Katalog

S A Ğ L I K VE Y A Ş A M LONDRA'DAN Şok dalgaları safra kesesi taşlarını da parçalıyor Böbrek taşlarının yok edilmesindeki başarıdan sonra sıra safrakesesinde nerjı dolu şok dalgalarıyla yalnızca böbrek taşları değıl, safra kesesi taşları da parçalanabılıyor Şok dalgası olarak adlandırılan bu yöntem, yetmışlı yıllarda Dornıer fırması ıle Munıh Unıversıtesı doktorları tarafından gelıştırıldı ve böbrek taşları tedavısınde çığır açtı Bunun sonucu hastaların yuzde 80'ınde amelıyattan artık vazgeçılebılıyor Safrakesesı taşlarında ıse durum böylesıne olumlu değıl Son yapılan değerlendırmelere göre, safrakesesı taşları rahatsızlık yaratan hastaların yalnızca yuzde 20'sı şok dalgalanndan yarar sağlıyor Ama bu da ancak koşullu olarak gerçekleşebılıyor, çunku taşların nedenı safrakesesı kalıyor Her an bır amelıyatı gereklı kılan yenı taşlar oluşabılıyor Bu nedenle de cerrahların çoğu şıkâyetler ortaya çıktığı an safrakesesının alınmasından yanalar Hastalığın başlangıç aşamasındakı mudahale sırasında olme oranı bır haylı duşuk (yuzde 0 10 2) Safrakesesı rahatsızlıklarının tedavısı, uzun sure cerrahların çalışma alanına gırıyordu Tum amelıyatların yuzde 15'ını safrakesesının alınması oluşturuyordu Yılda yaklaşık 80 000 kışının safrakesesı alınıyor Böylece bu amelıyat en sık rastlanan cerrahı mudahalelerden bırı Ancak son onbeş yıl ıçınde dahılıyecıler de daha yoğun ve oldukça başarılı bır şekılde safrakesesı taşlarının yok edılmesıyle ılgılendıler Safra ypluna gırmış taşların hemen hepsı dahılıyecıler tarafından yok edılıyor Endoskoplar aracılığıyla doğrudan safra gırışıne sızmak ve engellerı çevreye zarar vermeksızın yok etmen mumkun Ayrıca taşlar, duzenlı safra asıtı alınarak da erıtılebılıyor Ancak bunun ıçın taşların kıreçlenmemış olmaları gerek Ayrıca bu tedavı yöntemı uzun surelı, en azından bırıkı yıl suruyor Buyuk taşlarda bu tedavımn başarıya ulaşma olasılığı zaten yok Bu nedenle, bu aslında etkılı olan terapt hastalar tarafından genelınde tercıh edılmıyor Taşları erıtmek yerıne bunları parçalayarak yok etme yöntemının çeşıtlı avantajları var Cerrahı önlemler gerektırmıyor, çunku şok dalgaları dışarıdan organızmaya ıletılıyor Ancak safrakesesı taşlarının parçalanmasında da ılaçsız yetınılemıyor Ortaya çıkan taş enkazı, böbrek taşlarından farklı olarak kendılığınden dıştalanmıyor Bu nedenle de safra asıtı kullanmak gerekıyor Taşlar parçalanmış olduğundan da kolaylıkla erıyor, ama buna rağmen bu bıle ayları, hatta bazen bır yılı aşkın bır sureyı kapsayabılıyor Bu arada pek çok fırma şok dalgaları cıhazı geiıştırdı Bunların hepsı de aynı ılkeden yararlanıyor Dalgaların bır kısmı Kaynağı belirsiz: ME Edip Emıl öymen E pıezoelektrık, bır kısmı da elektromıknatıs şekılde uretılıyor Dornıer sıstemı ıle Munıh'te 900'u aşkın hasta tedavı edıldı Bu tedavı sırasında, bu yöntemın, şıkâyetlerı olan, ancak komplıkasyonların henuz başgöstermedığı hastalar ıçın uygun olduğu ortaya çıktı "ideal" hasta, kıreçlenmemış ve çapı uç santımetreyı aşmayan bır safrakesesı taşına sahıp Ikı ya da uç taş söz konusu olduğunda, bunların toplam hacmının tek bır uç santımetre taşınınkını aşmamalı Ayrıca safrakesesının fonksıyonlarını yerıne getırır olması, yanı yemek yendıkten sonra buzuşmemesı gerek Bu sınır landırmalar her beş hastadan yalnızca birının uygulama ıçın uygun olduğunu ortaya çıkarıyor Bu yolla mudahale edılen hastaların yuzde 80'ınde bu taşları tumuyle yok etmek mumkun Yan etkıler de sınırlı Avrupalıların ortalama yuzde 10'unda safrakesesı taşı var Ancak yalnızca yuzde 2025'ınde şıkâyetler meydana gelıyor Şok dalga yöntemının bundan sonra ne oranda yaygın kullanılacağı uzun surelı başarı oranlarına bağlı Yanı belırleyıcı olan, tedavıden sonra rahatsızlığın tekrar nuksedıp etmemesı Ikı yıl ıçınde bu yolla tedavı gören hastf'ann ortalama yuzde 10'unda tekrar taşlar oluştu İlaçla tedavıde ıse beş yıl ıçınde hastaların yüzde 50'sınde hastalık tekrar nüksettı (sn) M Albinizm'e doğumdan önce teşhis K 5 yıl süreyle doğum kontrolü adınlarda 5 yıl sureyle doğum kontrolü sağlayacak ve amelıyatla vucuda yerleştırıleceK bır kontraseptıv (gebelık önleyıcı) Ankara da ılgılı sağlık kuruluşlarının onayını aldı Bu kontraseptıv, 6 ınce uzun sıhkondan yapılmış kapsulden oluşuyor Bu kapsullerden az mıktarda, ama devamlı progestın levonorgestrel adlı progesteren benzerı bır hormon salgılanıyor Bu hormon, ovaryumdan yumurta salınımını önluyor, ayrıca östrojen ıçermedığınden pıhtılaşmıyor, yuksek tansıyona sebep olmuyor Kontraseptıv, lokal anestezı gerektıren ufak bır operasyonla bacak derısı altına yerleştırılıyor Dıkış gerekmıyor, ız bırakmıyor Beşıncı yılın sonuna doğru kontraseptıv, etkısını kaybettığınden amelıyatla alınması gerekıyor Ama eğer kadın flkrını değıştırıp de çocuk sahıbı olmak ısterse alet ıstenıldığı zaman çıkartılıyor Ancak araştıncılar daha mukemmelını elde etme yolunda çalışıyorlar Amaçları, 12 ay sureyle etkılı ve ız bırakmadan kaybolan bır kontraseptıv yapmak (a.k.) K udus'tekı Hadassah Tıp Merkezı'nde albınızmın doğumdan önce teşhısıyle ılgılı bır test gelıştırıldığı bıldırılıyor Albınızm, melanosıtlerın melanın (normal vucut pıgmentı) oluşturmadığı, nadır görulen ve kalıtsal geçış gösteren bır hastalık Bu hastaların tuylerı beyaz, derısı soluk, gözlerı de pembe renkte oluyor Albınolar guneşte kolaylıkla kararıyor ve bunlarda sık olarak derı kanserı gelışıyor Her 20 bın kışıden bırısı, albınızme yol açan resesıf genı taşımakta Kan testlerı, amnıyosentez ya da korıyon (plasenta) bıyopsısı gtbı doğumsal kusuharı saptayan geleneksel yontemlerın hıçbırı ıle albıno fetusları belırlemek mumkun değıl Aılelerınde albınızn. bulunan beş kadın, gebehklerınm 18 haftasında Hebrew Unıversıtesı, Hadassah Tıp Merkezı'nde test edıldı Fetusa aıt kuçuk derı parçaları uzerınde yapılan testler dört kadında negatıf sonuç verdı ve bu kadınlar sağlıklı bebekler doğurdu Beşıncı hastanın bebeğınde albınızm saptandı Hadassah, bu kalıtsal hastalığı gebelığın ılk yarısında teşhis edebılen ıkı hastaneden bırı Hadassah teknığınde, annenın karnını geçıp rahmını delerek fetus derısı örneğı alınmasını sağlayan ozel bır alet kullanılıyor Daha sonra du derı elektron mıkroskop altında ıncelenerek melanın oluşturduğu sanılan hucrelerde söz konusu pıgmentın bulunup bulunmadığı araştırılıyor Hastalıklı fetusların erkenden belırlenmesı de, gebe kadına henuz erken dönemde ıken düşuk yapma olanağı sağlıyor (a.t.) iyaljık Ensefalomıyelıtıs Kısaca ME Çok etkıleyıcı tıbbı bır ısım bu Aslında "Türkçesiyle", kaynağı belirsiz "müzmln yorgunluk, bltklnllk. Kımı çevrelere göre grıpal bır enfeksıyondan arta kalan bır yorgunluk O kadar kı çok çalışıp çok kazanan ama çok da aşınan, genç ve yukselen yeni kuşak "yuppıe"lere musallat olduğu soylenıyor Bu nedenle AngloAmerıka dılınde bır adı da "Yupple Grlbl". Kımine göre ıse vırusle ılgısız, ama bağışıklığın belirsiz bır nedenle azaldığı bır takatsızlık Kımısı ıçın böyle bır rahatsızlığın organık bır nedenı yok bıle sadoce psıkosomatık bır durum sayılabılır Hastalık hastalığı ıle histerı arasında bır yere oturabılır belki Ama çekenlere göre ME, hayatı aksatan, tedavısı de pek mumkun görünmeyen, kendılığınden ortaya çıkan, kendılığınden kaybolan bir garıp durum Doktor da guç durumda Tedavı edılecek "hedef" neresı? Zıhındekı duraklama ve bır bataklık hıssı mi? Eklemlerde ağn, sızı ve halsızlik m i ' Zaman zaman gelıp gıden baş ağrıları, göz kararmaları mı? Genel bır ıştahsızlık, genel bır apatı mı? Belırtılenn bu kadar yaygın olması, bellı bır orgarf ya da sıstemde tutunmaması yuzunden de ortodoks tıbba göre ME, o kadar cıddıye alınacak bır durum değıl ikı Aspırın, sıkı bır dınlenme ıle geçer Ama sadece organa değıl, zıhne de önem verenlere göre ıse ME, tıpkı AIDS gıbı "80'lere özgu yenı bır gelışme" ve pek çok kışıyı etkıledığıne gö(e de cıddıye alınması gereken bır durum Işte bu ıkıncı grubun göruşlerı ustun geldı sonunda, 1012 nısan arasında ılk uluslararası ME Kongresı Cambrıdge Unıversıtesı'nde toplanacak, ME'nın "varlığını ıspata çalıştıklan ıçın "meslektaşları tarafından "gayrı cıddı ışlerle" ılgılenıyorlar dıye hafıf alayla karşılanan bırçok uzrnan, toplantıda göruş ve deneyımlerını ortaya dokecek Ve ME çekenler de Sadece Ingıltere'de en az 100 bin ME "hastası" olduğu sanılıyor ikı kişl bır araya gelse derhal komısyon, olmazsa dernek kuran Ingılızlerın, ME konusunda faal ikı de derneklerı var Belkı de en tanınmış uyelerı, dunyayı yatla tek başına dolaşan, sonra da kalemı kuvvetlı bır yazar olan Clare Francls. Gayet aktıf, tuttuğunu koparan bır kadınken, ME geçırıp bır yıl yatağa çakılmış Şımdı ME'nın "gerçek" bır hastalık olduğuna doktorları ınandırmaya çalışıyor D