden çağdaş efsanelere, cinlere, perilere kadar her şey... Resimlerle süslü bu kitabın bazı resimleri renksiz. Bu da renksiz alanlara çıkartmalar yapıştırılacak anlamını taşıyor. Çıkartmaları ayrı ayrı toplamaya, arkadaşlarla pazarlığa girmeye gerek yok çünkü çıkartmalar kitabın ortasında bulunuyor. Tek yapılması gereken çıkartmaların yerini bulup yapıştırmak. Bunu ister bölümleri okuyup yapabilirsiniz ister biraz sabırsızsanız tüm çıkartmaları yapıştırıp kitabı okumaya öyle başlarsınız. Tercih sizin. Natasha Reed’in yazdığı kitapta Angela Kincaid’in resimleri yer alıyor. Kitabı Türkçeye Filiz Emre çevirmiş. Efsanevî Kahramanlar, uyku öncesi değil oyun vakti kitabı. İyi oyunlar... ? BÜYÜKLERE ÖDEV Babama: “…Bu yaz gelseydin / Pulları çiçekten / hayâl mektuplar yazacaktık / dünya çocuklarına” Okuduğum bu kitaba imrendim, bir hayâl mektup da ben yazayım istedim. Her özlediğime bir mektup yazsam… Önce yaşlılığını hiç bilemediğim babama… Sonra, gençliğini bilmediğim nineme… Ya da en güzeli, yarı şiir yarı mektup, bu güzel kitaptan alıntı yapsam? “…Ağaçlara şaşıyorum / Ağaçlar nasıl / uyuyor ayakta? Merak ettiğim ise / anlayamadığım şeyden / daha büyük” desem, yazarın ağzından… İnsan unutamazmış doğduğu yeri. Öyle diyor bir başka hayâl mektup: “…İnsan unutamaz / doğduğu ve / büyüdüğü yeri / İzi kalır / ilk gördüğü evlerde / bahçelerde, ağaçlarda yollarda” Demek benim izlerim, İzmir’in yasemin kokulu bahçelerinde hâlâ… Şiirin büyüsü mü bu, alıp insanı uzaklara… taa çocukluğuna götürmesi? Ya da çocukları çağırıp yanına, onlara yaşamı armağan etmesi? “…Okul saatine kadar / çıkıp gelmese / masalları armağan eden peri / Trenimin vagonlarına / kim yüklerdi / Yoksul arkadaşlarıma / aldığım kekleri” Canım pamuk babaannem, bak şimdi de seni hatırladım. Bu kitaptan bir mektup da sana yazacağım: “…Oh ne güzel bir gün dedim, / yürüdüm kırda / Üç ağacın üçü de yürüdü / yürüdü köpekler / yürüdü yollar / Her dileği yerine gelen / ne “Gösteri Çağı Çocukları” (İletişim toplumunda medya sarmalı), Mustafa Ruhi Şirin, İz Yayıncılık, 2006 (2. Baskı) SİHİRLİ OLUŞUMLAR Ulusal Köy Kütüphaneleri projesi, kitapları olmayanlarla kitaplarını paylaşmak isteyen kişileri ve kurumları birleştirmeyi amaçlıyor. (Bilgi için Bkz: http://www.ulusalkoykutuphaneleri.com) Düzeltme / Özür Sihirli Değnek, 30 Kasım 2006 tarihinde Hülya Soyşekerci’nin Konuk Sihirli Değnek bölümünde tanıtımını yaptığı “Ayı Yavrusunun Uykusu Nereye Kaçtı?” adlı kitabın künyesinde yanlış yazılan kitabın ismine dokunuyor ve düzeltiyor. “Ayı Yavrusunun Uykusu Nereye Kaçtı?”, Z. Suna Dölek, Tudem Kültür Yayınları, Eylül 2006 ? SİHİRLİ ÇOCUK DERGİLERİ! Kırmızı Fare (http://www.mavibulut.com.tr) Ebe Sobe (http://www.ebesobe.com) Bilim Çocuk (www.biltek.tubitak.gov.tr/cocuk) Nilay Yılmaz Kurtuluş Deresi Cd. No: 47 Bilgi Üniversitesi, Dolapdere/İstanbul nilayy@bilgi.edu.tr Tel: 0212 236 78 42 0212 311 51 82 CUMHURİYET KİTAP SAYI 878