Katalog

PolitikBilim Tıp Araştırmaları Aykut Goker TÜBA'nın Öngörü Çalışmaları TUBA'nın TemelBılımlerOngoru Çalışması'na Internetten erışılebıleceğını yazmıştım 0nun ıçın, burada sadece, onemlı gorduğum sonuçlanndan ıkısıne değıneceğım Bunlardan bırıncısı, temel bılımcılerımızın, ulusai araştırma ağyapılannı oluşturarak uluslararası araştırma ağyapılanna katılmayı ve araştırma altyapımızı gelıştırmeyı, ongorduklen bılım konulanndayetkınleşebılmenın en etkın aracı (ıtıcı gucu') olarak gormelendır Oluşturma oncelığını verdıklerı ağyapı ve altyapılara ılışkın bazı ornekler şunlar Feza Gursey Enstıtusu'nun matematıksel fızık alanında uluslararası saygınlığı olan bır mukemmelıyet merkezı halıne donuşturulmesı Manyetızma ve manyetık malzemeler, optık, parçacık ve hızlandırıcı fızığı, yoğun madde fızığı, nanoteknolojı ve yarııletkenler alanlarında mukemmelıyet merkezlerı kurulması CERN'e tam uye olunması • Matematık açısından onem taşıyan çalışmaların yapılacağı Cahıt Art llerı Çalışmalar Enstıtusu'nun kurulması • Genetık yapısı değıştınlmış organızmalarla ılgılı ılk araştırma ve uretım merkezının açılması • Ulusai UzayAjansı'nın kurulması ve Turkıye'nın Avrupa UzayAjansı'na uye olması • Uzaybılımlerı ve Astrofızık Araştırma Enstıtusu 'nun kurulması Kurulacak bır radyoteleskopla uluslararası VLBI ağına bağlanılması • Guneydoğu A vrupa, Ortadoğu ve Kafkasya Yer Gozlem Merkezı 'nın kurulması • Ulusai sısmık ağ kurulması, doğal afetler konusunda, bolgesel bazda faalıyet gosteren 3 araştırma merkezının de kurulmuş olması • llerı teknoloji malzemelerınde ARGE ıçın 10 teknoparkın da kurulmuş olması Aslında, sayılan bu araştırma ağyapıları ıle altyapılarını çıft amaçlı olarak gbrmek mumkun Orneğın, bır mukemmelıyet merkezı ya da teknopark hem bır altyapı hem de araştırma ışbırlığı ıçın oluşturulacak bır ağyapının odak noktası olarak değerlendırılebılır Benzer bıçımde, ulusai sısmık ağ sısmık araştırmalar ıçın bır ışbırlığı ağının oluşumuna temel olabıleceğı gıbı, araştırma altyapısı olarak da değerlendırılebılecektır Burada, temel bılımcılerımızın one çıkardıkları nokta araştırma ışbırlığıdır ve buna açık olmalarıdır Ikıncı onemlı nokta, sağlanacak bu gıbı ımkSnlar yardımıyla temel bılımlerde yetkınleşmenın topluma ne kazandıracağının ortaya konmuş olmasıdır Orneğın, şunlar hedeflenıyor • Bor ve bor turevlerı uzerıne gelıştırılecek uç urunlerın ıhracatında dunya pazarında bırıncı ulke konumunda olunacak • Yenı ıletken polımerler uretımı gerçekleştırılmış olacak, polımer bılım ve teknolojısı alanında yapı ve oto malzemelerıne yonelık olarak Turkıye'nın ureteceğı urunlerın dunya pazarındakı payı % 10'a ulaşacak • Ulkemız, matematık desteğınde kodlama ve krıptolojı alanında, dunya urun pazarında yaratılan değerın en az %5'ıne sahıp olacak • Elektrooptık, fotonık ve manyetık algılayıcılarla ılgılı ıhracatımız dunya pazarının %0,5'ıne ulaşacak • Stratejik yeraltı kaynaklarımıza [dayalı urunlerın] ıhracatında dunya pazarındakı payımız AB'nın tum ıthalâtını karşılayacak oranda olacak • Doğal kaynaklarımızdan urettığımız sentetık yakıt, toplam yakıt tuketımımızın % 10'una, katma değerı yuksek malzemelerın uretılmesınde ulusai kaynak gırdısı %80'e ulaşacak • Molekuler tam alanında kullanılan urunlerın en az %30'u ulke ıçınde uretılebılecek • Hayvansal kaynaklı urunlere ozgu uretımın verımlılığınde, çevre taktorlerınden (ışık, ısı vb) yararlanılarak ıkı kat artış sağlanacak Ekolojik ve fızyolopk çalışmalarla kurak ve çorak bulgelerın %30'u tarımsal uretım amacıyla kullanılabılır hale gelecek • Doğal gen kaynaklarımızdan bıyoteknolojı yardımıyla yararlanır hâle gelınecek Temel bılımcılerımızın ongorduklen bılımsel araştırmalann ve bu araştırmalara dayalı muhtemel gelışmelerın ulkemız ınsanlanna neler vait edebıleceğı konusunoakı bu yaklaşımları gerçekten umut verıcı http//www ınovasyon org Kanser için 4 Kanser hiicreleri basit saldırganlar olarak bilinir, oysa onlar çok yö'nlii, yaratıcı ve iletişim halinde olan becerikli uzmanlardır. BirAlman doktor, bilimde şu sıralar yaşananlann çok heyecan verici olduğunu ve çok şey vaat ettiğinl söyleyerek dört yeni tedavl önerisi sunuyor. amburgEppendorf Unıversıte Klınığı'nden kısa bır sure once emeklı olan Dieter Hossfeld'e gore kırk yıl oncekı kanser hastalarının durumu çok daha kotuydu Kemık kansen olan çocukların bacakları kesılıyordu, Non Hodgkın kansen ve losemı ıse olumcul hastalıklardı Aradan geçen yıllarda ışın tedavısı ve ketnoterapıde onemlı gelışmeler yaşandı Bugun artık NonHodgkın hastdlarının %50'sı en az beş yıl yaşıyor, kemık kansen hdstalarının bacakları kurtarılıyor ve bırçok losemı turunun tedavısı mumkun Hossfeld, kemoterapının ışe yaramadığını savunanlara da katılmıyor Erbezı kanserı hastalarının %80'ı ve tıroıd kansen hastalannın %96'sı haydtta kalabılmekte Ve her ne kadar bırçok sorun henuz çozulmedıyse de kımı doktorlar son yıllarda bazı gelışmelerın yaşandıgını soyluyorlar Tedavı edıldığı sanılan tumorler on yıllar sonra hortlayabılıyorlar ve metastazlar bedene yayıldıktan sonra duruma mudahale etmek ımkânsız ÖNCELİK VERİLEN ARAŞTIRMA AĞYAPI VE ALJYAPILARI H Kanser hucresının soyağacı, orneğın meme kansennın başarılı bır terapıden on yıllar sonra bıle tekrarlanabıldığını açıklamakta Bıldık tedavıler, sadece kanser hucrelerı gıbı hızla bolunen hucreler uzerınde etkılı olmakta Oysa kanser hucrelerı kısa bır sure ıçın metastaz oluşturduktan sonra "uyur' Bu yuzden de kımyasal olarak mu dahale edılememekte Yıllar sonra yenıden uyandıklarından yenı bır tumor oluştururlar Anlaşıldığı uzere, kanserın oluşması ıçın çok ama çok az hucre yeterlıdır dıyor Dırks Belkı bır tane bıle yeterlı olabılır Pekı ama mılyonlarca hucre arasında bunlar nasıl saptanabılır? Kanser kok hucrelerını normal kok hücrelerıne donuşturmek ıçın ne şekılde devre dışı bırakılabılır? Ustelık hald normal kok hucrelerınden mı gelıştıklen ya da yetışkın hucrelerın kok hucrelerıne mı donuştuklerı bıle kesın olarak bılınme mekte Butun hıkaye, keşıf sayesınde kolaylasmak yerıne gıtgıde zorlaşmakta dıye yakınıyor Dırks Bu durum Clarke'ı rahatsız etmıyor Bu ılletı kokunden kurutmaya karar veren bılım adamı, Cancer Stem Cell Genomıcs firmasını kurdu Al man Kanser Araştırma Merkezı (DKFZ) yone tıcısı Otmar Wiestler de çalışmalarını bu yonde surdurmek ıt>tı yor Enstıtu yenı bır araştırma alanınırı doğduğuna ve klınıl* uygulamalar ıçın bu yuk bır potansıyelır bulunduğuna ınandığ ıçın araştırmalarır ağırlığını kanser kot hucrelenne kaydırdı TOPLUMNEKAZANACAK? Fakat Hossfeld bılımde şu sıralar yaşananların çok heyecan verıcı olduğunu ve çok şey vaat ettığını ioyluyor 1) KÖK HÜCRELERİ Kok hucre lerı bedendekı yenılenmeden, buyumeden ve gençlıkten sorumlular Ama anlaşılan o kı bunlar gençlık aşısı ve ıddıalı ılaçlar olmanın otesınde uzun bır suredır kotu huylu tumorler ıçın gozden kaçınlmış bır kaynak olabılırler Uzun bır sure kanserın anıden kontrolsuz olarak çogalmaya başlayan hazır organ hucrelerınden gelıştığı sanılıyordu Fakat on yıldan bu yana losemıde, kanserın, normalde kırlı kanı boşaltan oncu hucrelerden gelıştığı bılınmekte Bunun ıstısna bırı durum olduğu sanılıyordu Ama Mıchıgan Unıversıtesı'nden Michael Clarke, geçen yıl bu tur kanser kok hucrelerıne, meme kanserınde ılk kez sabıt bır tumorde de rastladı Kanadalı norolojı cerrahı Peter Dirks daha bırkaç hafta once de beyın tumorlerınde kanser kok hucrelerı saptadı Ve bırçok araştırmacı şu sıralar bedenın her yerınde bu hucrelerı arıyorlar. 931/İ(Kı22 Ooak 2005 2)İLTİHAPLAR Iltıhaplar genelde, bedenın sağlıksız uyarıla ra gosterdığı olumlu tepkılerdır ve organızrru bunları mutlaka yok etmek ıster Onanm setı kol hucrelerınden ıbarettır Mesela yangılı bolgelerdı çoğalarak olmuş dokuyu yenıleyebılırler. Faka kok hucrelerı çok uzun omurlu oldukları ıçın ışıt ve zehırlı maddeler yuzunden genetık hasarları dc depolarlar Dolayısıyla da zaman zaman bozulabıl mekteler Hucreler uyarının ne zaman gonderıldı ğını ve çoğalmamaları gerektığını algılayamazla ve durmadan çogalmaya devam ederler Kok hucrelerının gerçekten de bu sureçleı de etkılı olduklannı Massachusetts Tıp Okt