Katalog

odevlerı, Ankara'ya gelıp fakulteyı zıyaret eden Âşık Veysel, Âşık Dursun Cevlanî, Ar danuçlu Adeın Ffkârî Âşık AJı tzzet Ozkan ve Posoflu Sabıt Mudamî gıbı sozlu kultunı muzun onde gelen taşıyıcilarından dcrlenen metınler (Başgoz, 1998 24) haJkbılımı vc halk edebıyatı çalısmalanyla yakmdan ügıle nen llhan Başgoz, M Fahrettın Çclık (Kırzı oğlıı), Halıl Vedat Fıratlı Hâmıt Zubeyr Ko şay, Cahıt Oztellı Alı Rıza Yalgın, gıbı pek çok değerlı araştırmacının verdıklen malzemeler oluştunnaktadır Boratav ayrıca arşıv ıçın sa tın alınmış malzemelenn bulunduğunu da be lırtmıştır (Boratav, 1982 237) Boratav Arşıvı'nde bulunan bu sozlu kul tur hazınesı Turkıye'nın hemen hcr yoresın den derlenen, koy ve kasabalara aıt monog rafık ıncelemelerı, halk şaırlerıne daır bılgıle rı ve halk şaırlennın şurlennı, halk hıkâyele nnı, masallan, tekerlemelen, bılmecelerı, halk turkulerını, halk tıyatrosunu, halk tıbbını, halk astronomısını, halk tabırlennı, atasozlc nnı, fıkraları, halkın ınanış, âdet ve merasım lerını anlatan metınlerı ıçermektedır Yaklaşık 80 bın sayfalık belgenın olduğu ar şıvdekı malzeme sadece sozlu kaynaklardan toplanmamış aynı zamanda yazma, mecmua ve conklerden de faydalandmıştır Arşıv oluşrurulurken pek çok malzemenın kayıt cıhazlarının olmadığı bır devırde elle yazılarak toplandığını, kendılennden malze me derlenen kaynak kışılerın pek çoğunun bugun yaşamadığını goz onune alırsak gunu muzde Boratav Arşıvı gıbı bır arşıvın oluştu rulmasının olanaksız olduğu ve bu arşıvın de ğen bır kez daha anlaşdır Bundan dolayı bı lım çevrelerı Boratav Ârşıvı'nın tum bu ozel lıklerıyle Turkıye'dc sozlu kıdturun son 10ü yıl ıçındckı en onemlı yazılı kaynaldardan bı rısını oluşturduğımu belırtmektedırler Boratav 1997 yılında bu sozlu kultur hazı nesının Turkıye ye getırılerek halkbılımı ara^ tırmacıları ıçın hızmete açdması çalışmaları nın Turkıye Ekononıık ve Toplumsal Tanh Vakfı tarafından yurutulmesını uygun gor muştur lanh Vakfı da bu amaçla Turkıye'de bır arşıvcılık orneğı sergıleyerek ulkemızın seçkın halkbılımı ve arşıv uzmanlarını bır ara ya getırerek "Pertev Naılı Boratav Arşıvı Pro )esı"nı hayata geçırmıştır Tarıh Vakfı bu pro je kapsamında, Boratav'ın kurduğu sıstemı bozmaksızın arşıvı tasnıf ctme, enşım sıstemı kurma vc malzemenın CTi kopyalarının ure tılerek dağıtdması çalışmalarını yurutmekte dır Şu anda Boratav Arşıvı nın tasnıfı bıtmış ve arşıv larıh Vakfı Bılgı Belge Merkezı'nde kullanıma açdmıştır larıh Vakfı yetkılılerının bebrttıklenne go re, "Pertev Naılı Boratav Arşıvı Pro)esı"nın dığer onemlı bır kolu da "Boratav Arşı vı'nden" adı altında Boratav'ın daha once Turkiyc'de yayımlanmış lakat baskısı tuken mış Turkçe kıtaplarınm tekrar basılması, Av rupa dıllerınde yayımlanmış kıtaplarınm Turkçeye kazandınlması ve Boratav Arşı vı'ndekı yayımlanabılır ozellığe sahıp, masal lar, halk hıkâyelerı, halk şiırlerı, mektuplar gıbı malzemelerın Turk halkbılımı alanında uzman kışderce hazırlanarak kıtaplaştırması dır Tanh Vakfı "Pertev Naılı Boratav Arşıvı Pro)esı" kapsamında "Boratav Arşıvı'nden" adı altında bugune kadar beş kıtap yayımla mıştır 1 Halk Edehiyalı DenJeri Pertev Naılı Boratav, Halk Edebıyatı Ders lerı, Yayıma Haztrlayan M Sabrı Koz, Turkı C U M H U R İ Y E T K İ T A P yc Ekonomık ve loplurmal Tanh Vak/ı Yaytn ları Boratav Ar\wı nden 1, îstanbul 2000, XI+217s,21xl6cm İSBN 975 730(5 M 9 tlk baskısı 1942'de yapılan "Halk Ldebı yatı Dcrslerı" adlı bu kıtabını Boratav Dıl ve Tarıh Coğrafya Fakultesı'nde çalıştığı yıllar da "talebenın ders kıtabı ıhtıyacını duşunc rek" yazdığını belırtmektedır Boratav kıtabı nın "Onsoz"undc, aslında Halk Ldebıyatı Derslerı"nı dort kıtaptan oluşan bır "ders kı tapları dızısı "nın ılk kıtabı olarak duşundu ğunu belırtmektedır "Halk Edebıyatı Derslen" Turkıye'de ken dı alanında yayımlanmış ılk kıtap olmakla be raber yayımlandığı yıllarda unıversıtelerde okutulan halk edebıyatı derslen uzerıne ge nel bılgıler ıçeren eserlenn olmamasından do ğan buyuk boşluğu doldurmuştur Bugun bı le unıversıtelerde okutulan halk edebıyatı derslerı ıçın kolayhklar sağlamakta, araştın cılar ıçın ıse bır baş ucu kıtabı olma ozellığı nı taşımaktadır Boratav esennde sadece teonk bılgıler ver memış aynı zamanda ele alınan konuyla ılgı lı metınlere de yer vererek oğrencılenn oğren dıklen konulan "metınlenn şahıtlığıne başvu rarak" pekıştırmelennı sağlamıştır Eser bu yonuyle de kendınden sonra yapılacak halk edebıyatı de ılgdı ders kıtaplanna ornek te§ kd etmektedır Ayrıca Boratav kıtapta halk edebıyatı konularını ele alırken sadece I'ur kıye sınırları ıçensınde kalmamış yerı geldık çe başka mılletlerın halk edebıyatı konulan na da değınmıştır Eser, Içındekder, Yayıma Hazırlayanın Notu, Onsoz, Bınncı Bolum Folklor Ikıncı Bolum Haik Şaırlerı Bıblıyografya Ek l)ı zın ve Bıyografiler gıbı bolumlerden oluşmak tadır ' Folklor" ııst başlığını taşıyan bırınu bo lum altı kısımdan olıışmaktadır Bınncı kıs mında Boratav dun yada ve I urkıve de folklorun tarıhı gelı şımını anlatmış, ıkın tikısımda, folklorun sınırlarmı belırleme ye çalışmış, uçuntıı kısımda, folklorun tanh, etnografya, et nolojı sosyolojı, psı kolojı ve dığer bazı bılımlerle olan ılışlu sı uzerınde durmuş dorduncu kısımda sanat eserı de folklo rık malzeme arasın dakı etkıleşımı ele al mış, beşıncı kısımda, folklorun kaynaklannı ıncelemış, altıncı kı sımda, "Folklorun Metodları"nı ele alarak folklor makemesınuı nasd toplanıp tasnıf edı leceğım anlatmıştır Daha sonra "Halk Şaırlen" adlı bolumde halk şaırlerıne aıt malzemelerın nasd ıncelen mesı gerektığı uzennde durulmıış ve "F'olk lor Malzemesı" başlığı de de tolklora nelenn malzeme oluşturabdeteğı aynntdarıyla sıra lanmıştır Kıtapta bu lusma kadar ele alınıp ışlenen konuların daha çok teordc konularol duğunu gormekteyız Kıtabının pratık bdgı lcrı de ıçermesını arzıdayan Boratav "Kılavu? ve Plardar" kısmında bu duşuntesını gcrçek leştırerek folkJor malzemesı derleyecek olan lara rehberlık edebdetek masal, halk hıkâye sı, atasozlerı turkuler adet ve ınançlarla dgı lı 10 adet plana yer vennıştır Boratav kıtabının Halk Şaırlerı" başlığını ta^ıyan ıkıncı bolunıunu ıkı kısma ayırmıştır Bırıncı kısımda, " I urk Halk Şaırlerı Hakkın da Umumı Bdgder" adı altında Turk halk şa ırlennın sınıflandırdması eserlerının yuksek edebıyat ve folklor eserlerıyle olan dışkısı, halk şaırlennın muşterek vasıfları, şıırlcrının şekıl ve muhtevası gıbı konular ıncelenmış ve halk şaırlen yetıştdderı çevreye gore sınıflan dırdrruşlardır Ikıncı kısımda ıse "Halk Şaır lerının Kronolojık Tetkıkı" başlığıyla halk şa ırlerı yaşadıkları zamanlara gore uç devırde ele alınmış her devrın genel ozclldderı belır tdmıştır Boratav esennde halk şaırlenyle dgılı ver dığı bu teonk bdgdenn ışlenışıne uygun bır sıralamayla "Halk Şaırlerınden Metınler" adı altında Koroğlu, Yunus Emre, Pır Sultan Ab İthaki'ye yolculnk sürüyor . . . Yalçın Küçük'ten bir başyapıt... Sanat, edebiyat ve politika gündemimizi sarsan kitap. Yeni bir "önsöz" ve düzenlemeyle... Farklı dünyalara ve kültürlere yolculuğumuz sürüyor... PENGUEN KİTAPEVİ'NDE BÜTÜN KİTAPLAR 6 AY TAKSİTLE! Şube 1 Bahariye Caddesi Ünertan Pasajı No:35/40 Kadıköy İSTANBUL Şube 2 Caferaga Mahallesı Muvakkithane Sokak No 32 Kadıköy İSTANBUL SAYFA 17 S A Y I 7 3 5