Katalog

doğa Zehirli ve tehlikeli hris'in öyküsü, yazın en sıcak döneminde başlıyor. Arkadaşlarıyla birlikte tekne kiralayarak Avustralya Queensland açıklarında bir adaya demirleyen Chris, teknenin altında rotorun sıkıştığını Dünyanm en zehirli yaratıkları arasında sandıklı deniz anaları var C EVRİMSEL BİR SIR önceleri, bilinen ger Cubozoa (Kutu deniz an sı) 543 mılyon yıl önce Scypta» (Gerçek leniz anası) Hydrozoı çek deniz analannın bir alt dalı olduklarına inanılan kutu deniz analannın bugün, 543 milyon yıl öncesinde yollarını ayırdığı sanılıyor. Kimi paleontologlara göreyse, kutu deniz anaları, bilinen en eski çok hücreli hayvanlar arasında. (Hydras; DENİZ ANASINA İLİŞKİN GERÇEKLER • Bu canlılar, isimlerini vucutlaruun küpü andıran şekillerinden alırlar. • Yalnızca Carukia baraesi adlı tur, Irukandji hastalığına neden oluyor. 1955'te yine Queensland'de bir doktor yakaladığı türün iğnesini, kendine, oğluna ve cankurtarana banrdı. Hepsi hastaneye kaldınldı ve bir daha da bu deneyi yapmadılar. • Irukandji hastalığının belirtileri, şiddetli agn, mide bulanüsı, kusma, çok çok yuksek kan basına ve ölme hissidir. Kurbanlar, iğneden 5 dakika sonra kendilerini kötü hissederler ve bu rahatsızlıklar haftalarca surebilir. • Bir kutu deniz anası tarafindan çarpıldıktan sonra yapılması gereken ilk i§, bölgeyi sirkeyle silroektir. Bu, yuksuz zehirli hücrelerin ateşlenmesini durdurur. Avustralya sahillerinde bol bol sirke saüldığına tanık olabilirsiniz. • Irukandji hastalığı adını, denize gidenleri etkileyen belalı bir hastahğı anlatan eski bir Aborijin öyküsünden alıyor. fark eder ve dalar. Bir anda kendisine bir şeyler batar. "Göğsümde biraz acı hissettim ama önemsemeden devam ettim. Ancak tekneye çıktıktan sonra şiddetli bir mide bulantısı başladı." Chris, birkaç dakika sonra kusmaya ve soluk almakta zorluk yaşamaya başlar. "Bir an organlarımın dışarı çıktığını sandım." Chris, her yıl onlarca insanı hastanelik eden küçük ama zehirli bir sandıklı deniz anası grubu olan Irukandji tarafından çarpılmıştı. Hastaneye kaldırıldığında, bir kalp cihazına bağlandı ve yüksek dozda ağrı kesici verildi. Irukandji'ler, bir yerfıstığından daha küçükler, ancak dünya üzerındekı en zehirli yaratıklardan biridirler. Su içinde görünmeyen bu canlıların şeffaf vücutları, en küçük bir dokunuşta serbest kalan ve derinizi zıpkınla vurmuşa çeviren zehirli hücrelerle kaplıdır. Iğne o kadar hafıftir ki acıyı zehir verilmeden fark edemeyebilirsiniz. Aslında bu deniz analarıyla ilgili pek çok şey hâlâ gizeınıni koruyor. James Cook Üniversitesi'nden deniz anası uzmanı Lisaann Gershwin, "Temel konuları bilemiyoruz" diyor. 67ölü Irukandjiler, göz ardı ettiğimiz yegane sandıklı deniz anaları değil. Chris, uzantıları 60 tane zehirli iğneyle kaplı, kaba bir Chironex fleckeri ıle karşılaşmadığı için kendini şanslı saymalı. Çünkü, Chironex Avustralya'da 1883'ten beri 67 kişiyi öldürdü. İri bir adamı sadece 3 dakika içinde öldürebilen bu yaratığın zehrinin ne olduğu ise hâlâ bir sır. Ölümler nedeniyle kötü dönemler yaşayan turizm sektörü ise deniz analarıyla ilgili araştırmalara milyarlar döküyor. Aslında biyologlarm buldukları da oldukça şaşırtıcı. İlk olarak, bir sandıklı deniz anası, tam olarak bir deniz anası değil. Bu iki türün, yaklaşık 543 milyon yıl önceki PreKambriyen dönemden itibaren farklı evrimsel yollar izledikleri öne sürülüyor. Deniz binlerce bilinmeyen türü içinde barmdırır. Gelişigüzel bir incelemeyle bile, bir Chironex'ten çok daha tehlikeli en az 12 tane tür tanımlandı. Gerçek deniz anaları, okyanusta kendi hallerinde gezerken, diğerleri avını inanılmaz bir hızla yakalayıp hızla öldürür. Sandıklı deniz anaları, diğer ilkel hayvanlardan farklı olarak geceleri uyur ve gün doğana 884/24 28 Şubat 2004 kadar aynı şekilde durur. Ayrıca iki farklı göz türüne sahipler ve karmaşık bir sinir sistemi taşırlar. Tuhaf olan bir özellik: bılgiyi işleyecek beyinleri yok. Bunların yanında kutu deniz a na1arın ın tam 24 gözü var. Gözler altışar kümeler halinde vücudun dört köşesine yerleşmiştir. Her bir küme 2 göz türü içerir: 4 basit çukur ve anatomik olarak insan gözüne benzeyen ve lens, retina ve kornea taşıyan "kamera gözler". Çukurlar, gerçek deniz analarında bulunan ışığa hassas sıradan organlardır. İsveç'teki Lund Üniversitesi'nden Dan Nilsson'a göre, bu kadar ilkel bir canlınm bu kadar karmaşık görme sistemi taşımasının nedeninin avlanma. Uzman, beyni olmayan bir hayvanın, gözlerin getirdiği bu denli çok bilgiyi nasıl algıladığına ise şu yanıtı veriyor: "Her göz kümesi, arkasında, büyük olasılıkla görsel bilgiyi işleyen geniş bir sinir hücresi ağı bulundurur." Doktorlar hâlâ zehire karşı önlemler almayı sürdürüyor. Uzmanlar, kana magnezyum sülfatm verilmesinin işe yarayabileceği görüşünde. Özetleyen Bilge Eser Scientist 8 kasım 2003 Bu çocuk kazayı ucuz atlatmış. Yaralar neredeyse 1 aydır kolunda ve bir ömür boyu da orda kalacaklar.