Katalog

Simone de Beauvoir'ın özyaşamöyküsü yayımlandı 'Anlamak ve yazmak' REFtK DURBAŞ Simone de Beauvoir / Çeviren: Canan Şöhret Dövenler / Alan Yayıncılık / 141 s. / CCK Kod No: 004.146/8.000 TL. "Yaşamımın ana hatlarını izlediğimde, öncelikle kesintisiz süreliliği gözümc çarpmaktadır. Varoluşumun bir bütün olmasını özellikle iki şey sağlamıstır: Sartre'ın içinde olmaktan hiçbir zaman vazgeçmediği yer ve başlangıçtaki projemc göstermekte direttiğim bağlılık: Anlamak ve yazmak." Türkiyeli okurun hiç de yabancısı olmadığı bir yazar Simone de Beauvoir. Yapıtlarının birçoğu dilimize kazandınlmış, çoğu okur yazarı etkilemiş. Yukarıdaki sözler de onun. Christiane Zehl Romero'nun onun yaşamını kaleme aldığı kitabının son cümleleri. Bu sözler Romero'nun kitabının bir özeti olduğu gibi Beauvoir'nın seksen yıla yaklaşan yaşamının da bir ifadesi... Romero kitabını sekiz bölümde kaleme almış: "lyi Aile Kızı, özgürlük ve Bağlanma, Diğeri, Savaş ve Işgal, Dünyanın Kapılan Açılıyor, Mandarinler, Kadın, Yaşhlık." Kitap "Dipnotlar, Kronoloji ve Tanıklıklar" ile son buluyor. Bu bölüme daha sonra yine döneceğiz. Romero, Beauvoir'nın salt yaşamöyküsünü anlatmakla yetinmemiş, "iyi bir aile kızı" olarak yetişmesinden başlayarak onun düşünsel yaşamını belirleyen koşulların da altını çizmeye çalışmış. Bu açıdan salt bir "düz" yaşamöyküsü değil Romero'nun yazdıkJarı. Beauvoir'nın "düz" yaşamı anlatılırken yapıtlarının oluşumu, bu oluşumu hazırlayan kaynaklar, içinde bulunulan toplumsal koşullar kimi fstoğraflarla da desteklenerek okuyucuya sunulmaya çalışılmış. Bunlar göz önünde tutuldueunda Romero'nun çalışması Beauvoir üstüne, özellikle ülkemizde yayımlanmış yetkin bir çalışma sayılabilir. Romanı, incelemesi, denemesiyle Türkiyeli okurun kitaplığında birçok yapıtı bulunan Beauvoir'nın üzerine yazılan bu yapıt onun yazdıklarının bir anahtarı olarak da görülebilir. Romero, Beauvoir'nın yaşamı ve yapıtlan üzerine konuşurken kendi düşüncelerini aktarmaktan da çekinmiyor. İşte "Mandarinler" üzerine düşünceleri: T Û R K Ç E D E Kadın I (Genç Kızlık Çagı) / Çeviren: Bertan Onaran / 486 s. / 13.000 TL / CKK Kod No: 096.039 B E A U V O İ R "Olumsuz eleştirilere rağmen (Mandarinler'in stili çok direk ve alışılmış bulundu, çünkü yazar bilinçli olarak her tür sohbet yazınından kaçınmış ve konuşulan dili aktarmaya çalışmıştı.) bu roman Beauvoir'nın şimdiye kadarki en büyük başarısı oldu ve ona önemli yazın ödülü olan Prix Concourt'u kazandırdı. Simone'un romancılığı tanınmak istendiginde ve Fransa'daki varoluşçuluk çağıru canlı bir biçimde yansıtan bir yapıt arandığında başvurulacak tek roman bu olacaktır. Bu romanda yazar, şimdiye kadar güçlük çektiği bir şeyi, yani karakterlere ve ortama yoğunluk ve yapıtın tümüne epik bir soluk vermeyi başarır. Yapıtın buna rağmen 20. yüzyılın büyük romanları arasında olmamasının nedeni Simone de Beauvoir'nın bilinçli olarak seçtiği araçların gelenekselliğidir. Aynca belki de geleneksel yaklaşımlara uygun rol dağıtımının (HenriAnne), yazarın deneyimlerini yeterince yansıtamamasıyla da ilgilidir. Ama roman yine de savaş sonrasıntn en ilginç ve okumaya değer kitaplarından biridir." (S.120) Biraz uzun bir alıntı oldu. Bunu hem Romero'nun konusuna yaklaşımı açısından bir fikir vermek amacıyla yaptım, hem de asıl önemlisi kitabın Türkçeye aktarılmasına bir örnek olsun diye. Sözü kitabın çevirisine getirmek istiyorum çünkü. Kitabı dilimize Canan Şöhret Dövenler çevirmiş. Dilim varmıyor, ama neredeyse Türkçeyi bu kadar dikkatsiz kullanan bir başka çevirmen zor bulunur diyesim geliyor. Örneğin kitabın herhangi bir sayfasını açıyorsunuz: "Bana karşı sevgi dolu ve şevkatliydi." (s.7) Romero, herhalde "şefkatliydi" demek istemişti. "Bu Simone de Beauvoir'e hiçte kolay gelmedi." (s.123) "Hiç de" olması gerekmez miydi? "Mandarinlerin sitili çok direk ve alışılmış bulundu." (s.120) Galiba "sitil" sözcüğü "stil" diye yazılacaktı, "direk" de "direkt" olarak... Bu ve benzerleri yazjm yanhşları olabilir. Bir de anlatım yanlışlıkları var ki onlar daha "vahim." Yazım yanlışlarını dizgiciye, düzeltmene yüklemek mümkün, ya anlatım yanlışlarını? Örneğin yukarıya aldığım bölüme bakalım: "Sitili çok direk ve alışılmış bulundu" ne demek? "Sohbet yazım" diye bir tür mü var? Biriki sözüm de yayıncıya olacak. Romero bu kitabında belli ki 1970'li yılların başına kadar olan yaşantısını ele almış Beauvoir'nın. Kronolojide de görülüyor bu. Beauvoir ise 14 Nisan 1986 tarihinde Paris'te yaşa Kadın II (Evlilik Çağı) / Çeviren: Bertan Onaran / 296 s. / 8.000 TL. / ÇKK Kod No: 096.040 Kadın III (Bağımsızlığa Doğru) / Çeviren: Bertan Onaran / 296 s. / 6.500 TL / CKK Kod No: 096.042 Bir Genç Kızın Anıları / Çeviren: Seçkin Cıhzoğlu / 440 s. / 13.000 TL / CKK Kod No: 096.018 Kadınlığımın Hikâyesi / Çeviren: Erdoğan Tokatlı / 208 s. /• 6.500 TL. Konuk Kız / Çeviren: Bertan Onaran / 480 s. / 15.000 TL / CKK Kod No: 096.020 Denemeler / Çeviren: Asım Bezirci / 144 s. / 4.000 TL / CKK Kod No: 096.019 Sessiz Bir ölüm / Çeviren: Bilge Karasu / 83 s. / 5.000 TL Veda Töreni ve Jean Paul Sartre'la Söyleşiler / Çeviren: Beyhan Kayıhan / 592 s. / 10.000 TL / CKK Kod No: 124.182 096 Kodlu olanlar Payel, 124 kodlu olan Varlık, Sessiz Bir ölüm, İletisim Yayınları arasında çıkmıstır. Roman, mceleme, deneme türunde dılımizde birçok yapıtı bulunan Simone de Beauvoir'ın yenı yayımlanan özyaşamöyküsü, yazdıklarının bir anahtarı olarak görulüp okunabilır ma gözlerini yummuş. Yine kronolojiye bakılırsa 1975 yılında "Kudüs ödülü"nü aldıktan tam 11 yıl sonra. bu 11 yılın hiç olmazsa bir kronolojisi yayıncı tarafından, "yayincının ya da çevirmenin notu" olarak eklenemez miydi kitabın sonuna? Aynca altı sayfa tutan "Dipnotlar", Türkçeye çevrilmedikleri ya da Türkçedeki karşılıkları konulmadığı için Türkiyeli okur için ne "anlam" ifade ediyor? Sözü şuraya getirmek istiyorum: Yaşam incelemeleri türü kitaplar ülkemizde az basılan, az okunan, hatta az yazılan türden. Ve bir yayıncı bu tür bir kitabı bastı mı başka bir yayincının bunu yeniden düzelterek basmasının olanağı yok. Hiç olmazsa bunun için biraz dikkat gerekmez mi? Ne diyordu Simone de Beauvoir? "Anlamak ve yazmak." Hiç olmazsa "anlamak için." D SAYFA 11 CUMHURİYET KİTAP SAYI