Katalog

Ahmet Çelikkol'un Tarih Psikiyatri Divanında' başlığının, ya da ele alınan temaların oir psikiyatri uzmanınca yazıldığı ve psikohistori'nin tanıtımı ve tarihsel olaylar üzerine yazılardan oluştuğu' Delirtilmektedir kitabının önsözünde. Tarihçi kökenli, psikanaliz eğitimi almış yazarların yaptığı gibi davranılmadığını'bunun yerine 'daha çok olaylar üzerinde durulduğunu ve olayların tarih içinde akışının ele alındığını' söylemektedir. HUSEYIN PEKER Tarih Psikivatri Divanında Bilge Karasu vb. birçok yazanmız hiç mi psikolojik tarih içersinde incelenemezdi? Hatta Halk şiirinin, Divan şiirinin odak noktaları Shakespeare, Hitler kadar olmasa bile, hiç mi Çelikkol'un nazarında incelenmeden geçilebiliyor. Ben bu yaratının, daha çok bilimsel veriler dışına taşmadan kalmasına özen gösterilen bir çaİışma olduğu kanısındayım. Çelikkol, kendi kanaatlerini.okul çerçevesinde Ahmet Çelikkol. kltapta Tarlhcl kökenli, psikanaliz eğltlml almıs vazarlann yaptıuı glbl davramadıOmr bunun yerine daha bırakmaya çok olaylar üzerinde durduğunu ve olayların tarih içinde akışının ele aldıOınr söylüyor. özen göstermiş. Bu konuda yine bir okullu olduğuneme geçişin getırdiği psikoseksuel genet teorisinin de psikolojik tarihte ayrı nu bildiğim Prof. Aysu Erden'in öykü lişimler kitabın konusu dışında ayrıntıbir sayfa olduğu herkesçe bilinmekteair. üzerine, Yıldız Ecevit'in, Gürsel Aylandırılarak anlatılıyor. Bu yönüyle kiEski Yunan'da rahat olarak yaşanan eştaç'ın roman üzerine yaptığı açılımların tap önce bize psikoloji bilimıni sevmecinsel ılişkilerin yaygın ve kabul görür oldaha kişisel ve kendi görüşleriyle bezeli yi, bilmeyi öngörüyor. Zaten kitabın ilermasının altında "yalnızca eski sistemleolduğu kanaatini taşıyorum. Çelikkol'un leyen bölümlerinde de görüleceği üzere rin cinsel eğitimsizliği aranmamalıdır' da bizim olan dilimden yola çıkarak, daFreud'a uzunca bir bölüm ayrılmış, bir diyor Çelikkol kitabın bir bölümünde ha yaratıcı olması, bu çekici kitabı renkbilimsel incelemeye dönüşturülmüş bir (S: 116) li kılacaktır. kitap bu. Bence bu haliyle tarihin psikiHititlerden Sümerlere, eski Mısır'dan yatri bağlamında incelenmesi daha düYriocı U P ndep Eski Yunan'a gerek kalan heykel ve dişünülür biçimde aza indirilmiş, sadece ğer sanat yapıtlarında rastladığımız çıpVolkan'ın 'Führer' dıye bilinen Hitler kitabın bazı bölümlerinde öz olarak yalaklık da, ensest ve birçok konu gibi psiile ilgili yaptığı çalışmadan alıntılarla olutıyor, bir başlangıç noktası olarak aralakolojik tarihin bir konusu. Eski Yunan şan' Yıkıcı Bir Lider' bölümü, elbet Shara yediriliyor. ve Roma hevkellerinin kusursuz güzellikespeare kadar güzel. Buradan Flitler'in Örneğin tarih içersinde yer alan köleği ortaya çıkarmak için çıplak düzenlezekâsıyla ilgili söylenenleri, ben de bucilik, ensest, eşcinsellik, insan kurban etnişinin de psikolojik bir açıklaması olaraya aktarmak istiyorum en son: me gibi konular kitabın ilk yarısından cağını savunuyor Çelikkol. (S: 133) Rö'Hitler'in zekâsı ile ilgili söylenenler sonra konu edilmiş. Bence tüm tarihi banesans sırasında Michel Angelo'nun çelişkilidir. Çok zeki bulanlar hatta deşından sonuna incelemeci psikolojik yaptığı çıplak Isa heykelleri ve figürleri na olduğunu söyleyenler vardır. Hitler bağlamda incelemeye daha fazla önem de psikolojik tarihin incelenen birer parbir otodıdaktır. Pek çok konuyu yarım vermeliydi Çelikkol. Bu haliyle kitabın çası. (S: 1^) yamalak bilir fakat her şeyi bildiğini sabirazının psikolojik tarih değil, psikolonır.. Hitler agresiftir.. sifıliz foosisi ve arYabancı kaynaklar jinin açılımları gözüyle onun tarihçesi kadaşlık kuramaması da nekrofilik özelKitabın orta bölümünde Shakespeolarak belledik. liklerindenbazılarıdır.' (S: 196) are'e geniş yer avnlması; Hamlet'ten OtKitabın ilgimi çeken 'tarihsel psikiyat En azından Yahya Kemal'in devlet tahello'ya tiyatro kişiliklerindeki psişik tari' dilimlerinden seçmeler yaparak kitarafından onurlandırılma koşulunda bile, rihe, aydınlatmaya yer verilmesi bize yaba daha çok açıklık getirmek niyetindefazla boğazlı bir şair olma koşulları, Nâbancı kaynaklı psikolojik tarih betimleyim: zım Hikmet'in yurtdışına taşınma nemelerinden fazlaca yararlanıldığı izlenidenleri, Sabahattin Ali'nin Istranca dağllglnç bir örnek mini de bıraktı. Çünkü kitabın son elli larında bir kamyonla ölüme sürüklenme Kitabın 57. sayfasında adına rastladısayfasının kendi tarihimize ayrılması, nedenleri, Orhan Kemal'in niçin Bereğımız Kıbrıslı Tıirk asıllı psikanalist V. özellikle bu bizim tarih çerçevesinde Yaketli Toprağı saydığı Çukurova yöresinVolkan'ın Osmanlılar döneminde Sırp vuz Selim, II. Mehmet gibi padişahlara, den hep varoş insanlarını öyküleştirdiği, Sındığı (1364 yılında) ve Kosova savaşözellikle Kıbrıs asdh Volkan'ın teorilebu konuda niçin başarılı olduğunun nelarında Sırplarla kazanılan başarılar ve rinden yararlanarak alıntı yapan, Özal'ın denleri ile, Yusuf Atılgan'ın Zebercet yenilgiler çerçevesinde yaşanan Travölümüne, cok az da Orhun Kitabeleri tiplemesi ile neyi yaratmak istediğinin, ma'nın (daha çok Sırplara yönelik) psiile Göktürk yazıtlarına değinen ÇelikEce Ayhan'ın bu denli dil karmaşası içinkolojik tarihe örneklık teşkil edeceğini kol'un, Shakespeare'e, Hitler'e, az da olde, bir üst dille yarattığı şiire koşturduanlatması ilginç bir örnektir kitapta. Yisa Voltaire'a bile yer ayırdı^ı bu geniş ğunun hikâyesi ile Hasan Ali Toptaş'ın ne insan kurban etme konusunda tarih dilimler dışında Türk edebıvatı, tarihi aili bir oyma gibi tasarladığının ve bu boyunca Inka'lardan beri süregelen Esbağlamında, ya da sanat tarihimiz içerdenli üst dil kurmacasına koşturuş öyküki Çin'de, Germen dinlerinde eski Yusinde söylenecek sözü bu kadar azla mı sünün, hatta daha da yenilere dönerek nan ve Roma'da hayvan insan kurban kalmalıydı? Dediğim gibi bence ustalaOrhan Pamuk'un niçin her eserde yeni etmeler psikolojik tarihin dişe dokunur rı saydığı Freud ve Volkan'ın tutkusuybir kurmaca sistemine koşturduğunun örnekleri olarak gözüküyor. Kanlı, kanla, onlardan derlediği, onların üzerleriarkasında neyin aranması gerektiğinin sız ve kutsal biçimde sunulan 'kutsal döne konuştuğu tarihsel kahramanlarla, konuşulmadığı, Türk yazarına tarihi nüşler' kitabın ilginç dilimlerindendir. Shakespeare gibi yazarlara daha çok yer önünde psikanalist olarak yaklaşılmadıYine tarihte yeri ayrı olan 'Kölelik' vermiş. ğı sürece Shakespeare'e, lütler'e en fazbağlamında ABD'de siyahlara karşı esBunlaro saydığım psikanalistlerin billası Kosova Savaşı'na bakılan bir psikıki den beri yerleşen tutumun, ırkçılığa gisi ışığtnda yapumış ve kalmış. En azınyatrist bakışının bir ciltle daha tamamsapmasıntn ardında psikolojik tarih açıdan Mevlana, Yusuf Atılgan, Ahmet lanması gerekiyor bence. • sından ayrı bir yeri vardır. Sivil köleler Hamdi Tanpınar, Ahmet Flaşim, Yahya yanında savaş köleleri de ayrı bir inceleKemal, Necip Fazıl, Faruk Nafiz, Cey(*) Tarth Psikiyatri Divanında, Ahmet me konusudur psikolojik tarihin. Hithun Atuf Kansu, Nâzım Hikmet, Edip Çelikkol, Şubat2002, S. tmgeyayını ler'in yaratmak istediği Germanik cenCansever, Adalet Ağaoğlu, Sevim Burak, CUMHURİYET KİTAP SAYI 651 Ahmet Çelikkol bu kez tarihi sorguya alıyor A hmet Çelikkol; Izmirlilerin yakından tanıdığı, Ege Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı'nda profesör olarak görevini sürdüren, aynı zamanda şiir, roman ve psikiyatri konusunda bilimsel denemeler yaratan önemli bır kimlik. Yayınladığı 4 kitabının ardından bu kez, daha kapsamh, nitelikli bir çalışması ile zihinleri kurcalıyor. Insanlara bildiklerinden yeni anıştırmalar kazandırarak, hem konusuna ve okura kazançlı yaratdar bırakma yoluna gidiyor. Izmir'de bu konuda daha girişimci çalışmalar yaratan Yusuf Alper'le birlikte aydınlara kendi konularında ışık tutan çalışmalar getiren isimler olarak anılıyor. Önsözünde de belirttiği gibi Çelikkol'un Tarih Psikiyatri Divanında' başlığının, ya da ele alınan temaların 'bir psikiyatri uzmanınca yazıldığı ve psikohistori'nin tanıtımı ve tarihsel olaylar üzerine yazılardan oluştuğu' belirtilmektedir önsözünde. 'Tarihçi kökenli, psikanaliz eğitimi almış yazarların yaptığı gibi davranılmadığını' bunun yerine 'daha çok olaylar üzerinde durulduğunu ve olayların tarih içinde akışının ele alındığını' söylemektedir Çelikkol. (S: 8) Kitabın yazılarına eğıldiğımizde 'psikohistori'nin psikolojik tarih anlamına geldiğini' (S: 20) 'tarihteki olayları ve kişileri psikolojik bakış açısıyla ele alacağını' öğreniyoruz işin başında Çelikkol'dan. Ama kitaba girdiğimizde, her psikiyatrist'te olduğu gibi 'Freud tutkusuyla' başlayan anlatma serüveni içersinde geniş kapsamh bir Freud öğretisinin tanıtımıyla karşı karşıya kalıyoruz. Freud'un libido, regresyon, süblimasyon (yüceltme), id (altben), ego (ben), süperego (üstben) kavramlarla psikanalizin kuruşunun tarihçesini inceliyoruz. Bu psikolojik tarihin gelişimine katkılar açısından Erik Erikson, Melanie Klein winnicott, Lacan gibi analistlerin tanıtılmasıyla, Çelikkol'un psikokoji tarihine köklü bir başlangıç yapılıyor. Ve diğer psikiyatristlerin tanıtım kitaplannda rastladığımız türden, ekseri konuda Volkan'ın, Freud'un görüşlerineyaslanarak ve dayanarak anlatılıyor tüm olanlar. Gönül ister ki, bağlı olduğunuz öğreticilerin dışında kendi görüşlerinin yoğunluğunu taşıyan görüşlerle anlatılsın tüm düşünceler. Bu konuda Çelikkol'da ekseni yorumlarına Freud'a, Volkan'a dayanarak yapmayı yeğliyor. Rüyalardaki saçma sapan anlamsız bağlantdar, ağır psikiyatrik bozukluklarda öne geçen birincil süreç düşüncesi (S: 32), Id, ego, süperego kavramlarının ayrıntılı biçimde anlatıldığı bölümlerle 'Oral, anal, fallik ve ergenlik' dö Pslkotojlktarih SAYFA 8