Katalog

"Insanhk Halleri Aforizmalar kitabındakileri Ferit Edgü, mizahla dokunmuş bir dille anlatır, o dilin içcriğindcki dcğişik tadları okura ileterek okurda ycni tadların doğmasına, o tadlarla sarmaş dolaş olmasına neden olur. MUZAFFER BUYRUKÇU ılllı' O nemli ya/arların hepsi, hem ken di ıılkclcrinin hem de yabancı ulkelerin edebiyatlarına, kültürle rine katkıda bulunmuşlardır ortaya koyduklan yapıtlanyla. Ve o yapıtlar, öykii dür, romandır, denemedir, şiirdir. Bu saydıklarımın bazılarını ya da bütü niinıi yapan sanatçılarımız vardır. ürhan Veli, onlardandır. Melih Cevdet Anday, onlardandır. üktay Riiat, onlardandır. Salâh Birsel, onlardandır. Oktay Akbal, onlardandır. Tahsin Yiicel, onlardandır. Selim llcri, onlardandır. Tarık Dursun K., onlardandır. Ahmet Hamdi Tanpınar, onlardandır. Ve onlar, bireylerin iç dünyalarında sıirekli bir biçimde devinen duyguların her an değişen durumlarına, bilinçaltlarında ve bilınçaltlarının sonsuzluklarında ve zihinlerin katmanlarındaki delirmiş bir üretimi yansıtırlar çalışmalarıyla. (Kaçkınlar / Bozgıın / Av / Bir Gemide / Çığlık / Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı / Kimse / O / Ah Minel Aşk / Ders Notları / Binbir Gece / üevam) kitapla rının yazarı Ferit Edgü de. yukarıda belirttiğim değerlerdendir. iste bu başka türlii, entellektüel, evrensel ölçülere yakın bir edebiyat yapan Hulki Aktunç ların, Selim Ileri'lerin, Tahsin Yiicel'lerin, Bilge Karasu'laruı arasında bulunan Ferit Edgü, bu kez bize (Insanlık HalleriAforizmalar) yapıtıyla yaratıcılığının en olgun, en nitelikli örneklerniden bırini sunmuştur. ' Aforızma'nın sozlıık anlamını aradım. Yok. Evet, eski yeni biitıın sözlükleri karışıırdım, aına 'alorizma'nın imine timine rastlayamadım. Zaten o 'sözlukler' birbirinin kopyası gibidiı, biri ne yazıyorsa öbıırıı de onıı vaziyor. Yeni, genis, kapsamlı bir sözliik hazırlanmalı, bu eksiklik gıderilmelı. Sonunda 'ahnizınj'nın tanımını Cîü nel Alrıntaş'ın Soyııt dergisinde yayımlanan bir yazısında yakaladım. Günel Al tıntaş, 'Aforizma'ya 'değinme'demiş... Güzel de 'değinme'yi aşıyor 'aforizma', dibindeki, bitişiğindekı gerçeklerden 6telerdeki gerçeklere sıçrıyor. tnsanlık HalleriAforizmalar'da Ferit Edgü'nün şaşirtıcı, felseti besinlerle beslenmiş saptamaları var. Insanlık HalleriAiorizmalar şöyler başliyor. 'Ciece karanlık Giındüz daha karanlık' Biri doğal, biri doğal olmayan iki ka ranlık. Doğal olan karanlığı hcrkes olduğu gibi kaoul etmişth ve yaşamını ona göre düzenlemiştir. (îece yaşamı, gündüz yaşamı... Gece hep kaıanlıkrır ama bu karanlığın ozu düşlerle, gizemlerle, sevişmelerle doludur... Oysa gündiiz aydınlıktır, ısıl ışıldır... Kışın o üşüten, ürperten, runları bunaltan günlerinde bile o aydınlık kaybolmaz. Aına Ferit Edgü'nün 'gündiizler daha karanlık' sözleriyle vurguladığı karanlık, insanların yapdartndan değü, edimlerinden, toplum içindeki tutumlarından, davranışlanndan, isteklerinin azgınlıklarını önleyemediklerinden, isteklerinin açüğını bir türlü giderememelerinden doğan karanlık Insanlık Halleri tır. Birbirlerine ve çevrelerine yaptıkları kötülüklerden doğan karanlıktır. Sevgiyi boğup onun yerine katliamlan, cinayetleri yerleştirmekten büyük maddi ve manevi çıkar sağlayanların bencilliklerinden dofian karanlıktır. Dünya nimetlerini hak ça Dölüşülmesini engelleyenlerin tavırlarından doğaıı karanlıktır vb. Bu, benim yorumumaur, okur dilediğı gibi düşünebilir, kendine özgü bir yorum üretebilir. Ya da Ferit Edgü, "Ben bunu amaçlamamıştım" diyebilir. Ferit Edgü'nün belırttığı gibi 'gündüz ler geceden daha karanlıktır vebukaranlık insanlar kötülük yapnıaktan vazgeçmedikleri surece yaşayacaktır. Insanlık Halleri Aforizmalar'dan alaca ğım kimi bölumlerle Ferit Edgü'nün bilgisini, zekâsını okura iletmeyi düşünüyo rum. ' Sence, sonrasız aşkların da sonrası var mıdır, dıye sordu. Hayır, dedim.Bildiğimtekbirşeyvar: Sonrasızlık dıye bir şey yoktur. Çünku son diye bir şey yoktur. Yalnızca aşk vardır. O ise hep bir başlangıç.' Kalın bir yazıyla yazılıp duvara asılacak sözler bunlar. I'erit Edgü'nün bir saptaması şöyle ve (,ok anlaınlı. "1 lerkese hayatını anlatma. Bazı parçalaruıı çalan olur.' Doğrudıır. Ama kokleriyle kaynakları bizde olduğu için oyun üstiinde oyun, rıızak ustünde tıı/.ak dıızenleseler, kursalar da sadece görüneni çalabilirler, go riınmeyeneel uzatamazlar... Uzatamadıklarına göre biz, tekıar tekrar hem hırsız ların kııllanacakları hem de kendimizin kullanacağını üretebiliriz. Işin bir de sıı yanı var: Demek ki bizim malımıza gereksinimleri var ki çalıyorlar... Ayrıca çaldık larını başkalanna satsalar da hem onları hem dekendileiıni mııtlu etmek ereğiy le de&erlendiriyorlar. Ben çalmalarından, (;aldıklarını üretmekten memnunum, Bir başka saptama. Yani "aforizma". " Yaşam, ne tek yönlüdür, ne çift yönlü. Yaşam çok, pck çok yönlüdür. Bu nedenle volunu şaşırır insanlar." Yaşamın çok yönlu ofması ne iyi... bu binlerce gidılecek yol vardır demektir, bu gidilecek yollar insanları mutluluğa da mutsuzluğadagötürür...hi(;biryeregidemeyenler, şaşıranlar da bulunsunvarsın. Alorizmaları sıralıyorum arka arkaya. "Elini verme Gözünü oyarlar." Bir mezar taşından: "Abşamam diyen ben, şu mezara bile alıştım." Şu dünyada hiçbir değerim yok. Umutsuzluğa kapdma, bir başka dün Ferit Edgü'den Aforizmalar Gündüz karanlığı yayı dene. "Uzun bir yolculuğa çıkıyorsun Geri de dönmeyeceksin, bunu bilerek hazırlan." Iğneyle kuyu kazan, suyu bulmadan göçer. Ferit Edgü, bir deyişi gerçeklerle karşılaştıtmış. Evet, igneyle KUVU kazılmaz. "Uerin bir uykuya dalma. Boğulabilirsin." "Tarih de, artık, gün oldu." "Gününe kök salmak isteyen sen, niçin sürekli geleceği sorguluyorsunı' O gelecek, bilmiyor musun ki hiçbir zaman gelmeyecek." "Resmi duvannu süslemek için asmam. okusunlar?" "Bugünün diliyle ne dıinü anlatabilirsin ne deyannı." "Her yılan insanı sokmaz. Ama her insan her yılanı öldürebilir." "Unutına, ne kadar koşarsan koş, dara caksın." "Gizini sandıkta saklayamazsın." "Rahatlamak için konuşma. Rahatsız etmek için konuş." "Kapıyıönceçal. Kim bilir, belki seni bekleyen hiç kimse yoktur." "Unutma, ner ziyafette karun doymaz." "Savaş ve barış ve savaş ve banş ve savaş ve barış ve savaş veTolstoy'ıın romanı değil, tnsanoğlunun sonsuz tarihi bu iki söz cüktür işte. Ferit Edgü'nün bu aforizması, insanın yaşamını güldüren ve ağlatan öğelerden oluştuğu için etkisi hiç azalmayacak bir aforizmadır. (Insanlık 1 ialleri Aforizmalar) kitabın dakileri Ferit Edgü, mizahla dokunmuş bir dille anlatır, o dilin içeriğindeki deği şik tadları okura ileterek okurda ycni tadların doğmasına, o tadlarla sarmaş dolaş olmasına neden olur. • Insanlık Halleri Aforizmalar / Fertt Edgü / Sel Yayınahk / S: 60 Eğer öyle olsayılı bahçemdeki a^aca da güzel bir kadını asmam gerekirdi." " Yazar okuru değil okur yazarı keşfe der." "Bugünü yazıyorsan yarın neden seni BERFIN YAYINLARI Yeni Kitaplar Afopizma'mn tannın Şiirin Gerçeği Toplumdaki Yeri ABDULLAH RIZA ERGUVEN İBRAHİM ÜLGER Mevlâna Işığın Kaynağı Doğu2 Adres: BERFÎN BASDM YAYIN VE TİC. LTD. ŞTİ. Cağaloğlu Yokuşu, Evren Han No: 29 / 56 Cağaloğlu 34440 tstanbul Tel: (0.212) 513 79 00 Faks: (0.212) 512 37 20 CUMHURİYET KİTAP SAYI 696 SAYFA 6