Katalog

IMF Başekonomisti, Arjantin V anlattığı kitabmın Türkçe baskısına özel önsöz yazdı Arjantin ve Türkiye'nin traiedisi kullanılmayan önemli kavramları da açıklamış. Bu yöntemin okurları için bir kolaylık sağladığı açık. Ancak, kitabı önemli yapan, çok daha baska bir özelliği var. Yayınevı, vazarla ilişkiye eeçerek kitabın Türkçe baskısı için özel bir onsoz yazdırmış. Michael Mussa'nın, kitabın Türkçe baskısı için yazdığı özel önsoz, öyle âdet yerinı bııl sıın dıye kaleme alınmış, yayımlanacak ülkedeki okurlara goz kırpan cınsten bir yazı değil. Türkiye ekonomisini değcr lendiren, I'urkiye ile Arıantın'ı karşılaştıran ve ülkemizin 1M1' ile ilis,kilerini masaya yatıran oylıımlıı olan bir analız ya zısı. Türkçe baskıya önsöz, tam 25 sayla uzunlugunda. Yeni Hayat Kütüphanesi yayınlarından çıkan "Arjantin ve IMF/Zafcruen Trajediye" isimli kitabın Türkçe baskısına 25 sayfalık özel bir önsöz yazan, IMF'nin pilot kabininden başekonomist Michael Mussa soruyor: Arjantin'de yanlış giden neydi ve IMF yanlış politikaları desteklerken veya felaketi önleyebilecek seçenekleri geliştiremezken ne türden natalar yaptı? Türkiye'yi de yakından taniyan Mussa'nın Dİr tür "özeleştiri" içeren kitabında, liberal bir perspektifle de olsa, hayli ilginç tespit ve analizler bulunuyor. MERDAN YANARDAG Kapttallst iktlsatçı Kuşkusuz Mussa, liberal bir iktisatçı. Ancak, konusuna (IMF'nin düzenlediği periferik ülkeler ekonomisine) son derece hâkim. Somııt bilgi ve belgelerden hareket ediyor. Gerek l'ürkçe baskıya yazdığı önsözde, gerekse Arjantin'in trajedisini anlattığı kitabında, hem sistemi savunuyor hem de bu iki ülkenin hükümetlerini eleştiriyor. Daha da önemlisi, yazar IMF'nin hataları nldıığıınıı rla kanııl ediyor ve bir tür "özelesjtiri" yapıyor. Bu yaklas.ım önemli. Önemli çünkü, halen ülke ekonomisini IMF'ye teslinı eden Türkiye için Arjantin'den çıkarılacak önemli dersler varken, bu tutumda ısrar etmenin nasıl bir ekonomik ve top lumsal yıkıma yol açacağını görmek ge rekiyor. IMF yöneticilerinin bile "hata" yaptıklarını kabul ettikleri ve kendi kurumlarını ele^tirdikleri mevcııt küresel kapitalist düzende; krizi aşmak için bu kurulu^un politikalarını savunmanın ve laşılmış olması, Avrupa düşünce tarihinin en önemli veçhelerinden birisini oluşturmuştur. ... Reformasyon doneminin baş aktorlerı (en başta da Luther), Avrupa insanına kendi vatlıklarıvla venı ve kanımca daha derınlıklı bir bağ kur ma imkânı vermişlerdir. Bu ise hem kültürelduşunsel, hem ıktısadı ve hem tle siyasi etkileri çok kapsamlı ve dönıı.ş,türüciı olmuşrıır. Dinsel öğelerin siyasi ta rihi nasıl biçimlendiıdiği, siyasetinse dinsel ögelere nasıl yenı anlamlar yüklediğı özellikle Kelormasvon dönemi boyunca büyük bir ilgiyle izlenebılecek son dere ce ciddi bir tartışma konusu olup, bu konuda ülkemizde henüz argümantatif açı dan tatmin edici bir üst noktaya " varılamamıştır. Yazar'a göre, "bu düşünce dunyasına 'anlamak' suretivle dahil olunmadıkça (yani 'hermenötik çembcr'e girilmedikçe) Avrupa'nın sırf ekonomik ve siyasal tarihini irdelemek ve bıınlur uzerine akıl yürüterek tahliller yapmak, hatta evren sel gelişim yasaları kesfetmeye çalışmak tahminimce tek bovutlu ve eksik kalaca ğı gibi yanlış da olacaktır. Söz konusu düşünce dünyası, zamanımızın 'hiper rasyonel' kavramlarına oldukça uzak ve hatta yabancıdır." Fakat bu uzaklık, ()k ten'in kitabıyla önemli ölçüde kapanmaktadır. Yine Ökten'in sözlerinden yararlanarak şunları söyleyebilirız: "Luther'in bız zat önderlik ettiği ve aslında Roma merkezli kilisenin çöküşünün ve ardından da ökumenik evangelik kilisenin yeniden inşa edilişinin teolojiksiyasal eko nomik nareketi olan Rcformasyon, Roma Kilisesi içindeki 'reform' çağrı ve bek lentileriyle beslenmiş, Italya ve tabii özellikle Alman Diyan'ndaki ekonomik ve • K İ T A P SA YI TV ekranlarında, bankalardakl dolarlarını dahl cekmelerlne Izln veriimeyen haikın aclıktan yaumaya giri$tıgini, sokakiarda askerlene catı$tığını. kiml işietmelere el koyup isletmeye çalıştığını ve ellerindekl boş tencerelerle Buenos Alres sokaklannda yuruyuşe geçtiglnl görduk B azı kitaplar vardır, toplumsalkültiirel hayatımızdaki önemine karşın sessiz sedasız yayımlanır. Yine bazı yayınevleri vardır, biz fakına varmasak da onlar alçakgönüllü bir çaba ile entelektiiel ufkıımuzu genişletir. Böylc çalışmak özveri gerektirir.. Ve ciddıyet ve işe savgı. Işte, önceki ay Türkiyc'de yine böyle sessiz sedasız bir kitap yayımlandı. Kitabın ismi, "Arjantin ve IMF/ Zaferden Trajedive". Kitabın yazan Michael Mussa. Bu kitabı, benzerlerinden ayıran ve önemli yapan yazarı. Michael Mussa sı radan bir kişi değil. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) pilot kabininde bıılıınan bir akademisyen. Mussa, 1999 2001 ydları arasında IMF'de başekonomist ve Araştırma Bölümü Başkanı olarak görev yapmış. Görev süresi boyunea IMF yönetiminevelcra Direktörleri Kıırıılu'na, izlenecek "ekonomi" politikalar ve dunya ekonomisindekı gelişmeler" konııla nnda danısmanlık yapmış. Ekonomi profesöriı olan ve diinyanın önde gelen üniversitelerinde ders de vereıı Mussa, 19861988 yüları arasında Amerika Birleşık Devletleri (ABD) Ekonomi Danışınunları Konseyi üyeliğinde bulunmuş. Halen Uluslararası Ekonomi Enstitü sü'nde çalışan Mussa, kısaca belirtmek gerekirse, küresel kapıtalızmin "kara kutusu'na hâkinı bir isim. TÜPkçe baskıya özel önsöz Turkiye'dekirabı, Yenı Hayat Kütüp hanesi isimli yeni bir yaytnevi yayınlamış.* Turkçcye 1. Halit Elçi çevirmiş. Titiz bir çeviri olduğu anlaşıiıyor. Çevirmcn, kitabın sonıına kııçük bir sözlük ekleyerek, metinde sık geçen, ancak gündelik ekonomi literatüründe pek Günümüz dünvasını anlamak icin Günümüzün dünyasını anlamada önemli bir görevi yerine getirmiş olan Kaan H. Ökten'in "Reformasyon Dönemi Siyasal ve Dinsel Düşünce Tarihine Giriş" adlı yapıtı, siyasal düşünceler ve din tarihi çalışanların yanı sıra bu konulara ilgi duyanlar için sağlam bir kaynak niteliğinde. HAKAN MERT Maltepe Universitesi öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr.' Kaan H. Ökten'in Alta Basım Yayın'dan çıkan "Reformasyon Dönemi Siyasal ve Dinsel Düşünce Tarihine Giris," başlıklı çalışması, Avrupa tarihinin çok önemli ama ülkemizde ne yazık ki layıkıyla önemsenmeyen (buna zikre değer belki de tek istisna, Samsıın (Jndokuz Mayis Üniversitesi'nden Doç. Dr. Şinazi Cîunduz ve Hakan Olgun'dur) çalkantılı bir dönemini ele almaktadır. Reformasyon çağı Avrupa'yı olduğu kadar bir bütün olarak dünyayı derinden sarsmış ve dönüştürmüştür. Reformasyonun etkileıini günümüzde dahi görebiliyor olmamız, onun ne kadar önemli olduğunun bir başka göstergesidir. SAYFA 14 Reformasyon Dönemi Siyasal ve Dinsel Düşünce Tarihine Gzriş Ökten bu önemli kitabı hakkında şunları söylemektedir: "Çok kapsamlı bir konuda kısa bir kitap yazmanın beraberinde getirdiğı en önemli zoıluk hangi konu, olay ve gelişmelerin seçileceği, hangilerinin ise göz ardı edilebileceği ko nusunda yaşanmaktadır. Bu kitapta, Germenlerin özellikle Avrupa tarıhinde oynadıkları rolün de arka planını vermeye çalıştığım için (bıına aslında Verfas sungsgeschichte: 'esas teşkilat tarihi' demek bile mümkündür) hem kilise tarihi ni, hem de siyasi tarihi nakletmek gibi zor bir işe kalkışmış bulunuyorum." Genel olarak bakıldığınua Ökten'in kitabı, Germenlerin Hıristiyanlaştırılmasının ve başlangıçta kabul ettikleri Ariusçuluğu terk ederek daha sonra l'ranklar gibi Katolik olmalarının Avrupa tarihinin belki de en önemli gelişmelerinden birisi olduğu tespitinden hareket etmektcdir. Bu baölamda Germen devletinin ta rihte ortaya çıkışı, Hıristiyan kilisenin Germenler arasındaki yayılışı, Hıristiyan kilisenin Urtodoks ve Katolik ol mak uzere DoğuBatı bölünmesi, Germen Imparatorİuğu'nun dönüşüınü, kilisenin KuzeyGüney bölıınmesini hazırlayan Luther ve öteki reformatörler, onların hayatlan, eserleri ve yol açtığı sonuçlar, Luther'in baş aktör olarak öne çıktığı Protestanlığm modem rarih üzerındekı siyasi ve düşünsel etkilerinin değerlendirilmesi kitabın ana eksenini meydana getirmektedir. Yazar, kitabın sonuna eklediği bazı okuma parçalarıyla ve söz konıısıı döneme ilişkin bazı önemli belgelerle konunun daha rahat anlaşılmasını sağlamıştır. Zengin bir kaynakçaya yer veren Kaan H. Ökten, dönemi kapsayan ayrınrılı bir kronolojiyle okura okumaları sırasında rehber olacak bir araç sıınmuştıır. Ukten'e göıe, "Avrupa'da kilise tarihinin 'selamete yürııme tarihi olarak bir tür entelekheiatelos zihniyeti içinde an Hermenötik çamber 'Selamete yiirüme' C U M H U R İ Y E T 696