Katalog

B UL MA C A Ö n c e aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ye her bir rıarfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynt sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukandan aşağıya doğru, bir şiir kitabının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şiir kitabından alıntı ve şairin adı ortaya çıkacaktır. Dikkat: Şairin adı soyadı arasında siyah nokta Konmamıştır. Tanımlar ve sözcükleriniz: 54 A. " G ü l ve Telve" adlı şiir kitabı da olan şair. 60 79 İKHIMUMCUOfiLU Bir "City"de yasamak yüzyılın başında sincma ve fotoğraf sanatlannın gelişimiyle tüm sanat dallarında gözle görülür bir farklılaşma yaşandığı çok sık söylenir. Plastik sanatlarda farklılaşmanın olması çok doğal ve anlaşılabilirdir, hıkat mü/.ik ve edebiyatta bile sirıemanın varlığının hisscdilmcsi sanatsal etkileşimin ötcsinde, sinemanın vf dolayısıyla Hollywood'ıınyaşamımıza girmesine, yeni mitler oluşturnıasına, hayal gücümüzü yönlendirmesine kadar gider dayanır. Sinemanın edebiyat ü/erindeki birinci ve önemli etkisi anlatımın artık durağan olmamasında, tasvirlerin dinami/.m taşımasında gözlemlenir. Sinema öncesi kuşakJarın, anlatımlarında da elbette dinamizm vardır fakat özellikle 19. yüzyıl yazarlarında tasvirlcr daha çok yağlıboya tablolara benzcr, değişim ve farklı açılardan bakışları daha az yansıtır, oysa sinema sonrası kuşağın anlatımında karakterleri ve yerleri bir film kanıcrasından izler gibi, ters açılardan, üstten veyandan gördüğümüz hissine kapılınz. Çağdaş edebiyatta bir roman kahramının betimlenmesinde karakterin fiziksel özellikleriylc birlikte dikkatli gözden kaçmayacak mimikler, davramşlar, küçük el hareketleri de kişinin portresini çizerken kullanılır, hatta fiziksel özelliklerin çok daha öniine geçer bu görsel detaylar, öyle ki bir karakterin yüzünün nasıl olduğundan çok, nasıl bir ifadcyc sahıp oldugunıın anlatıldığını göriirii/. G. "Bütün mezarlığa sinmişti bir taraveti..." (Tevfik Fikret). 66 1 46 Alessandro Barlcco Slnemaedebiyat ilişkisi Son yıllarda okıuluğum en güzel eserlerden biri olduğunu hiç duraksamadan söyleyebileceğim, Alessandro Baricco'nun "Kent (City)" (Çev.: îjemsa Ciezgin, Can Yayınlan, 2001) adlr ronıanı, sinemaedebivat ılişkisi üzerinde tekrar düşünmeme neuen oldu. Bu yapıt üzerinde diışiınmeye kitabın başlığındanbaşlarsak, Italyancayazılmısolmasına rağmcn romanın "CJıty" diye adlandtrılması, doğrudan 1 Iollywood ya da Italyan usulü "spagetti westem"lerle bağ kurmak içindir. Ânlatılan "C3ity" yada kent, bir vvestem filmindeki dekor gibidir; içi boş evler (s. 136da insanlar boş evlere benzetilir, verandada duran insanlar kendi içlerine girmeye, kendilerini tanımaya adeta korkarlar ve başkalarının da kendileri gırmediklerı evlerine girmesine ızın vermezler. liv ve insan benzetmesi roman bovıınca süren bir denklemle anlalılır), /anıana ve doğaya aslıııda dayanıksız şekilde yapılmıştır, sert bir harekette kolayca dağılır ve çöker bu evler. Barieeo, bir kentle ne ifade etmeye çalıştığını şöyle anlatıyor: "Özellikle belirli bir kent değil anlattığım. Sadece bir kentin i/lenimi. Hatta kentin iskeleti. Kafamın içindc bir sürü öykü dolaşıyordıı, bunları bazı ınahallelerolarak düşündüm. Bazı karaklcri de sokaklar olaıak hayal ettinı. Bazı karakterler sehrin bir ucundan diğer ueuna kadar giderken, diğerleri sadece bir ıııahalledekalansokaklaroldular. Birbirleıiylehiç ba^lantıları olmasalar da hep aynr kentte varlardı. Aynı kentin içinde." "City" iç içe birçok öykünün anlatıldığı bir roman. lin ilginç öyküler, romanın iskcletini oluşturan vahşi Batı hikâyeleri Romanı en ilginç kılan özelliklerinden biri, absürd cdebiyata, Samuel Beckett'e yakın dururken, öte yandan felsefe (aydının dürüstlüğü, toplum içindeyabancılaşma, mit vegerçek dengelerı) temalarını anlaşılır dille ve hiç romanın dokusunu bo/.madan verebilmesinde yatıyor. Ayrıea tüm bu konuları esprili hatta komik bir havada dile getiriyor. Roman boyunca Baricco'nun sinemaya yaptıgı göndermeler sadece vahşi Batı'yla sınırlı kalmıyor. Boks maçları, ünlü boksörler, Jake LaMotta ve tabii dolayısıyla "KızCUMHURİYET KİTAP SAYI 651 eın Boğa " vc "Rocky" filmleri de okurun hayalinde canlanıyor. Baten romanın yüzlercc filmdcn alınan sahnelcrdcn oluşan bir derleme olduğu samsına bile kapılabiliyorsunuz. Ingilizce bir başlık ve karakterlerinde Amerikanlaştırılmış adlan olması "City " ileherhangibiryeri anlattıgınısöyleyen Baricco'yu aslında tam bir film setinin yapay dokusu içinde istediği hayalleri kurnıa özgürlüğünde bırakıyor. Elbette tüm Amerikanlaşmayla (bir hamburger alana ikincisiııin bedava verilmesi gibi olgularla) alay etmc fırsatı da vcriyor. Bu yazıda kitabın konıısu neden anlatnıadığımı romanı okuyunca çok iyi anlayacaksınız. takat romanın tadını vermek için ro ıııan kahramanlarından Shatzy Shell'in (Shell petrol şirketiyle bir ba^lantısı vok) ba^ucıında sadece iki resım bıılunduğunıı söylemekleyetincceğim. Bu resimlerden biri Hitler'in sevgilisi liva Braun'a, diğeri de Walt Oistıey'eait. Shatzy, Hitler'in kızı sandığı Eva Braıın'la kcndisini özdeşle^tiren bir kız çocu^u, 1 litler'in kızı olmanın nasıl bir duygu olduğunu düşünen, kendi babasını 1 Iitler ile karşılaştırdığında, zavallı kii çiik liva Braıın'dan daha iyi dıınımdaoldu ğunu hayal eden bir çocuk. Büyüdüğünde Hva Braun'un aslında Hitler'in kızı degil sevgilisi olduğunu ögrendiğinde, ebeveyn ve çocuk ilişkileri kafasında tekrar bir çık maza giriyor. Komanın temelinde de yetışkinlerle çocuklar arasındaki zorlu ilişki yatıyor. Farklı gcrçeklik düzeylerinde vaşayan çocukluk ile yetişkinlik ender olarak aynı dünyayı paylaşıyor. Roman hakkında sonsöz: Amerika'da yaşarken, benimle yaşıt arkadaslarıma çok sık kendi çocukluğumda etkilendiğim Tom Miks ve Teksas çizgi romanlarını okuvup okumadlklarını sorardım ve bu kar.ıkterleri hiç tammadlklarmı gördüğümde çok şaşırdını. Aynı şekılde "İyi, Kötü ve Çirkin" rilmini bilen Âmerikalı sayısı çok azdı. Neden sonra, Red Kit ve Tom Miks'in aslında Avrupalı olduklannı anladım. Vahsi Batı bizler için sadece uzakta bir dekordu. Bir hayal dünyasını anlatıyordu, Amerika'nın kendisi olmadığı gibi, Amerikan hayal ürünü bile değıllerdi. Baricco'nun "City" romanı da aslında çok çağdaş, çok Avrupalı bir roman. Komanın kurmaca yönünün altını çizen bir roman. Ikinci bir sonsöz de romanın çevirisi ile ilgili. Çok zor bir dille yazılmış, biçemsel yapısı çok sağlam duran romanı çevirmen de niç bozmadan ve aynı tadı vererek l'ürkçeleştirmiş. Cîözüme ilişen küçük bir nokta, "Cartesio" yerine I ürkçe sözlüklcre geçen "kartezyen" (Descartes'çi dü^ünen) sözcü ğünün kullanılmamış olmasının dışında felsefe ağırlıklı bölümlerin günlük bir dille ve çok anlaşılır anlatılmış ve çevrilnıiş olması romana ayrı bir tat veriyor. • www.yazinsanati.cjb.net H. DosPassos'un,"42.Enlem", "1919" ve "The BigMoney"den oluşan roman üçlemesi. I. Nâzım Hikmet'in bir oyunu. 69 70 53 6 42 23 80 30 34 44 7 14 75 10 J. Uzaklık anlatan sözcük. 39 59 81 62 28 19 35 61 13 76 5 B. Harold Pinter'ın yazdığı ilk oyun. K. Metin Kaçan'ın romanı. 52 5 8 3 C. "... Göle" ("ModernMahrerrTinyazarı). 26 32 17 37 38 73 47 50 L. Ayrık, kural dışı, müstesna. 38 58 57 33 78 24 65 41 25 82 D. "Turpları sen yıka Seyfi aşkı da ben böleyim / böğrümü ben deşeyim sen de bilet kesersin / dur bir elif çekeyim kalan rakıya / elvahperest Aliye Berger de görsün / ölmeden önceki yüzüyle de Danyal Topatan / esrara meyledenlerin sonuncusu gibi kalsın" dizelerinin de yeraldığı, Hulki Aktunç'un şiir kitabı. M. Kaz, kedi, yılan vb. 'nin çıkardığı ses. 21 12 71 20 16 31 45 22 4 64 55 72 E. "Kanat Operasyonu", "Çevik Kuvvet" ve "Texas Malatya" adlı kitaplan da olan gazeteci, yazar. 649. sayımn çözüımi A. Kış Masalı, B. Ün, C. Lennie, D. Tını, E. İJşengeçlik, F. Ruud Gullit, G. Vindesin, H. Ensest, I. Şnd, J. Iğağacı, K. Inim lnim, L. Rind. Metin: "Sanat, insan tinselliğinin dışavurumu demek. Denetlenmiş çdgınlığın kendisi. Şiirin Gücü" 74 43 40 18 48 49 29 15 56 9 67 68 F. Güney Cezayir'de bir dağ sırası. 11 77 51 SAYFA 23 T