Katalog

Bl L İ M Y A Y I N T A R T I Ş M A Üniversitelerimizde yayın araştırma üretkenliği nasıl artmalı? Üniversitelerimizde araştırma tablosu daha gerçekçi biçimde ortaya konmalı. Bilimsel etkinlikler, unvan almak içln bir görev değil, akademik en değerti işlevi olarak ele alınmalı Prof. Dr. Müh. Ergin Anoğlu İTÜ Maden Fakültesl M eslektaşım Sayın Prof Dr Kasım COuven tarafından yazılan "Ünlversltelerde 19701989 arası Araştırma Tablosu" başlıklı çalışmasını dıkkatle okudum Bu araştırmaları ıçın kendılerını burada kutlamak ısterım Unıversıtelerımıze ılışkın, değışık açılardan yapılan böyle krıtık değerlendırmelerın zaman zaman kamuoyuna yansımalarında sayısız yararlar göruyorum Gerçekten de unıversıtelerımızın hızla kendılerıne çekı duzen vermelerı, tum etkınlıklerını daha çağdaş duzeyde surdurmelerı ıçın tekrar yenıden yapılanmaları gerekmektedır dunya genelinde toplam % 80'ının üzerındedır Sempozyumlar da var lım kurumlarına aıt "performans sonuçları" çok daha olumlu bulunacaktır 18841 ten berı New York'ta yayımlanan ve tüm dunya genelınde araştırmaların ısrarlı izledıklerı "engineerlng lndex" değerlendırmeye baz alınsa ıdı aynı dönem (19731989) ıçın özetı dıkkate değer bulunan Turk unıversıte kökenlı çalışmalarının sayısı 10001500 adet (sadece mühendıslık) olarak kestırılebılecek ıdı Kısaca, Turk ünıversıtelerınce uretılen çalışma sayısı hıçbır zaman yıl bazında 4060 adet gıbı cılız değerde değıldır Emınım kı bu tespıte herkes katılacaktır Yalnız unıversrtelerde araştırma tablosunun daha gerçekçi bır bıçımde ortaya koyulması, objektlf değerlendırme açısından yaşamsal önem taşımaktadır Sayın Prof Guven yazısında da belırttığı gıbı araştırma sonuçları sadece "Sclence Cltatlon lndex"e dayanmaktadır Böyle tek bır kaynak baz alınarak ılerıye surulen değerlendırmeler, beraberınde çok cıddı manevı ve maddı hatalar getırmektedır Bunların, kamuoyu platformunda yanlış değerlendırmelere yol açmaması ıçın duzeltılmesı amacıyla aşağıda özetlenen hususları tartışmaya açmaya yararlı gördum • Araştırmada kullanılan "Scıence Cıtatıon lndex" dunya genelınde yayımlanan bütun bilimsel ve teknık dergılerı ıçerme mektedır özellıkle mühendlsllk billmlerlnde bu durum daha dıkkat çekıcı bıçımde gundeme ğelmektedır Örneğın maden muhendıslığınde 100 yıllık bır yayın tarıhçesı bulunan ve butun dunya unıversıtelerınde çok önefnlı "başvuru periodiği" olarak kullanılan "The Mlnlg Engineer" bu ındex kıtabında yer almamaktadır Bunun gıbı ınşaat muhendıslığınde 90 yıllık yayın geleneğını büyuk bır başarıyla surduren "Journal of the Amerfcan Concrete Instltute" keza anılan kaynağa kayıtlı bulunmamaktadır Kuşkusuz böyle örneklerı burada ardı ardına sıralamak mümkundur Sayısal bakımdan kamuoyuna bır fıkır vermek gerekırse, ınşaat ve maden muhendıslığı alanlarında yayımlanan 100'ün üzennde olan dergı sayısının sadece 33 adedı sözu geçen kaynakta taranmaktadır Rahatlıkla ıfade edılebılır kı "değeriendlrme dışında" kalan dergı sayısı 10 • Ayrıca anılan kaynak sadece "makalelerı" dıkkate almaktadır Halbukı bilimsel bır değerlendırme denıldığı zaman, uluslararası sempozyum, kongre gıbı en az 150200 uzmanın, bılım adamının katıldığı ve sunulan çalışmaların çok canlı bır bıçımde tartışmaya açıldığı etkınlıkler de gözönunde tutulmaktadırlar Yıllardan berı Turk bılım adamlarının ve uzmanlarının bu yönde belırlı bır yoğunlukta faalıyet gösterdıklerı de bılınen bır gerçektır Bunların tıtız bır ıstatıksel analızı YÖK kayıtları yardımıyla kolayca yapılabılır Keza Turk bılım adamlarının çeşıtlı dıllerde yazdıkları ve dunya unıversıte ve araştırma kurumlarında kullanılan, çeşıtlı yabancı kaynaklarda "sıtasyon edılen" kıtaplar da "cıtatıon kaynak"ta yer almaktadır Açıktır kı yukarıda belırtılmeye çalışılan hususlar gözönune alındığında, Turk bı • Ülkemızde sureklı olarak yabancı dilde yayımlanan herhangı bır dergımız "Cıtatıon lndex"te yer almamaktadır Sayın Prof Guven'ın söyledığı gıbı Yunanıstan 4, Yugoslavya 5, Hındıstan 24, Tayvan 3, Turkıye 2, kolon sayısı ıle anılan kaynak kıtabında yer ışgal etmektedır Geçerken burada bır hususun altını çlzmek ıstıyorum Adı geçen ülkelerın aynı sırada kaynak kıtaba kayıtını yaptıran dergı sayısı ıse şoyledır 1,4,10,1 ulkemızın ıse ne yazık kı yoktur Açıktır kı artan "kayıtlı dergi sayısı" ıle kolon sayısı, dığer bır deyışle "sıtasyon performansı" da artmaktadır Buradan şu noktayı çok rahatlıkla ıfade edebılırız kı ülkemızde yayımlanan yabancı dıldekı dergılerın "Scıence Cıtatıon"a kayıtlarını yaptırmış olsa ıdıler Sayın Prof Guven'ın çalışmasında çızılen tablo Kayıtlı dergi sayısı az çok defa değışik olacaktı Bır an yabancı dıldekı dergılerımızı bir yana bırakalım Ülkemızde kurumların büyuk özverıler ıle yaşatmaya çalıştıkları (mühendıslık bılımlerıyle ılıntılı) dergıler örneöın D.S.I, Karayolu Bültenl, Bogazlçl Unlversltesi derglsi, İ.T.Ü derglsi, mlmarlık derglsi, Maden Müh. Od. yayın organlarında yer alan o kadar değerli çalışmalar var kı bunlar ıçerdıkleri "state of art" düzeyleriyle yabancı yayınlarda kolayca "dikkat çeklci" nltellkte bulunurlardı. Ne yazık ki Japonya'da, B.AImanyada, Macarlstan'da, Isveç'te olduğu glbi önemll Işlevler üstlr 'en "çevlrl departman"lanmız ülkemlzde mevcut değlldlr. Böyle bir imkflnın olmaa durumunda, dünya llteraturunde yerimizln çok daha anlamlı duzeylerde bulunacağı bir gorçektir. Neler yapılabillr? Kuşkusuz yukarıda kısaca açıklanmaya çalışılan hususlar Turk unıversıtelerının iyı durumda bulunduğu savını taşımamaktadır "Daha iyı, lyının düşmanıdır" duşüncesını benımseyarek Turk unıversıtelerının araştırma yayın potansıyelının yukseltılmesı ıçın ıvedılıkle yapılmasını gereklı görduğumüz hususlar şöyle sıralanabılır • Uzun yıllardan berı üniversıte hocalarımız tarafından benımsenen ve âdeta bugün kemıkleşmış hale gelmış "Turk ünlversltelerlnde kalltell araştırma yapılamaz" duşuncesı artık terk edılmelıdır Bu korku, dış yayınların gunu gunune ızlenmesı ve değerlendırılmesı sonucunda rahatlıkla aşılabılır Kısa sure sonra anlaşılacaktır kı ülkemızde karınca kararınca yapılan araştırmaların yayın etkınlıklerının dış yayınlara oranla "State of art" duzeylennın "iyı" ve "yarışabılır" nıtelıkte oldukları görulecektır Bu nedenle unıversıte üyelerı olarak dış yayınları çok yakından ızlemelıyız ve buyuk emeklerle gerçekleştırdığımız her çalışmamızı kuçukbüyuk ölçek ayrımına gırmeden yerlı ve yabancı dergı ve sempozyumkongre etkınlıklerinde değerlendırme çabası göstermelıyız Kısaca, bütün bu etkınlıklerı "unvan" almak ıçın yerıne getırılmesı gereken rutın görevler olarak değıl, akademik yaşantımızın en değerli İşlevi olarak görup, bu alanda daha buyük çabalar ortaya koymalıyız Kuşkusuz bu sayılanlar, ancak "hlpotez atma teorlk model kurma ve bunların deneylerle sınanması" olarak özetledığımız "bılım kultür"ünün ilkokuldan başlayarak unıversıte sıralarındakı öğrencilerımıze kadar aşılamak, yaşatmak ıle sağlanabıhr Açıktır kı "böyle bir külturle" 15 9 1990 tarihlı BilimTeknık Dergisi'nde çıkan Prof Or Kasım C Guven'ın yazısındakı tabloların oldukça yanıltıcı olduğunu sanıyorum Şafak Alpay ve Alev Topuzoğlu 1983'te tamamladıkları bır araştırmada 196782 dönemı Turkıye Matematık Bıblıyoğrafyasını ıncelemışler ve bu arada Scıence Cıence Cıtatıon lndex'e (SCI) gore hazırlataramıslardır TÜBITAK tarafından desteklenen bu araştırma (TBAG 638) sonucu 197082 arasındakı bazı sıtasyon sayıları şöyte C. Arf (ODTU) 42 A. Aşkar (Boğazıçı) 186 M.G.İkeda (ODTU) 45 E.mönü (Boğazıçi) 212 E.Şuhubl (ITU) 111 Bu değerli arastırmacılarımızın ısımlerine daha uzun bır dönemi kapsayan tabloda rastlayamamak çok şaşırtıcı Unutulan isimler Yazı, gerçeklerden uzak Sayın Prof Dr Kâsım C Guven'ın Sclence Çrtation lndex (SCI)e göre hazırlayıp "Ünıvereıtelerde 19701989 Arası Araştırma Tablosu" başlığı altında yayımlanmış olan yazıda Türk bılım adamlarının yabancı mecmualarda yayınlanmış ve sıte edılmış eserlerınde çok büyük ekslklıkler mevcuttur Kendı yazılarım ve sıtasyonlarımın yanında bıldtğım, pek çok meslektaşımın ne yazık ki bu lıstede ısmı geçmemektedır Bu yazınız gerçeklerden uzaktır Buyuk bır okuyucu kıtlesıne hıtap ettığınız ıçın de, kamuoyunu yanıltmıştır Umıt ederım kı "Scıence Cılatıon lndex" tekrar cıddı olarak taranarak gerçek bllgılerı okuyucularınıza sunarsınız. İlkokuldan başlamak Prof. Dr. Tosun Terzioğlu Prof. Dr. Refık Yiğit Ist. Tıp. Fakültesl FlzyoloJI ABD.