Katalog

iirin kaynağına doğru Sait Maden, çevirdiği ya da yazdığı şiir kıtaplarının başına şiirle ilgÛi düşüncelerini de koyar. Kitaplanndan yaptığımız alıntıları bır araya getırdik aşağıda. de, bugun de "uygar" dunyanın dışında (Asurlular Gdgamış destanını aruzla yaz kalmış toplulukların bıreyı, yaşamın bu dılar) Demek kı dıze başlarında, dıze tun evrelerınde karşdaştığı buyuk kuçuk ortalarında, dıze sonlarında yınelenen herguçluğu aşabılmek ıçın bu gucun et sesler, ses benzerlıklerı (baş uyaklar, ıç kınlığıne başvurur O topluluklarda gor uyaklar, son uyaklar vb ) susleyıcı bırer duğumuz soz yapdarı, tanrdara, totem oge değıldır olayın butununu hazırla lere yakarılar, yağmur duaları, aşk buyu yan yaşamsal onemde parçalardır, şıır, lerı, savaş buyulerı, av buyulerı, butun ıçerığı ve bıçımıyle yaşamm bır uzantısı, yaratdış soylencelerıyle destanlar bu gu gıderek kendısıdır cun dıle getırdış bıçimlerıdı r Bırey ya da Avustralya Aborıjınlerınm şıırındelu topluluk, gırışeeeğı ya da sonuçlandıra kanguru sıçrayışlarına benzer, tekduze cağı her edımı, bu edımın ozellığıne uy ses atlamaları, Arap Bedevîlennın şurın gun sozler, danslar, ezgılerle kutlar, do dekı ağır, durgun, salıntdı ses ılerleyışle layısıyla soz'dur, şurdır kutsallığın detı n, Çın ve Japon sıırındekı kısa, kesın, cısı Şamanlar, buyuculer, bakıcdar, sa hızlı ses donuşumlerı, Vdcıng sıırındekı ğaltıcdar bu gucun kullanım gızını ele çok kısa dızelı, sert, çok zengın ıç uyak geçırmış kışderdır, sayrı duşmuş bır kı farla yoğrulmuş ses geçışlerı, eskı Orta şıyı ıydeştırmek ıçın Âsya Turk şıırınde kullandıkları başlıca kı yapı, o çok yalın araç buyu sozlerıdır kdım bezemelerıne Soz'un, şıırın bu benzeyen, butun denlı etkdeyıcı bır uyakları eylem çe konumda bulundu kımlerıyle orulmuş ğu toplulukların bı yedışer, sekızer he reyı ıçın her edım ya celı soz duzenlerı yaratdış sırasında bu gerçeğın en yaşanan ya da dk lam kanıtlarıdır Yaşam soluğunu, atanın, dk yol goste çulu uyaklı şıırı yazı yaratıcı gucu, evrensel rıcının uyguladığı uygarlığına ulaşa sırada (orneğın bır mamış sozlu top ruhu, varlığın gızemını saynnın ıyıleştırıl lumların ekınsel bı ıçeren temel etkınhktır mesı sırasında) oğ rıkımını kuşaktan söz Türlu adlar altında renden ılk edımın kuşağa aktarmaya, yınelenışı, dolayısıy saklayıp korumaya her dılde buluruz bu la kutsal "ılkor yonefık bır kayıtla kavramı Melanezya nek"ın yenıden ya ma bıçımı gıbı gor ratdması ve bıreyın mek, onun yalnız dılınde manu, Sıyu bu olağanustu ger bu yanını gormek, Kızılderılderınde vakançekleşmeye butun konunun onemını da, Alkonken Kızıldervarlığıyla katdması, yuzeysel bır yakla evrensel bdıncın bır şımla daraltmak de ılılerınde manıtu, îrokua parçası olduğunu mektır Kızılderılderınde orenda, duyumsaması, Sonuçta, soylene onunla butunleşme Afrıkalı Pıgmelerde cek şey şudur sı demektır Yınele "Soz" bıçıme, oz mebve, Kongolu Kundunen kutsallık, boy gun bır yapıya ka larda elıma, Gabonlu lece, yukarda da devuştuğu zaman var ğındığımu gıbı, soz, olur ancak, bır kışı fanglarda efırfıra, eskı ezgı ve dans eşlığın lık edınır kendıne Mısırlılarda ka, lbrandde ya da bunlardan Ozgun bır bıçıme, bırıyle torensel bır erde amen, eskı Çınlılyapıya kavuşama saygı ıçınde kutla mış soz, ne kadar erde k'ı, Hıntlderde om, nır Pek çok toplu anlamlı olursa ol Araplarda kelâm lukta bu "ılkor sun, geleceğe akta nek"lerın anlatddığı ramaz kendını Içe soylenceler doğum, rığın tek taşıyıcısı, olum gıbı nedenlerle çok ıyı kurgulanmış, sdc sık yınelenır ve çozumlenmış sağ doğan çocuk ya lambıçımler, sağ da olen kışı boy lam yapdardır lece yenn ya da Fuzulî'nm Su goğun kutsallı Kasîdesı, Bâ ğına, varlığın kî'nın Kanunî sureklılığıne Mersıyesı, Sı bağlanmış olur nan'ın Suleymâ nıye Câmısı, Be ethoven'ın 9 Sen Izledığımızyolbı fonısı, ya da Edgar Ailan zı şu gerçeğe ulaştırıyor Poe'nun The Bels şıırı gıbı Içerığın ıyı Şıırın bıçımını orgusunu, uyumunu do bıumlenmedığı bır yerde "soz" bıter, ğa belırler Nasıl bır bıtkı ya da bır hay vok olur Ne dıvor Dıvan şaırı van, ıçınde bulunduğu ortama ozgu ko şullarla var olur, o koşulların ozellıklerı Yoktan senı ey kelâm ben vâr ettım ne uvgun bır kımlık kazanırsa, şıır de drar ı vucudu sendc ıkrar ettım kendını yaratan koşulların bır urunudur Bırleştı ezıllt lem yezali sende yapısıyla, ezgısıyle onlara benzer Orne Soz mulkunu ben senınle îmar ettım ğın herhangı bır toplulukta, soyun atası saydan bır nayvanın sıçrayışına oykune rek yapdan dansın eşlığınde okunan şı Eski Turk boylarından ornekler ır, uyumunu, sozel yapısını, ses duzenı nı vb o hayvana ozgu davranışlardan TURKULER alır Yıneleyelım Şıırın bıçımını doğa daha dar anlamıyla çevre belırler Orne 1 ğın aruz olçusu, gunumuzden aşağı yu Dnğu Oğuzları, IX yy ontesı) kan beş bın yd once, Mezopotamya'da, bugunku Arapların dk ataları olan Asur Benı oldurur o goz, lularca, çolde devenın adımlarının uyu kara benler, pembe yuz, mundan esınlenderek bulunmuştur guzellığı sınırsız, ben tutsağım o kaçar Avlayıp gıtmeyın tez, caymaym verıp de soz, gozumun yaşı denız, ustunde kuşlar uçar Derken hayalı gelır, gozyaşlarımı suer, okşar, gonlumu alır, el gıbı nemen geçer (Batt Oguzlan, XI yy) Gel yanıma başım bahtı, evım tahtı, evden çıkıp yuruyende selvı boylum, topuklarına sarmaşan kara saçlım, kurulu yaya benzer çatma kaşlım, çıfte badem sığmayan dar ağızlım uz elmasına benzer al yanaklım, adınım, dıreğım, doleğım Y eryuzu şurı altı bolumden oluşu yor 1 Yaratdış soylencelerı (dun yanın, guneşın, ayın, ınsanın vb yaratı lışlarıyfa dgılı soylenceler, 2 Dunyanın sonu soylencelerı (yeryu zunun değışdi yorelerınde değışık ınsan topluluklarının evrensel "yok oluş" ko nusundakı ongorulerı), 3 Tufan soylencelen (Tufan soylence sının yalnız Ibranılenn kutsal kıtabı Tev rat'ta geçen bır oyku olmadığını, onlara Asurlular elıyle Sumerlerden geçtığını, daha da onemlısı bu soylencenın yalnız Akdenız yoresınde değıl butun yeryu zunde yaygın olduğunu açıklayan or nekler), 4 Kutsamalar (doğa guçlerını, tannsal guçlen, bırtakım totemlerı, kışderı oven, ululayan şıırler), 5 Yakardar, kargımalar, buyuler (tan rılara, totemlere, ululara yakarılar, yağ mur duaları, kotu ruhlara, cınlere, şey tanlara, kışdere soylenmış kargımalar, karasozler, aşk buyulerı, sayrdduara kar şı buyuler, savaş buyulerı, av buyulerı, şaman buyulerı), 6 furkuler, nınnıler, ağıtlar (butun yeryuzu halklarından aşk turkulerı, nın nıler ve ağıtlarından ornekler) Bu seçkı ınsanoğlunun bdebıldığımız beş bın yıllık şur seruvenınden derlı top lu bır kesıt vermek amacında, yaşam ve olum seruvenınden, var olma savaşımın dan bır kesıt Doğa'nın ınsanı bınbır kol la saran gızlerıne, tehlıkelerıne karşı, onune kattığı her şeyı hıçlığe doğru su rup goturen zamanın amansız selıne kar şı verılmış savaşımdan bır kesıt Tek bır sılahla kazandmış bır yengı bu soz Kutsal kıtapların yutelttığı anlamda soz Yaşam soluğunu, yaratıcı gucu, evren sel ruhu, varlığın gızemını ıçeren temel etkınhktır soz Turlu adlar altında her dılde buluru/ bu kavramı Melane/ya dı lınde manu, Sıyu Kızdderdderınde va kanda, Alkonken Kızılderılderınde ma nıtu, Irokua Kızılderılderınde orenda, Afııkalı Pıgmelerde mebve, Kongolu Kundularda elıma, Gabonlu Fanglarda efırfıra, eskı Mısaldarda ka, lbranderde amcn eskı Çınlılerde k'ı, Hıntlderde om, Araplarda kclam * Doğanın gızlerını kavramaya çalışan ve onun karmaşık oıgusu ıçınde varlığı nı, geleceğını guvence altına alabdecek olanaklaı arayan ınsanoğlu, elının altın da bugun bızım bınbır ustalıkla tasarla yıp urettığımız gereçler olmadığı ıçın, bu eksıklığı dd araulığıyla kapatmaK ıste mış, ddı bır ış âletlerı dızgesıne donuş turmuş ve tınsel yaşamını onunla yon lendırmıştır Onun ıçın gok yaratan, yer yaratılan dır Yukarı'nın kutsallığıyla aşağı'nın kutsallığı eş değerdedır, bırbır lerını butunlerler Aşağı'dakı hervarlık, canlı olsun olmasın, bu kutsallığın bır parçası demektır evrensel varlığa, ana govdeye bu nıtelık, bu temel guç bağlar onu Soz'dur bu gucun taşıyıcısı Dun SAYFA 6 f Yalap yalap yalabıyan ınce gıysdım, yere oasmayıp yuruyen selvı boylum, kar ustune kan danılamıs gıbı al yanaklım çıfte badem sığmayan dar ağızlım, kalemcder çızdığı kara kaşlım kurumsu kırk tutam kara saçlım, 1 aslan uruğu, sultan kızı (Kınm Turklerı) Kınalı kuçukparmak, ufak bakır tırnak, altın yuksuk, ınsan yorulur bıkar mı sevdığınden hıç bu dunyada? Meyve ağaçları yuzunden pencereme vurmaz guneş, sararıp soldum nıcedır bense, kuruyup gıttım aşktan Ah kımseler ağartmasınlar alçak evın ça tısını, yalnızım, dertlıyun, bana kotu davran masınlar Nedendır bdemem, hep kapıya bakar durursun oyle, gozlerının karasına, ah verırım butun omrumu (Azerbaycan Turklerı) Sevdığımın yuzu kana belenmış, şahınımın yuzu kana belenmış, el vurur, bır buklum uçar saçından, ır perçem çozulur, kana belenmış l Bır ev kurdum, duşlerımden bır evdı, bana tek sığınak ovdu yaşamda, değneğımın ucu sağlam çıkmaciı, korkulu bır gece oldu gecemız Oldum bıttım hep yollara bakmaktan hep bır sağd baktım, bır sola baktım, ah, uzayıp gıden yollarda kaldı dcımızın gozlerı de her zaman (Ktrgtzlar) Sen yerdekı şu karları goruyorsun ya sevgdımın ışte ondan daha ak tenı Şu koyunun kanına bak karlar ustunde sevgdımın yanakJarı ondan daha al Yanmış bır dğaç gorursun ddğı sevgdımın ondan daha kara saçları Yazıcdar oturmuş yazı yazarlar sarayda, sevgdımın kaşları daha kara murekkepten, Şu tutuşmuş kor kesdmış komurlere bak sevgdımın ondan daha parlak gozlerı SAtT MADEN CUMHURİYET KİTAP SAYI 646