Katalog

» maddcdc bırlcştırıldı Tck maddedc bırlcştı rılıiKe de o maddenın du/enledığı suçıın hangısınde daha ağırlıklı olduğu hangısının su<j olduğu, hangısının daha değışık bır suç tıuu oluştuıdugu bılınemez hak geldı () nedenle bugıın yaşanan sıkıntılar, ko rukknen bıı kavram karmaşasından, kullanılan terımktın vcya kelımclerın çok açık olmamasmdan kavnaklandı Bız gazetecıleı açısından baktığımızda Turkıye'de 1994'tcn bu yana ııygulanan ozcl radyo vc televızvonlarla ılgılı bır yasa vaı Onun doı dıııuu maddesınde yayın ılkcleıı vaı Neye ııygun olması, nasıl yayın yapılmamasının kııralları orada bellı Vc 94'tcn bıı yana bıı yayınlaıı RI Uk denetlıyoı, mahıyctınc gore çeşitlı surelerde dıırdııruyoı ııyarıyor veya para cezasi verıyor ama hapıs te/ası gıın dcnıdc dcfjıl Ama yenı R Y 'basın yayın ycıluyla îşlenen suçlaı' dıye bıı tanım getııı yor, açıhmını ı\,\ basılı gnrııntıılu, seslı ve clcktronık mcdya dıye yapıyor () zaman ya saııın kapsanıına dogıudaıı ladyo ve televız yon ga/eteııleıı degırmiş ıilııvor Bıınıın so nucıı hapıs tchdıdı altındakı ga/etıtı sayısı nın ıkıyc katlantnası'dır Bıı Başbakan'ın aı tık hapıstc gazctccısı olnıayan bır ulkc ol.ı cağız so/ııyle çellşıyor Vc T( Y'den once kabul ıdılcn son Basın Yasası'nda da, TCY'de olan kımı suçlar vaı Mesela 'ıntıhaıa cınavetc cınscl saldm\a o/endırme dıychırmaddt var O maddedc para ce/ası ongoruyoı, hapıs cc/ası orıgor muyoı Ama yenı 1 ( V dc dc ycı alan bcn zcrı maddelerde ısc, 1 yıldan başlayan lıapis cezası gundcme gclıyor () ncdenlc yenı TC Y, daha oncc kabul edılmıs. olan 'hapıs cezası vLrmcmc' ılkesıyk de buyuk olçude çelışıyor H.ıtta mesela T( Y <k dc bugıın sadece karşılıgı paıa cezası olan hukumler var Mustehcenlıkle ılgılı vuıuıluktekı426 mad de paıa cezası ongoruyor ama yenı FCY'ye konulan maddedc ıse hcm tanımı yok, hem de para ve hapıs ce/aları ongouılııyor Bu da bıı çelışkı vc bu demck kı sıvasal bır tercıh olarak karşimı/a çıkıvoı Yorııma açk olmak tam tanımı olmamak anlaınlarında kanunlanmızda boşluklar ulu) ma\ı Ulktnnı toğrajı hırıumundan savaş lar geçmışınden dolayı gırdtğ'ı psıkolo/ık du rııma duynan algısma darbcltn gondcmu yaparal \orar\ak ytiuı \apıcılar sıyasder gc k rıekten gı / u bır $ark tı dırgtnlığıylı dt mı < ban kt 11 dıyorlaıJ leopolıtık (luııımu go/ onundc bıılıın duruldugıında fuıkıye bır orta Avrupa ul kesı kadar rahat değıl tabıı Aşağı yukarı komşul.ınmı/tn buyuk bolumuyle anlaş, mazlıklarımız var evet Ama bunları bır pa ranoya lıalıne getıımek çok v«ınlış hele kı ııygar dıınvamn bır parçası olmanın ıstcnıl dıgı sıkça tdafhı/ cdılırkcn Şark tcdırgınlı ğı kanmıza katılıyoıum !sarklı olmavı ustu mıı/den bır turlu atamadığımi7 bellı, bıınu (\A dıdıfını/ gibi en çok maalcscr polıtıkacı larda goıuvoruz Yorum yanlış/tğı yoruma <i{ ık obna\ı ko nmunda bır jfy daha \ormak ıtfıyorum, 12 Eylul donemınde yargdanmanız buna ornık uoslc rıkbılır mı ya da yasaların yoruma açıh hğından dolayı oluşan kafa kartştkhğına ya \a yaptaların bunu anlamamau bıle munı kun Sortra bıraat t Itırdıyonunuz o nc dı nh Sıkıvonetım vasalarmın bır defa farklı bır ıçerığı var Askerı yonetım oldu£u ı<,ın, 'cmır dcmııı kcscı anlayı^mdan lıarekctlc yargı yetkısi komutanda yanı Sıkıyonetım komutanında Sıkıyonetım komutanı da onııne gclen belgelerdcn yola (,ıkmak durıı munda ama onuııe gckn belgelerı savcılaı fılan hazırlamıyoı Kendı ıı, vapısıyla yola (,ı kılıyor, komutan da o \orumlara bakarak dava a<,ma hatta tııtuklama ıstegıyle dava aç ma ıhtıyacını duyuyor Ama yargıçlar, bavcı lar devreye gırdığınde hukuk da orada baş lamıs, oluyor O donemde gulumseten bır anım da var () zaman istanbul 1 Oıdu ve Sıkıyonetım Komutanı Orgeneral Necdet Uruğ du, ben de Tıırkıye Gantctılcr ( emıyetı yonetım kurulu uyesıydım Benı hem tııtuklama îbte gıyle mahkenıeye vermıştı ama hem de ge len davetıyeden goruyorum kı cemıyet yo netım kurulu uycsı olarak 30 Agustos resep C U M H U R I Y E T K İ T A P nım'ın gunluklerı konusu bu noktada kılıt bır ornek lı Bu hâlâ suregelıyor evet Turkıye'de pck <,ok alanda oldııgu gıbı taııh konusunda da aıaştııma dan cok nakıkılık so/ ko nusu Soz konusu yazımda Cıenı, (Isnun tle ılgılı sap tamalar buna iyi bır ornek tır sanıyorum Karac.elebı zade, Hasanbegzade So lakzade, Muneccımbai}! Peçevı, Naıma Raşıt vc Lutfı'nın ya/dıklaıı vınele nır durur Bu tarıhçılerın buyuk olasılıkla ()smanlı hanedanına saygısı/lık et metnek bclkı dc kendı kel leleıının de gıtmemesı kor kusundan gerçeklerı vaza madıkları ku^kusu akıllara gelmez Anlaşılan o kı ()s nıanlı haneılanına saygısı/ lıkcdıp bır Osnıanlı sıılta ıııııın kahısının kesılmı^ ve çelımsız bıı ı oldugunu va/ mayı ıçlennt sındırune mışleıdn "$u anda vururlukte olan Turk Ceza Yasası, 1920'den bu yana, dunya çapında bakarsak zaman zaman soğuk savaş döneminin, ekonomik bunalımların etkileriyle birçok kez değişikliğe uğramış Yamalı bohça gibi. Şimdi dezavantaj olduğu donemler şu anda yok ama soğuk savaş yıllarında komunizm propagandasına ilişkin 141142. maddelerdeki cezaların arttırıldığı bir dönem var. Ama 80lere geldiğimizde ise o maddelerin kaldırıldığını göruyoruz. o nedenle değişiklerin, bu süreçte aydınlara, fikir adamlarına, gazetecilere çektirdiği donemler gibi kötu yönleri olduğu kadar, iyi yönleri de var." sıyonuna katılmamı ıstıyordu bulmuyorum Oncelıkle yasalar değıştırıl melı Sendıkalı olma haklarından bclkı daha da onemlısı sosyal guvenlık hakları yok Hasta landıklarında tedavı ılaç gıbı gıderler ıçın vırdımdan vararlanma hakları, ıjjtc emeklı olmak ıstedıklerınde de, yıpratıcı bıı ı^ ol dugu i(,ın gazetecıleıc tanınan belırlenmış olan yaştan beş yıl once emeklı olma hakla rı da yok O nedenle gen,ekten onemlı bır soıun olarak çozum bekJıyor lıtrhyt (uizt'tealer ( emıyetı'nın tant madıg'ı Bastn Konicyı 'Ben jiazeteayım' dıye katılım btlvı \ını ımzalayam ııyt sayıyur Bızım uye kavramımız DernekJeı Yasa sı'ndakı uye tanımıyla bağdaşıyor Basın Konseyı nın uye tanımı yasanın aradığı tanımla ba^da^mıyor Zaten bu nedenle ışbıı lıgı >apma sıkıntımı/ var ama aynı platform larda bır araya gelıp çalışıyoruz buna manı bır şey vok Cemıyet vonetıcısı olarak genel kurulu nıuza karşı sorıımluyıım Basın Konseyı'nın onları 'tanımamı/' yonunde bır beklentısı var ama genel kurulumuz 'tanımamak' yo nundekı goruşunu değıştırmedığı surece ış bırlıjiı yapamam Bız cemıyetın yonetımı olarak yasaların, tuzuğumuzun, genel kuru lumuzun bıze verdığı yetkı çerçevesınde go rev yapmak 7omnluluğundayi7 Ama bu bır araya gelemeyı/ anlamında değıl Şunu da belırtmek de yaıar var ben Basın Konseyı'nın 9 kışılık kurucularından bırı yım Ve bır vakıf olarak orgutlenmesı goru ^unu savunanlaıdan bırıyım <,unku Basın Konseyı'nın hukmıı şahsıyetı yok () neden le basın konseyının kımı hukuksal alanlar da faalıyet gostermesı mumkun olmadığı ıçın zorunlu olarak Basın Konseyı üayanış ma ve Destekleme Vakfı dıye bır vakıf kıır mak 7orıınluluğıı doğdıı SORUNLAR DEĞİŞMİYOR... lurkıyc'dt sorunlurdcğı^mıyor, çozumlcr dı ortada n/dıığn haldc uygulan(a')mıyor Mcdya dıınya\tnda yaşanan olumuızlukların kaynafcı/ıda ytralan orgutsuzluk' dı butılar dıiıı bır/ 12 F ylul un ta/yıkı yadsınamaz bu nok tada 12 Eylul hukukunun ağır bastığı ıkı konu vaıdı Bıııncisı ınsanları sıvasetten uzaklai;tıımak siyasetle ılgılenmelerının onunıı kesmek, ıkıncısı de orgııtsu/lugıı o/cndınnıkıı Ba/ı donemlerdeTurkıye'nın onundıkı ciı oncmlı cngclletden bııı olaıak sendıkal orgutlennıe gomkuyor ve bunu da onlemenın yasal kuralları konuyor Mesela ışte toplu sozleijnıe Sendıkalaı loplu sozleiçme doncmınde var, toplu so/Ie^ me ım/alandıktan sonra ım/alanabılırse artık sendıkalar ortada yok l^çı ık i!)Vcren karîji kaiijiva kalıvor oysa sendıkala^nıanın asıl amacı guçluye karşı guçsıi7İerı bır araya getırerek savıınmak Toplusozle^me uygulanmadıg'ı zaman artık sendıkanın ışverene bıı ^ey soylemc yetkısı yok lek başına bır ışcı hem orada calıi;iTiaya devam cdccck, hcm de ı^veıenını mahkeme ye vcıecek Lskıden bunu sendıkalar yapar iartlı şu anda sendıkaların yapabıleceğı tek $ey belkı de o dava a<,an uyesıne hukukı yar dımda bulunmak avukat vermek Ama ışçı davayı kendı adına a^mak dıııumıında Fskıden hak grcvı dıyc bır grev vardı Uygulanmaması halıııdc ya;.a oLuıı, topkısoz lc^me maddeleıı olsun sendıkalar greve gı debılıyor ış mahkemelerınc başvıırup ^AVA açabılıyorlardı, o hak ellerınden alındı Tur kıye dckı yasaların cn (,ok etkıledığı alan ga zetecılık alanı ç.unku ı^ kollaıı yonetmelığı nc gore taşeron bıı şırketle çahştırılan gazc tecıler, ga/etecılık üjkolu kapsamında oluıu yoılar Olsa olsa mesela buıo ^alışanlarının sendıkasinda olabılıyoı lar () nedenle orgut lu olmanın onu baştan kesılıyor Bu uvgulamayla Turkıye'de fıılen gazete cılık yapan ama hııkuken gazeteci sayılma yan ga/etecıler maalcscf çogunluk dıırıımtı na geldı Bır ga/etecı 'Bcn orgutknmek ıstı yorum sendıkaya uvc olmak istıvoıum' dı ye gıtse uye olnıa hakkı yok tunku ga/etecı lık ışkolıı kapsamında değıl O nedenle ' d a zetecıler sendıkaya uye olmuyor dıye suçla malarda bulunulmasını doğru ve gerçekçı 798 Farıh^ılerın çogıt konu Osnıanlı olıınca demın adını andığım taııhcıkıı ınanılıı kav nak olarak başlarının U7crıntlc taşırlar ama sıra laık Turkıyt ( umhurıyctı vt Autııtk'e gelınce ışleı degiijivcıu Bclgtkrın bu bolu munu yok sayıp bır bolumunu de kendı amaçlarına ııygun yommlama hakkını ken dılerınde gorurler Tarıhı olaylar da gcr(,c>ic yaklaşnıanın tek volu araştırmakuı Anayasami7da yer alan maddelerden 26 maddedc dcvlct sırrı kavramı gcçıyor 28, madde de devlete aıt gı/lı bılgı tanımı vaı Ve ügınç taratı bu tanımların ne okluğunıı, bır bılgının hangı aşamalarda, hangı dıırum larda devlet sırrı vcya gı/lı bılgı olabıleceğı konusunda bır yasamız yok Mesela <,ıkan Halkın Bılgılenme Hakkı Yasası Devlet sırrı yasasına arıfta bıılunan, taslak olarak hazırlanan bu yasa devletın ın ternet sıtebine de kondu ama oyle bıı vasa mi7 yok O 7aman şu tehlıke doğuyor Bır habcr yapıyorsunuz veya bır ya/ı ya/ıyorsu nuz, denıyoı kı, 'Bu devlet surıdıı açıkla ma' Pekı devlet sırrının a<,ıklandığı nasıl ka nıtlanacak O 7aman ya Cumhurıyet Savtılı ğı ya da yargı aşamasındaysa mahkcmc ılgılı ıdarı bırıme soruyor, başında da tabıı bır sı yasal temsücı bakan var O 7aman, oznel de^erlendırmesıyle 'Dcv let sırrıdır' derse suç ışlemış oluyorsunuz 'Hayu devlet sırıı değıldıı' deıse aklanmış oluyorsunıi7, boyle bır çelışkı var lurkıyc Gazetecıleı Cemıyetı olarak, T( Y'ye ılışkın aeıklığa kavuşturulmasını ıstedığımız nokta lardan bırı de bu devlet sırrı, gızlı bılgı gıbı kavramlara açıklık getırılmcsı Bu kavramı yok saynıak elbette mumkun değıl bunu sorgulamıyoru/ ıstedığımı/ suç ışlememe hakkımızı kullanabılmck ıçın bır tanım getırmelerı Ama bu ısteğımız olmu yor çunku ıtade o/gurluğu karşisında en ra hat kullanılabılecek yontemlerden bırı bu YALAN HABER Baun Ya\ast dt yalan haber uı^u yaratd dı ama ne Iurk ( ıza Yauısı'rıda ne dc Ola ganmtu llal Ya\a\ı nda yaptınmı var bvet, aynı şey dun olduğu gıbı bugun de geçerlı Yalan haber ılk defa T( Y kapsa mında Şevket Ka7an'ın Adalet Bakanlığı donemınde gundemc gcldı ama o doncmdc kı medya daha farklı bu medyaydı magazın ağırlıklı donuşum daha gerçekleşmemıştı Yanı hem orgutler, hem dc mcdyanın ı^ihilarıyla bu kavraııım yaşama geçırılnıesı en gellendı Ben/er bır yaklaşım yınc Eccvıt ıktıdarı donemınde 159'uncu maddedc dcğmklık yapılması ıstenıldıgınde yaşandı Bır kışıye, bır hakıme, bır subaya hakaret ettığını/ 7A man yargıya veya Sılahlı Ku\ vetkr'e hakaret etmış sayılmak tehlıkesı doğdu () zaman da tepkıler bunu engelledı ama sonunda ılon du dolaştı Ycnı Ccza Yasası'nda 'kurul ha lındc çalışan kamu gorevlıleııne hakaıet' SAYFA 11 ARAŞTIRMADAN ÇOK NAKİLCİLİK Kttaptakı Bırliabtrın İO'untuYıldonn mu ba\hklı yazınızda Osmanlı vc Lumhurt ytt tanhının gızlentnaınden, ışe gelındığı HZen paylaşılmasından bahsedıyorsunuz Cnzknın kaynaklarda nt gumuluyor Bunla ra tdaynak ıstcnıldı^ındı bıldık nııllı urlar g(.rek\eutn daha ne kadar uğımlabılır' Bu konuda kımı tanh^ıltrın ıncılımı vc bılgı lınını tiki.li hala nasıl sunbıUyor? Dcgışen ıktıdarlarda değışc n kadrolar bu anlamda bır guvenlık açıgı aluşturmuyor mu •J Lattfı Ha SA Yl