Katalog

Yakın tarihimiz konusunda birçok yeni kitap yayımlandı Devpim Tarihi Dersleri Türk Devrim Tarihi, olayları tarih sırası i|e anlatma dersi olmamalıdır. Üniversite öğrencisi bu olayların sırasını zaten ilkokul, ortaokul ve lisede görüyor. Üniversite öğrencisine Devrim Tarihi Aydınlanma devrimindeki nedennasıl ilişkileri ele alınarak geniş bir çerçeve içinde verilmelidir. Mehmet Alev Coşkun'un Devrim tarihi dersleri hakkında aşağıda sunduğumuz bir deneme niteliğindeki yazısı birbirini tamamlayan üç eser ve üç yazardan söz ediyor.. Her üç yapıt da Devrim Tarihi kitaplığımızm kaynak kitapları. Dr. MEHMET ALEV COŞKUN *j y^v 33 yılında Üniversite ReforI V.J mundan sonra bütün üniversiJL S te ve yüksek okullarda "Türk tnkılap Tarihi" dersi zorunlu ders olarak okutulmaya başlandı. îstanbul Üniversitesinde "înkılap Tarihi Enstitüsü" açtldı. îlk yıllarda, Ulusal Kurtuluş savaşına katılan önemli kişiler bu dersi okutmaya başladılar. 19241930 döneminde Adalet Bakanlığı yapan çağdaş hukuk devrimlerimizin baş mimarı Mahmut Esat Bozkurt, ulusal Kurtuluş savaşını başaran birinci Meclisin Genel Sekreteri Recep Peker, bir dönem Milli Eğitim Bakanlığı yapan Yusuf Hikmet Bayur, bu dersi veren ünlü kişilerdi. 1950'de çok partili yaşama geçildikten sonra bu dersler ve söz konusu "Înkılap Tarihi Enstitüsü" işlevini giderek yitirdi. 12 Eylül'den sonra YÖK kararıyla "Devrim Tarihi Dersi" üniversitelerde her yıl okunması zorunlu olan bir ders olarak açıklandı. Son yıllarda bu ders kimi üniversitelerde ciddiyetten uzak bir biçimde ele ahnıyor. Hatta bu dersi kimi üniversitelerde Atatürk'ün aydınlanma devrimine karşı olanlar vermeye başladılar. Kimi üniversitelerde bu ders Osmanh'nın son döneminin övülmesine vesile olan platformlar haline dönüştü. Kimi yazarlar bu dersi "resmi tarih"ten yana olmak ya da olmamak gibi nitelemelerle ayrıma tabi tuttular. Oysa Atatürk, Ulusal Kurtuluş Savaşı "milli mücadele" dönemi ile onu izleyen aydınlanma devrimlerini "Türk Bağımsızlık Savaşı" adıyla bir bütün olarak değerlendirmiş ve 1931 de aşağıdaki kapsamlı tanımı yapmıştır. "Bağımsızlık savaşı, doğunun dinsel, sosyal ve siyasal baskısı ile Batı devletlerinin siyasal ve ekonomik zorbalığından uzak, yeni ve tam bağımsız bir Türk devleti kurmak için girişilen çok yönlü ulusal savaşımların, ikınci bir deyimle kurtuluş hareketinin tümüdür." Devrim tarihi dersleri kimi üniversitelerde kimi öğretim üyeleri tarafından Atatürk'ün tanımladığı geniş çerçeve yerine, dar, olayları ve oluşumları değerlendirme yeteneğinden yoksun öğretim elemanlarınca sürdürüldüğü gibi kapsam ve çözümleme yönünden çok dar görüşlü "Devrim Tarihi" kitapları da yayımlandı. Bu iş o kadar ileriye gitti ki, Ankara SAYFA 12 Devrim Tarihi Dersini analitik bir yaklaşımla anlatan Prof.Bülent Tanör'ün Kurtuluş ve Kuruluş (10 konferans) (Cumhuriyet, 2000) o/.ellikle burada övgüyle anılmalıdır Bu yazımızda Toktamış Ateş, Suna Kili, Şerafettin Turan'dan söz edeceğiz. Daha önce yayımlamış ancak yeniden düzenlenerek yeniden yayımlanan iki kitaptan ve son günlerde 5. cildi tamamlanan kapsamlı bir eserden söz edeceğiz. Toktamış Ateş, Türk Devrim Tarihi, Îstanbul BUgi Üniversitesi, 2000 Bu kitabın ilk baskısı 1979 yılında yapıldı. Yeniden düzenlenerek yeni baskısı Bilgi Üniversitesi tarafından yapılmıştır. Kitabın ilgınçliği ilk kez bir devrim tarihi kitabının alışılmamıs büyük boyda (27 x 23 cm) basılmasıdır. Ustelik bu eser 350 sayfadır. Kitap, Türk Devrimini, kendi toplumsal ve sosyolojik konumlarıyla, olayları yaşandıkları süreçleriyle birlikte irdeleyerek vermektedir. Olayların günün koşulları gözetilerek kavranılması amaçlanmıştır. Kitabın 1. Bölümü "Kuramsal Yaklaşım" başhğını taşımaktadır. Bu bölümde "Atatürk'ü doğru Algılamak" başhğını taşıyan geniş bir giriş kısmı vardır. Kitapta, Tarihsel Yaklaşım bölümünde 18 ve 19. Yüzyıllarda Osmanlı Imparatorluğu ve Osmanlı'daki siyasal akımlar: Osmanlıcılık, Batıcılık, Islamcdık, Türkçülük, irdelenmiştir. Atatürk Devrimleri öncü devrimler (saltanatın kaldırılması, Cumhuriyet'in kurulması, Hilafetin kaldırılması); gelişen devrimler (Hukuk Devrimi, Eğitim Devrimi, Sosyal Yaşamla llgili Devrimler) biçiminde ikiye ayrılarak incelenmiştir. Kitabın ekler bölümünde söylevler, belgeler, kimi önemli yazarların yazılan yer almıştır. 78 sayfalık bu ekler bölümünde hemen her yerde bulunmayacak belgeler ve söylevler bir araya getirilmiştir... Örnek; "Mustafa Kemal'in Vatan ve Hürrivet Cemiyetinin Selanik Şubesini" kurarken yaptığı konuşma (1906) gibi. Bu bölümde yer alan Rurtuluş Savaşında Kim Kimdir? Değerli bir biyografik çalışmadır. Aynca 30 Ekim 191810 Kasım 1938 dönemini kapsayan bir Devrim Tarihi Kronolojisi de verumiştir. Bu bö 3 Kitap TURK DEVRtM TARİHÎ Üniversitesi Înkılap Tarihi Enstitüsü yöneticilerinin düzmece belgelerle kimilerine doktora diplomaları verdikleri sanısı ile kimi yönetici ve profesörler mahkcmeye bile verildiler. Uğur Mumcu, bu konuda Înkılap Hocaları başlığı ile bir yazı yazarak konuyu kamuoyuna duyurdu. Bu düzmece diploma alanların bi kısmının "üniversitelerde Înkılap Tarihi Dersleri" verdiklerini belgeleriyfe açıkladı. (Uğur MumcuCumhuriyet 03.11.1989) Bu kitapta Zaman gazetesinden yapılan alıntılardan "Şevket.Süreyya, Behçet Kemal Çağlar, Hasan Ali Yücel, Şerif Mardin ve Mümtaz Soysal"a çatılıyor. Cumhuriyet Gazetesi için; "Tarih boyunca Islamiyet'e ve Müslüman'a karşı çıkan Cumhuriyet gazetesi" nitelemesi yapdıyor. "Atatürkçülük ilimde, teknikte ilerlemekse niçin üniversiteli kızın başörtüsüyle uğraşılıyor." deniliyor (S.296298) Sanki pek önemliymiş ve Devrim Tarihi dersi ile ilgiliymiş gibi, Kenan Evren'in 12 Eylül 1980darbesiniaçıklayankonuşması "Tarihi Konuşma" diye veriliyor. Takdim yazısında bu kitap hakkında, Rektör Yiğitbaşı "... birer birer ortaya çıkan eserlerin varlığı, üniversitemiz adına kıvanç vericidir." deniliyor. Afyon Kocatepe Üniversitesi'nde okutulan, aynı üniversitenin bir öğretim üyesi tarafından yazılan ve 1997 yılında yayımlanan "Türk Înkılap Tarihi" adlı kitapta inanılmaz ve şaşırucı bölümler var. Süleyman Demirel Üniversitesi'nde Devrim Tarihi dersini gericiliğe zemin hazırlamak amacıyla veren hocalardan söz ediliyor. Aynca Akdeniz Üniversitesinde, "Direnen Islam" adh doktora tezi yazan bir doçentin uzun yıllar "Devrim Tarihi" dersi verdiği ve bu doçentin korunup kollandığı bilinmelctedir. Hikmet Çetinkaya da Cumhuriyet'teki sütununda böyle kimi gerici devrim tarihi öğretim üyelerini kamuoyuna duyurmuştur. Buna karşın bu dersin önemini kavrayarak kapsamlı eserler veren öğretim üyeleri de çıktı. Bunların örneklcri şöyle sıralanabılır; Prof.Dr.Hamza Eroğlu (Türk înkilap Tarthı, Ankara 1990), Prof.Dr.Ahmet Mumcu (Tarih Açıstndan Türk Devrtmının Temel Gelışımı, tnktlap, 17 Baskt, 2001), Prof.A.T. Gencer ve Prof.Ozel (Türk Inktlap Tarihi, htanbul. (Der Yaytnları,200l), Prof.Ergun Aybarş (Türkiye Cumhurıyeti Tarihi, 9 Eylül Öniversıtesı, 1995), Prof.Dr.Sina Akşin (Ana Çızgılenyle Türkıye'nın Yakın Tarihi, îmge 2000 ), Prof.Dr.Avferi Göze'nin 2 . Ciltlik Devrim Tarihi ve YÖK'ün bir grup öğretim üyesine hazırlattığı Atatürk ükeleri ve Înkılap Tarihi Ankara 1995 adh kitaplar sayılabilir. Uludağ Üniversitesi'nden Dr.Halit Eken'in baskanlığında beş öğretim üyesinin yayımlauığı Atatürk Ükeleri ve Înkılap Tanhi kitabıda 1998 de not edilmesi gereken titizlikle hazırlanmıştır. l'ürkiye'de Aydınlanma çağı, Cumhuriyet'in ilanından sonra, uvgulanan bir dızi devrimlerin yürürlüğe konulmasıyla başlamıştır. Bu da Avrupa'da sanayi devrimi sonrası oluşan Aydınlanma hareketinden yaklaşık 200 yıl sonra, üstten gelen düzenlemelerle olabilmiştir... Bu nedenle, Türk Aydınlanma Hareketinin temellerini olusturan "Devrim Tarihi" derslerinin okutulması ve öğrencilerin izleyeceği kitaplann sözü edilen bu Aydınlanma Devriminden felsefesini özümsemeleri son derece önemlidir. AydmanmaÇaği CUMHURİYET KİTAP SAYI 646