Katalog

Osman Akınhay ve Özcan Özenden 'Dünyanın Bütün Sokaklart \syanda Hegemonik tim mi, barışçı tin mi? Osman Akınhay ve Ozcan Ozen dünyayı izlemeyi "Dünyanın Bütün Sokakları îsyanda"da da sürdürüyorlar. tkili daha önce "Çeçenistan: Yok Sayılan Ülke" ile birlikteliklerini kurmuş ve dünyanın sıcak bölgclerinden bilgi aktarnıaya başlamışlardı bizc. birlikte bakacaeımız, Şükrü Argın'dan ("îradenin Iyimserliği Aritmetik ülarak Artaı ken, Aklın Kötümserligi Geometrik ülarak Katlanıyor") yapıldı. "...şu an icindc yaşamakta olduğumuz (îurıım, kesinlikle ölünıcül bir 'uygarkklar (,atış ması' olarak görülemez. Şu an söz korıusu olan, çok daha hayati bir çatışmadır ve bu, Imparatorluk'un şinıdilik ABD'de vücut bulmuş olan savaş makinesinin hegemo nik 'tim'i ile insanhğın direnen banşçı 'tin'i arasında geçmektedir. Ortadoğu'dan Kuzey Amerika kentlerine, Avru pa'dan San Francnsco'ya, merkezi ve Eatin Amerika'dan Endonezya'ya kadar hemen her yerde, 'isyan eden' 'insanlık' tarih sahnesine eıkmıştır veyine hemen her yerde 'Uluslararası r lukuk' adına haykırmakta ve 'Cîlobal Insan Hakları' namına harekete Beçmektedir. Dolayısıyla, diyebiliriz ki, Diıgün bu savaşa karsı çıkan herkes, Kroker'ların daha önce de anmış olduğumuz o mükemmel if adesiyle, 'Bağ dat yıırttaşı'dır. Şüphesiz hemen hepimiz, onların, yani Iraklı sivillerin acıları ve ıs tıraplarıyla dayanışma halindeyiz. Ancak, şu lıakikatin hakkını da vermek duru mundayız: Kendini sanki Bagdat 'yurttaşı'ymış gibi hissetmek ile gerçekten Bağ dat yurttaşı olmak, daha doğrusu bir 'yurtlaş' bile değil, sadece bir Bağdatlı ol mak arasında can alıcı bir fark vardır. Yanliş anlaşılmasın, bununla, kendilerini Bağdatlılarla yoğıın ve samimi bir empati içinde bulan insanların bu son derece insani hislerini aşağılamak ya da değersizleştirmek istemiyorum; ama ne yapalım ki, höyle acı bir durum da var işte: Ne yazık ki, Irak (,oğumuz için gerçekten çok ırak! (s. H 16) Bu ahntıda beni büyüleyen içinden geç tiğimiz tarihsel kesiti, iki sözcükle lüm karakteristiklerine varana dek, özetlemesi oldu: Savaş makinesinin hegemonik 'tim'iyle insanhğın direnen barışçı tin'i. Bir de tabii kısa bir süre öncesine Jek can alıcı tark olarak görülen gerçekten Bağdatlı olma halinin bugün kinıe (,'ikacağı belli olmayan bir negatif piyangoya döniişmüş olması gerçeği var. Evet, dünya tarıhi değişiyor. Sınırlar yeniden çiziliyor. Egemenlerin küstahlığıysa sınır lilan ta nımıyor. 'Ne? Nereae? Niçin? Ne zaman? Nasıl?' sorulanyla 'Kim?' sorıibu nu sormanın tam zamanı. Gene Argın'dan bir altntı yapalım: "ArundathiRoy, bir yerde,'Imparatorluk ile nasıl baş edebiliriz?', sorusunun deva sa bir sorıı olduğunu ve bu konııda hiçbir kolay yanıta sahip olmadığımızı söy lemişti. Roy, lmparatorluk'la yüzleşmek ten söz ettiğimizde, her şeyden önce onun ne demek olduğunu kavramak, onu teş his etmek durumunda olduğumuzu söyler. 'Imparatorluk' dediğinıiz şey; ABI) ve onun Avrupalı müttefikleri, Dünya Bankası, 1MI', Dünya Ticaret Orgütü ve çokulııslıı şirketler ağı mıdır? Yoksa, bütün bunlardan daha fazla bir şey midir? Dahası, yine Roy'un ilade etmiş olduğu gibi, 'lm paratorluk', birçok ülkede milliyetçilik, dinsel bağnazlık, faşizm ve teroriztn gibi tehlikeli yan ürünler vermiştir ve bunların tümü, kapitalist globalleşme süreciyle aslında kol kola ilerlemektedir. Acıktırki, böyle dallanıp budaklanmış bir 'Imparatorluk' ile yüzleşmek ve hesaplaşmak son derece güç bir iştir. Ancak, kabul edelim ki, bu işi başarabilecek olan 'Çokluk'u teşhis ve tesis et mek, bundan çok daha güç bir iştir. Bir kere, 'lmparatorluk' her nasılsa tesis edil mis bir şeydir ve ihtiyaç duyduğumuz en acil şey bir an evvel onu teşhis edebil mektir. Oysa 'Çokluk', tesis etmedcn asla teşhis edemeyeceğimiz bir şey. Ancak, onu elbette muvakkat olarak Roy'un 'lmparatorluk' tanıınından hareketle, şu şekilde tanımlayabileceğimizi sanıyorum: 'lmparatorluk' ile 'ulus devletlcr' arasına sıkışıp kalmış amorf'kitle'. Biraz daha so mutlaştırmak için, sanırım şunu söyleyebiliriz: BushBlair ikilisi ile Saddam ara sında kalmış olan Bağdatlılar, 'çokluk' için iyi bir örnek reşkil ederler. Tabii ki, bıına derhal şunu eklemek koşuluyla: Arthur ve Marilouise Kroker'ların çarpıcı bir biçimde ilade etmiş olduklan gibi, bugünlerde neredeyse hepimiz aslında Bağdatlıyız ve anlaşılan o kı, nerede yaşı yor olursak olalım uzunca bir süre Bağdath olarak kalacağız. Oyleyse şunu söy leyebiliriz: Irak'ta Imparatorluk'un bombalarına maruz kalanlar Imparatorluk'un merkezinde ve çeperlerinde ona 'isyan' edenler, 'Çokluk uenilen şeyin iki larklı kutbunu teşkil etscler de, yine de onun bir parçasıdırlar. lmparatorluk üzerlerine yü rüdüğü için dağılmış hatta atomlarına ay rışmışya da Imparatorluk'un üzerineyü rüdükleri için birleşmiş, hatta dayanışma içinde kaynaşmış olsalar da, onlar aynı 'Çokluk'un parçasıdırlar. (a.g.y.,s. 1213) SriaHPkttap BUKETÖKTÜLMÜŞ akındoğu'da güç dengelerinin, adeta sil baştan, yeniden oluştu rıılması sürccinc dahil olan savaş gerçekten bitti mi? Yoksa asıl savaş şim dı mi başlıyor? Asıl savaş, uygarlıkfar savaşı değiı de, kaynaklan iliğine dek sömii rülmüş; toprakları neles almasına dahi hrsal tanınmaksızın sürekli ekilip biçil miş, sııları kirletilmiş yaşlı gezegenimizin üstünde taşıdığı nüfusa dar gelmesi mi yoksa? Bııgüne dek pastanın, bırakalım cn büyük dilünini neredeyse tamamını götürenlerin, şu zavallı neredeyse'yi aradan çıkarmak için, pastanın tümünün ba şına çöreklenmeleri açgözlülüğü miı ya da? Evet savaş bitti? Bağdat düştü ve ay nı zamanda Saddam'ın da kalcsi olan Mezopotamya'nın bu en eski kenti, çırılçıp lak, teslim oldıı; müzelerine varana dek yağmalandı. Evet, savaş şinıdi başlıyor. Çiinkü düşen yalnızca Bağdat'tı. Oysa günümüzde ABD ve lngiltere dışında dünyanın her yeri Bağdat, sakinlerinin de Bağdatlı durumuna indirgendiği bir sü reci yaşıyorıız, öyle değil mi? Bu düşünceye, bir alnıtı ekseninde, birlikte baka lım şimdi. Alıntı, daha önce Everest'ten "Çeçenistan Yok Sayılan Ülke" adlı der lemeleri yayımlanan Osman AkınhayOzcan Ozen ikilisinin okurlaruıa seslen dilderi son kitabından; "Dünyanın Bütün Sokakları lsyanda"dan yapıldı. Küresel savaş karşıtı hareketin enine boyuna tartışıldığı, yaşlı gezegenimizin en iicra kö şelerinde dahi yankılanan savaşkarşıtı dalgada kitlelerin politika sahnesine çık masma neden olan faktörlerin ele alındığı, sorduğu harika sorularla hem beynin gri hücrelerine masaj yapan hem de kişiye yaşadığı çağdan sorumlu olduğıınu ha tırlatan inanılmaz hoşlukta acayip kafa açıcı bir çalışma bu. Üstelik "savaş kar şıtlığı eksenine oturan harış mücadclesinin önüıııüzdeki dönemde nasıl dönii şümler geçircbileceği konusunda spekülatil likirlerortaya atılmasını beslemek'Me kalmıyor, "bu dalganın stnıt mücadelesiyle nasıl ilişkilendırilebileceğini ve hare ketin kencii bunyesinde banndırdıgı anti kapitalist tepkilerin nasd ön plana çı kanlabileceğini araştırmak" gibi bir amaca da sahip. Jjiikrü Argın, Ahmet Insel, Hasan Bülent Kahraman, Nuray Mert, Ömer Madra, li. Fuat Keyman, 1 anıl Bo ra, Hüsnü Mahalli, F.rtekin Akpınar, Ece Temelkuran, Mehmet Uğur, Adil Baktı aya, Ozcan Yurdalan, Ergün Aydınoğlu, Doğan Tarkan, Ertan KeskinsoyMelda Keskin, Ali Çağrı Mutlıı ve Deniz Ugur'un söyleşi ve makalelerinden olu şan kiraptan yapılacak ilk alıntı, hani şu Y Omer Madra'nın "Biz Bu Komployu Durdurabiliriz, Ama Zamanımız Veter mi, Ondan Emin Değilim! "i, Ece Temel kuran'ın "Dünya ile Birlikte Ak!"ı, Osman Akınhay'ın kitabın içine serpiştiril miş taril eden, soru soran, yön gösteren ve çözümleyen birleştirici, kaynaştırıcı ya zılan... Kısacası "Dünyanın Bütün Sokakları lsyanda " sıkı birkitap; günümüz dün yasını okuyup anlamlandırmanın yanı sıra nereye gittiğine dair bir fikir de edin mek isteyenler için tam. Kaçırmayın. • Dünyanın Bütün Sokakları tsyanda /Der. Ösman Akınhay Ozcan Özcn /livcrest Yaytnlan / Istanhul 200 i HUMANİTE Can ahcı fark H KÜRESELLEŞME, AVRUPA ö BİRÜĞİ VE İNSAN HAKLARI MAYAKOVSKI AÇIKLAMA •TARAFIMIZDAN YAYIMLANAN MAYAKOVSKI KITABININ ÇCVİRMENİ MURAT ERDEN OLARAK YAZILMIŞTIR... KİTABIN ÇFVİRMFNİ SN İLKNUR İGAN DAN BU KARIŞ1KLIK NEDENIYLL OZUR DILBRIZ H IDEOLOJI, HEGEMONYA, H İKTİDAR VE İNSAN HAKLARI J [ »IA'/I'RAN ?"O n'i 7 *. A Y ı s ı | ~ OINIL DAÖfTIM: Chtvtyavıkın Yayımvl e maıl [email protected] Fah 0216^1^ 49 6 e mail: [email protected] Falu 0216 414 49 64 SAYFA 8 CUMHURİYET KİTAP SAYI 696