Katalog

O K U R L A R A 1 Server Tantllı 'Nasıl Bır Eğıtım htıyoruz?' adlı kıtabının 'Önsoz'unde şunları myluyor "Hayvan, tçgudusuyle varltğını surduruyor, ınsan topluluklarının sureklıltğınt sağlayan ıse, eğıtım Toplumsal kulturu bır kuşaktan otekıne aktarmak ve aktanrken, geleceğın kaptlarınt açacak anahtarları da vermek genç beyınlere eğıtım deyınce de başta bunu anlıyoruz însanoğlunun bu soylu uğraşı, çağımızda çok boyutlu, ve eğıtım, ustunde bugun de duşunulup tarttşılan, sorunlarını çoztnek ıçın hemen her toplumun seferber otduğu bır konu Bu seferberlık, daha tyı bır eğıtım, gıderek daha sağltklı bır toplum ve daha yuce bır ınsanlık adına, oyle goruluyor kı hep surecek, surmelı de Ya ulkemızdekı durum ? Cumhurıyetı kuranların eğıtım derken anladıklan, 'fıkrı hur, ırfanı hur, vıtdanı hur' kuşaklar yetıstırmektt, bunu gerçekleşttrmek ıçın buldukları da başta laık eğıtım'dı Laık eğıtım, Turkıye'de boyle kuşaklar yetiitırmıştır ve lyı kı de yetıştırmıştır, bugun ulkemızde çağdaslığın kavgasını verenlere dıkkat edmız, boyle bır eğıtımden gecmış kafalardır Nevarkı, 1950'h yıllardan başlayarak ( )" Evet' Ne mı olmuştur o yıllardan başlayarak, bunu oğrenmek ıçın Tanılh'nın kıtabını okumak ve gelışmek ıçın nasıl bır eğıtımden geçmemız gerektığını bılmemız gerekıyor Bol kıtaplı gunler Oktay Akbalın güncesinde en çok yer alan, tabii ki edebiyat ve edebiyatla ilgili düşünceleri. Çoğunlukla karamsar, edebiyatın bulunduğu noktadan memnun değil, edebiyatın geleceğinden endişeli ve şüpheci. Bazı edebiyatçılara, yazarlara, okurlara, tavırlara ve yazılara kırgın. D A. şebnem BİRKAN Oktay Akbalın "Amlarda Cörmek "i yeniden Bir dönemin tanıklığı... hır'le yaptığımu o konuşnıadd yan lış yargılar, gunluk ofkeler gençlığın hi7İı çıkışları var elbet Ama doğru luğu bugun daha çok anlaşılan yon lerı de yok değıl galıba "Anılarda Gormek ı okumanın onemlı ozelıklerınden bırı de oku dukça ınsanda heves uyandırması Neye heves uyandırması dersenız okumaya tabıı kı Andre Gı de'den Baudelaıre'e.Dağlarca dan Saıt Faık e o kadar ıçten ve zevklc bahsedıyor kı bızlerde de bır oku yucu olarak ılgı uyandırıyor Hele hele Hasan Izzettın Dınamo nun Kutsal Isyan adlı romanı ıçın "En ver, Talat Mustafa Kemal Gunde lık yaşamlan ıçınde gosterılen ro man kahramanları Dınamo, tarıh yapraklarında kupkuru bırer olay gıbı gorunen yaşam parçalarını ın sanca bır dennlığı kavuşturnıuş " dıyerek bızlcre okuma heyecanı ve nyor Okuduğu kıtaplara değınıyor, duşunce ve yorumlarını guncesıne dokerken bızlere de ışık tutmuş oluyor kızgınlığını dıle getırmış 5 Şubat 1966 dakı güncesinde "Şoyle boyle yırmı yırmıbeş dergıde yazılarım çı kar llk kez bır yazım yayımlanmadı 1 gerıçevrıldı Insan kızmah mı şaş malı mı, bılemıyor Bakıyorum ku rul uyelerının kışılıklerıne, uç profe sor ıkı şaır1 Oturmuşlar okumuşlar yazıyı sonra, Aa olmaz' demışler 'Rus Macar Çek yazarlannın sozle rı var burada çıkma? bızım dergıde boyle bır yazı' Bır edebiyat ku rultayında ne dıyebılır bır yazar, ıs ter sosyalıst, ıster komunıst olsun? Benı uzen, o uç profesorle, ıkı şaırın bu konuda eş kanıda oluşları " Guntesınde Oktay Akbal ıkı sap tamayapmış Bırı, 1 Mart 1967'de "Edebiyat matınelerı unutuldu Bıkkınlık mı uyandırdı, yoksa ede bıyat sevgısı mı azaldi'' Bakıyorum da çevreme, on yıl on beş, yıl once kı gıbı kımse şur sevmıyor, oyku sevmıyor, sanatla sevgıyle ılgılenmı yor Edebiyat toplantılarının yen nı açık oturumlar aldı " Ikıncı saptaması ıse 28 Kasım 1967'dekı güncesinde karşımıza çı kıyor "Yazar, gobeğını kendı kese cek Turkıye'de Batı ulkelerınde bır çevırın mı çıkmış, bır odul mu ka zanmışsın, onemlı bır antolo)ide, bır ansıklopedıde yer mı almışsın, otur tup kendın duyuracaksın bunu top luma A71Z Nesın, Akbaba'da odul kazanmasının oykusunu tatlı tatlı yazdı da oğrendık Yazarlar ya?ma salar, ne a|anslar duyuracak nc gaze teler Kocagoz de ara sıra bu ışı ya par Yabancı ddlerde çikan çevınle rını duyurur okurlara 'Yon de bır daha yazdı, Azerbaytan'da bır ro manı yayınlanmış 'Kendı gobcğımı zı kendıiruz keseceğız' dıyor Gıde rek aynı ışe kalkışacağız, korkarun Şurada oykum çıktı burada roma nın yayınlandı, berıde ansıklopedıye dlındım dıye Gazetecı ılgılenmez, a|ansçı aldınş etmez, radyocu burun kıvırırsa, yazar da alır kalemı elıne, duyurur kendı başarısını' Bu ger çek ne yazık kı halen gundemde Her gazetenın spor sayfalan var, 2 4 sayfa ama bazı gazetelenn kultur sayfası bıle yok, olanlar da, kâh mı nık bır haber olarak odul alan yazar ve yapıtı alınır bır koşesınde, kâh almaz Bununla gurur duyulup uzun uzun bılgı verılmcz Acı ama gerçek YAŞAMDAN KESİTLER... Oktay Akbal kendı yaşamından kesıtler de vermış Çocukluğu veya geçmışınde aılesıyle ılgılı anıları za man zaman karşımıza çıkıyor Ok tay Akbal'ın ozel yaşamıyla ılgılı ıkı şey oğrenıyoruz Ukı kendı doğum gunlenne pek onem vcrmedlğı ve zar zor hatırladığı 20Nısan "Do ğum gunlermı nıye kutlarlar acaba1 Yılların geçışınde sevınılccek bır şey var m P " 1966'da "Işte bugun bır yaşa daha gırıyorum " 1967 nın 20 Nısan'ında şoyle yazmış 'Doğum gunum 20 Nısan Bırden aklıma geldı Anlamsız bır şey " 1968 1969'da ıse bahsı bıle yok Ikıncı onemsız bulduğu şey de, yılbaşı kutlanıalan Gunumuzde bırçok ınsan yılbaşını kutlar ama Oktay Akbal bu konuda farkü bır goruşe sahıp 1 Ocak 1966 "I ler ye nı yıla yenı doğmuş gıbı gırebılsem Olmuyor o anılar, o gereklı gereksız anılar, pencerelerden kapılardan gı rerek doluyorlar odama Kuçuk, an lamsız şeylen anımsıyonıtn Nere den nereye*' Bır sonrakı yıl " 1967yı bu gece yarısı gulerek, eğ lenerek karşılayacağız Kendım ıçın demıyorum bunu Yılbaşlarında bır yerlere gıtmenı ben Gulup tğlen mek ıçın bır îbtek dc duymadını hıç Kımı kandırıyorıi7 bu 7orakı guluş IerleeğlenmeJerle?"1968'de Bır yıl daha mı? Dun gece odamda yalnızdım Bır şışe şarap, ufacık bır radyo, bır yığın kıtap " 1969 yılbaşı sına en ufak bır değınme bıle yok Oktay Akbal'ın guncesı her ne kadar 1965 69 arasındaysa da, yaz dıkları ve saptamaları 2000'lı yıllar da da geçerh Gunceyı okurken, Oktay Akbal ın kutuphanesınden andarından, dostlannın yanından sessızce geçıyoıuz ve onlara kulak mısafırı oluyoru/ ()ktay Akbal yo rumlarını duşuncelennı, deneyım lerını, bırıncı elden edebiyatla sıya setlc, polıtıkayla suslemış Boylect bızlcr de onun dostlarına, ılışkılerı ne ulaşmış oluyoruz Onun gunce sını okumanın bır yararı da, ozel bır edebıyatçıya aıt bırçok gerçeğı onun ağzından okuma zevkıne erış memız Oktay Akbal'ın guncesını okurken onun yaşamının ıçınden geçıyor, onun yaşam scruvenıne ka pılıp gıdıyoruz Ve onun dunyasın da nayatının bır donemıne tanık olup, yaşadıklarıru beynının ve kal bının derınlıklenne gırerek dene T opluma mal olmuş ınsanlar nasıl yaşarlar1 Nelere onem verırler* Bır edebı yatçı ne duşunur' Gunde lık yaşamında ncleı yer alır^ Onlar da bızler gıbı mıdırler'' Bu sorular zaman zaman hepımızde merak uyandırır Ldebıyatçılar da etten, kemıkten ınsanlar tabıı kı Bır gun bır bayan oğretım gorevlısı llhan Berk'e yak laşmış vc Sız tlhan Berk mısınız5' dıye sormuş Onun llhan Berk ol duğunu anladığında 'Sıze dokuna bılır mıyım? demış Işte bızler de merak ettığımız yazarlara ve şaırlere ancak guncelerınde dokunabılır ve onları ancak guncelerınden tanıya bılırız Onların kafalannı kurcala yan şeyler bızlerınkınden bıraz fark lıdır Iopluma mal olmuş kışılerın nasıl yaşadıklannı, neye onem verdıklerını oğrenmek ıçın onların guncelerını okumak gerekır Oktay Akbal 1965 1969 yılların da tuttuğu guncesını okuduğumuz da bır edebıyatçının nasıl farklı ol duğunu goruyoruz Oktay Akbal yıllarını edebıyata adamış bır yazar öyku, roman, anı, ve denemeler, eleştırıler yazmış bır edebıyatçı Ga 7etelerde yazılar yazmış bır gazetecı, koşe yazıları yayımlamış bır koşe ya zarı FDK uyesı, Kultur Bakanlığı yayın danışman kurulu uyesı, TYS gencl başkanlığında bulunmuş, 1 urk yazı dunyasında tanınan ve onemİı bır yen bulunan bır yazar EDEBİYATIN GELECEĞI Oktay Akbal ın güncesinde en çok yer alan tabıı kı edebiyat ve edebiyatla ılgılı duşuncelerı Çoğun lukla karamsar edebiyatın bulun duğu noktadan memnun değıl, ede bıyatın geleceğinden endışeh ve şuphecı Bazı edebiyatçılara yazar lara, okurlara, tavırlara ve yazılara kırgın Fransız yazarlan Sartre ve Nadeau'nun konuşmalarına değını yor 6 Elcım 1966 güncesinde "Çok şeyler anlattı Nadeau Ama bence en çok duşunduren sozler şunlar 'Eınsteın ın yanında nedır kı Cla udel, nedır kı, Gıde' Polıtıkacılar, generaller beyaz gomleklı bılgınler yonetıyor ınsanlığı Edebıyatçıya ış kalmadı tnsanlar askeruı bılgınlerın clındc kalırsa tşte sanatçılar ınsanlık dışına çıkıp eşya halınc gelen ın sanlığı', onlara karşı koru makla gorevlıdır " Oktay Akbal ıçten olmak ıstıyor ama engeller goruyoı "Bakı yorum sağıma soluma ıçten lık yıtıp gıtmış îçtenlık yok edebiyat evrenınde Bır ben mı kaldım îçtenlık gostere cek* Duşunuyorum şaırle rın, ya/arlann adlannı bıle yazmayayım dıye " Guncesı nın bır yerınde, edebiyatın olması gerekcn yerde olma dığından da dem vuruyor "Yırmı yılda epey gelıştık1 Hıç değılse o gunlerde oyku kıtaplarını yayımlayanlar olurdu Ya da bırkaç yuz lı raya kendınız bastınrdınız Bugun basan da yok, bızler de cepten bır ıkı bın lıra har camak hevesı de, olanağı da 1 " Oktay Akbal bazen de ORHAN VELİ HAKKINDA Oktay Akbal güncesinde kendı çevresınde olan olayları, duşuncele nnı vc yorumlarını yazmış Guncesı o kadar çok şeye değınıyor kı okur ken, adeta o yıllar fdm şerıdı gıbı gozunuzun onunden akıp gıdıyor Guncesındekl yazılara bırer başlık da vermiş boylece deneme nıtehğı de katmış anılarına Bazen dc gun cesını yazdığı çeşıtlı yazıları bır der gı, gazete veya basında çıkmamış yazı soyleşı gıbı şeylerı yazma fırsatı olarak da değerlendırmıs Orneğın Orhan Velı hakkında Fanır On ger'le 23 Ocak 1967'de yayımlan mamış, karşıhklı konuşmasını, tum detaylarıyla vermış, verırken de bazı ıtıraflarda bulunmuş "Yayınlama mışız bu konuşmayı1 Oysa ılgınç buldum şımdı Yırmı ıkı yıl sonra Orhan Velı, gene unlu bır şaır, gene unutulmamış bır kışı Aramızda yaşar gıbı Anısına ozel sayılar çıkı yor sık sık adı anılıyor şıırlerının çoğu gunccllığını yıtınnce geçmış yılların akışında dağıldı kaldı' Fa SAYI 767 TURHAN GÜNAY emaıl cumkıtap@cumhurıyet com tr Imtlyaz Sahibi Cumhuriyet Vakfı adına llhan selçuk * Cenel Yayın > Yönetmeni Ibrahım YıldızoYayın Yönetmeni Turhan Cunay 0 Sorumlu Müdur Mehmetsucu o GörselYönetmen Dilek Akıskalı o Yayımlayan Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A $ o Baskı Ihlas Cazetecillk AŞ 29 Eklm Cad No 23 Yenlbosna Istanbul o Idare Merkezi Turkocağı cad No 3941 cağaloğlu, 34334 Istanbul, Tel 0 (212) 512 05 05 0 Cumhuriyet Reklam Cenel Müdür özlem Ayden / cenel Mudür Yard Semra Yazıcı / Reklam Müdurü Hüseyin Dalkıran Yerel sürell yayın 0 Tel 0 212 512 47 78 5124830 Fax 0212 513 8463 C U M H U R İ Y E T K İ T A P KITAP yımhyoruz • Anılarda Gormek/ Oktay Ak bal/Alkım Yaytnevt/426 s Asuman Kafaoğlu Buke'nın ya Ztst elımıze ulaşmadtğı ıçın bu hafta yayımlayamıyoruz Okurla rtmtzaan ozur dılertz SAYFA 3