Katalog

K İ T A P T A N B İ R B Ö L Ü M Süs mutfağı Elle dergisi (gerçek bir söylen gömüsü) bize hemen her hafta zengin bir biçimde hazırlanmış bir yemeğin güzel bir renkli fotoğrafını verir: Üzerine kirazlar dizilmiş altın rengi keklik palazları, pembemsi ve mayonezli soğuk piliç yemeKİeri, kırmızı kabuklarla çevrili istakoz kebapları, donduruhnuş meyvelerle süslü elma tatlılan, çok renkli pastalar, vb. Bu mutfakta, egenıen olan ba^lıca ulam örtülülüktür: yüzeyleri doldurma, yuvarlaklaştırma, yiyeceği salçaların, kremaların, şekerlemelerin, jölelerin düzgün çökeltisi altına saklama yolunda gözle göıülür biçimde çaba harcanır. Hiç kuşkusuz, örtülülüğün amacından kaynaklanır bu, amaç da görsel türdendir. Elle mutfağı seckin bir duyu olan görme duyusuna seslenir yalnızca. Gerçekten de, saydam tabakanın sürekliliği bir seçkinlik gereğinden ileri gelir. Elle, hiç değilse söylence açısından, kibar bir dergidir, işîevi kendisini okuyan geniş halk kitlesine (soruşturmalar bunu doğrulamaktadır) şıklık düşünün ta kendisini sunmaktır. Bunun sonucu olarak da besinlerin ilk yapısını, etlerin kabalığını, kabukluların dikliğini azaltmaya, hatta bunlara kılık değiştirtmeye çahşan bir giydirme ve kandırmaea mutfağı doğmaktadır. Köy yeme|i ancak olağandışı bir biçimde, bıkkın kentlilerin kır hevesı olarak benımsenir (ailelerin sebzeli sığır hajlaması). Roland Barthes' "Doğa ile Tarih'in her dakika bırblrine karıştırıldığını görmekten rahatsızlık duyuyordum" Ancak örtülülük her şeyden öne seçkin mutfağın önde gelen yönelimlerinden birini: Süslemeyi hazırlayıp destekler. Roland Barthes "Çağdaş Söylenler"de gündelik konulardan yola çıkıyor Elle'in saydam tabakaları ölçüsüz süslcmeler için bir fon oluşturur: oyulmuj mantarlar, kiraz noktacıkları, işlenmiş limon motifleri, ycrmantarı soyuntuları, gümüş rengi benekler, donmuş meyve arabeskleri, altörtü (işte bu nedenle, besinin kendisi artık belirsiz bir kitleden başka bir şey olmadığı için çökelti diyordum bu örtüye) bütün bir görüntü yazarı Roland Barthes'ın da yapısalcıhk çerçevesinde mutfağının okunduğu sayfa olmak ister (pembemsi en gözde Çağdaş Söylenler / Roland Barthes / düşünülmesi gerekir. Ne var ki, elimizdeki kitap yapırenktir). salcı olup olmayışının ötesinde, gündelik yaşamımızdaki Çeviren: Tahsin Yücel / Hürriyet Vakfı Süsleme, eytişimsel çözümünü az sonra göreceğimiz, iki söylenlere ışık tutması, gündelik yaşamımızda doğal saçelişkin yol izler: Bir yandan, çılgın bir barok biçemi Yayınları / Büyük boy, 190 s. yıp geçtiğimiz verileri deşifre etmesi açısından oldukça yardımıyla, doğadan kaçar (limonun içine karideslcr koytnak, ilginç. pilici pembeleştirmek, greyfurtları sıcak sunmak), bir yandan FATMA ERKMAN AKERSON Yazar, en sıradan şeylerle uğraşıyor gibi gözükmekle da acayip bir vapmacıklıkİa onu yeniden kurmaya çalışır (bir Noel kütüğünün üstüne mantarlar, çobanpüskülü yaprakları birlikte (turistik bir rehber kitap olan Guide Bleu, bifGöstergebilim, ülkemizde uzun dizmek, ustalıkla gizlenmiş beşamelin çevresine istakoz tek ve kızarmış patates, bir Citroen marka arabaya tasüre yapısalcıhkla eş tutuldu. Bu tukafaları dizmek). Aynı eğilimi küçük kenterlerin ufak kılan ad gibi), bu sıradan şeylerin hiç de göründükleri tumu haklı çıkaracak bir olgu varkadar masum olmadıklarını, en doğal saydığımız seçimdı, o da yüzyıhmızda göstergebilim lerimizin gerisinde karmaşık bir kültür geçmişinin ve alanında ürün veren ilk ünlü araşkoşullanmanın yattığını anlatıyor. tırmacıların çoğunun yapısalcı olKitap 195456 arasında yazılmış, dolayısıylâ büyüteç malarıydı. altına alınan konuların bir bölüğü o dönemlerde günOysa, göstergebilimle yapısalcılıcel olan konular. Şunu da belirtmek gerekir ki, çoğu ğı birbirinden ayırmak gerekir. güncelliğini bugün için de koruyor. Ancak, konuların Göstergebilim, insanın kültür düzleminde kurduğu her kapsamları kadar, yazarın bu konuları ele alma ve çötürlü dızgeyi araştıran bir bilim dahdır. İnsanın dizge zümleme yöntemi de ilginç. Kitabın getirdiği bir yenikuran varlık olduğu saptamasından yola çıkar ve bu dizlik, bilimsel bir yapıtta gündelik konuların üstünde dugeleri inceler.. rulması ise, bir başka yenilik de bu konuların araştırılYapısalcıhk ise bir görüş açısıdır. Kuramsal düzlemmasında seçilen yöntem. de önermeleri vardır. Bunları uygulamaya da dönüştürDesen Kemal Gökhan Roland Barthes'ın yapıtı iki bölümden oluşuyor. Bimüş, işlemleme düzenekleri kurmuştur. Bu ayrımdan rinci bölümde güncel diyebileceğimiz bazı olgular (bifeşyalarının hazırlanışında da buluruz (eyer biçiminde dolayı yapısalcı olmadan göstergebilimci, göstergebilimci tek, kızarmış patates, striptease...) tek tek ele alınarak kUllükler, sigara biçiminde çakmaklar, tavşan bedeni olmadan da yapısalcı olunabilir. biçiminde çömlekler). çözümleniyor. Bu çözümlemeler son derece çarpıcı; her Yapısalcıhk ülkemiz aydınları tarafından pek benimBütün küçük kenter sanatlarında olduğu gibi burada da görüngünün bugün karşılaştığımız, yüzeyde görünen bisenmediği ve yukarıda değindiğimiz gibi, göstergebilibastırılmaz doğruculuk eğilimi aile gazeteciliğinin sürekli çimiyle bu biçimin gerisinde yatan örtük içerikler demin yapısalcıhkla somut ve organik (ilk araştırmacılacereklerinden oiriyle zorlanır ya da dengelenir: l'Express'te şilerek yapılıyor. Ve bugün güncel saydığımız birçok görın görüş açısı olarak yapısalcıhğı seçmeleri) bağları bubunu parlak bir biçimde görüşleri bulunmak diye rüngünün çok daha eskı, geleneksel söylenlerin yeni göslunduğu için göstergebilim de ülkemizde Batı'da olduadlandırırlar. Elle mutfağı da aynı biçimde "görüşleri" tergeleri oldukları ortaya çıkıyor. ğu kadar ilgi görmedi. Göstergebilim alanında üniverbulunan bir mutfaktır. Ne var ki, burada buluş periler îkinci bölüm ise, tek tek görüngülerin çözümlenmesitelerimizde yapılan araştırmalar da çoğunlukla basılevrenine yaklaşır, yalnızca garnitürc yönelir, çünkü derginin siyle varılan bu sonuçları soyut bir düzlemde değerlenma olanağı bulamadı. "seçkin" iççağrısı beslenmenin gerçek sorunlannı ele almasıru direrek, "söylen nedir" sorununa yanıt arıyor. KuşkuOysa son yıllarda, göstergebilime duyulan ilginin yayasaklar (gerçek sorun keklik palazının üstüne kiraz dizme suz, bu yanıt gösterşebilim çerçevesinde aranıyor. vaş yavaş arttığını gözlemhyoruz. Şimdi de,göstergebibuluşunu yapmak değil, keklik palazını bulmak, yani onun Göstergebilime ilgı duyanların ve içinde yaşadığımız limin temel yapıtlarından biri Hürriyet Vakfı Yayınlaparasını ödemcktir)... olağan ve doğal gibi duran kültür ortamının gerçekten rı'nca çıkanîmış bulunuyor. o kadar olağan olup olmadığını merak edenîerin pek Konunun uzmanlarından biri olan Tahsin Yücel'in çok sorusuna yanıt verebilecek bir kitap. D dilimize kazandırdığı "Çagdaş Söylenler" adlı yapıtın Yalancı kesinlikler SAYFA 20 CUMHURİYET KİTAP SAYI 36