Katalog

Kapak konusunun devamı. •" Dolayısıyla hüznü işlemek lazım. Ama hüznü edebiyat olarak işlemek durumundasın. Hüznün estetiğini yapmak gereldi. Hüznü böyle düz bir metin olarak anlatırsan çok basit bir iş olur. Acının ve hüznün estetiği nasıl yapılır ben romanlarımda bunu denemeye çalışıyorum. Acıdan ve hüzünden iyi, kaliteli bir edebiyat ve bir estetik yapmaya çalışıyorum. Ztlgıt çekilirkcn btle koro halinde zılıl çekıyorlar ya onu görüyorsunuz ya da ir ağıt yakılırken onun belli bir formatı olduğunu, öylc bir küllürden geldipniz içm sizi o geleneğin bir temsilcisi olarak görüyorum.... Doğduğum günden bu yana çok fazla acı, nüzün gördüm, yaşudım. Sürgünde kaldım ben. Türkçe yazdığım bir denememin ismi 'Bir Hüzündür Aynlık'. Gözleriminönündeinsanlaröldürüldü, kan davalarından ve aşiret kavgalarından, siyasi sebepten dolayi çok nüzünlü bir tarihin çocuğııyum. Çok büyük acılarla karşı karşıya kalan bir dilin evladıyım. Dolayısıyla bütün bunlar be nim yazarlığıma, romanlarıma yansıyor. Ama kendime ait bir şey yazarken de dediğim gibi evrensel estetik özelliklerle anlatmaya çalışıyorum. Bu da çok önemli. Kendinizi bir Kürt aydını olarak tanımlıyorsunuz. Kürt aydtmnt diler aydtnlardan ayıran özellıkler nelerdir? Ben bu tür tanımları çok sık kullanmaktan hoşlanan bir yazar değilim açıkçası. Ama yazdığım dil gereği bütün dünyada böyle biliniyorum, yani böyle bir imaj sözkonusu. Yoksa ben sağda solda ben Kürt aydınıyım, Kürt yazarıyım demiyorum. Bence bunlar hoş şeyler değil. Bu tür şeylerden uzak durmaya çalışıyorum. Ama ben Kürtçe yazma konusunda karar verdim. Bu bÛinçli bir karardı. Çünkü anadilim Kürtçe. Ben onu seçmedim. Insanlar ana dillerini seçemiyorlar.Bir dille doğuyorsunuz ben de Kürtçeyle doğdum ve Kürtçeyle büyüdüm. Hayata ılişkin ilk bilgilerim, ilk yargılarun, ilk ölçülerim Kürtçeyle oldu. Okula başladıktan sonra, Kürtçe yasak okulda biliyorsunuz, Türkçe benim hayatıma girdi ve entelektüel, kültürel dilim haline geldi. Sonra yurtdışına çıktım. Yurtdışında ben roman yazmaya karar verdiğimde üç tane dil vardı önümde. Kürtçe, Türkçe, Isveççe. O zamanlar Isveççeyeyeterincehâkim değildim. Ama isteseydim olurdu. Türkçeye hâkimdim. Bir Türk aydını kadar Türkçeyi kullanabiliyordum. Çünkü benim entelektüel dilim Türkçe. Ben Kürtçeyi tercih ettim. îki sebepten dolayi. Birincisi; ahlaki bir sorumluluk duvdum Kürtçeyle ilgili çünkü Kürtçe yasak. Bunun altını çizmeKgerekli. Eğitim dili olarak, kamu dili olarak yasak, resmi dil olarak yasak. Evde Kürtçe konuşmak elbette serbest ve yayın yapmak da serbest. Benim romanlarım Kürtçe de yayımlanıyor Türkiye'de ve bunlar yasaklanmıyor. Bunları görmek gerekli. Ama eğitim, medya, televizyonradyo dili olarak yasak. Ahlaki olarak bunun çok yanlış olduğuna inanıyorum ben. Sadece Kürtçeyle ilgili değil bütün dillerle ilgili. Çünkü bu diller insanın ihtivacı sonucu ortaya çıkmıştır ve insanın kültür mirasının çok önemli parçalarıdır bunlar. Bunların yok olması insanhğın yok olması anlamına gelir. Insanlığın, vicdanın, merhametin yok olması anlamına gelir. Vicdan, mernamet çok önemli. Onlar da tütn uluslartn ortak paydalarıdır... Elbette. Bütün bu diller bizim kültür mirasımızı oluşturan dillerdir. însanın kültür mirasının ortadan kaybolması bizim çok vahşileşmemizi getirecektir. Buna çok fazlasıyla inanıyorum. 20. yy. bu katliamı yaptı. Insanlığa ait kültür mira f Mehmet Uzun Kader Kuyusu/ Mehmed Uzun/ Çeviren: Muhsın Kızılkaya/ (jenda Kültür/ 344 s. Yitik Bir Aşkın Gölgesinde/ Mehmed Uzun/ Çe vıren • Muhsın Kızılkaya/ (lendaş Kültür/ 256 ç Ask Gibi Aydınlık Öliim Gibi Karanlık/ Mehmed Uzun/ Çev. Muhsın Kızılkaya/ Cîendaş Kültür/ İ5HS Yapıtına yüreğini koymuş bir yazar Dide'nin Yakarışı/ Mehmed Uzun/ Çeviren. Muhun Kızılkaya/ Cendas Kültür/ 336 s edebiyat yaparsınız, gücünüz yoksa yapamazsınız. Kürtçe çocukluk dilim. Benim değer yargılarım, hayata bakış açımın ilk dilidir. Dolayısıyla ben o dille yarattım ama öteki dillerle bağımı koparmaNar Çiçekleri/ Bir Dil Yaratmak/ Dengbejlerim/ dan. Romanlarımı Mehmed Uzun/ Mehmed Uzun/ Mehmed Uzun/ sadece Kürtçe yazıCîendüi Kültür/ (iendaş Kültür/ Cjendaş Kültür/ yorum bu sebepler176 s. 296 i. 128 s. den dolayi ama bunun yanında ben sını yok etmek istedi ve milyonlarca indenemeciyim de. Denemelerim birçok sanın katliamına sebep oldu. Bu ahlaki yerde yayımlanıyor. Ben bu denemelerisorumluluktan dolayi Kürtçe yazmaya min büyük bir bölümünü Türkçe yazıkarar verdim. Ama eğer Kürtçe yasaklı yorum. Zaman zaman da Isveççe yazıyoolmasaydı, Kürtçe böyle çok yoğun bir rum. Bu dillerle ilişkimi yitirmeden ve vahşi terörle karşı karşıya olmasaydı büKürtçe ağırlıklı, Kürtçe bir yazarlıkyapyük ihtimalle ben îsveç'te oturup Kürttım. Benim yarattığım yazarlıkla dığer çe yazmazdım. Çünkü akıl kârı aeğü yayazarlar arasındaki rark ne? Benim yaratni. Beşaltı bin km. uzakta siz başka bir tığım yazarlıkta her şeyi benim kurmam dilde yazıyorsunuz. îkinci sebep ise; edegerekiyordu. Benden önce elbette bir biyat bir dil olayıdır özellikle roman. Kürt edebiyatı, klasik edebiyatı, geleMilliyetçilikle olmaz. Ben şu dille yaznekler vardı. Benim dışımda belki binmak zorundayım demekle olmaz. Siz dilerce insan bunlarla uğraştı, uğraşıyor. le bu tür ideolojik kaygılar, arzular yükAma ben modern Kürt roman sanatı lerseniz, siz başarısız olursunuz. yapmak istedim Kürtçe roman sanatı Dili, edebi dilolarak kullanmanın kıs yapmak istedün Türkiye'de. Dolayısıyla okuyucusudur, roman dilidir, geleneğitaslartnt açar rmsınız? dir, entelektüel dünyasıdır tüm bunları Tabii... Çünkü dili iyi kullanmak, edebenim kurmam gerekiyordu. Şimdi sözbi bir dil yaratmak zorundasınız. Buna gelimi bir Türk yazarı için bu söz konugücünüz varsa hangi dil olursa olsun siz su değil. Türkçe yazanlann birbirlerine devreltikleri bir mıras bu ve köklü bir geleneğı var... Var tabii...senin geninde bir roman geleneği var. Beğenirsin beğenmezsin o ayrı bir şey. Tümünü okursun okumazsın...Çok zengin, entelektüel dünya var kullanılan bir miras, bir okuyucu, bir iletişim aracı, eleştirmen, dergi, üniversiteler, enstitüsyonlar var her şey var. Kürtçenin bu şansı hiçbir zaman olmadı. Dolayısıyla ben farklı bir yazarlık yapıyorum. Ama bunu da bir övünç olsun dıye söylemiyorum. Tersine benim görevim, bu farklılığı aynı duruma getirebilmektir. Ben Kürtçenin farklı olmasını istemiyorum, Kürtçe'nin dünya dilleriyle bütünleşmesini, Türkiye'ye açılmasını, Türkiye'nin bir parçası olmasını, ayrılmaz bir parçası olmasını istiyorum. Aına asimilasyonla değil Kürtlerin kendisini ifade etmesivle, Kürtlerin de bu imkânlardan yararlanmasıyla. Yani bir bölücü tutumdan ziyade birlestirici tutum, arzu benim için çok önemli. Bunu sağlamaya çalışıyorum. Kitaplarımı özellikle romanlarımt Kürtçe yazıyorum dediniz. Kürtçeden diğer aillere çevriliyor. Küaplannız Kürtçeden Türkçeye çevrilirken neler kazanıyor, neler kaybediyor? Kaybettiği önemli bir şey var. Bu beni rahatsız ediyor açıkçası ama bu ne çevirmen arkadaşın eksikliği ya da yanlışlığı, günahı, ne de benim. Durum böyle. Kürtçe özellikleri gereği çok yalın bir dil. Yani bozulmamış Dİr dil. Meta aracı haline gelmemiş bir dil. Çünkü bu imkânları olmadı. Pazar dili, endüstri dili, reklam dili, bütün kirli pazarlıkların dili olmadı. Dolayısıyla o yalın halini koruyor. Kapalı toplum özelliklerinden gelen yalın durumunu koruyor. Eğer iyi bir yazarsanız bu çok büyük bir avantaj, çok büyük bir güç. Bu yalınlık , bu şiirsellik, bu duruluk, bu doğrudan doğruya okuyucuya iletebilmek sözcükleri okuyucunun rununa, yüreğine iletebilmek çok önemli avantailar bir yazar icin. Bunların önemli, bir bölümü kayboldu yolda. Kürtçeden Türkçeye ya da başka bir dile aktarılırken. Ben bunu da doğal karşılıyorum. Çünkü, çeviri zaten başlı başına bir serüven, yani Kürtçeyle çok fazfa ilgili değil. Ama kazandırdıklan da çok oluyor. Çevrilirken kaybolan tımsıdır, duygusudur, fonetiğıdir. Evet.Yani Kürtçe, benim bu sözünü ettiğim durumundan dolayi belki daha fazla hırpalanıyor. Sözgelimi, bir TürkCUMHURİYET KİTAP SAYI 651 SAYFA 4