Katalog

Zeynep Uzunbay şiiri V kırağısına çekse de, o ışıkh öğretmen bir babanın yeşerttiği bir dal filizi! Sol rüzgârlarla budanıp yeşermiş bir eğimin içensiııde şekillenip kendi ırmağının beslediği kıyılarda; edcbiyat öğretmeni olmanın da birikmiş estetığı kıvamında. . Görece özgürlüğün açmazındakı, modern kentli kadının usul çığlığıdır onun şiiri! Çocııksu gülüşündc yarım ağız bir tuz! Doğu / Batı derken sıkıştınlmış kadın hal, ııyur uyanık bırakılmıghk! Okııtulmuş, çalışan kadın, aydın! Uretimde omuz omuza, hayat mangalda kül! Sancıda bırakılmış dis.il bir açmaz sanki, sacda unutulmuşluk! Kadının köz hali diyorum ben buna! Bir ırmağın yatak değişimi kolay mı, daha çok şiir gerekecek! Yaşam, geçmiş zamanların atlasında, katı gerçeklerle pupa yelken giderken özgürlük düşü gördürülmüş kadınlar, ya sonrası... işte hayat! Aşırı korumalarla kendini oldurmaması için elden gelen bütün iyıliklerin (!) esırgenmediği!.. Düşler ülkesindeki ece kadııı giilümseyedursun! O, bu geçişteki kadının dilini, temini seçer ki, tam şiirlik haldir bu! Zeynep Uzunbay, işte bu kadın halleri şiirleyen. Kitai bın ilk şiiri olan Kim'e'de hemen kitabın tümündeki anlamı barındırdığını düşün düğum dızelerle girelım istedim Zeynep Uzunbay şiir hancsinden içeriye: "kim kaç yıldır kim/ kim nerede ne yapıyor/ bundan korktum ağladım/ kendisi benim sevdiğim olur" derken, o da, bu insan hallerimiz ıçindeki müşkülün, gerçek KÎM'liğin peşindedir. Bu Kim'e gidiş, insanın kendi özüne, insanlık denen hallerin, hiç'liğine ve bu hiç' liğin çıkmazındaki varoluşa gıdiştir. Ama bu gidişte duyarlığın acıya dönüştüğü edim, "ağladım" sözü ile somutlanmış. Bu merakın insanın kendine duyduğu "korku"ya eklemlenerek çoğaldığını ve biz' in içindeki trajedi ile buluşup tekrara dönüştüğü; giderek onun da bizim Kim'imiz olduğuna götürür şairi. Kim'e, diye çıktığı yolculukta dipte bir yerlerde kim'seyi görür, onu kimse'm diye tutup elinden şiire getirdiğinde bakar ki kendisi! Şaşırır mı, hiç sanmıyorum! Daha yolun başındayken bunun farkında gibidir: "kendisi benim sevdiğim olur" sözünü çoktan söylemiştir bıle! Kendileri de bizım sevdiğimiz olur... Kimse, şiirinde ise; "öf ne rezil ne ayıp şey/ dakka mı tutulurmuş aşka" derken, sokağın diline tutunarak aşkın ruhunu bilgelikle yakalar. Aşkın, kim'seler arasında o eşsiz burgacın çekimi içerisindeki bütüne gidişini; yarattığı parıltılı yanılsamanın ve o eşsiz enerjinin, kendi ömrünce yaşanıpher bitimli şeyde olduğu gibibitebileceğini; ona boşuna dantela kolaları yapıp ütüler çekmenin acıtıcı gülünçlüğünü anlatır gibidir. Aşk da şiir gibi kendi biteceği zamanı iyi bılir! Biraz sabır tuzu katayım, der şair, içimin tatlı suyuna... işte size eşsiz bir çözüm! Biraz sabır! Dakka tutulmazdır ya aşka! Zaman bilgeliğiyle öğretir, bitmişse bitmiştir! DURUŞ...' Ancak meçhul öğrenci akıl ister §u soruyu sorabilir: "Neden elmanın bir yani daha çabuk kızarır ve çürürdür?" Bu soru epey, eski ekşi kızılıdir, nice yanıtlarda çürürdür! Dilbilmezdir ki o, meyve "elma"sıdır; Meleki tavus ikramı bir tat! Ya da bir uyarı; Sakın ha, "alma" yanarsındır! Yani bir eylem parçası (mı ?)... Ben nerden bileyim! Duruş'tan birkaç dizeyi paylaşmak istiyorum ama gönlüm tümünden yana. Çünkü bu şiir kitabın sağlam omurgasını oluşturan temel şiirlerden biri bana göre: "ben sizin hiçinizim birinizim komik olmayın/ hangi haset kesici iyi gelir kann ağnnıza/" derken insan mayasından mı desem, kültürel kodlarla aktardan temel çelişik hallerden biri mi, nedense bu olgu hep var! En iyi haset kesiciyi bilen var mı? Sanınm yok! "eritemiyorsanız, biraz ' rinize çekin"i önermiş o! Yine aynı şiire: "Yararlı yararlı sallayın başınızı/ bizmalum, duruş çok önemli" ciddi böyle bir haller var, insanların duruşunun da maskclenebileceğini unutarak bir güzel kanarız! Göstermelik hallerle kendimizi ne de hoş aldatırız (mı)! Malum duruş vitrin, malum duruş ambalaj, malum referans... Hiçbir sen de yaşam surlarının çatlaklarında yemiş yüklü dallar, seviler ballanıyor KİTAP S AYI 7 6 7 Bir usul fırtma n Halide YILDIRIM KİM'E Yâr hâlı dılımi zâr bılüptür bılürem Dili zânmda ne kim var bilüptür bılürem Fuzulî K Zeynep Uzunbay şiiri, bir içtenlikler şiiri! Yaşam gerçekliğinin, sokaktaki çocukça aldırmazlığın içerisinden şaşırtacak büyük hüzünler toplayan, dağıtır gibi de yapan, bir usul fırtma! Söylemiyormuş gibi yapıp öğretmesiz söyleyen. im' in haddidir Kim' c gıtmeler... kendini bilmezden ötekine... hele de bir şairın o eşsız dünyasına... sözciik dize, imge kırat... benimkisi bıraz da nafile inat; ama esirgeyen ve bağışlayan sözun adıyla iliştiğimiz sofranın şiir kıyısından Zeynep! Ben de sentn kim' ınent ey güzelsebep' Oğulcuğun rüya seyreyleyedursun1 Oğulcuğum ktztlcığına emanet Dalları salkım sözciik bir şair Zeynep Uzunbay! Okudukça ben' ime doğru sükut ettiğım o güzel kadın yanım, hırçın çocukluğum, dev gençliğim, giinyuvarlağın mavisine sürülmüş kıyıdakim benim! Onu bildim ben, ona gidelim! Zeynep Uzunbay, modernist ve kentli bir şair! Içindeki atkuyruklu küçük kız onu zaman zaman bozkırın, yaylanın acı ÜÇÜNCÜ KİTAP Bilindiği gibi Sabahçı Su Kıyılan kitabı Zeynep Uzunbay' ın Çankaya Belediyesi ve Damar Dergisi ödülünü, Yaşamaşk kitabı, Orhan Murat Arıburnu, bu üçüncü kitap Kim'e ise Homeros ödülünü aldı, paylaşarak. Onun bu ödülleri abartıp küçümsemeden kabulündeki olgunluk, yaşam karşısındaki çocuksu duruş, dili kullanmadaki yetkin özgünlüğü, daha önemlisi baktığımız yerler beni etkiledi diyebilirim. Şiir, nasıl İci aynntıdadır denir, kişiliğin ipuçlan da söylem ve eylemin kıvrımlannda salınır, öyle. Kim'e kitabı Papirüs Yayınlanndan çıktı. )Gerçekçi Şiirde Yürüyüş ( diyor Papirüs, parantez dışı vurgusuyla. Kitabın rengi biçimi hoş, yazısı, dizgisi fena değil; ancak fotoğraftakinden daha güzeldir Zeynep Uzunbay! lc fotoğrafı birikimi, büınci; kaleminin, bileğinin, yüreğinin gücü elbette şiirlerinde saklı. Otuz şiir var bu kitapta, bütünlüklü bir çalışma, malum tema; OTEKl; yani öteki BEN! Şiir adları da bu bağlamda; kim' e, kimse, İumseli... gibi başlayıp gece ile ba§layan; karanlık, bilinmeyen, büinemez sanılan; yani öteki'ne... Bu yazınm amacı Zeynep Uzunbay' ın Kim'e kitabını daha çok anJamsal boyutta irdeleme çabasıdır ki, umarım onu doğru anlamışımdır! Anladım sanıp da, anlamamaktır korkumun eceli! Ben, ınsanın boy aynasında kendi ruhuna dokunuşları gibi görüyorum sevdiğim her şiir kitabını. Bir kalbe, bir dünyaya, uçuşan bir kokuya uzanmak; kendimize dokunur gibi! Yalnızlığımızı bize unutturan, bıze bizi getiren o sıcakhkla yeryüzünde çarpışan iki ışının buluşması gibi! Bir ınsan ikliminden yeni tatlar, duyarlıklarla dönmekse işin en keyifli yani, Kim'e de benzcr duygularla okuduğum bir şiir kitabı oldu. Zeynep Uzunbay, şaşırtıcı, bir o kadar samimi ve öyle uç, öyle tehlikeli bir yerlerden topluyor ki şiirini, ayağı kayıp düşecek diye korkuyorum! Sözle oynayan bir çocuk o! Dili çektiğince sokağa kaçıyor; iistü başı şıır tozu, dizeleri söz yarası, sÖzcükleri... Çok da tatlı, çok yaramaz! Bakın, gözünüze ıt üzümü pırtlatırsa söylemedı demeyın! Norveç'in en ünlü yazarından gençler için çarpıcı bir polisiye Pelle ile Prof bu iki arkadaş dizinin başkahramanları. Her kitapta topluma eleştirel bir bakış var. Gençler kadar anne babaların da ilgiyle okumaları gereken bir kitap. devtorln düşüşü Ingvar amb)6rM«ı Ambjörnsen On kıtaptan oluşan dizinin ilk kitabı: Devlerin Düşüşü. Polisiye roman geleneğinin izlendiği bu dızideki olaylar ırkçılık, uyuşturucu pazarı, çevre kirliliği, kökten dincilik gibi toplumsal olaytarla bağlantılı. Dizinin ikinci kitabı: Oslo İstasyonunda Ölüm yakında yine Can Çocuk'ta. Yazar bu kitabıyla 80'li yılların en iyı gençlik kitabı ödülünü almıştı. Yenıçarşı Cad. 41/A 34430 Galatasaray İstanbul 0212 245 8292 0212 245 8293 3 iyisi yok diyen duruşlannız olsun/ den [email protected] SAYFA 24 C U M H U R İ Y E T