Katalog

Leopardinin Şarkıları îkî kez basıldı Giacomo Leopardi'nin 'Şarkılar'daki iyimserliği üstüne sarkılar den henu? dokuz yıl geç mıştır O7gurluk ru/gârları tum Avrupa'yı sarmıştu 18 yuzyıl boyunca toplu mun tum katmanları ara sında belırlı bır dayanış manın oluşmasina tanık olunınuş ve kentsoylunun koylu ve o yıllarda fılı/le nen ış<,ı sınıdnın yanında yer aldığı gorulmu^tuı lt.ılya'da ya7insal alanda Farını ve Cıoldom'nın ya pıtları bu topluııihal kat manlaı aıasındakı dayanış mayı bır olçude strgıleyL'n somut belgelerdır Ne kı, dcvtımd<n soıı ra kentsoylu kendını kanıtlamak ve ba^a rının balt kendısıne aıt olduğunu gostcr mek ıstercesıne otckı katmanlarla olan ılı^kısını kesmış, koylu ve ı%(,ıleıı yalnı/ ba^ına bırakmı^tır Sanayıleşme ardından ekonomık kalkınma ış^ı sınıfının olu^nıa sını ve tarıhsel bağlamda bağımsızlık ka zanmasını saglaını^tır üogal olarak bcra bcrınde bıı yığuı sorun da gctırmıştır Bu boruıılaı gıdeıek ağırlaşmi!;, 1850'dan sonra O7ellıklc Ingıltcre ve Fransa da binıf çatışmalarına neden ola<ak taıtışmalanı yol veııni!},ardından ışçi dayanışma orgut lerının olu^masını sağlamıştır 1848'de Marx ve Fngels'ın Manıtesto'su ı^çılere sınıf bılıncı ka/andırmış, bırleşmelerı yo nunde ve dayanışma ıçtndc olmaları ıçın <,ağıı yapmıştır usçulukJa katı dıntılık arasındakı çatış manın ustesınden geldıkren sonra yazdığı bu kıtapta aydınlanmaeı usı,uluğa karşı Hırıstıyanhg'ı over Ne de bır başka yaza rın, Joseph De Maıstre'nın yazdığı Papa ya llı^kın (1819) kıtabı bır rastlantıdır Ya/ar bu kıtabında Hırısüyanlığın ustun lujîunu savunduktan sonra hukumdarla pdpanın mutlak yonctımının gcrcklılığınc ınandığını soyler I amennaıs Hugues ın yapıtı Dıne Karşı Kayıtsizlık Uzerıne De neme(1817) de bır lastlantı değıldır Çun ku bu kıtabında yazar, toplumsal ve sıya sal restorasyonun temelını Katolık resto rasyonun oluşturduğunu savunur 1789 1848 tarıhlerı ınsanlık tarıhınde ıkı onemlı aşamadır Yaklaşık altınış yıl gıbı bır arayla koklu nıtel değışımlere yol a<,an ve ınsanın yaşam anlayışını değıştıren bu donıım noktaları ve bu sure ıçınde gerçekleşen toplum ya^amındakı temel tlonuşumlerın etkısı Leopardı uzerınde kım ne derse desın çok buyuk olmuştur Gerçekte ılkınde henuz doğmamış, ıkın cısınde ^oktan olmuştu ama Leopardi'nin yaşaını bu ıkı tarıh arasında açılıp kapanan bır ayraç olmuştur Bır başka deyışle, bi77at yaşamamıştır bu tarılıleıı ama so nuçlarını ya da nedenleruıı yaşamıştır Ancak bıınları yaşarken de Dc Sanctıs'ın savunduğu gıbı "penceıedekı adam" ol manııştır Leopardi'nin yaşamının gcıek sağiık nedenlcrı gerckse parasal nedenler den oturu dışa kapalı bu yaşam olduğu doğrudur ama toplumu sarıp sarmalayan dış etkenlerden uzak kaldığı ve yalnızca bır seyırcı olduğu da soylenemcv lam tersıne savaşımci bır rulıa s.ıhıp olan I e opaıdı ya/gıyla baş cdecek gııı ıı her LA man kendısınde btılmuştur Leopaıdı, Foscolo (1778 1827)ve Manzonı nın (1785 1873) donemdaşıdır Bu ıkısının et kın eylemcı yaşamlarına karşın Leopar dı'nın yaşamı cdılgen sayılabılıı ama gı derek ıcten ı«,e yukselen etkılı bır dırenı şin sımgesıdır CONOOI Giacomo Leopardi'nin •şarkıları birbütün olarak Türkçede ilk kez I997yılında yayımlanmıştı. Bu çevirinin ikinci baskısı ise 2002 yılında yapıldı. şarkıların çevirmeni Prof. Dr. Necdet Adabağ şarkılar'daki iyimserlik üzerinde duruyor. ~i Necdet ADABAĞ ANTİK DUNYADA EYLEM Leopardi'nin antıklerle ı,ağının ınsanı nı sureklı karşılaştııması boşıına değıl dır Rasgele yapılmış bır karşılaştırma de ğıldır Bu ıkı ınsanı karşı kaışıya getırme sının temel nedenı aradığı ınsanın araştırısını deıınleştırmek, değışık se(,eneklerı yoklamaktır Insanda, o/ellıkle, aııtık ınsanda yaşam sorunsalınm ç,o/umtıne yarayacak soyluluk, comcrtlık, erdcm saklıdır Çevresındekı ınsanlan kaba, anIayışsi7, cahıl olarak nıtcleıııekte gozunu kırpmayan Leopaıdı, Napolyon'un arka sına takıp goturduğu ve Rıısya topraklarında olume terk ettığı îtalyan genc.lcrı ne ıçten i(,c acıma duygusuyla bakmakta dır " oluyordu Rus topraklarında/oysa bır başka olum yaraşırdı îtalyan/c,ocuk larına, yalnı/ca ınsanlar, vahşı/ hay vanlar değıl, ıklımler, yağmuı ve/kar, fııtına duşmanca saldırdı onlara /Boluk boluk dcvıılıyoı lardı yarıçıplak, soluksu/, kan laı ic,ınde tukenmış/bedenlerıne buzdan yatak yaparak" Duşunce adamı olan Le opardı antıkleıın cn ^ok ey lemcı yanını bcğenıyor, o yanına ımıenıyoıdu An tık dunyada eylem dıı şunceyı sollamıştır în sandakı tantczı yctcne ğı gız dolu buyuleııyle dunyayı renklendırerek yanılsamaların ycşerme sıne yardımcı oluıken ote yandan ınsana kah ıamanlık dııyguları aşı lamış ve ınsanın kcndısı ne guven duymasını sağ lamıştır Oysa aydınlan macı usçuluk beklcdıklerı mııtluluğu getırmemiştu Dahasi us, msanoğlıınu aldatmış klasık dunyanın ınsana sunduğu mutluluk aracı olan yanılsamalar ınıto lo)i, duş ve fantezılenn oluş masını engellcmış, ınsanın gerç,ek kapasıtesını ortaya koya ıak alçak gonullu boyutlarını açığa (jikaımıştıt Cıii7elı, ıyıyı ve doğruyu jeçmışın ve mıtolo|inın oncıdıgı or neklerc gore kaiasında ve vuıeğınıle bı çımlendııen şaıı geıçeğın daha ılk kımıltısında yuksek ulkulere duyduğu ınan cın sarsıldığını duyumsaı Yaşamın ussal değeılendıımesınden çok dışsal bır bıçimcılıkle ayakta duran dınsel ınancı da aynı şekılde artık ona yetmeyecektn Sar sılan dınsel ınancinın ardından çoraklaş mış ruhunda tınsel ınancından tıksıntı G iacomo Leopardı'yı ıncelcyen araştırmacılar genellıkle onu karamsaı bır şaır/yazaı olaıak tanımlaımşlaıdıı Ve yaşam fel setesını bu kavram U7erıne kurduğıınu soylemışlerdir tlk bakışta boyle goıun mıış olması doğaldır ama deımlığıne ba kıldığında bu goıunuştekı karamsarlığın altında tam bır haşkaldın vardır Soz ko nıısıı başkaldırı humanızmanııı çocuğu olarak doğaya bır başkaldıııdır Ya7gı karşisinda erdemı one çıkaran Leopardı doğaya boyıın cğmemek getektığı konu sıında ınançlıdır Aydınlanmau bır şaır olarak Leopaıdı kokuşmuşluğa, çurumuşluğe karşıdır Toplıımdakı gcrı kal mışlığı araştırırken değer yargılarının bo zulmuşluğunu neden olarak gosterır Kla sıklere oykunme şıırsel ve yazınsal bağ lamda kendını gosterır Çunku Leopar dı'yc gorc gerçek şaırleı klasık şaırlerdır Roınantı/me kaışı olmasına rağmcn ıçınde tomanti7mın ayırtılarını yakalamak çokça olanaklıdıt Bunun tersını Leopaı clı'den beklemek yanliştır çıınku ıçındekı duyaılılık romantıklcre o/gu bır duyarlı lıktır Lcopardı romantık olsun, Idasık ol sun dırençlıdıı, başkaldııandır ve bunun ıçın de karamsaı değıl ıyımscr olmak zo rundadır Runu, Leopardi'nin "Sjaıkı lar"ını(*) Turkçeye e,evııırken daha ıyı saptamış olduğumu sanıyorum Leopardı I798'dc doğdu Aılcsınden aldığı eğmmın sonucu tutucu eğılımde olduğu doğıuduı Ancak bu eğılımın egc men olduğu donem T eopardı'nın kısa ya şamı ıçınde kuçıık bır ayraçtır l aıklı iıkır hareketlerının toplumsal, sıyasal, ekono mık, kulturel ve psikolojık boyutlarıyla etkısinde kalan şaır değışık geçış doncm leıını derınlığınc yaşamıştır Leopardi'nin geçış donemlerı yazar/şaırı olduğunu sa vunınak yanlış oİmaz sanıyorum Doğduğunda, 1789 Fransi7 Dcvrımı'nın uzerın YENİ ÖZLEMLER O R yandan Aydınlanmacı ulkıı leıın daha 18 yıi7yıhn sonlannda ı,o7ulme belırtılerı Frans,ız Dev rımı ve aıdından Napolyon'un maceracı gırışımlerıyle des teklenınce toplıımların yenı o7İemlcrını açıga vuraıı b(.kJenukrı bırbırını kova lamıştır Yenı bır Avrupa o/lemının yanı sıra eskıye donuşu salık veren gırı ijimlenn çoğalması rop lıımların sıyasal, ekonomık, kulturel yapılarında koklu değışıklıklere ne den olmuştur Bu bağ lamda, orneğın ekono mık alanda, aııstokrası nın mal varlığını yenıden elde etmcsı, buna dayalı olarak kentsoylunun bu nalıma gumesı, uretımın duıması ve ardından getır dığı ışsızlık gıbı ağır sorun lar toplumlaıın sıyasal yon den de derın bunalımlara gırmesıne neden olmuş ve akıl almaz sıyasal (,ozıım bıçım lerının uretılmesıne yol açmıştır Restorasyon yanlüarı arasında kı mılerı (reaksıyoner fanatıklerjt ran sız Devıımı nın oncesıne donmekle yetınmeyıp 18 yuzyıl reformıst hareke tının otesıne gıtmeyı ve enguısyonu ıçıne alacak biı,ımde soylu sınıfla Kılıse'nın bııleşmesını onermışlerdır Oysa bır ıkın cı grup (ılımlı tutucular)18 yuzyıl ıekır mısr hartketıne donmeyı ve yenıyle eskıyı bırleştırnıeyı oneımışlerdır CJıateaubrıand'ın Hırıstıyanlığın Delıa sı (1802) adlı kıtabmın bu yıllaıda gun ışıgına kavuşması rastlantı değıldır Yazar Leopardı 1798 de doğdu Allesinden aldığı eğltimln sonucu tutucu eğllimde olduğu doğrudur Ancak bu eğlllmin egemen olduğu dönem Leopardi'nin kısa yasamı iclnde kucuk blr ayraçtır SAYFA 20 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AYI 7 9 ,