Katalog

Havadan gelen su Su buharları her zaman havada kalmaz. Bazen yeniden sıvı su durumuna dönüşür. Bu dönüşüm "yoğunlaşma" olarak adlandırılır ve hava soğuduğunda meydana gelir. Soğuk hava, sıcak hava kadar su buharı tutamaz. Bu nedenle su buharının bir bölümü küçük sıvı su damlaları halinde yoğunlâşır. Yüksekten uçan uçakların arkalarında bıraktıkları beyaz izlerin de yoğunlaşma sonucu meydana geldiğini biliyor muydunuz? . ı 3irkaç araştırmacı bundan daha kesin îayı saptamaya çalışsa da bu, güveni>ir sonuç vermekten çok uzaktı. Terry rin (Smıthsonian Institute) 1982 yılında lama ormanlarından topladığı ömeklerı hareketle 30 milyon tropik eklembalı tür yaşadığı tahmininde bulundu. Er'in hesapları yetersız verilere dayanıama gene de gelecekteki araştırmaIçin iyi bir başlangıç noktası oluşturali. iu konuda yapılacak en güvenilir araş1a somut örneklerin saptanmasıyla gerleşebilir. Yaşayan türlerin çeşitliliğlni tamak için doğal dizgelerin örüntüleri kındaki bilgimizi de kullanabiliriz. Yiek ağlarının yapısındaki örüntüler otarın, avcı türlerin vb'nin çeşitleri konuda bilgi verebilir. Bir gruba gıren türi kesin sayısı öbür türlerin sayılarını ruya daha yakın "düzeyde saptayabilnize yardımcı olabilir. örneğın kelebekı diğer böceklere oranı, ingıltere'deki ise basit bir hesapla, 4.96.6 milyon ek bulunduğunu saptayabiliriz. ingil'de (67 tür kelebek ve 22.000 tür böolduğuna göre bütün dünyada 0020.000 tür kelebek bulunmaktadır). ınıflandırıcılar dünyadaki türlerin yüz k Buhar nedir? de 10'unun farkındaysalar, bunun sonuçları oldukça anlamlı olur. Fİzikçıler ve kimyacılar dünyada var olan elementlerden yalnızca yüzde 10'unu bilselerdi, fiziksel olarak dünyaya ilişkin bılgilerine ne denli güvenebilirdik? Bugüne kadar saptanabilen 1 milyon türü tanımlamak için 230 yıl gerektiği düşünülecek olursa, kalan olası 10 milyon türü tanımlamak ıçın insanoğlunun ne kadar zamana gereksinımi olduğunu tahmin edebilirsiniz. Bütün bu sorunlar nedeniyle bazı sınıflandırmacılar bu yeni türleri tanımlama, sınıflandırma işini tamamen bırakmış durumdalar. Bunun yerine zamanlarını zaten tanımlanmış olan türlerin sınıflandırılmasına harcamaktalar. Londra'daki Doğa Tarihi Müzesi'nin altı katlı bınasının yarım milyon türde böceklerle dolu olduğunu düşünecek olursak, dünyadaki öbür türler saptanabilecek bile olsalar onları nereye yerleştirebileceğimizi de düşünmek gerekl Belki de bilim adamları yanılıyorlar. Belki çocuklar haklı! Londra'daki müzede yapılan küçük bir sınavda çocuklardan dünyada kaç tür böcek yaşadığı konusunda bir tahminde bulunmaları ıstendiğinde, yarıdan fazlası onun altında bir sayı söyledil Kaynayan bir tencerenin kapağını açtığınızda içerideki su buharı dışarı çıkar, dışarıdaki soğuk hava ile karşılaşır, işte bu sırada buhar oluşur. Su damlaları yoğunlâşır ve birleşerek hepimizin bildiği buhar bulutlarını oluştururlar. Dlkkat: Kaşığı tutmadan önce elinize mutfak eldıvenini geçirmeyi urutmayın. Soğuk bir kaşığı tencere ya da çaydanlıktan çıkan buhara doğru tuttuğunuzda, su buharı yoğunlâşır ve damlamaya başlar. Su yapalım Bir bardak suyu buzdolabına koyun, soğuyana kadar bekletin. Bardağı dışarı çıkardığınızda, bardağın kenarlarında su damlacıklarının oluştuğunu göreceksiniz. Nasıl oluşuyor? Soğuyan bardak çevresindeki havayı da soğutuyor. Bunun sonucunda su buharı, bardağın kenarlannda su damlaları haline dönüşüyor. işte bu nedenle havanın soğuk olduğu zamanlarda pencere camları su damlacıkları ile dolar. A caba su, ıslanan eşyalarımızdan ya da giysılerimizden ne kadar sürede buharlaşır? Annenizden isteyeceğiniz eski bir masa örtüsünü altı parçaya bölün. Her parçanın birbirine eşıt olmasına dikkat edin. Sonra da hepaini ıslatın. 1) Parçalardan birini günese, ötekinl de gölgeye koyun. 2) Birini rüzgârlı bir yerde çamaşır ipine, ötekini de rüzgârsız bir yere asın. Yıkama ve kurutma 3) Birini kOçuk bir topa sann, ötekini de hiç kıvırmadan, düzgünce yere serin. Acaba hanglsl önc« kurur? Oünaşll bir yere aaacağınız bez parcası ötaMlMdMi daha çabuk kuruyacaktır. Rüzgâr da baz parçaaından yükselen su buhannı taşıyarak b«z parcannın daha çabuk kurumasına rMdan olur. Yere düzgünce yayacagınız bez de topa sanlan bazden çabuk kuruyacagından, çamaşırlann ılık, rüzgirlı bir havada kurutulması g«r*klr. 13